Báo cáo đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường: Nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án (project-based learning)

Chia sẻ: Tieuduongchi Duongchi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:105

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án (project-based learning)" nhằm tìm hiểu cơ sở lý luận về động lực học tiếng Anh và phương pháp học theo dự án; đánh giá thực trạng động lực học tiếng Anh của sinh viên trường đại học Thương Mại và hiệu quả của phương pháp học theo dự án tới nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường: Nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án (project-based learning)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------o0o-------- BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG NÂNG CAO ĐỘNG LỰC HỌC TIẾNG ANH CHO SINH VIÊN THÔNG QUA PHƯƠNG PHÁP HỌC THEO DỰ ÁN (PROJECT-BASED LEARNING) Mã số đề tài: CS20 – 55 Chủ nhiệm đề tài: ThS. Nguyễn Thị Thanh Hà Thành viên: ThS. Phạm Thùy Giang Hà Nội, tháng 3 năm 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------o0o-------- BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG NÂNG CAO ĐỘNG LỰC HỌC TIẾNG ANH CHO SINH VIÊN THÔNG QUA PHƯƠNG PHÁP HỌC THEO DỰ ÁN (PROJECT-BASED LEARNING) Mã số đề tài: CS20 – 55 Chủ nhiệm đề tài: ThS. Nguyễn Thị Thanh Hà Thành viên: ThS. Phạm Thùy Giang Xác nhận của Trường Đại học Thương Mại Chủ nhiệm đề tài Hà Nội, tháng 3 năm 2021
TÓM LƯỢC Động lực là yếu tố chính dẫn đến sự thành công hay thất bại của bất kỳ hoạt động nào. Chúng ta đều biết rằng thành công trong một công việc, nhiệm vụ nào cần phải có động cơ. Trong việc học ngôn ngữ, nếu người học có động cơ đúng đắn thì nhất định sẽ đạt được thành quả. Để xây dựng động lực cho người học đòi hỏi giáo viên áp dụng nhiều phương pháp giảng dạy khác nhau, trong đó có phương pháp học theo dự án. Đây là một phương pháp được đánh giá cao bởi nó mang đến lợi ích như tăng tính tự chủ, cải thiện kỹ năng làm nhóm, giải quyết vấn đề…. Với nghiên cứu này, các tác giả đã tìm hiểu thực trạng động lực tiếng Anh của sinh viên và đánh giá hiệu quả của phương pháp học theo dự án tới nâng cao động lực học tiếng Anh của sinh viên. Phương pháp học theo dự án đã được áp dụng trong học phần tiếng Anh cho sinh viên của Viện Hợp tác Quốc tế, trường Đại học Thương mại. Kết quả thu được là sau khi triển khai dự án, động lực học tiếng Anh có sự thay đổi tích cực. Từ kết quả này, các tác giả đề xuất một số giải pháp để tiến hành áp dụng phương pháp học theo dự án nhằm nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên trường Đại học Thương mại. i
LỜI CẢM ƠN Nhóm tác giả xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Khoa học và Khoa Tiếng Anh đã cho phép chúng tôi thực hiện đề tài khoa học này. Nhóm tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa Tiếng Anh, trong Bộ môn Lý thuyết tiếng Anh đã rất nhiệt tình giúp đỡ và tạo điều kiện để chúng tôi hoàn thành đề tài khoa học ở mức tốt nhất có thể. Nhóm tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến các em sinh viên đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình điều tra để đề tài có thể được thực hiện một cách thành công. Xin chân thành cảm ơn! ii
MỤC LỤC TÓM LƯỢC ................................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC .................................................................................................................... iii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ......................................................... v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... vi THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI NCKH CẤP TRƯỜNG ......... vii CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .............................................. 1 1.1. Lý do lựa chọn đề tài ............................................................................................... 1 1.2. Tổng quan nghiên cứu đề tài ................................................................................... 2 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ....................................................................... 2 1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước ......................................................................... 8 1.2.3. Nhận xét .............................................................................................................. 11 1.3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................ 11 1.3.1. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 11 1.3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................................... 11 1.4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu....................................................................... 12 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 12 1.4.2. Khách thể nghiên cứu ......................................................................................... 12 1.5. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 12 1.6. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 13 1.7. Kết cấu của nghiên cứu ......................................................................................... 13 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỘNG LỰC HỌC TIẾNG ANH VÀ PHƯƠNG PHÁP HỌC THEO DỰ ÁN .................................................................... 14 2.1. Động lực học tiếng Anh ........................................................................................ 14 2.1.1. Khái niệm động lực học tiếng Anh ..................................................................... 14 2.1.2. Vai trò của động lực trong việc học tiếng Anh................................................... 15 2.1.3. Các loại động lực ............................................................................................... 16 2.1.4. Khung động lực ARCS ........................................................................................ 17 2.2. Phương pháp học theo dự án ................................................................................. 18 2.2.1. Định nghĩa phương pháp học theo dự án ........................................................... 18 2.2.2. Đặc điểm của phương pháp học theo dự án ....................................................... 19 iii
2.2.3. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp học theo dự án................................ 20 2.3. Mối quan hệ giữa phương pháp học theo dự án và động lực học ......................... 21 2.4. Các bước thực hiện phương pháp học theo dự án ................................................. 22 2.5. Nghiên cứu hành động........................................................................................... 23 2.5.1. Định nghĩa .......................................................................................................... 23 2.5.2. Quy trình thực hiện nghiên cứu hành động ........................................................ 24 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CÁC KẾT QUẢ PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................................................................ 25 3.1. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 25 3.1.1. Quy trình thực hiện nghiên cứu hành động ........................................................ 25 3.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................................ 26 3.1.3. Phương pháp xử lý dữ liệu ................................................................................. 27 3.1.4. Các dự án đã được thực hiện trong học phần .................................................... 28 3.2. Kết quả nghiên cứu ................................................................................................ 32 3.2.1. Miêu tả khách thể nghiên cứu ............................................................................ 32 3.2.2. Thực trạng động lực học tiếng Anh của sinh viên .............................................. 34 3.2.3. Hiệu quả của phương pháp học theo dự án tới động lực học tiếng Anh............ 40 3.3.4. Sự thay đổi động lực học tiếng Anh trước và sau khi học theo dự án................ 48 3.2.3. Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................................ 50 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 52 4.1. Kết luận.................................................................................................................. 52 4.2. Kiến nghị và đề xuất .............................................................................................. 52 4.2.1. Đối với sinh viên ................................................................................................. 52 4.2.2. Đối với giảng viên .............................................................................................. 53 4.2.3. Đối với nhà trường và chương trình giảng dạy ................................................. 54 4.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu trong tương lai ............................. 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................... 56 iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 3.1: Quy trình thực hiện nghiên cứu ................................................................... 25 Bảng 3.2: Nhiệm vụ của giảng viên và sinh viên trong quá trình triển khai dự án ...... 28 Bảng 3.3: Phân phối chương trình học theo dự án ....................................................... 29 Bảng 3.4: Nhận thức của sinh viên về động lực học tiếng Anh ................................... 34 Bảng 3.5: Vai trò của động lực trong việc học tiếng Anh ............................................ 35 Bảng 3.6: Đánh giá của sinh viên về sự tập trung khi học tiếng Anh .......................... 36 Bảng 3.7: Đánh giá của sinh viên về sự liên hệ khi học tiếng Anh .............................. 37 Bảng 3.8: Đánh giá của sinh viên về sự tự tin khi học tiếng Anh ................................ 38 Bảng 3.9: Đánh giá của sinh viên về sự hài lòng khi học tiếng Anh ........................... 39 Bảng 3.10: Đánh giá của sinh viên về ưu điểm của PBL ............................................. 40 Bảng 3.11: Đánh giá của sinh viên về nhược điểm của PBL ....................................... 41 Bảng 3.12: Đánh giá của sinh viên về sự tập trung khi học theo dự án ....................... 43 Bảng 3.13: Đánh giá của sinh viên về sự liên hệ khi học theo dự án ........................... 44 Bảng 3.14: Đánh giá của sinh viên về sự tự tin khi học theo dự án ............................. 45 Bảng 3.15: Đánh giá của sinh viên về sự hài lòng khi thực hiện dự án ....................... 47 Biểu đồ 3.1: Thời gian học tiếng Anh của sinh viên .................................................... 32 Biểu đồ 3.2: Sở thích học tiếng Anh của sinh viên ...................................................... 32 Biểu đồ 3.3: Mục đích học tiếng Anh của sinh viên .................................................... 33 Biểu đồ 3.4: So sánh về động lực học tiếng Anh trước và sau khi học theo dự án ...... 49 v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Ý nghĩa PBL Học theo dự án vi
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI NCKH CẤP TRƯỜNG 1. Thông tin chung: - Tên đề tài: Nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án (project-based learning) - Mã số: CS20-55 - Chủ nhiệm: ThS. Nguyễn Thị Thanh Hà - Cơ quan chủ trì: Trường Đại học Thương Mại - Thời gian thực hiện: 8 tháng (1/8/2020 đến 31/3/2021) 2. Mục tiêu: - Tìm hiểu cơ sở lý luận về động lực học tiếng Anh và phương pháp học theo dự án. - Đánh giá thực trạng động lực học tiếng Anh của sinh viên trường đại học Thương Mại và hiệu quả của phương pháp học theo dự án tới nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên. - Đề xuất giải pháp nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên trường đại học Thương Mại thông qua phương pháp học theo dự án. 3. Tính mới và sáng tạo: Một số nghiên cứu nước ngoài liên quan tới việc sử dụng phương pháp học theo dự án tới nâng cao động lực học tiếng Anh đã cung cấp nền tảng lý luận và thực tiễn đa dạng. Thực tế cho thấy bối cảnh giáo dục và văn hóa học tập của các nước được nghiên cứu có những điểm khác biệt với bối cảnh giáo dục và nền văn hóa Việt Nam. Trong khi đó, số lượng các công trình nghiên cứu trong nước về phương pháp học theo dự án trong giảng dạy Anh còn rất hạn chế, đặc biệt là chưa có nghiên cứu nào tìm hiểu về việc sử dụng phương pháp học theo dự án nhằm nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên trường Đại học Thương Mại. Nhận thấy khoảng trống nghiên cứu như vậy, nhóm tác giả quyết định lựa chọn và thực hiện đề tài “Nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án (project-based learning)” vii
với mong muốn giúp sinh viên nâng cao động lực học tiếng Anh qua việc tiếp cận phương pháp này. Việc thực hiện nghiên cứu này hoàn toàn cần thiết và có tính khả thi về mặt lý thuyết lẫn thực tiễn. 4. Kết quả nghiên cứu: 4.1. Thực trạng động lực học tiếng Anh: Sinh viên trường Đại học Thương Mại đều có những hiểu biết nhất định về khái niệm động lực học và vai trò của động lực trong việc học tiếng Anh. Động lực học tiếng Anh còn ở mức vừa phải. Sinh viên đưa ra những đánh giá khách quan liên quan đến 4 yếu tố gồm sự tập trung, sự liên hệ, sự tự tin và sự hài lòng của khung động lực ARCS với việc học tiếng Anh. Hầu hết sinh viên chú ý học tiếng Anh là nhờ các hoạt động tiếng Anh mới lạ cùng với phương pháp giảng dạy lôi cuốn và đa dạng. Tuy nhiên, các bài học tiếng Anh “hóc búa” sẽ là thách thức lớn với họ. Sinh viên cũng đưa ra những phản hồi tích cực về sự liên hệ khi học tiếng Anh. Họ cảm nhận được mối liên quan giữa các bài học tiếng Anh và các tình huống trong đời thực cho dù còn một số sinh viên nhận xét các bài học đó là “quá tầm” với khả năng tiếng Anh của họ. Bên cạnh đó, sinh viên bộc lộ sự tự tin khi học tiếng Anh thông qua việc thực hành và rèn luyện thường xuyên. Tuy nhiên vẫn còn nhiều sinh viên cảm thấy tự ti do nội dung bài học khó và chương trình học còn nhàm chán. Cuối cùng, nhiều sinh viên thể hiện sự hài lòng với giảng viên giảng dạy và cơ hội được thực hành các kỹ năng tiếng Anh. Tóm lại, sinh viên có thể có động lực học nhưng chưa hẳn cao. Do đó, nhóm tác giả quyết định thực hiện phương pháp học theo dự ánvới các dự án có nội dung rõ ràng và hình thức đa dạng nhằm tìm hiểu hiệu quả của phương pháp này tới động lực học tiếng Anh của sinh viên. 4.2. Hiệu quả của phương pháp học theo dự án tới nâng cao động lực học tiếng Anh: Phương pháp học theo dự án đem lại những tác động tích cực tới thái độ học tiếng Anh, kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo của sinh viên cũng như nâng cao động lực học tiếng Anh của sinh viên. Họ đều cảm thấy hào hứng, vui vẻ khi học tiếng Anh qua dự án, từ đó dần đạt được sự tiến bộ theo nhịp độ riêng của mình trong một môi trường học tập mang tính khích lệ và tương trợ. Qua việc học theo dự án, người học cũng biết cách lập kế hoạch, học tập hợp tác và quản lý thời gian. Sinh viên có thêm nhiều ý tưởng mới, tự trình bày quan điểm riêng của mình cũng như thảo luận để đưa ra giải pháp khi học tập hợp tác. Bên cạnh đó, học theo dự án tạo một môi trường học tập kỷ luật, thực tế và thách thức trong đó sinh viên học cách thiết kế, triển khai và đánh giá dự án để tạo tính tự lực và trách nhiệm cho bản viii
thân. Động lực học tiếng Anh được nâng cao khi có sự cạnh tranh trong quá trình làm dự án. Các sinh viên tham gia vào một cuộc thi “thân thiện” với nhiều nhóm triển khai dự án và mỗi sinh viên đều nỗ lực để đạt được thành công. Phương pháp học theo dự án giúp sinh viên tăng cường sự tập trung bởi tính hấp dẫn mới lạ về nội dung cùng với nhiều hoạt động đa dạng và thú vị. Sinh viên còn cảm nhận được mối liên quan giữa việc thực hiện dự án với những điều họ đã được trải nghiệm trước đó. Họ cũng thấy rằng phương pháp học theo dự án nên được nhân rộng không chỉ với riêng môn tiếng Anh mà còn cho các học phần khác. Sự tự tin của sinh viên cũng được nâng cao khi họ có nhiều cơ hội thực hành kỹ năng tiếng Anh. Phần lớn sinh viên thể hiện sự hài lòng, hào hứng với phương pháp này, đặc biệt các sinh viên đều hứng khởi với sự hướng dẫn, góp ý, động viên từ phía giảng viên cũng như hoạt động làm việc theo nhóm. 4.3. Đề xuất giải pháp: 4.2.1. Đối với sinh viên Thứ nhất, không giống với cách học truyền thống, học theo dự án đòi hỏi sinh viên có tinh thần kỷ luật cao. Vì vậy, sinh viên cần phải thật chủ động, bền bỉ để nếu xảy ra bất cứ vấn đề gì trong quá trình làm việc nhóm (mâu thuẫn về quan điểm, tư tưởng, thái độ bất hợp tác, v.v) thì bản thân sẽ không bị chi phối. Do làm việc theo nhóm trong quá trình thực hiện dự án nên mỗi sinh viên cần nâng cao trách nhiệm cá nhân. Biết cách chia sẻ, cảm thông, hỗ trợ của các thành viên nhóm là những yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công, từ đó tăng tình đoàn kết, tạo sự hài lòng và tăng động lực học cho sinh viên. Thứ hai, phương pháp học theo dự án đòi hỏi sinh viên phải đầu tư nhiều thời gian để tạo ra sản phẩm, do đó mỗi sinh viên cần tự trang bị cho bản thân các kỹ năng học tập như kỹ năng đọc hiểu để tìm kiếm, sàng lọc và lựa chọn thông tin, kỹ năng quản lý thời gian và kỹ năng lập kế hoạch. Những kỹ năng này đều rất quan trọng và cần thiết giúp sinh viên triển khai công việc hợp lý và khoa học. Khi đã đạt được những kỹ năng đó, sinh viên sẽ tự tin hơn trong học tập. Thứ ba, sinh viên cảm thấy khó khăn trong việc lựa chọn cách thức trình bày của dự án, Thực tế cho thấy một dự án chất lượng không chỉ cần có tính hệ thống mà còn được thể hiện qua các dụng cụ trực quan sinh động. Do đó, sinh viên có thể kết hợp nhiều cách thức khác nhau ví dụ như video minh họa, poster, bảng mẫu, v.v bên cạnh việc trình chiếu slide truyền thống. Việc kết hợp nhiều hình thức cho dự án nâng cao ix
tính sáng tạo và đem đến những trải nghiệm thú vị cho sinh viên, từ đó sinh viên không còn cảm giác nhàm chán hay thờ ơ mà cảm thấy hứng thú hơn trong học tập. Thứ tư, phiếu đánh giá nên được phát cho cả sinh viên. Việc phát phiếu đánh giá cho sinh viên giúp họ được tham gia vào quá trình tự đánh giá bản thân và đánh giá các bạn trong lớp. Điều đó tạo phấn khích và tăng động lực cho sinh viên. Ngoài ra, tiêu chí bằng điểm được sử dụng để tránh những nhận xét mang tính tiêu cực khiến sinh viên cảm thấy tự ti về chất lượng sản phẩm của mình. 4.2.2. Đối với giảng viên Thứ nhất, giảng viên cần theo dõi sát sao hoạt động của các nhóm dự án, ví dụ như trao đổi trên lớp, liên lạc qua email, tin nhắn hay điện thoại để đưa ra những chỉ dẫn kịp thời trong tất cả các giai đoạn của dự án. Tuy nhiên, giảng viên cũng không nên can thiệp quá sâu vào việc tìm kiếm ý tưởng để phát huy tối đa tính tự chủ của người học. Với những việc làm này, sinh viên không chỉ tăng tính trách nhiệm với phần việc của bản thân mà họ còn có động lực học hơn khi nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ từ phía giảng viên. Thứ hai, giảng viên cần đưa ra những phản hồi theo hướng tích cực. Điều cần làm là đánh giá sự tiến bộ hơn là năng lực, hướng tới kết quả chứ không phải nhược điểm.Bên cạnh đó, nhận xét từ các thành viên trong nhóm cũng rất cần thiết vì họ đã có thời gian làm nhóm cùng nhau một thời gian nên có thể đưa ra chính kiến cho bạn của mình. Những góp ý, đánh giá cần minh bạch, có tính xây dựng tạo sự hài lòng và niềm tin cho các sinh viên. Thứ ba, giảng viên nên lựa chọn dự án phù hợp với nhu cầu, trình độ và năng lực của người học để việc học theo dự án thực sự tạo ra môi trường học tập thoải mái, hấp dẫn và giúp tăng động lực học cho sinh viên. Các dự án cũng cần có tính thực tế, bám sát chuyên ngành học của sinh viên để họ được làm quen và tiếp cận tốt hơn. Chẳng hạn như việc giảng dạy tiếng Anh qua học theo dự án có thể áp dụng cho cả sinh viên chuyên và không chuyên tiếng Anh. Với sinh viên chuyên ngành, dự án được triển khai theo kỹ năng thực hành tiếng, biên phiên dịch, v.v. Với sinh viên không chuyên, dự án được thực hiện bám sát theo các chủ đề của giáo trình trên lớp. Việc áp dụng dự án vào các học phần sẽ tăng tính hấp dẫn, lôi cuốn sinh viên, từ đó phát huy động lực học tiếng Anh của họ. Thứ tư, giảng viên nên đầu tư thời gian tham dự vào các khóa đào tạo, bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy tiếng Anh để áp dụng các phương pháp này một cách hiệu x
quả trong quá trình giảng dạy, từ đó tạo tính hấp dẫn, kích thích sự tập trung cho người học. 4.2.3. Đối với nhà trường và chương trình giảng dạy Thứ nhất, nhà trường nên đầu tư thêm nguồn học liệu bằng tiếng Anh liên quan đến nhiều chuyên ngành học của sinh viên để họ có thể sử dụng cho các dự án tốt hơn, qua đó sinh viên có sự lựa chọn đa dạng hơn, phong phú hơn nhằm tạo ra các sản phẩm dự án đạt chất lượng và có tính ứng dụng cao hơn. Thứ hai, việc thực hiện dự án cũng cần được lồng ghép vào chương trình giảng dạy, cụ thể là các học phần tiếng Anh cho cả sinh viên chuyên ngành và không chuyên của nhà trường. Với hình thức kết hợp này, sinh viên của trường không chỉ nâng cao được các kỹ năng mềm mà còn có cơ hội trải nghiệm thực tiễn, điều đó cũng tăng tính hấp dẫn, lôi cuốn sinh viên với môn học. 5. Công bố sản phẩm khoa học từ kết quả nghiên cứu của đề tài (ghi rõ tên tạp chí năm xuất bản và minh chứng kèm theo nếu có) hoặc nhận xét, đánh giá của cơ sở đã áp dụng các kết quả nghiên cứu (nếu có): Sản phẩm Khoa học là Bài báo đăng tạp chí Dạy và Học ngày nay – Kỳ 2 tháng 1 năm 2021, chỉ số ISSN 1859-2694 6. Hiệu quả, phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu và khả năng áp dụng: + Sản phẩm dạng văn bản có đề xuất như: - Tài liệu tham khảo hướng dẫn sinh viên nâng cao động lực học tiếng Anh thông qua phương pháp học theo dự án Ngày 31 tháng 3 năm 2021 Chủ nhiệm đề tài (ký, họ và tên) Nguyễn Thị Thanh Hà xi
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1. Lý do lựa chọn đề tài Động lực được coi là yếu tố then chốt dẫn đến thành công hay thất bại của người học. Động lực học ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng của sinh viên có tác động trực tiếp đến kết quả học tập của họ. Sinh viên không có động lực học thể hiện sự mất tập trung cũng như thái độ bất hợp tác trong học tập. Trái lại, những người có động lực học sẽ bộc lộ rõ ý chí mạnh mẽ và kiên trì để đạt được thành công. Điều đó chứng minh rằng động lực đóng một vai trò quan trọng việc tiếp thu ngôn ngữ. Vì vậy giảng viên cần chú trọng tạo động lực cho sinh viên nhằm phát huy tối đa hiệu quả học tập của họ. Trong quá trình giảng dạy tại trường Đại học Thương mại, nhóm tác giả nhận thấy phần lớn sinh viên tỏ ra thờ ơ hoặc ít quan tâm đến việc học tiếng Anh. Thay vì chú trọng vào việc học, hầu hết sinh viên thường lướt mạng, chơi điện tử, nói chuyện riêng, v.v. Động lực học tiếng Anh thấp ảnh hưởng xấu đến kết quả học tập. Do đó, việc nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên trường Đại học Thương mại là thực sự cấp thiết. Điều này đòi hỏi các giảng viên khoa tiếng Anh cần nhận thức rõ về các mức độ khác nhau của động lực học nhằm tiếp cận tốt hơn tới tất cả sinh viên. Để làm được điều đó, việc áp dụng những phương pháp giảng dạy mới và hiện đại được đặt lên hàng đầu, trong đó phương pháp học theo dự án được cho là đem lại những tác động tích cực tới việc tăng động lực học cho sinh viên. Phương pháp này khơi dậy và nâng cao tính chủ động, tích cực và sáng tạo của sinh viên, đồng thời rèn luyện kỹ năng làm việc theo nhóm. Hình thức dạy học này khuyến khích sinh viên phải tự tìm tòi, trau dồi kiến thức và tạo ra sản phẩm của chính mình dưới sự hướng dẫn và giúp đỡ của giảng viên. Bên cạnh đó, phương pháp học theo dự án có khả năng thu hút sinh viên và cho phép họ giải quyết các vấn đề theo ngữ cảnh, “điều này có thể hỗ trợ họ kết hợp những kiến thức được học trong trường và những kinh nghiệm ở môi trường bên ngoài ”(Jurow, 2005). Thực tế cho thấy, đã có nhiều nghiên cứu trong nước về phương pháp học theo dự án hay động lực học tiếng Anh. Tuy nhiên tại Việt Nam, các công trình nghiên cứu về tác động của phương pháp này tới việc nâng cao động lực học tiếng Anh còn rất hạn chế. Cụ thể là, tại trường Đại học Thương mại, chưa có bất cứ nghiên cứu nào liên quan tới việc áp dụng phương pháp học theo dự án nhằm nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên. Xuất phát từ những lý do trên, nhóm tác giả quyết định chọn đề tài “Nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án (project-based 1
learning)” với mong muốn nâng cao động lực trong việc học tiếng Anh của sinh viên thông qua phương pháp học theo dự án và đề xuất một số giải pháp. 1.2. Tổng quan nghiên cứu đề tài Động lực học ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng của sinh viên có tác động trực tiếp đến kết quả học của họ. Đây cũng là vấn đề thu hút được sự quan tâm của các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới 1.2.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới về động lực học tiếng Anh Đã từng có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới tìm hiểu về động lực học tiếng Anh. Tác giả Dornyei (2001) thực hiện nghiên cứu tập trung vào tám loại động lực học tiếng Anh - ngôn ngữ thứ 2 của các sinh viên đại học, trong đó 3 yếu tố tác động đến việc học ngôn ngữ thứ hai là: thái độ, tính tích cực và mong muốn hội nhập. Wong (2007) đã tiến hành phỏng vấn và khảo sát 109 sinh viên mới đến Hồng Kông nhằm đánh giá ảnh hưởng của những yếu tố văn hóa-xã hội và đặc điểm nhân khẩu học tới động lực học tiếng Anh của họ tại Hồng Kông. Nghiên cứu được thực hiện dựa trên khung động lực Dornyei (1998) và bổ sung thêm hai yếu tố là yếu tố văn hóa và cha mẹ. Kết quả nghiên cứu cho thấy giảng viên có tác động lớn nhất tới động lực học tiếng Anh của nhóm sinh viên này. Dựa trên kết quả đó, tác giả đưa ra một số đề xuất cho việc giảng dạy tiếng Anh tại Hồng Kông khi phát triển chương trình và lựa chọn tài liệu dạy học. Hơn nữa, yếu tố cha mẹ cũng đóng vai trò then chốt trong việc tạo động lực học tiếng Anh cho sinh viên. Tuy nhiên, kết quả từ các buổi phỏng vấn bán cấu trúc cũng bộc lộ “mặt trái” đó là cha mẹ có thể hỗ trợ tài chính hay là chỗ dựa tinh thần cho con cái nhưng lại không có đủ kỹ năng, kiến thức để truyền đạt và giảng dạy cho con mình khi họ gặp khó khăn trong quá trình học. Một số đặc điểm nhân khẩu học như giới tính, tuổi tác hay nơi sinh cũng đều có những tác động nhất định tới động lực học tiếng Anh của những sinh viên mới đến Hồng Kông này. Ngoài ra, trong một nghiên cứu với 30 sinh viên năm thứ nhất của Viện Kỹ thuật Quốc tế Sirindhorn thuộc trường Đại học Thammasat tại Thái Lan, Wimolmas (2012) tập trung làm rõ loại hình và mức độ của động lực thâm nhập và động lực thực dụng trong việc học tiếng Anh. Bảng câu hỏi khảo sát về động lực gồm 20 câu được thực hiện dựa trên khung lý thuyết động lực của Gardner (2001). Các kết quả nghiên cứu tổng thể 2
chỉ ra rằng đối tượng tham gia nghiên cứu có động lực tương đối cao, cụ thể là động lực học tiếng Anh của họ mang thiên hướng “thực dụng”. Điều đó chứng minh rằng động lực thực dụng là một yếu tố quan trọng trong việc học tiếng Anh của sinh viên. Cuối nghiên cứu, tác giả chỉ ra những khó khăn mà sinh viên gặp phải, từ đó gợi ý một số chương trình và hoạt động ngôn ngữ đa dạng, đề xuất những giải pháp hữu ích về việc nâng cao động lực học tiếng Anh cho sinh viên. Long, Ming và Chen (2013), với mong muốn tìm hiểu thái độ học, sự quan tâm và hứng thú với việc học tiếng Anh, đã khảo sát 45 học sinh trung học tại Trường Trung học cơ sở số 5 tại Gejiu, Trung Quốc . Nghiên cứu phân tích khái niệm động lực, các loại động lực, vai trò của động lực trong việc học tiếng Anh. Kết quả cho thấy hầu hết học sinh đều có động lực học tiếng Anh rõ rệt thông qua việc họ có thể nhận thức được tầm quan trọng của việc học tiếng Anh, tham gia sôi nổi vào các hoạt động học tiếng Anh. Các học sinh tin rằng động lực là yếu tố chính để đạt điểm cao trong bài thi. Qua nghiên cứu, tác giả cũng đưa ra một số gợi ý giúp tăng động lực và nâng cao hiệu quả dạy và học tiếng Anh tại ngôi trường này. Saqlain và Islam (2014) đã tiến một nghiên cứu với sự tham gia của 60 học viên tại một số trung tâm ngoại ngữ khác nhau ở Hyderabad, Pakistan để phân tích và xác định khía cạnh tâm lý xã hội của họ. Nghiên cứu chú trọng vào yếu tố động lực trong việc học ngoại ngữ hai, cụ thể là quan niệm về động lực thực dụng và động lực thâm nhập theo Gardner (2001). Trong nghiên cứu, tác giả sử dụng bảng câu hỏi khảo sát, phiếu quan sát và phỏng vấn để thu thập dữ liệu về quan điểm, thái độ của sinh viên với quá trình học ngoại ngữ, mong muốn học ngoại ngữ, định hướng mang tính phương tiện và những rào cản khi học ngoại ngữ. Tác giả đã đi đến kết luận rằng học viên tại các một số trung tâm ngoại ngữ tại Hyderabad, Pakistan chưa thể hiện động lực học tiếng Anh thực sự, cụ thể là động lực thâm nhập -một loại động lực quan trọng giúp tăng mức độ chính xác và thành thạo tiếng Anh. Ahmed cùng nhóm cộng sự (2015) đã thực hiện một nghiên cứu nhằm tìm hiểu lý do vì sao sinh viên đại học chưa có động lực cao với việc học tiếng Anh. Tác giả đã chỉ ra những yếu tố liên quan đến động lực như quan hệ giữa giảng viên với sinh viên, môi trường lớp học, thái độ tự trọng và việc tự nguyện giao tiếp. Nghiên cứu làm nổi bật vai trò của động lực khi nó tạo ra những yếu tố tương tác mạnh mẽ, từ đó khơi dậy sự tự tin của người học, đồng thời cũng đề cao trách nhiệm của giảng viên trong việc 3
tạo ra một môi trường học tập thoải mái. Đối tượng tham gia nghiên cứu gồm 199 sinh viên của trường Đại học Sargodha, Pakistan. Dữ liệu định lượng được thu thập thông qua bảng câu hỏi khảo sát dựa trên thang đo 4 bậc của Likert về những mức độ khác nhau của động lực. Kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng giảng viên ngoại ngữ chưa hợp tác tốt với sinh viên khi phương pháp giảng dạy vẫn là “lối mòn”, và chính điều đó khiến động lực học tiếng Anh cho sinh viên vẫn còn thấp. Rõ ràng là nếu sinh viên chưa tự tin thì họ không thể học tốt ngoại ngữ. Qua nghiên cứu, tác giả nhận thấy rằng nếu biết nắm bắt những yếu tố động lực này theo đúng hướng thì kết quả sẽ có nhiều cải thiện. Ekiz và Kulmetov (2016) tìm hiểu vai trò của động lực và các yếu tố ảnh hưởng tới động lực học tiếng Anh của sinh viên thông qua việc khảo sát 40 sinh viên năm thứ nhất chuyên ngành tiếng Anh sư phạm tại trường đại học Uludag, Thổ Nhĩ Kỳ. Nghiên cứu tập trung vào các yếu tố như cha mẹ, môi trường và thái độ của giảng viên. Kết quả của nghiên cứu cho thấy người học được tạo động lực khi họ nhận được sự khích lệ và hỗ trợ từ phía phụ huynh. Hơn nữa, nhiều chiến lược và cách thức giúp nâng cao động lực cho người học cũng được trình bày trong nghiên cứu. Trong một nghiên cứu tại Viện Giáo Dục Maija Yang, Myanmar của Sant (2018), một bảng câu hỏi khảo sát dựa trên khung lý thuyết động lực của Renandya (2014) gồm 5 yếu tố: giảng viên, phương pháp giảng day, giáo trình, nhiệm vụ và kiểm tra được gửi tới 120 sinh viên theo học các lớp tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu tổng thể chỉ ra rằng động lực tác động lớn tới việc học tiếng Anh khi nó không chỉ giúp sinh viên tích cực hơn mà còn có trách nhiệm hơn với việc học. Tác giả đề xuất tạo cơ hội cho giảng viên tham gia các khóa đào tạo về việc giảng dạy tiếng Anh nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng giảng viên cần biết cách áp dụng tài liệu giảng dạy phù hợp, ví dụ như qua công nghệ, Internet để tăng sự hứng thú, nâng cao động lực và khuyến khích sự tham gia của người học. Cũng vào năm 2018, Supiah đã tiến hành một nghiên cứu về những vấn đề liên quan tới động lực học tiếng Anh của học sinh trung học phổ thông tại Pangkapinang. Nghiên cứu hướng vào các loại động lực mà học sinh có và loại nào tác động lớn tới họ, cụ thể là động lực thâm nhập hay động lực thực dụng. Số lượng người tham gia là 60 học sinh đã theo học chương trình giáo dục bằng tiếng Anh trong năm học 2013-2014 tại các trường phổ thông trung học trên địa bàn Pangkapinang. Bảng câu hỏi khảo sát được sử dụng để thu thập dữ liệu và sau đó câu trả lời từ những người tham gia được 4
phân tích với mục đích tìm ra giá trị trung bình của mỗi loại động lực. Kết quả của nghiên cứu chứng minh rằng hầu hết học sinh đều chưa có động lực cao trong việc học tiếng Anh, trong đó động lực thực dụng chiếm ưu thế. Học sinh có đủ tự tin khi giao tiếp, đọc, viết hay nói, tuy nhiên khía cạnh về văn hóa ít được thể hiện trong việc học tiếng Anh. Giáo viên tiếng Anh nên khuyến khích học sinh chủ động hơn trong lớp bằng việc tạo cơ hội cho họ giải quyết vấn đề; các giáo viên cũng nên hỏi học sinh hình thức dạy học nào tạo động lực cho họ nhất và những tiết học nào khiến họ chưa thể hiện được động lực cao. Học sinh có thể tự đánh giá công việc đã làm và tìm ra những ưu nhược điểm của bản thân, qua đó giáo viên cần khích lệ học sinh hợp tác làm việc nhóm mà không bị áp lực, nhận xét học sinh nhưng không phê phán, bới móc lỗi. Ngoài ra, việc giáo viên trao thưởng, tặng quà cũng xây dựng sự tự tin và nâng cao năng lực cho học sinh. Ulfa và Bania (2019) đã tiến hành nghiên cứu động lực nội tại và động lực ngoại sinh của 40 học sinh trung học phổ thông theo học chương trình tiếng Anh tại Langsa. Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi khảo sát gồm 35 câu với 2 phần riêng biệt, trong đó phần 1 tập trung vào động lực nội tại và những thông tin liên quan đến nhu cầu, sở thích, thói quen và mục tiêu; phần 2 hướng tới động lực ngoại sinh cùng với các yếu tố về giảng viên, phụ huynh và môi trường. Kết quả của nghiên cứu cho thấy yếu tố “giảng viên” trong động lực ngoại sinh và yếu tố “mục tiêu học tập riêng của người học” trong động lực nội tại có tác động lớn nhất tới việc học tiếng Anh. Bên cạnh đó, trong nghiên cứu, tác giả cũng miêu tả mối liên quan của những yếu tố này tới động lực học cũng như những nỗ lực và năng lực từ phía giảng viên trong quá trình tạo động lực học tiếng Anh cho học sinh. 1.2.1.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới về học theo dự án Học theo dự án là một hoạt động học tập tạo cơ hội cho người học tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập và áp dụng một cách sáng tạo vào thực tế cuộc sống. Đã có nhiều nghiên cứu nổi bật trên thế giới về việc áp dụng phương pháp học theo dự án trong giảng dạy tiếng Anh. Beckett (1999) đã tiến hành quan sát và phỏng vấn các học sinh trong lớp học tiếng Anh tại một trường trung học của Ca-na-đa nhằm tìm hiểu mục đích sử dụng phương pháp học theo dự án của giáo viên tiếng Anh và quan điểm của học sinh với phương pháp này. Kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng phương pháp học theo dự án được 5
các giáo viên đánh giá cao bởi nó giúp việc giảng dạy trở nên thực tiễn hơn. Phương pháp này giúp học sinh nâng cao tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng học hợp tác và phát huy tính độc lập. Học sinh hứng thú với phương pháp học theo dự án bởi lẽ nó tạo ra bối cảnh thực tế giúp họ thực hành tiếng Anh hiệu quả hơn. Do đó, các giáo viên đều cảm thấy hạnh phúc khi những hoạt động trong dự án được học sinh đón nhận nhiệt tình như vậy. Shafaei, Poorverdi và Parvizi (2007) đã tiến hành nghiên cứu nhằm tìm hiểu ảnh hưởng của phương pháp học theo dự án tới việc nâng cao kiến thức từ vựng của một số học sinh trung học tại Iran. Dữ liệu được thu thập từ các bài kiểm tra trước và sau khi áp dụng phương pháp. Kết quả của nghiên cứu cho thấy phương pháp học theo dự án giúp nâng cao kỹ năng giao tiếp, giải quyết vấn đề và kiến thức từ vựng của người học. Bên cạnh đó, Chayanuvat (2007) đã tìm hiểu việc áp dụng phương pháp học theo dự án trong một khóa học tiếng Anh căn bản với mục đích cải thiện 4 kỹ năng của sinh viên hướng tới các mục đích giao tiếp. Kết quả của nghiên cứu cho thấy hầu hết sinh viên đều tự tin rằng phương pháp học theo dự án giúp họ nâng cao các kỹ năng tiếng Anh. Trong khi đó, cũng có nhiều sinh viên chưa sẵn sàng tiếp nhận phương pháp này trong các lớp học tiếng Anh. Srikai (2008) đã tiến hành một nghiên cứu với sự tham gia của 22 sinh viên chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn tại trường đại Học Khon Kaen, Thái Lan. Nghiên cứu chú trọng làm rõ khái niệm, đặc điểm, lợi ích và thách thức của phương pháp học theo dự án bao gồm quá trình thực hiện theo phương pháp học theo dự án và cách biểu đạt một tình huống thành công khi sử dụng phương pháp này trong bối cảnh có sử dụng tiếng Anh. Trong nghiên cứu, tác giả tìm hiểu quan điểm của sinh viên khi thực hiện phỏng vấn với các giảng viên tiếng Anh bản ngữ. Kết quả của nghiên cứu chỉ ra rằng sinh viên thu được nhiều lợi ích và giá trị khi hoàn thành dự án. Bên cạnh đó, sinh viên không những lĩnh hội thêm nhiều nền văn hóa khác nhau khi trò chuyện với giảng viên bản ngữ, biết cách làm việc theo nhóm hiệu quả với các bạn cùng lớp mà còn nâng cao động lực và sự tự tin trong việc sử dụng tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nghe- nói. Anuyahong (2015) nghiên cứu trong 12 tuần với 60 sinh viên năm nhất tại Viện Công Nghệ Thai-Nichi, Thái Lan để tìm hiểu ảnh hưởng của phương pháp học theo dự án tới việc nâng cao khả năng nói tiếng Anh cũng như mức độ hài lòng của sinh viên tới 6
phương pháp này. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng kỹ năng nói của sinh viên đã được cải thiện đáng kể sau khi áp dụng phương pháp học theo dự án. Hơn thế nữa, các sinh viên đều bày tỏ sự hài lòng, thỏa mãn với việc học theo dự án. Astawa, Artini và Nitiasih (2017) đã thực hiện một nghiên cứu về hiệu quả của phương pháp học theo dự án tới việc giảng dạy tiếng Anh và kỹ năng thực hành tiếng Anh của các học sinh tại một trường trung học của thủ đô Bali, In-đô-nê-xia. Dữ liệu định lượng được thu thập thông qua các bài kiểm tra nói và viết, dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn, phiếu quan sát và nhật ký của học sinh. Kết quả của nghiên cứu cho thấy việc áp dụng phương pháp học theo dự án đem lại hiệu quả rõ rệt tới các kỹ năng thực hành tiếng Anh của học sinh, cụ thể là phương pháp này không chỉ giúp người học tăng cường sự tự tin, tính sáng tạo và kỹ năng học hợp tác mà còn nâng cao sự hài lòng và động lực giảng dạy của giảng viên. Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao kỹ năng nói và viết cho học sinh thông qua phương pháp học theo dự án. Tại trường đại học Khon Kaen, với mong muốn tìm hiểu nhận thức của sinh viên về tác động của phương pháp học theo dự án tới việc nâng cao các kỹ năng tiếng Anh, Poonpon (2018) đã tiến hành phỏng vấn 47 sinh viên chuyên ngành Khoa học Thông tin đang tham gia một khóa tiếng Anh. Họ được yêu cầu làm việc theo nhóm để hoàn thành một dự án liên ngành kết hợp kiến thức khoa học thông tin và các kỹ năng tiếng Anh. Kết quả của nghiên cứu cho thấy việc áp dụng dự án liên ngành trong lớp học ngôn ngữ là một cách thức lý tưởng giúp nâng cao kỹ năng tiếng Anh của người học. Các sinh viên cho rằng việc thực hiện dự án có thể giúp họ nhận thức được khả năng tiếng Anh của bản thân và cải thiện kỹ năng tiếng Anh trong thực tế. Tuy nhiên, còn một số hạn chế như sinh viên chưa có đủ thời gian để chuẩn bị tốt cho dự án và thực hiện bài thuyết trình. 1.2.1.3. Tình hình nghiên cứu trên thế giới về mối quan hệ giữa phương pháp học theo dự án và động lực học tiếng Anh Hướng nghiên cứu liên quan tới việc áp dụng phương pháp học theo dự án nhằm nâng cao động lực học tiếng Anh có một số bài viết nổi bật của các học giả nước ngoài. Castañeda (2013) đã tiến hành phỏng vấn 17 học sinh nông thôn tại Boyacá, Cô- lôm-bi-a để tìm hiểu đánh giá của người học về tác động của phương pháp học theo dự án tới việc nâng cao các kỹ năng tiếng Anh. Tác giả chỉ ra rằng động lực học tiếng Anh của học sinh nông thôn rất thấp do họ không nhận thức được ngôn ngữ này là một công 7