Chương 5. CHỈ SỐ<br />
Lê Phương<br />
Bộ môn Toán kinh tế<br />
Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh<br />
Homepage: http://docgate.com/phuongle<br />
<br />
Nội dung<br />
1 Chỉ số<br />
2 Phương pháp tính<br />
<br />
Chỉ số cá thể<br />
Chỉ số tổng hợp<br />
Chỉ số phát triển<br />
Chỉ số không gian (chỉ số địa phương)<br />
Chỉ số kế hoạch<br />
<br />
3 Hệ thống chỉ số<br />
4 Phân tích sự biến động của chỉ tiêu<br />
<br />
Phân tích sự biến động của chỉ tiêu doanh thu<br />
Phân tích sự biến động của chỉ tiêu trung bình<br />
Phân tích sự biến động của chỉ tiêu tổng lượng biến<br />
<br />
Chỉ số<br />
Khái niệm<br />
Chỉ số trong thống kê là số tương đối biểu hiện mối quan hệ tỉ lệ so<br />
sánh giữa hai mức độ của cùng một hiện tượng.<br />
<br />
Đặc điểm<br />
• Giả định chỉ có một nhân tố thay đổi, còn các nhân tố khác thì<br />
<br />
không thay đổi.<br />
• Các nhân tố ảnh hưởng cần được trình bày theo một trình tự nhất<br />
định và phải luôn có mối quan hệ tích số với nhau.<br />
<br />
Ý nghĩa<br />
• Đánh giá sự biến động của hiện tượng trong những điều kiện<br />
<br />
khác nhau.<br />
• Đánh giá vai trò, mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự<br />
<br />
biến động của hiện tượng.<br />
<br />
Chỉ số<br />
Phân loại<br />
1<br />
<br />
Căn cứ vào tính chất của chỉ tiêu<br />
• Chỉ số chỉ tiêu khối lượng: biểu hiện qui mô và khối lượng của hiện<br />
<br />
tượng nghiên cứu.<br />
Ví dụ: số lượng sản phẩm, số công nhân, . . .<br />
• Chỉ số chỉ tiêu chất lượng: biểu hiện tính chất, trình độ phổ biến,<br />
quan hệ so sánh của hiện tượng nghiên cứu.<br />
Ví dụ: giá thành, giá bán, năng suất lao động, . . . .<br />
2<br />
<br />
Căn cứ vào phạm vi tính toán<br />
• Chỉ số cá thể (chỉ số đơn): phản ánh sự biến động của từng đơn vị<br />
<br />
cá biệt của tổng thể hiện tượng phức tạp.<br />
Ví dụ: chỉ số giá cả của từng mặt hàng.<br />
• Chỉ số tổng hợp (chỉ số chung): phản ánh sự biến động của tất cả<br />
các đơn vị của tổng thể hiện tượng phức tạp.<br />
Ví dụ: chỉ số giá cả của toàn bộ sản phẩm của một doanh nghiệp.<br />
<br />
Chỉ số cá thể<br />
<br />
Chỉ số cá thể khối lượng<br />
iq =<br />
<br />
q1<br />
q0<br />
<br />
Chỉ số cá thể chất lượng (giá cả)<br />
ip =<br />
<br />
p1<br />
p0<br />
<br />
với 0 là kì gốc và 1 là kì nghiên cứu (kì báo cáo).<br />
<br />