intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Chủ đề dạy học Ngữ văn 10 năm học 2020-2021

Chia sẻ: Nguyen Thi Dau | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:47

178
lượt xem
19
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu trình bày chi tiết về chủ đề dạy học môn Ngữ văn 10 trong năm học 2020-2021 cụ thể là "Đọc hiểu truyện dân gian Việt Nam" cung cấp đến các bạn tổng thể về những kiến thức, yêu cầu, kỹ năng và một số phương pháp học tập, giảng dạy hiệu quả môn Ngữ văn 10.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Chủ đề dạy học Ngữ văn 10 năm học 2020-2021

  1. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 CHỦ ĐỀ: ĐỌC HIỂU TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT NAM Thời gian dạy: 08 tiết (từ tiết 09 đến tiết 16 PPCT năm học 2020­2021)                     ­ Chiến thắng Mtao Mxây (Sử thi Đăm Săn)                               ­ Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy                               ­ Tấm Cám             ­ Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự         ­ Tóm tắt văn bản tự sự (dựa theo nhân vật chính) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức ­ Hiểu biết về sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tích Việt Nam: hoàn cảnh ra  đời, phát triển, đặc trưng cơ bản, giá trị nội dung, nghệ thuật.  ­ Những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các văn bản. ­ Nắm được kiến thức về sự việc, chi tiết tiêu biểu trong văn bản tự sự. ­ Nắm được cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. 2. Kĩ  năng ­ Biết đọc hiểu một sử thi, truyền thuyết, TCT theo đặc trưng thể loại ­ Tự nhận thức giá trị, bài học về lịch sử, bài học về nhân sinh ­ Bước đầu chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu khi viết một bài văn tự sự. ­ Rèn luyện kĩ năng tóm tắt, tạo lập văn bản tự sự. 3. Thái độ ­ Có ý thức sử dụng các đặc trưng của thể  loại sử thi, truyền thuyết, truyện   cổ tích vào việc đọc hiểu tác phẩm văn học.  ­ Yêu thích, say mê tìm hiểu, khám phá văn học dân tộc. ­ Tự hào về truyền thống yêu nước, phẩm chất cao đẹp, lối sống của dân tộc ­ Có ý thức giữ gìn di sản, góp phần phát triển các giá trị văn hóa truyền thống   tốt đẹp của dân tộc hài hòa trong điều kiện hiện nay. 4. Năng lực ­ Tự học: huy động kiến thức (văn học, văn hóa, thực tiễn đời sống,...) ­ Năng lực nhận xét đánh giá văn bản, vận dụng những hiểu biết từ văn bản  vào thực tiễn cuộc sống. ­ Năng lực sáng tạo, trình bày suy nghĩ và cảm nhận của cá nhân, hợp tác khi   trao đổi, thảo luận, làm việc nhóm, giải quyết các tình huống đặt ra trong chủ  đề. ­ Năng lực cảm thụ văn chương. ­ Năng lực ngôn ngữ, giao tiếp, trình bày một vấn đề, năng lực thuyết trình. ­ Tạo lập văn bản. II. BẢNG MÔ TẢ  CÁC MỨC ĐỘ  NHẬN THỨC THEO ĐỊNH HƯỚNG  PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HS  THÔNG QUA CHỦ ĐỀ Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu Mức độ vận dụng và  vận dung cao TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              1                     THPT NHỊ CHIỂU
  2. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 Chỉ   ra   đặc   trưng   thể  Trình   bày   được   đặc  Phân tích được những yếu  loại. trưng   thể   loại   trong  tố trong văn bản giúp hiểu  các văn bản. thêm về thể loại. Xác   định   được   hoàn  Tác   động   của   hoàn  Phân tích, đánh giá sự  tác  cảnh lịch sử, không gian  cảnh   đến   việc   thể  động. trong tác phẩm. hiện   nội   dung   tư  tưởng   của   toàn   tác  phẩm. Chỉ ra yếu lịch sử và yếu  Cắt nghĩa một số  từ  Phân tích, lý giải, so sánh  tố hư cấu. ngữ,   hình   ảnh...  để   đánh   giá   ý   nghĩa,   tác  trong các câu văn. dụng,   sự   sáng   tạo   của  hình   thức   ngôn   ngữ,   h/a  đó. Chỉ   ra   nhân   vật,   hành  ­   Nhận   xét   hành  Giải   thích,   phân   tích,   so  động,   tình   cảm   chính  động,   tình   cảm   của  sánh,   lí   giải   hành   động,  trong các văn bản. nhân vật.  tình   cảm   của   nhân   vật  ­ Đánh giá về  phẩm  trong câu văn. chất, con người.    Phát hiện, chỉ  ra những  ­   Nhận   xét   các   đặc  Phân tích để thấy sức hấp  hình   tượng   nghệ   thuật  điểm của hình tượng  dẫn,   khả   năng   biểu   hiện  trong văn bản. nghệ   thuật   đó   trong  tác   động   của   hình   tượng  việc   thể   hiện   cái  nghệ thuật đó đối với tình  nhìn về lịch sử, cuộc  cảm,   thái   độ   của   mọi  sống   và   con   người  người xưa và nay. của nhân dân. Chỉ ra những câu văn thể   Trình bày nội dung  Phân tích, nhận xét, lí giải,  hiện   rõ   nhất   tư   tưởng,  tư tưởng thông điệp  so sánh để  khẳng định tư  thông   điệp   mà   dân   gian  mà dân gian gửi  tưởng của nhân dân được  gửi gắm gắm. thể   hiện   trong   các   văn  bản. Chỉ   ra   các   sự   việc,   chi  Trình bày các sự  Kĩ năng viết văn bản tự sự  tiết   tiêu   biểu   trong   văn  việc chi tiết tiêu  dựa   trên   sự   việc   chi   tiết  bản tự sự. biểu. tiêu biểu. Nêu   cách   thức   tóm   tắt  Tóm tắt văn bản tự  Xây dựng hình tượng nhân  văn bản tự  sự  dựa theo  sự dựa theo nhân vật  vật từ  đó tạo lập văn bản  nhân vật chính. chính. tự sự. III. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỤ THỂ THEO CÁC MỨC ĐỘ  1. Với văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (Sử thi Đăm Săn)  Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu Mức   độ   vận   dụng   và  vận dung cao TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              2                     THPT NHỊ CHIỂU
  3. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 ­ Nêu hiểu biết về  sử  ­  Tóm   tắt   sử   thi   "Đăm  thi? Săn"? ­ Nêu vị trí đoạn trích? ­ Giá trị của tác phẩm? ­ Trận đấu diễn ra mấy  ­ Tìm bố cục? hiệp? ­ Trận đấu diễn ra mấy  ­ Đăm  Săn, Mtao Mxây  ­ Trận đấu nói lên điều  hiệp? có thái  độ  như  thế  nào  gì về các nhân vật? trước trận đấu? ­ Trận đấu bộc lộ  điều  ­ Hiệp 1  được miêu tả  gì ở các nhân vật?  ­ Hiệp 4 xuất hiện chi  như thế nào? ­ Qua trận đấu, ĐS và M  tiết gì? ­   Diễn   biến   hiệp   2,3  hiện   lên   như   thế   nào  như thế nào?  trong   tưởng   tượng   của  ­ Vai trò? dân gian? ­   Chiến   thắng,   Đăm  ­   ĐS   ứng   xử   như   thế  ­   ĐS   hiện   lên   chủ   yếu  Săn  có   tàn   sát   tôi   tớ,  nào? trong   tình   cảm   ntn   của  giày xéo đất đai kẻ  thù  nhân dân?  không? ­ Đối thoại mấy lượt?  Con số đó có ý nghĩa gì?  ­ Mỗi lần đối đáp, Đ S  có hành động khác nhau  ntn?  ­ Hành động và thái độ  ­   Nhận   xét   về   nghệ  của nô lệ như thế nào?  thuật   miêu   tả   n/v?   Tác  dụng? ­ Vẻ  đẹp của người anh  hùng sử thi? Mục   đích,   ý   nghĩa  của  trận đấu? ­ Hình ảnh của Đăm Săn  ở đây ntn? ­ Căn cứ  vào đâu để  nói  rằng đoạn trích chủ  yếu  nói về chiến thắng?  ­ Dụng ý của người kể  chuyện? ­ Nhận xét về NT? ­ Nêu ý nghĩa văn bản? 2. Với văn bản Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu Mức   độ   vận   dụng   và  vận dung cao TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              3                     THPT NHỊ CHIỂU
  4. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 Nêu   đặc   trưng   của  Đặc   điểm   nào   của   thể  Hãy   cho   biết   những  truyền thuyết? loại   được   thể   hiện   rõ  điều khiến em ấn tượng  nét nhất trong tác phẩm? nhất về  tác phẩm? Giải  thích vì sao? Giới   thiệu   về   cụm   di  Hiểu rõ về  giá trị  quân  Em có ý định đến thăm  tích Cổ Loa? sự   của   thành   Cổ   Loa  khu   di   tích   không?   Vì  Nêu   xuất   xứ   của   văn  ntn? sao? bản? Kể tên các dị bản? Đọc diễn cảm văn bản  Gọi tên nhân vật chính,  Phân tích vai trò của nv  để tìm nhân vật? phụ? trong văn bản? Quá trình xây thành của  Hãy cắt nghĩa để biết vì  Theo em, kể  về sự  việc  vua ADV diễn ra ntn?  sao   ADV   chiến   thắng  thần   kì,  nhân   dân   thể  Triệu Đà? hiện   cách   đánh   giá   ntn  về vua? Rùa   Vàng   kết   tội   Mị  Vì sao cha con ADV rơi  Phân tích hành động của  Châu ntn? vào bi kịch, thất bại? ADV? ADV có phản  ứng như  thế   nào   trước   lời   kết  tội của Rùa Vàng? Nguyên   nhân   mối   tình  Giải   thích   nguyên   nhân  Phân   tích   tác   động   của  MC –TT tan vỡ là gì? đó? chiến   tranh   đến   cuộc  sống? MC   lén   cho   Trọng  Giải   thích   hành   động  Phân tích, đánh giá hành  Thủy xem cái gì? đó? động đó? Xuất hiện hình ảnh nào  Giải   thích   thái   độ   của  Trình   bày   đánh   giá   của  khi nói về mối tình MC  nhân dân? em? Vai trò của chi tiết  – TT? Dân gian có thái độ  ntn  đối   với   thể   loại   TT   là  với   hành   động   của   cha  gì? con MC? Giá trị  về  nghệ  thuật và  ý nghĩa văn bản? 3. Với văn bản Tấm Cám Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu Mức   độ   vận   dụng   và  vận dung cao TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              4                     THPT NHỊ CHIỂU
  5. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 ­ Tấm Cám thuộc loại  ­ Tìm bố cục truyện? truyện cổ tích nào? ­   Theo   dõi   truyện,   em  ­   Khái   quát   thành   mâu  thấy nổi lên mâu thuẫn  thuẫn gì? Phạm vi? giữa các nhân vật nào?  Đặc điểm? ­   Diễn   biến   của   mâu  ­   Hành   động   và   mục  ­ Đánh giá mức độ  mâu  thuẫn qua mấy g/đ? đích của các n/v? thuẫn? Nhận xét về tính  ­   Giai   đoạn   1,   mâu  cách 2 phe? thuẫn   được   thể   hiện  ­ Mâu thuẫn này khi căn  qua những sự việc nào?  cứ   vào   quan   hệ   xh,   nó  ­ G/đ 2, biểu hiện của  trở   thành   mâu   thuẫn  mâu thuẫn là gì?  ­ Đánh giá? nào? Mức độ? Kết quả? ­ Mâu thuẫn được giải  ­   Nhận   xét   về   sự   phát  ­  Bài  học lớn nhất  qua  quyết ntn? triển của mâu thuẫn? mâu thuẫn là gì? ­  Tấm   không  chết   mà  ­   Qua   đó   nói   lên   sự  ­ Quá trình biến hoá của  luôn thể   hiện sự  sống  chuyển   biến   gì   trong  T có ý nghĩa gì? dưới dạng nào? tính cách T? ­ Lí giải quan điểm về  ­   Vì   sao   trong   suốt  việc trả thù của Tấm? truyện,   vua   không   có  ­   Những   đặc   sắc   về  cách gì bảo vệ vợ? nghệ thuật? ­ Ý nghĩa văn bản? 4. Với bài: Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự    TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              5                     THPT NHỊ CHIỂU
  6. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu Mức   độ   vận   dụng   và  vận dung cao ­ Thế nào là tự sự? ­ HS lấy ví dụ ­ Thế nào là sự việc? ­  Truyện    An   Dương   Vương   và   MC­TT,  tác  giả  dân gian kể  chuyện  gì? ­ Nhân vật là ai? Nhiệm  vụ? ­   Sự   việc   tiêu   biểu   là  gì? TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              6                     THPT NHỊ CHIỂU
  7. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 ­ Thế nào là chi tiết? ­ Chi tiết tiêu biểu? ­   Sự   việc   MC­TT   chia  ­ Gv hướng dẫn hs chọn  tay nhau ( chi tiết 1: lấy  1 sự việc, kể lại với các  gì   làm   dấu;   chi   tiết   2:  chi tiết tiêu biểu. rắc  lông  ngỗng)   có  thể  ­ HS tự do tưởng tượng,  coi   là   tiêu   biểu   không?  sao cho phù hợp. Vì sao? ­   Phần   nào   cần   có   sự  ­   Truyện    Lão   Hạc,  ­   Gv   hướng   dẫn   HS  việc, chi tiết tiêu biểu?  phần   nào   cần   có   sự  chọn   1   sự   việc,   kể   lại  Sự  việc, chi tiết nào là  việc, chi tiết tiêu biểu?  với   các   chi   tiết   tiêu  tiêu   biểu?  KL   cần  Sự  việc, chi tiết nào là  biểu. không? tiêu biểu?  ­ HS tự do tưởng tượng,  sao cho phù hợp. ­   Cách   chọn   sự  việc,  ­ Luyện tập bài tập 1 chi tiết tiêu biểu? 5. Với bài: Tóm tắt văn bản tự sự (dựa theo nhân vật chính) TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              7                     THPT NHỊ CHIỂU
  8. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu Mức   độ   vận   dụng   và  vận dung cao ­ Tóm tắt văn bản tự sự  là gì? ­ Mục đích, ý nghĩa? ­   Nhân   vật   văn   học   là  gì? ­   Thế   nào   là   nhân   vật  ­ Cách tóm tắt văn bản  chính? dựa theo n/v chính? TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              8                     THPT NHỊ CHIỂU
  9. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 ­   Xác   định   nhân   vật  ­ Tóm tắt theo nhân vật  Tóm   tắt   truyền   thuyết  chính   trong   truyện  chính là làm ntn? ADV   và   MC,   TT   theo  ADV và MC, TT? ­ Việc cần làm đối với  nhân vật ADV.  người tóm tắt? Tóm   tắt   truyền   thuyết  ADV   và   MC­   TT   theo  nhân vật Mị Châu. IV.THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH HỌC DẠY­ HỌC  1. Kế hoạch thực hiện chủ đề Hình thức tổ  Thời  Thiết bị dạy học, học  Nội dung chức dạy  Thời điểm Ghi chú lượng liệu học Sách giáo khoa, sách tham  Truyện   khảo, máy chiếu, giáo án,  dân   gian  Tại lớp  8 tiết Tháng 9/2020 bảng phụ, băng đĩa  Việt Nam hình… 2. Cách thức thực hiện chủ đề *   Bước   1:   Giáo   viên   và   học   sinh   thảo   luận   đ      Nội dung 1: Khái quát về truyện dân gian Việt Nam.      Nội dung 2:  Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxay (trích sử thi Đăm Săn)      Nội dung 3: Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu­ Trọng Thủy.      Nội dung 4: Truyện cổ tích Tấm Cám      Nội dung 5: Lí thuyết chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu cho bài văn tự sự.      Nội dung 6: Lí thuyết tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.      Nội dung 7: Vận dụng và tích hợp kiến thức văn học và kĩ năng làm văn để phân tích  * Bước 2:  Giáo viên lập nhóm và giao nhiệm vụ cho từng nhóm học tập. (giáo viên hướng dẫn giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm về nhà chuẩn bị nội dung để NHÓM I ­ Khái  ­ Tìm c Mxây” II ­ Tóm  dòng III ­ Sân k TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              9                     THPT NHỊ CHIỂU
  10. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 IV ­ Tìm c * Hoạt động chung: Mỗi nhóm đều thực hiện việc đọc hiểu về  giá trị  nội  dung và đặc sắc nghệ thuật của ba văn bản thơ thuộc chủ đề. V. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TUẦN 3,4 Ngày soạn: 11 /9/2020 Tiết 9, 10­ Đọc văn                           Ngày dạy: 21/9/2020 CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY (Trích sử thi “Đăm Săn”) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT  Giúp HS: 1. Kiến thức ­ Hiểu được ý nghĩa của đề tài chiến tranh và chiến công của anh hùng trong  đoạn trích. ­ Biết phân tích các đặc điểm ngôn ngữ đối thoại của nhân vật, ngôn ngữ trần  thuật của người kể sử  thi, các biện pháp so sánh, phóng đại nhằm mục đích  làm sáng tỏ  tính lí tưởng và âm điệu hùng tráng của thi pháp thể  loại sử  thi   anh hùng. 2. Kĩ năng Hình thành kĩ năng cảm thụ và phân tích sử thi dân gian 3. Thái độ Trân trọng những giá trị của văn học truyền thống Gìn giữ và phát huy những giá trị của sử thi dân gian 4. Năng lực Từ đó, HS có thể hình thành các năng lực sau: + Năng lực đọc hiểu sử thi dân gian + Năng lực thu thập thông tin  + Năng lực giải quyết các tình huống đặt ra trong bài học + Năng lực trình bày suy nghĩ, ý kiến cá nhân về  các bộ  phận văn học Việt  Nam + Năng lực tổng hợp, phân tích, đánh giá. + Năng lực hợp tác trong trao đổi, thảo luận về nội dung bài học. II. CHUẨN BỊ PHƯƠNG TIỆN DẠY­ HỌC 1. Giáo viên ­ Sách giáo viên và các tài liệu tham khảo (sử thi Đăm Săn). ­ Thiết kế bài học. 2. Học sinh ­ Sách Ngữ văn 10 ­ tập 1 ­ cơ bản TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              10                     THPT NHỊ CHIỂU
  11. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 ­ Sách Bài tập Ngữ văn 10 ­ tập 1 ­ cơ bản. ­ Soạn bài III. PHƯƠNG PHÁP   Phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm; kết hợp với các hình thức trao đổi   thảo luận, trả lời các câu hỏi. IV. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, nhắc nhở HS trật tự. Lớp Sĩ số Vắng 10A 44 10B 42 10E 42 2. Kiểm tra bài cũ Câu hỏi:   Hãy kể  tên các thể  loại VHDG và nêu định nghĩa về  thể  loại sử  thi?  3. Bài mới    TIẾT 9 HOẠT ĐỘNG CỦA GV­  NỘI DUNG CẦN ĐẠT HS Hoạt động 1­ Khởi động         Mỗi   dân   tộc   Việt   Nam   có   một   kho   tàng  GV gọi HS VHDG,  Nếu người Kinh tự hào vì có nguồn ca  ­  Kể tên một số tác phẩm sử  dao, tục ngữ  phong phú; người Thái có truyện  thi mà em biết? thơ  Tiễn   dặn   người   yêu  làm   say   đắm   lòng  ­ GV dẫn dắt vào bài người;   người   Mường   lại   thả   hồn   mình   theo  những lới hát mo  Đẻ  đất đẻ  nước;...thì đồng  bào Tây Nguyên có những trang sử thi vừa hùng  tráng, vừa sinh động. Hôm nay, chúng ta cùng  tìm hiểu về  một sử  thi nổi tiếng của đồng bào  Tây Nguyên qua đoạn trích  Chiến thắng Mtao   Mxây TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              11                     THPT NHỊ CHIỂU
  12. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              12                     THPT NHỊ CHIỂU
  13. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 Hoạt   động  2­   Hình   thành  KHÁI QUÁT VỀ TRUYỆN DÂN GIAN VIỆT  kiến thức NAM 1. Khái niệm về truyện dân gian  GV  giới   thiệu   vài   nét   khái  ­   Truyện   dân   gian   (TDG)   thường   là   văn   xuôi  quát về truyện dân gian  nhưng cũng có khi là văn vần được lưu truyền  bằng hình thức truyền miệng. Là sáng tác nghệ  GV nhấn mạnh:  thuật  của  nhân  dân,  TDG  phản  ánh   đời  sống   TDG dân tộc mình không hề  nhân dân và thế  giới tinh thần, tình cảm của  biệt   lập   mà   chỉ   biểu   hiện  nhân dân theo quan điểm của nhân dân.  trong tương quan với những  2. Đặc điểm của truyện dân gian cái   tương   đồng   nhân   loại.  ­ Nhân vật trung tâm của các TDG chính là bản  Nghiên   cứu   so   sánh   các   thể  thân nhân dân, bắt nguồn từ những nguyên mẫu  loại TDG, ta có thể  bắt gặp  có thực trong cuộc sống mà khái quát lên thành  những  hiện   tượng  trùng  lặp  nhân vật văn học.  tương tự  nhau về  đề  tài, về  ­ TDG biểu đạt những kinh nghiệm đời sống,  cốt   truyện,  hình  tượng  nhân  diễn tả  những khát vọng và lí tưởng của nhân  vật,   về   các   mô   típ   nghệ  dân, thể  hiện những quan niệm của nhân dân  thuật,   các   yếu   tố   thi   pháp.  về  tự  nhiên, xã hội và con người, về  đạo đức,  Trong giai đoạn đầu tiên của  về mĩ học.  sự   nảy   sinh   và   phát   triển,  ­ TDG mang tính dân tộc, tính quốc tế. TDG là hình thức sơ khai của  3. Một số thể loại truyện dân gian nghệ thuật, đồng thời cũng là  ­ Kho tàng TDG Việt Nam rất phong phú với  hình thức nguyên hợp của sự  nhiều thể loại: truyện thần thoại (TTT), truyện   sản xuất tinh thần nói chung,  cổ  tích (TCT), truyện ngụ  ngôn (TNN), truyện  về  sau đã chuyển thành hình  cười (TC).  thức   tổng   hợp   tự   nhiên   của  ­ Mỗi thể loại của TDG với những đặc sắc về  sáng tác tạo văn hóa và sáng  nội dung và nghệ thuật làm nên những giá trị to  tác nghệ  thuật của nhân dân  lớn cho TDG để  TDG vượt qua cuộc chọn lọc   lao động. tự  nhiên  của  thời  gian, khẳng  định  được  sức  ­  Kể  tên các thể  loại truyện  sống ngay cả trong thời đại mới.  dân gian? ­­­­­­­­­­­­­­­­­­ CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY (Trích sử thi “Đăm Săn”) I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Vài nét về sử thi dân gian ­ Sử thi dân gian là thể loại tự sự bằng văn vần  ­ HS đọc phần Tiểu dẫn  hoặc   văn   vần   kết   hợp   với   văn   xuôi,   kể   lại  những sự  kiện lớn có ý nghĩa quan trọng đối  ­ Nêu hiểu biết về sử thi? với số phận cộng đồng. ­  Ở  VN có hai loại sử  thi: sử  thi thần thoại và  sử thi anh hùng.  ­ Đăm Săn là sử thi anh hùng của Tây nguyên. TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              13                     THPT NHỊ CHIỂU
  14. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021  Hoạt động 3­ Luyện tập IV. LUYỆN TẬP GV cung cấp yêu cầu bài tập ­ Sử thi Đăm Săn thuộc loại sử thi anh hùng 1.   Cho   biết   sử   thi   Đăm   Săn  ­ Sử  thi Đăm Săn kể  về  chiến công của người  thuộc loại sử  thi gì trong hệ  anh hùng Đăm Săn trong lao động và phát triển  thống sử thi Việt Nam? cộng đồng... 2. Tìm dẫn chứng trong đoạn  trích để chứng minh Hoạt   động   4­   Vận   dụng,  V. VẬN DỤNG, MỞ RỘNG mở rộng 1.  Cảnh ăn mừng chiến thắng gửi đến người  ­  GV   yêu   cầu   học   sinh   làm  đọc thông điệp gì? BT vận dụng 2. buôn làng Tây Nguyên đang vào mùa lễ hội cà  phê   náo   nức,   tưng   bừng   rộn   rã   cồng   chiêng.  Nếu chàng Đăm Săn bước ra từ  thiên sử  thi xa   xưa  để  hòa  vào nhịp vui của  cuộc  sống hôm  nay, anh/ chị nghĩ chàng sẽ nói gig?  Hãy tưởng tượng và ghi lại điều đó bằng một  đoạn văn. 3. Thông qua đoạn trích đã học, em hãy sưu tầm  những   tác   phẩm   sử   thi   của   các   dân   tộc   Việt  Nam (nguồn: sách, báo, tạp chí, internet…) 4. Củng cố, hướng dẫn   ­ Nêu định nghĩa về  sử  thi, dùng đoạn trích  Chiến thắng Mtao Mxây  để  minh hoạ cho định nghĩa.  ­ Chuẩn bị: Truyện An Dương Vương và Mị Châu­ Trọng Thủy. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ Ngày .....tháng 9 năm 2020                                                                                   Xác nhận của tổ CM TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              14                     THPT NHỊ CHIỂU
  15. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 TUẦN 4 Ngày soạn: …/9/2020 Tiết 11­12: Đọc văn                           Ngày dạy: …/9/2020 TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU, TRỌNG THUỶ (Truyền thuyết) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức ­ Qua việc tìm hiểu một truyền thuyết tiêu biểu, nắm được những đặc trưng  chủ yếu của thể loại truyền thuyết: kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố lịch sử với   yếu tố  tưởng tượng, phản ánh quan điểm, thái độ  và tình cảm của nhân dân   với các nhân vật lịch sử và sự kiện lịch sử. ­ Nắm được giá trị và ý nghĩa của truyền thuyết Truyện An Dương Vương và   Mị Châu ­Trọng Thủy,  đặc biệt là bài học lịch sử quý giá của tác phẩm vẫn   còn nguyên giá trị trong thời điểm hiện nay. 2. Kĩ năng ­ Rèn luyện thêm kĩ năng phân tích truyện dân gian để hiểu đúng ý nghĩa của  những hư cấu nghệ thuật trong truyền thuyết. 3. Thái độ ­ Từ  việc nắm được nội dung và ý nghĩa tư  tưởng của tác phẩm, có thái độ  đúng đắn với di sản văn hóa, tinh thần của cha ông. ­ Có bài học sâu sắc về  tinh thần cảnh giác trong sự  nghiệp giữ  nước­ đặc   biệt là trong thời điểm hiện nay. 4. Năng lực Giúp học sinh hình thành và phát triển các năng lực: ­ Năng đọc hiểu văn bản văn học dân gian. ­ Năng lực sưu tầm, tập hợp các thông tin liên quan để phục vụ việc tìm hiểu,   phân tích văn bản. ­ Năng lực trình bày, bảo vệ  quan điểm cá nhân trước những vấn đề  phức  tạp, có thể có những quan điểm khác nhau, thậm chí trái chiều nhau. ­ Năng lực kết hợp hoạt động cá nhân với hoạt động theo nhóm và hoạt động  tập thể trong học tập. II. CHUẨN BỊ PHƯƠNG TIỆN DẠY­HỌC 1. Giáo viên ­ Các tài liệu tham khảo ­ Thiết kế giáo án TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              15                     THPT NHỊ CHIỂU
  16. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 2. Học sinh ­ Đọc bài trước khi đến lớp ­ Soạn bài: trả lời câu hỏi trong phần hướng dẫn học bài. III. PHƯƠNG PHÁP GV tổ  chức giờ  dạy học theo cách kết hợp các phương pháp: gợi tìm;  kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. IV. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY­ HỌC 1. Ổn định tổ chức lớp Lớp Sĩ số Vắng 10A 44 10B 42 TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              16                     THPT NHỊ CHIỂU
  17. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 10E 42 2. Kiểm tra bài cũ:         Câu hỏi:  ­ Qua văn bản   Chiến thắng Mtao Mxây hãy nêu rõ vẻ  đẹp và ý nghĩa của   hình tượng Đăm Săn? ­ Căn cứ vào bài ”Khái quát văn học dân gian Việt Nam”,hãy trình bày những   hiểu biết của em về thể loại truyền thuyết? 3. Bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA GV­HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT TIẾT 11 Đó là những  địa danh thành Cổ  Loa  ở   Hoạt động 1­ Khởi động Đông Anh­ Hà Nội. Di tích gắn liền với  GV đọc câu Ca dao: một   truyền   thuyết   mà   mỗi   con   người    “Ai   về   qua   huyện   Đông   Anh/   Việt Nam đề  thuộc nằm lòng “Truyện   Ghé   thăm   phong   cảnh   Loa   An Dương Vương và Mị  Châu – Trọng   Thành, Thục Vương” Thuỷ”  Nội  dung: Em hãy cho biết câu  Ca dao trên nói về  địa danh nào?  Địa danh ấy khiến em liên tưởng  đến  truyền   thuyết   dân  gian  nào  của dân tộc Việt Nam? Hoạt động 2­ Hình thành kiến  I. TÌM HIỂU CHUNG thức 1. Truyền thuyết Dựa vào phần tiểu dẫn SGK, GV  ­ Định nghĩa: Là tác phẩm tự sự dân gian  và HS thảo luận, trả  lời các câu  kể  về  sự  kiện và nhân vật lịch sử  (có  hỏi sau: liên quan đến lịch sử) theo xu hướng lí  ­ Truyện thuộc thể loại dân gian  tưởng hóa. nào?   Nêu   định   nghĩa   về   loại  truyền thuyết? ­ Đặc trưng: ­ Đặc trưng của thể  loại truyền   + Đề tài: lấy từ lịch sử, thường là những  thuyết vấn đề có tính chất trọng đại ­   Truyền   thuyết   có   giá   trị   và   ý  + Sử  dụng nhiêu yếu tố  tưởng tượng,  nghĩa như thế nào trong đời sống  hư cấu dân tộc? + Nhân vật được xây dựng hết sức đơn  TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              17                     THPT NHỊ CHIỂU
  18. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 GV mở rộng: giản   Sự  kiện lịch sử  và những hình  + Cốt truyện đơn giản, ít tình tiết, được  thức sinh hoạt văn hóa vừa là cơ  tổ chức theo hướng thắt nút, mở nút + Gắn với lễ  hội dân gian, phong tục,  sở   hiện   thực   của   sự   sáng   tạo  các di tích lịch sử… truyền   thuyết,   vừa   ảnh   hưởng  ­ Giá trị: Phản  ánh và lí giải các nhân  đến nội dung cùng hình thức của  vật, sự  kiện lịch sử, có  ảnh hưởng to  truyền thuyết. Nhân dân luôn nhớ  lớn đến đời   sống cộng đồng, gắn với  ơn những người có công đối với  truyền   thống   dựng   nước   và   giữ   nước  đất nước nên khi họ  mất đi đều  của dân tộc được thờ  cúng. Nhân dân không  2.   Môi   trường   lịch   sử­văn   hóa   của  ngừng   kể   về   chuyện   những  Truyện   An   Dương   Vương   và   Mị   người   có   công   với   dân   tộc,   và  Châu­Trọng Thủy: trong những câu chuyện đó, nhân  ­  Địa  điểm:  Xã  Cổ     Loa,  huyện  Đông  vật   cùng   sự   kiện   lịch   sử   cũng  Anh, Hà Nội. được lý tưởng hóa, nhuốm thêm  ­Gắn liền với cụm di tích lịch sử: đền  màu   sắc   thần   kì   mà   vẫn   đảm  thờ  An Dương Vương, am Bà Chúa thờ  bảo cốt lõi lịch sử. Mị  Châu, giếng Ngọc­nơi Trọng Thủy  tự vẫn. ­ Lễ  hội  được tổ  chức hằng năm vào  ­ Cho biết xuất xứ của văn bản? ngày   mùng   6   tháng   Giêng   và   kéo   dài  GV mở rộng: khoảng 10 ngày. Văn bản: 3 bản kể 3. Văn bản + Truyện Rùa Vàng­ trong Lĩnh  a. Xuất xứ Nam chích quái. Trích   từ  “Truyện   Rùa   Vàng”  trong  “  + Thục kỉ An Dương Vương­  Lĩnh   Nam   chích   quái”,  bộ   sưu   tập  trong Thiên Nam ngữ lục. truyện dân gian ra đời vào cuối TK XV. +  Mị  Châu­ Trọng Thủy­ truyền   b. Nội dung: kể  về  quá trình xây thành  thuyết ở vùng Cổ Loa chế  nỏ  của ADV dưới sự  giúp sức của  ­ Kể tên các nhân vật chính trong  rùa vàng, nguyên nhân mất nước Âu Lạc truyện.   Kể   tên   các   chi   tiết,   sự  II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN kiện gắn với nhân vật chính? 1. Đọc và tóm tắt → Tóm tắt câu chuyện? 2. Bố cục: 2 phần ­ Có thể  chia văn bản làm mấy  ­ P1: từ  đầu đến "…bèn xin hoà": Quá  đoạn,   nội   dung   chính   của   mỗi  trình xây thành, chế  nỏ  của ADV dưới  đoạn là gì? sự giúp đỡ của Rùa vàng ­ P2: Còn lại: Bi kịch tình yêu của MC  GV hướng dẫn HS tìm hiểu văn  và   TT   gắn   với   thất   bại   của   nước   Âu  bản Lạc 3. Tìm hiểu văn bản ­ Quá trình xây thành, chế nỏ của  TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              18                     THPT NHỊ CHIỂU
  19. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 nhà vua diễn ra như thế nào?  3.1. Nhân vật An Dương Vương   a. Vai trò của ADV trong sự  nghiệp   dựng nước và giữ nước ­ Xây thành: + Vua xây thành nhưng hễ  đắp đến đâu  là lở tới đấy. + Lập đàn cầu đảo. +   Rùa   Vàng   từ   phương   Đông   lại,   tự  xưng  là   xứ   Thanh   Giang,   giúp  vua   trừ  yêu ma và xây xong thành.   Nhận xét: ­  Quá trình xây thành gian nan, khó nhọc  cũng giống như quá trình dựng nước. ­ Nhân dân ngưỡng mộ, ngợi ca việc xây  thành nên đã sáng tạo các chi tiết thần   kì. ­ Chế nỏ:  +   Khi   Rùa   Vàng   từ   biệt,   An   Dương  Vương: Cảm tạ Rùa Vàng. + Băn khoăn“Nếu có giặc ngoài thì lấy   gì mà chống?” + Được Rùa Vàng tặng móng vuốt làm  ­ Do đâu mà An Dương Vương  lẫy nỏ. được   thần   giúp   đỡ?   Tưởng  + Chế nỏ thành công. tượng ra những chi tiết thần kì  + Chiến thắng quân xâm lược. đó,   tác   giả   dân   gian   muốn   thể  hiện cách đánh giá như  thế  nào    Ý thức trách nhiệm cao với đất nước  về nhà vua? và tinh thần cảnh giác.   ­ Lý do An Dương Vương được thần  linh giúp đỡ: +Nhà vua là người có ý thức trách nhiệm  rất cao với đất nước. Ngay từ  khi giặc  chưa đến, đất nước còn bình yên, vua đã  tìm cách xây thành, chế  nỏ  để  bảo vệ  đất nước. +Vua   xây   thành   rất   vất   vả,   khó   khăn  nhưng vẫn kiên trì=>chứng tỏ  tấm lòng  lo lắng cho nhân dân, đất nước của nhà  vua. TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              19                     THPT NHỊ CHIỂU
  20. CHỦ ĐỀ DẠY HỌC NGỮ VĂN 10                         NĂM  HỌC 2020­2021 ­ Ý nghĩa của các chi tiết thần kì: cụ già  xuất hiện bí ẩn, rùa vàng, nỏ thần. + Lí tưởng hóa việc xây thành. + Nét đẹp của truyền thống Việt Nam:  cha ông luôn ngầm giúp đỡ con cháu đời  sau trong công cuộc dựng nước và giữ  nước. ­ Cách đánh giá của dân gian về nhà vua:  Tưởng tượng về sự giúp đỡ  thần kì này  là cách nhân dân ca ngợi nhà vua, đây là  vị  vua anh hùng, sáng suốt, hết lòng vì  dân, vì nước; thể  hiện niềm tự  hào về  chiến công xây thành, chế  nỏ  và chiến  thắng ngoại xâm của dân tộc. ­   An   Dương   Vương   chiến   thắng   quân  xâm lược do: + Có thành ốc kiên cố. +   Có   nỏ   thần   kì   diệu   trăm   phát   trăm  trúng. + Đặc biệt là có tinh thần cảnh giác cao  độ    Khẳng   định   việc   làm   của   ADV   là  chính   nghĩa,   được   lòng   trời,   hợp   lòng  ­ Sự  mất cảnh giác của nhà vua  dân được biểu hiện  ở  những chi tiết  ­ Kết quả: quân Tản Đà thua to. nào? Kết quả  của sự  mất cảnh   Nêu cao bài học cảnh giác, tinh thần  giác. trách   nhiệm,   khẳng   định   vai   trò   của  ADV   và   sự   ca   ngợi   của   nhân   dân   với  những việc làm có ý nghĩa lịch sử.  b. Bi kịch nước mất ­ nhà tan * Nguyên nhân thất bại:  ­ Chấp nhận lời cầu hòa, gả con gái, còn  cho TT­ con trai kẻ thù ­ ở rể ngay trong  Loa Thành  không nhận thấy bản chất  ngoan cố của kẻ thù, mở đường cho con  trai đối phương làm nội gián ­ Lúc giặc đến chân thành: vẫn mãi lo  chơi cờ, cười nhạo kẻ thù  có thái độ  ỷ   lại   vào   vũ   khí   mà   không   đề   phòng,  ­ Sáng tạo thêm chi tiết nhà vua  xem thường địch TỔ NGỮ VĂN­ GDCD                              20                     THPT NHỊ CHIỂU
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2