intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề tài "Vai trò của khoa học công nghệ đối với sự phát triển công nghiệp việt nam

Chia sẻ: Phan Ngi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

72
lượt xem
14
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đất nước ta vào thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội khi mà nền sản xuất công nghiệp chưa vận động theo con đường của nó. Lịch sử đã để lại cho chúng ta một nền sản xuất công nghiệp nghèo nàn , lạc hậu lại bi chiến tranh tàn phá nặng nề lực lượng sản xuất rất thấp kém.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề tài "Vai trò của khoa học công nghệ đối với sự phát triển công nghiệp việt nam

  1. Đề tài "Vai trò của khoa học công nghệ đối với sự phát triển công nghiệp việt nam
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LêI Më §ÇU §Êt n­íc ta vµo thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi khi mµ nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ch­a vËn ®éng theo con ®­êng cña nã. LÞch sö ®· ®Ó l¹i cho chóng ta mét nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nghÌo nµn , l¹c hËu l¹i bi chiÕn tranh tµn ph¸ nÆng nÒ lùc l­îng s¶n xuÊt rÊt thÊp kÐm. §Ó chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i tõ ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp n­íc ta kh«ng thÓ ®i theo c¸c b­íc tuÇn tù nh­ c¸c n­íc ®i tr­íc ®· lµm mµ ph¶i ph¸t triÓn theo kiÓu (nh¶y vät) rót ng¾n , ®©y lµ c¬ héi tËn dông lîi thÕ vÒ khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c n­íc ph¸t triÓn sau võa lµ th¸ch thøc ®ßi hái ph¶i v­ît qua. Muèn ph¸t triÓn nhanh c«ng nghÖ theo c¸c thøc nh­ vËy nhÊt thiÕt ph¶i ®Èy m¹nh khoa häc c«ng nghÖ . §Èy m¹nh sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi n­íc ta kh«ng chØ b¾t nguån tõ ®ßi hái bøc xóc cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ bÒn v÷ng mµ cßn b¾t nguån tõ yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Bµi häc thµnh c«ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ dùa trªn sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c n­íc Nics ®· chØ ra r»ng viÖc x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng më cöa vµ mét nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ lµ con ®­êng ng¾n nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña quy tr×nh ph¸t triÓn vµ c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc v× v©y em m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi "Vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp viÖt nam" ®Ó nghiªn cøu. Do l­îng kiÕn thøc cã h¹n bµi viÕt cña em cßn cã nhiÒu h¹n chÕ kÝnh mong thÇy gi¸o gãp ý ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn Hµ Néi : ngµy 26 th¸ng 11 n¨m2004 SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ khoa häc c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp I. Lý luËn chung vÒ khoa häc c«ng nghÖ 1. Lý luËn vÒ khoa häc 1.1. Kh¸i niÖm vÒ khoa häc Khoa häc ®­îc hiÓu lµ tËp hîp nh÷ng hiÓu biÕt vÒ tù nhiªn,x· héi vµ t­ duy ®­îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng ph¸t minh d­íi d¹ng c¸c lý thuyÕt, ®Þnh lý, ®Þnh luËt, vµ nguyªn t¾c. Nh­ vËy thùc chÊt cña khoa häc lµ sù kh¸m ph¸ c¸c hiÖn t­îng c¸c thuéc tÝnh vèn tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan . Sù kh¸m ph¸ nµy ®· lµm thay ®æi nhËn thøc cña con ng­êi t¹o ®iÒu kiÖn nghiªn cøu, øng dông hiÓu biÕt nµy vµo thùc tÕ. 1.2 §Æc ®iÓm khoa häc Nh­ ta ®· nãi khoa häc lµ nh÷ng ph¸t minh cña con ng­êi v× nh÷ng ph¸t minh nµy kh«ng thÓ trùc tiÕp ¸p dông vµo s¶n xuÊt nªn kh«ng cã ®¶m b¶o ®éc quyÒn kh«ng ph¶i lµ ®èi t­îng ®Ó mua vµ b¸n .C¸c tri thøc khoa häc cã thÓ ®­îc phæ biÕn réng r·i. Khoa häc th­êng ®­îc ph©n lo¹i theo khoa häc tù nhiªn vµ khoa häc x· héi . Khoa hoc tù nhiªn kh¸m ph¸ nh­ng quy luËt cña tù nhiªn xung quanh chóng ta. Khoa häc x· héi nghiªn cøu c¸ch sèng c¸ch hµnh ®éng vµ øng sö cña con ng­êi. VËy khoa häc lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn, nh­ng ®Õn l­ît m×nh nã l¹i cã vai trß to lín t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Do ®ã con ng­êi hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®­a khoa häc thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp 2. Lý luËn vÒ c«ng nghÖ 2.1 Kh¸i niÖm c«ng nghÖ Cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ c«ng nghÖ tuú theo gãc ®é vµ môc ®Ých nghiªn cøu. Nh­ng mét c¸ch chung nhÊt c«ng nghÖ ®­îc hiÓu nh­ sau: SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. C«ng nghÖ lµ tËp hîp nh÷ng hiÓu biÕt ®Ó t¹o ra c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®­îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng . Ngµy nay c«ng nghÖ th­êng ®­îc coi lµ sù kÕt hîp gi÷a phÇn cøng vµ phÇn mÒm. PhÇn cøng ®ã lµ trang thiÕt bÞ. PhÇn mÒm bao gåm (thµnh phÇn con ng­êi thµnh phÇn th«ng tin, thµnh phÇn tæ chøc) bÊt kú qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo ®Òu ph¶i ®¶m b¶o bèn thµnh phÇn trªn mçi thµnh phÇn ®¶m nhiÖm nh÷ng chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. 2.2 §Æc ®iÓm c«ng nghÖ Qua kh¸i niÖm vÒ c«ng nghÖ ë trªn ta thÊy. Tr­íc ®©y c¸ch hiÓu truyÒn thèng vÒ c«ng nghÖ ®ång nhÊt kü thuËt víi thiÕt bÞ kh«ng l­u ý víi thùc tÕ vËn hµnh, tay nghÒ cña c«ng nh©n, n¨ng lùc tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt, do vËy hiÖn nay thuËt ng÷ (c«ng nghÖ) th­êng ®­îc dïng thay cho thuËt ng÷ (kü thuËt) viÖc hiÓu néi dung c«ng nghÖ nh­ vËy ®Æc biÖt cã ý nghÜa quan träng trong giai ®o¹n hiÖn nay khi c«ng nghÖ thùc sù trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ quèc tÕ. Kh¸c víi khoa häc c¸c gi¶i ph¸p kÜ thuËt cña c«ng nghÖ ®ãng gãp trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nªn nã ®­îc sù b¶o hé cña nhµ n­íc d­íi h×nh thøc ‘së h÷u c«ng nghiÖp’ vµ do ®ã nã lµ thø hµng ®Ó mua b¸n. NghÞ ®Þnh sè 63/CP cña Thñ t­íng ChÝnh phñ quy ®Þnh 5 ®èi t­îng ®­îc b¶o hé ë ViÖt nam ®ã lµ : S¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghÖ, nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ tªn gäi, xuÊt xø hµng ho¸ 3. Mèi quan hÖ gi÷a khoa häc vµ c«ng nghÖ Khoa häc vµ c«ng nghÖ cã néi dung kh¸c nhau nh­ng chóng l¹i cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Mèi liªn hÖ chÆt chÏ nµy thÓ hiÖn ë chç khi cßn ë tr×nh ®é thÊp, khoa häc t¸c ®éng tíi kÜ thuËt vµ s¶n xuÊt cßn rÊt yÕu, nh­ng ®· ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao nh­ ngµy nay th× nã t¸c ®éng m¹nh mÏ vµ trùc tiÕp tíi s¶n xuÊt. Khoa häc vµ c«ng nghÖ, lµ kÕt qu¶ sù vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt, SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tri thøc khoa häc cña con ng­êi ®Ó s¸ng t¹o c¶i tiÕn c¸c c«ng cô, ph­¬ng tiÖ phôc vô cho s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c Mèi quan hÖ gi÷a khoa häc vµ c«ng nghÖ ®­îc ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña lÞch sö. Vµo thÕ kØ 17-18 khoa häc c«ng nghÖ tiÕn ho¸ theo nh÷ng con ®­êng riªng cã nh÷ng mÆt c«ng nghÖ ®i tr­íc khoa häc Vµo thÕ kØ 19 khoa häc c«ng nghÖ b¾t ®µu cã sù tiÕp cËn, mçi khã kh¨n cña c«ng nghÖ gîi ý cho sù nghiªn cøu cña khoa häc vµ ng­îc l¹i nh÷ng ph¸t minh khoa häc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nghiªn cøu, øng dông. Sang thÕ kØ 20 khoa häc chuyÓn sang vÞ trÝ chñ ®¹o dÉn d¾t sù nh¶y vät vÒ c«ng nghÖ. Ng­îc l¹i sù ®æi míi c«ng ngÖ t¹o ®iÒu kiÖn cho nghiªn cøu khoa häc tiÕp tôc ph¸t triÓn. 4. §æi míi vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ ViÖt nam ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ. Qu¸ tr×nh ®ã ®· bao gåm nhiÒu mÆt nhiÒu d¹ng ho¹t ®éng nh­ng tËp trung chó ý vµo ®æi míi c«ng nghÖ, nhËp c«ng nghÖ míi, n¾m b¾t vµ ®­a c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, c¶i tiÕn vµ s¸ng t¹o ra c«ng nghÖ, c«ng nghÖ míi bao gåm c¸c thµnh phÇn chÝnh. ThiÕt bÞ kÜ thuËt ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o s¶n phÈm sù am hiÓu c«ng nghÖ míi, tæ chøc, qu¶n lý c«ng nghÖ míi qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ ®­îc diÔn ra réng kh¾p, tõ c¸c doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty hîp t¸c x· c¸c ngµnh c¸c ®Þa ph­¬ng. Tãm l¹i cã hai h­íng ®æi míi c«ng nghÖ: ®ã lµ ®æi míi c«ng ngÖ s¶n phÈm vµ ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. II. Lý luËn chung vÒ c«ng nghiÖp 1. Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp C«ng nghiÖp vµ ngµnh kinh tÕ thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, mét bé phËn cÊu thµnh nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi. C«ng nghiÖp bao gåm ba lo¹i ho¹t ®éng chñ yÕu: - Khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn t¹o ra nguån nguyªn liÖu nguyªn thuû. SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - S¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm cña c«ng nghiÖp khai th¸c vµ cña n«ng nghiÖp thµnh nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña x· héi. - Kh«i phôc gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm ®­îc tiªu dïng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy: c«ng nghiÖp lµ mét ngµnh kinh tÕ to lín thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt bao gåm mét hÖ thèng c¸c ngµnh s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸ hÑp, mçi ngµnh s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸ hÑp ®ã l¹i bao gåm nhiÒu ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. 2. Vai trß c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n C«ng nghiÖp lµ mét trong nh­ng ngµnh s¶n xuÊt vÊt chÊt cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ qu«c d©n, vi trÝ ®ã xuÊt ph¸t tõ c¸c lÝ do chñ yÕu sau. - C«ng nghiÖp lµ mét bé phËn hîp thµnh c¬ cÊu c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô, do nh÷ng ®Æc ®iÓm vèn cã cña nã. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ lªn s¶n xuÊt lín , c«ng nghiÖp ph¸t triÓn tõ vÞ trÝ thø yÕu trë thµnh ngµnh cã vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¬ cÊu kinh tÕ ®ã. - C«ng nghiÖp lµ ngµnh khai th¸c tµi nguyªn vµ tiÕp tôc chÕ biÕn c¸c lo¹i kho¸ng s¶n ®éng thùc vËt thµnh c¸c s¶n phÈm trung gian ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cuèi cïng nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt vµ tinh thÇn cña con ng­êi. - Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp lµ mét yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. VËy vai trß chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ lªn nÒn s¶n xuÊt lín lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ®ã xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt nh÷ng ®Æc ®iÓm vèn cã cña c«ng nghiÖp.C«ng nghiÖp cã vai trß chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa bëi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ , c«ng nghiÖp lµ ngµnh cã kh¶ n¨ng t¹o ra ®éng lùc lµ ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c lªn nÒn s¶n xuÊt lín. C«ng nghiÖp cã nh÷ng ®iÒu kiÖn t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ , øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ ®ã vµo s¶n xuÊt, cã SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hoµn thiÖn. Nhê ®éng l­c ®ã s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhanh h¬n c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. do quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Thùc tÕ ta ®· thÊy ngµnh c«ng nghiÖp lµ mét ngµnh kinh tÕ s¶n xuÊt vËt chÊt rÊt quan träng trong c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n .Do ®Æc thï cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, lµ ngµnh duy nhÊt t¹o ra s¶n phÈm lµm chøc n¨ng lµ tu liÖu lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ tõ ®ã mµ c«ng nghiÖp cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo , x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho toµn bé c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n, ngoµi ra c«ng nghiÖp cßn cã vai trß quan träng gãp phÇn vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô cã tÝnh chiÕn l­îc cña nÒn kinh tÕ i nh­ t¹o viÖc lµm cho lùc l­îng lao ®éng, xo¸ bá c¸ch biÖt gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ,gi÷a miÒn xu«i víi miÒn nói.vv Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ , hiÖn nay ®¶ng ta cã chñ tr­¬ng (coi n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu) gi¶i quyÕt vÒ c¬ b¶n l­¬ng thùc, cung cÊp nguyªn liÖu, ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu n«ng s¶n, hµng ho¸ nh»m t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸. ®Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n ®ã, c«ng nghiÖp cã vai trß quan träng cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo , b»ng nh÷ng c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, g¾n c«ng nghiÖp chÕ biÕn víi n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n, ®­a n«ng nghiÖp lªn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. 3. §Æc tr­ng cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp NÕu xÐt trªn gãc ®é tæng hîp c¸c mèi quan hÖ cña con ng­êi trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ sù tæng hîp cña hai mÆt: mÆt kÜ thuËt cña s¶n xuÊt vµ mÆt kinh tÕ x· héi cña s¶n xuÊt. Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi, do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi nÒn kinh tÕ chia thµnh nhiÒu ngµnh kinh tÕ nh­ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp, c«ng nghiÖp, x©y dùng. Song xÐt trªn ph­¬ng diÖn tÝnh chÊt t­¬ng tù cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cã thÓ coi dã lµ tæng thÓ cña hai ngµnh c¬ b¶n: n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp cßn c¸c ngµnh kh¸c cã thÓ lµ c¸c d¹ng ®Æc thï cña hai ngµnh : SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Tõ ý nghÜa ®ã, cÇn xem xÐt c¸c ®Æc tr­ng cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp kh¸c víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn c¶ hai mÆt: mÆt kÜ thuËt cña s¶n xuÊt vµ mÆt kinh tÕ x· héi cña s¶n xuÊt. 3.1 C¸c ®Æc tr­ng vÒ mÆt kÜ thuËt s¶n xuÊt cña c«ng nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh chñ yÕu sau. §Æc tr­ng vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, trong c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng trùc tiÕp b»ng ph­¬ng ph¸p c¬ lý ho¸ cña con ng­êi, lµm thay ®æi c¸c ®èi t­îng lao ®éng thµnh nh÷ng s¶n phÈm thÝch øng víi nhu cÇu cña con ng­êi. Trong khi ®ã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹i b»ng ph­¬ng ph¸p sinh häc lµ chñ yÕu do ®ã nghiªn cøu ®Æc tr­ng vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc s¶n xuÊt vµ øng dông khoa häc c«ng nghÖ thÝch øng víi mçi ngµnh, trong c«ng nghiÖp hiÖn nay, ph­¬ng ph¸p sinh häc còng ®­îc øng dông réng r·i ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp thùc phÈm. §Æc tr­ng vµ sù biÕn ®æi cña c¸c ®èi t­îng lao ®éng sau mçi chu k× s¶n xuÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp sau: C¸c ®èi t­îng lao ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp sau mçi chu k× s¶n xuÊt ®­îc thay ®æi hoµn toµn vÒ chÊt tõ c«ng dông cô thÓ nµy chuyÓn sang c¸c s¶n phÈm cã c«ng dông cô thÓ hoµn toµn kh¸c, nghiªn cøu ®Æc tr­ng nµy cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt thiÕt thùc trong viÖc khai th¸c vµ sö dông nguyªn liÖu. VËy s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt duy nhÊt t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm thùc hiÖn chøc n¨ng lµ c¸c t­ liÖu lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ. §Æc tr­ng nµy cho thÊy vÞ trÝ chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, xuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. 3.2 §Æc tr­ng kinh tÕ x· héi cña s¶n xuÊt Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn , c«ng nghiÖp lu«n lu«n lµ ngµnh cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vÒ kü thuËt, lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh ë tr×nh ®é cao, nhê ®ã mµ quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh tiªn tiÕn h¬n. Nghiªn cøu c¸c ®Æc tr­ng vÒ mÆt kinh tÕ, x· héi cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã ý nghÜa thiÕt thùc trong tæ chøc s¶n xuÊt, trong viÖc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp ®èi víi c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n cña mçi quèc gia. SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 4. Vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp C«ng nghÖ lµ yÕu tè c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn. TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, ®æi míi c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, ph¸t triÓn ngµnh. §æi míi c«ng nghÖ sÏ thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh míi ®¹i diÖn cho tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ. D­íi t¸c ®éng cña ®æi míi c«ng nghÖ, c¬ cÊu ngµnh sÏ ®a d¹ng vµ phong phó, phøc t¹p h¬n; c¸c ngµnh cã hµm l­îng khoa häc - c«ng nghÖ cao sÏ ph¸t triÓn nhanh h¬n so víi c¸c ngµnh truyÒn thèng hao tèn nhiÒu nguyªn liÖu, n¨ng l­îng... TiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ, ®æi míi c«ng nghÖ sÏ cho phÐp n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm míi, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, t¨ng s¶n l­îng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn liÖu... Nhê vËy, sÏ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng thÞ tr­êng, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng nhanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, ®æi míi c«ng nghÖ sÏ gi¶i quyÕt ®­îc c¸c nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr­êng, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc, gi¶m lao ®éng nÆng nhäc, ®éc h¹i, biÕn ®æi c¬ cÊu lao ®éng theo h­íng: n©ng cao tû träng lao ®éng chÊt x¸m, lao ®éng cã kü thuËt, gi¶m lao ®éng phæ th«ng, lao ®éng gi¶n ®¬n. TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ph©n c«ng lao ®éng x· héi. ë mçi tr×nh ®é c«ng nghÖ cã nh÷ng h×nh thøc vµ møc ®é ph©n c«ng lao ®éng thÝch øng. §ång thêi, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi hîp lý l¹i lµ m«i tr­êng thuËn lîi thóc ®Èy tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ ph¸t triÓn. Ph©n c«ng l¹i lao ®éng lµ t¸c nh©n trùc tiÕp cña sù h×nh thµnh c«ng nghiÖp vµ sù ph©n ho¸ néi bé c«ng nghiÖp thµnh nh÷ng ph©n hÖ kh¸c nhau. Bëi vËy, tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ cµng cao, ph©n c«ng lao ®éng x· héi cµng s©u s¾c, sù ph©n ho¸ c«ng nghiÖp diÔn ra cµng m¹nh vµ c¬ cÊu c«ng nghiÖp cµng phøc t¹p. ViÖc thùc hiÖn c¸c néi dung cña tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ, x· héi ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mét sè ngµnh c«ng nghiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, sù ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp then chèt, träng ®iÓm lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt thiÕt yÕu ®Ó thùc hiÖn m¹nh mÏ vµ SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. cã hiÖu qu¶ c¸c néi dung cña tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ. Ch¼ng h¹n, viÖc thùc hiÖn ®iÖn khÝ ho¸ phô thuéc trùc tiÕp vµo sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn vµ m¹ng l­íi truyÒn t¶i ®iÖn. TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ kh«ng nh÷ng chØ t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt míi, ®Èy nhanh nhÞp ®é ph¸t triÓn mét sè ngµnh, lµm t¨ng tû träng cña chóng trong c¬ cÊu c«ng nghiÖp, mµ cßn t¹o ra nh÷ng nhu cÇu míi. ChÝnh nh÷ng nhu cÇu míi nµy ®ßi hái sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mét sè ngµnh. Nh÷ng ngµnh nµy ®­îc coi lµ ®¹i diÖn cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tuy lµ nh÷ng ngµnh non trÎ, nh­ng lµ sù khëi ®Çu cña kû nguyªn (hoÆc thÕ hÖ) c«ng nghÖ míi, nªn cã triÓn väng ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong t­¬ng lai. TiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ h¹n chÕ ¶nh h­ëng cña tù nhiªn, cho phÐp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ngay c¶ khi nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh«ng thuËn lîi. Ch¼ng h¹n, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp ho¸ dÇu sÏ t¹o ra nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu phong phó, bæ sung cho nguån nguyªn liÖu tù nhiªn, thËm chÝ trong nhiÒu tr­êng hîp; cã thÓ thay thÕ ®­îc nguyªn liÖu tù nhiªn. SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ngII ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ë viÖt nam I. Mét sè nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo khu vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 1. Nh©n tè con ng­êi Nh©n tè con ng­êi ®· vµ ®ang lµ ®IÒu kiÖn quyÕt ®Þnh trong sù nghiÖp ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ vµ ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt ë n­íc ta. Khoa häc c«ng nghÖ ®· ®Õn víi con ng­êi th«ng qua qu¸ tr×nh gi¸o dôc ®µo t¹o vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn, ®· trang bÞ cho con ng­êi nh÷ng nguån tri thøc vµ lý luËn, kinh nghiÖm cÇn thiÕt ®Ó cho hä cã thÓ nhanh trãng vËn hµnh tèt vµ thÝch nghi víi c¸c trang thiªts bÞ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, còng nh­ ®ñ søc gi¶i quyÕt nh÷ng t×nh huèng phøc t¹p, cã vÊn ®Ò trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. B»ng nhiÒu con ®­êng, nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau chóng ta ®ang thùc hiÖn trang bÞ vµ trang bÞ l¹i c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ®ã cã thÓ lµ sù chuyÓn dao c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®· cã s½n tõ c¸c ph¸t chiÓn vÕ n­íc ta, tõ ®ã cã thÓ ®ua vµo sö dông ngay, nh­ ta ®· vµ ®ang lµm trong mét sè lÜnh vùc c«ng nghiÖp nh­: c«ng nghÖ th«ng tin, ®iÖn tö ... còng cã thÓ b¨ng con ®­êng tù nghiªn cøu s¸ng chÕ, tuy nhiªn dï b¨ng c¸ch thøc nµo ®i ch¨ng n÷a, ®IÒu quan träng vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh bËc nhÊt ë ®©y lµ cÇn ph¶I cã nh­ng con ng­êi cã chÝ thøc vµ n¨ng lùc ®­ ®Ó cã thÓ khai th¸c, sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt cña trang thiÕt bÞ kÜ thuËt hiÖn ®¹i. Con ng­êi lµ chñ thÓ s¸ng t¹o ra khoa häc c«ng nghÖ. ®Õn l­ît khoa häc c«ng nghÖ lai trë thµnh ph­¬ng tiÖn c«ng cô vµ ®ång thêi còng lµ c¬ së ®Î con ng­êi v­¬n lªn hoµn thiÖn m×nh vÒ mäi mÆt, ®Æc lµ mÆt n¨ng lùc trÝ tuÖ 2. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, tuy ®· qua h¬n 40 n¨m CNH, nh­ng nh×n chung s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ lôc l­îng s¶n suÊt vÉn cßn rÊt l¹c hËu so víi SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tr×nh ®« ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Víi gÇn 80 triÖu d©n sè vÉn cßn lµ lao ®éng n«ng nghiÖp ®· lµ dµo c¶n dÊt lín ®èi víi con ng­êi ViÖt Nam trong viÖc tiÕp cËn víi khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Ph.Angan ®· tõng viÕt r»ng (mét d©n téc muèn ®øng trªn ®Ønh cao cña khoa häc kh«ng thÓ kh«ng cã t­ duy, lÝ luËn) sù h¹n chÕ vÒ mÆt t­ duy lÝ luËn lµ mét ®iÓm yÕu trong truyÒn thèng d©n téc mµ ngµy nay, chóng ta ph¶i phÊn ®Êu v­ît qua míi cã thÓ tiÕp thu vµ s¸ng t¹o khoa häc c«ng nghÖ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña thêi d¹i kho tri thøc cña con ng­êi lµ v« tËn vµ lu«n ®æi míi ®Æc biÖt lµ tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ trong thêi ®¹i ngµy nay, mét ph¸t minh s¸ng trÕ khoa häc c«ng nghÖ, h«m nay cßn ®­îc xem lµ t©n tiÕn, lµ hiÖn ®¹i song cã thÓ trØ qua vµI n¨m, vµI th¸ng thËm trÝ lµ vµi tuÇn ®· bÞ l¹c hËu Do ®ã dÔ cã thÓ n¾m b¾t ®­îc kÞp thêi nh÷ng thµnh tþu khoa häc cong nghÖ hiÖn ®¹i, ®ßi hái ë ®éi ngò nh÷ng ng­êi nghiªn cøu triÓn khai vµ øng dông khoa häc c«ng nghÖ ph¶I ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch c¬ b¶n vµ cã hÖ thèng, vµ ph¶I th­êng xuyªn ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u vµ ®µo t¹o l¹i. Mäi ng­êi ®Òu hiÓu r»ng ®Ó cã thÓ khai thac sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc con ng­êi, tr­íc tiªn ph¶I tËp trung ®Çu t­, ph¸t triÓn vµo gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, con g­êi ,gi¸o dôc, ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hang ®Çu, viÖc gi¸o dôc ®µo t¹o mét c¸ch c¬ b¶n vµ cã hÖ thèng trong nhµ tr­ênglµ v« cung quan träng, viÖc gi¸o dôc, ®µo t¹o truiªn s©u vµo ®µo t¹o l¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña con ng­êi l¹i cµng quan träng h¬n. kiÕm thøc mµ con ng­êi thu nhËn trong nhµ tr­êng lµ nh÷ng tri thøc rÊt c¬ b¶n, nh­ng cßn rÊt h¹n chÕ. H¬n nòa trong thêi ®¹i ngµy nay khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn rÊt nhanh, tri thøc khoa häc c«ng nghÖ th­êng xuyªn ®æi míi, nÕu c¸c nhµ truyªn m«n kh«ng ®­îc ®µo taä l¹i, ®µo t¹o bæ sung hä kh«ng tr¸nh ®­îc sù l¹c hËu vµ dÔ dµng bÞ ®µo th¶i. 3. §éi ngò c¸n bé khoa häc vµ nguån lao ®éng cã tay nghÒ cao. Trong nguån l­c con ng­êi cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nãi chung vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp nãi riªng, nh÷ng nhµ truyªn m«n nh­ kÜ s­, kü thuËt viªn vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ, lao ®éng cã kü thuËt vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng ®­îc ®µo t¹o nghÒ nghiÖp... cã vai trß rÊt quan träng, SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. bëi v× hä lµ thµnh phÇn trùc tiÕp tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh sane xuÊt, kinh doanh vµ nghiÖp vô trùc tiÕp vÇn hµnh ®IÒu khiÓn c¸c trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i sù hieÎu biÕt tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ ngµnh nghÒ cña hä cã vai trß quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ sö dông cña may mãc trang thiÕt bÞ kÜ thuËt còng nh­ n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng cña s¶n phÈn. 4. Nguån vèn cho sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ Bªn c¹nh nh©n lùc th× vèn lµ ®iÒu kiÖn quan träng cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ vµ ¸p dung khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt Ngµnh c«ng nghiÖp muèn ph¸t triÓn, tiÕn lªn hiÖn ®¹i ho¸, ph¶i cã nguån vèn b¶o ®¶m ®Ó ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt. VÊn ®Ò huy ®éng vèn cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi lªnhiÒu kinh tÕ n­íc ta lµ mét n­íc ®I s©u, c«ng nghÖ l¹c hËu tr×nh ®é thÊp, khi ¸p dung khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ chóng ta nhËp c«ng nghÖ. ViÖc ®Çu t­ vèn vµo nhËp khÈu chuyÓn giao c«ng nghÖ cña chóng ta cßn rÊt h¹n chÕ do thiÕu vèn ®Çu t­. Do vËy song song víi viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn, vÊn ®Ò sö dông, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn còng cã ý nghÜa cùc k× qua träng. Yªu cÇu b¶o toµn vèn ®­îc thÓ hiÖn tr­íc hÕt ë c«ng t¸c tæ trøc tµI trÝnh cã nghÜa lµ ph¶I lùa trän c¸c ph­¬ng ¸n tèi ­u trong t¹o nguån tµI chÝnh. II. Vai trß cña khoa häc c«ng nghÖ ®èi víi sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam 1. Khoa häc c«ng nghÖ lµ ®éng lùc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp viÖt nam kÓ tõ n¨m 1945 ®Õn nay ®· diÔn ra h¬n mét nöa thÕ kû. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®ã ®· ch¶I qua nhiÒu thêi kú víi nh÷ng ®Æc ®IÓm vµ ®IÒu kiÖn rÊt kh¸c nhau nh­ng nãi chung c«ng nghiÖp viÖt nam so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp ë n­íc ta kÐm 2 ®Õn 3 thÕ hÖ so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi Môc tiªu cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam lµ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao, cã hiÖu qu¶, vµ trong ®Çu t­ chiÒu s©u, ®èi víi thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tiÕn tíi hiÖn ®¹i ho¸ tõng thµnh phÇn c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Muèn ®¹t ®­îc môc tiªu nµy tõ ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë n­íc ta ph¶i thùc hiÖn rót ng¾n "®i t¾t, ®ãn ®Çu" cã nh­ vËy chóng ta míi cã thÓ rót ng¾n ®­îc kho¶ng c¸ch vµ tiÕn tíi ®uæi kÞp c¸c n­íc ph¸t triÓn. Muèn rót ng¾n ®­îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ph¶i vËn dông nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc, c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh bé phËn chÝnh yÕu, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp. D­íi t¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ, c¸c ngµnh cã hµm l­îng khoa häc c«ng nghÖ cao sÏ ph¸t triÓn nhanh h¬n so víi c¸c ngµnh truyÒn thèng, chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc n©ng cao, n¨ng suÊt, gi¸ trÞ s¶n l­îng kh«ng ngõng t¨ng lªn. Thùc tÕ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam dùa vµo sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ®· cã chuyÓn biÕn rÊt ®¸ng kÓ. NhÞp ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®· ®­îc ®Èy m¹nh, chØ tÝnh riªng 5 n¨m 1991 - 1995 nhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ 13,3% cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh h¬n tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ (8,2%) vµ n«ng nghiÖp (4,5%). Trong 3 n¨m 2001 - 2003, ngµnh c«ng nghiÖp ®· ph¸t triÓn t­¬ng ®èi æn ®Þnh, cã nhÞp ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m cao h¬n so víi 10 n¨m tr­íc. ChØ tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001 - 2005 lµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n 13%/n¨m trªn thùc tÕ ®¹t møc 15,1% víi xu h­íng n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Theo mét sè liÖu thèng kª cho thÊy khoa häc c«ng nghÖ ®ãng gãp vµo sù thµnh c«ng cña ngµnh c«ng nghiÖp ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m võa qua lµ 60%. VËy khoa häc c«ng nghÖ lµ ®éng lùc thóc ®Èy ngµnh c«ng nghiÖp ë n­íc ta ph¸t triÓn. 2. Khoa häc c«ng nghÖ thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp. C¬ cÊu c«ng nghiÖp lµ sè l­îng c¸c bé phËn hîp thµnh c«ng nghiÖp vµ mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a c¸ bé phËn Êy. SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Khoa häc c«ng nghÖ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn ph©n c«ng lao ®éng x· héi. ë mçi tr×nh ®é c«ng nghÖ cã nh÷ng h×nh thøc vµ møc ®é ph©n c«ng lao ®éng thÝch øng. Ph©n c«ng l¹i lao ®éng lµ t¸c nh©n trùc tiÕp cña sù h×nh thµnh c«ng nghiÖp vµ sù ph©n ho¸ néi bé c«ng nghiÖp thµnh nh÷ng ph©n hÖ kh¸c nhau. Bëi vËy, tr×nh ®é tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ cµng cao ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng s©u s¾c, sù ph©n ho¸ c«ng nghiÖp diÔn ra cµng m¹nh vµ c¬ cÊu c«ng nghiÖp cµng phøc t¹p. Khoa häc c«ng nghÖ kh«ng nh÷ng chØ t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt míi, ®Èy nhanh nhÞp ®é ph¸t triÓn mét sè ngµnh lµm t¨ng tû träng cña chóng trong c¬ cÊu c«ng nghiÖp, mµ cßn t¹o ra nh÷ng nhu cÇu míi. ChÝnh nh÷ng nhu cÇu míi mµy ®ßi hái sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mét sè ngµnh. Nh÷ng ngµnh nµy ®­îc coi lµ ®¹i diÖn cña c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tuy lµ nh÷ng ngµnh non trÎ, nh­ng lµ sù khëi ®Çu cña kû nguyªn c«ng nghÖ míi, nªn cã triÓn väng ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong t­¬ng lai. Sù ¶nh h­ëng cña nh©n tè tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ ®Õn c¬ cÊu c«ng nghiÖp phô thuéc vµo chÝnh s¸ch khoa häc cña ®Êt n­íc. ViÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy chÝnh lµ ®iÒu kiÖn nh©n tè tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo viÖc thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp. Ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¬ cÊu s¶n phÈm vµ c¬ cÊu c«ng nghÖ theo h­íng hiÖn ®¹i, n©ng cao chÊt l­îng ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m ngµnh c«ng nghiÖp trong 5 n¨m qua ®¹t 13,5%. §ã lµ b­íc ph¸t triÓn kh¸ nhanh, gãp phÇn lµm cho nÒn kinh tÕ tiÕp tôc t¨ng tr­ëng víi tèc ®é b×nh qu©n kho¶ng 7% trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ c¸c n­íc trong khu vùc ®Òu suy gi¶m. N¨ng lùc s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp t¨ng kh¸, kh«ng nh÷ng ®· ®¶m b¶o ®ñ nhu cÇu vÒ ¨n, mÆc, ë, ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, häc hµnh mµ cßn cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng. C¬ cÊu c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®· cã chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ, h×nh thµnh mét sè s¶n phÈm mòi nhän, mét sè khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt víi nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt cã c«ng nghÖ kh¸ hiÖn ®¹i. §Õn SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n¨m 2000, c«ng nghiÖp khai th¸c chiÕm kho¶ng 15% tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh, trong ®ã khai th¸c dÇu khÝ chiÕm 11,2%, c«ng nghiÖp chÕ t¸c chiÕm 79%, trong ®ã c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thùc phÈm chiÕm kho¶ng 23,6% c«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ ph©n phèi ®iÖn, khÝ ®èt, n­íc, chiÕm kho¶ng 6% trong ®ã c«ng nghiÖp ®iÖn chiÕm 5,4%. 3. Khoa häc c«ng nghÖ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng, lµm thay ®æi s©u s¾c ph­¬ng thøc lao ®éng cña con ng­êi. Loµi ng­êi ®· tr¶i qua hµng ngh×n n¨m trong giai ®o¹n thø nhÊt cña nÒn v¨n minh, giai ®o¹n cña nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thñ c«ng víi c«ng cô lao ®éng chñ yÕu lµ c«ng cô thñ c«ng sö dông nguån n¨ng l­îng cña c¬ thÓ vµ sóc vËt. Ngµy nay c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ bïng næ lµm chuyÓn biÕn vÒ chÊt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi. Sù chuyÓn biÕn nµy kÐo theo nã hµng lo¹t nh÷ng chuyÓn biÕn kh¸c vÒ tÝnh chÊt lao ®éng s¶n xuÊt cña con ng­êi, vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng kinh tÕ, nhÊt lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp. Khoa häc c«ng nghÖ trµng bÞ cho con ng­êi nh÷ng tri thøc khoa häc cÇn thiÕt ®Ó cho con ng­êi cã thÓ hiÒu vµ sö dông ®­îc nh÷ng trang thiÕt bÞ kü thuËt, m¸y mãc tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. Tõ chç cã tri thøc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ con ng­êi vµ x· héi ViÖt Nam sÏ chuyÓn dÇn tõ chç chñ yÕu lµ lao ®éng c¬ b¾p thñ c«ng víi nh÷ng trang thiÕt bÞ kü thuËt l¹c hËu, th« s¬ trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp ®¬n gi¶n, sö dông Ýt chÊt x¸m sang nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã hµm l­îng trÝ tuÖ, khoa häc, kü thuËt cao. Khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp, dÉn ®Õn gi¶m tû träng lao ®éng trong khu vùc n«ng nghiÖp t¨ng tû träng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp. 4. Khoa häc c«ng nghÖ gãp phÇn t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp. Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña mét quèc gia vµ thùc sù ®· trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng ®ã §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ¸p dông c¸c SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt nãi chung vµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nãi riªng vµ ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ rÊt tèt: - Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n trªn 13,1%/n¨m. - Ngµnh ®iÖn t¨ng tr­ëng kho¶ng 13%/n¨m; n¨m 2005 dù kiÕn ®iÖn s¶n xuÊt ®¹t 49 tû kwh. - Ngµnh than t¨ng tr­ëng kho¶ng 6,8%/n¨m; n¨m 2005 s¶n l­îng than s¹ch kho¶ng 15 triÖu tÊn vµ xuÊt khÈu kho¶ng 4 triÖu tÊn. - Ngµnh dÇu khÝ t¨ng tr­ëng kho¶ng 4 - 5%/n¨m; n¨m 2005 dù kiÕn ®¹t s¶n l­îng 22 - 24 triÖu tÊn dÇu quy ®æi vµ xuÊt khÈu kho¶ng 12 - 16 triÖu tÊn. - Ngµnh thÐp t¨ng tr­ëng kho¶ng 14%/n¨m; n¨m 2005 dù kiÕn ®¹t s¶n l­îng 2,7 triÖu tÊn thÐp x©y dùng 1 - 1,4 triÖu tÊn ph«i thÐp vµ 0,7 tÊn thÐp c¸c lo¹i kh¸c. - Ngµnh xi m¨ng t¨ng tr­ëng kho¶ng 13%/n¨m; n¨m 2005 dù kiÕn ®¹t s¶n l­îng 24 triÖu tÊn xi m¨ng. - Tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b×nh qu©n n¨m Trong ®ã Toµn ngµnh Khu vùc Khu vùc Khu vùc cã DNNN NQD vèn §TNN Thêi kú 1991- 1995 13,7 13,4 10,6 23,3 Thêi kú 1996 - 2000 13,9 9,8 11,6 22,4 Thêi kú 2001 - 2003 15,1 12,1 19,8 15,6 VËy: Khi ¸p dông hµng lo¹t kü thuËt tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· t¹o ra gi¸ trÞ s¶n l­îng cao vµ t¹o nhiÒu s¶n phÈm chÊt l­îng cao: hµng may mÆc, thuèc l¸, ®å nhùa, cao su,®å ®iÖn m¸y, ®iÖn tö… nhÊt lµ trong chÕ t¹o m¸y mãc, thiÕt bÞ phô tïng vµ ®æi míi c«ng nghÖ, kinh doanh s¶n xuÊt « t«, xe m¸y, nh»m gi¶i quyÕt nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ thay thÕ. Trong c«ng nghiÖp dÇu khÝ… ®éi ngò c¸n bé khoa häc trong n­íc ®· cã kh¶ tiÕp thu vµ lµm chñ c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ chÕ biÕn n«ng - l©m - h¶i s¶n còng ®­îc ®Èy m¹nh mét b­íc.. SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. III. Thµnh c«ng, thuËn lîi khi ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. 1. Lîi thÕ cña n­íc ®i sau. §Æc ®iÓm c«ng nghÖ cña ViÖt Nam hiÖn nay lµ cã tr×nh ®é thÊp so víi thÕ giíi. Chóng ta l¹c hËu tõ 3 - 4 thÕ hÖ c«ng nghÖ, hay tõ 50 - 100 n¨m vÒ thêi gian so víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp trªn thÕ giíi. So víi c¸c n­íc trong khu vùc ASEAN thiÕt bÞ cña ViÖt Nam còng l¹c hËu kho¶ng 20 - 30 n¨m. §Ó ®æi míi c«ng nghÖ cÇn cã vèn, ®©y còng lµ vÊn ®Ò nan gi¶i víi ViÖt Nam. Nh­ng chóng ta cã tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng, tµi nguyªn, vÞ trÝ ®Þa lý va cã c¬ héi ®Ó tiÕp thu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña nh÷ng n­íc ®i tr­íc. LÞch sö thÕ giíi ®· chøng kiÕn sù rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ qua c¸c thêi kú kh¸c nhau. NÕu n­íc Anh cÇn 10 n¨m, T©y ¢u vµ Mü cÇn 80 n¨m, NhËt B¶n cÇn 60 n¨m th× c¸c n­íc NIC Ch©u ¸ chØ cÇn trªn d­íi 30 n¨m. Lîi thÕ cña c¸c n­íc ®i sau th­êng ®­îc thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt: vÒ mÆt c«ng nghÖ, c¸c n­íc ®i sau kh«ng cÇn ph¶i tËp trung nhiÒu vèn vµ c«ng søc vµo ph¸t minh, quan träng h¬n hÕt lµ biÕt c¸ch lùa chän, tiÕp thu, thÝch nghi vµ lµm chñ c¸c c«ng nghÖ cã s½n, nh÷ng n­íc nµy cã thÓ rót ng¾n thêi gian vµ gi¶m møc ®é m¹o hiÓm khi ¸p dông c¸c c«ng nghÖ míi. VÒ mÆt kinh tÕ, nh÷ng n­íc nµy cã thÓ lùa chän c¸c c«ng nghÖ tiªu tèn Ýt n¨ng l­îng vµ nguyªn liÖu. VÒ m«i tr­êng cã thÓ rót kinh nghiÖm bµi häc cña c¸c n­íc ®i tr­íc, cã thÓ lùa chän nh÷ng c«ng nghÖ phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña ®Êt n­íc m×nh. 2. Thµnh c«ng khi ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. Khoa häc c«ng nghÖ ®· tËp trung vµo sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng khi phôc vô cho c«ng nghiÖp khai th¸c. §· ¸p dông c¸c c«ng nghÖ vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu tiªn tiÕn: viÔn th¸m, ®Þa vËt lý… vµo c«ng t¸c ®iÒu tra, th¨m dß tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®· ph¸t hiÖn ®­îc nhiÒu má tµi nguyªn míi nh­: than ®¸, dÇu khÝ ë B¾c Bé. SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. NhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu m«i tr­êng ®­îc ®¸nh gi¸ cao: nghiªn cøu chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p b¶o vÖ sù ®a d¹ng sinh häc, c©n b»ng sinh th¸i vµ xö lý « nhiÔm n­íc, kh«ng khÝ ë c¸c n­íc khu c«ng nghiÖp tËp trung. Khoa häc c«ng nghÖ ®· chó ý ph¸t triÓn c¸c ngµnh khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ cao. NhiÒu thµnh tùu to¸n häc, c¬ häc vËt lý cña ta ®­îc ®¸nh gi¸ cao ë n­íc ngoµi. §· ¸p dông tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp mét c¸ch triÖt ®Ó, lùa chän ®­îc hÖ thèng c«ng nghÖ phï hîp víi søc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ë n­íc ta cô thÓ lµ: Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp n¨ng l­îng, nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ ®· tËp trung vµo c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông hîp lý c¸c nguån n¨ng l­îng. §èi víi c«ng nghiÖp x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn, nhiÖt ®iÖn, nghiªn cøu c¸c ph¸p gi¶m tæn thÊt n¨ng l­îng trong truyÒn t¶i ®iÖn vµ ®æi míi c«ng nghÖ. HÖ thèng n¨ng l­îng ®· ph¸t triÓn nhanh chãng: 80% ®Þa bµn x· ë khu vùc n«ng th«n h¬n 50% hé gia ®×nh ®· cã ®iÖn sö dông. Trong viÔn th«ng ®· x©y dùng hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng th«ng tin hiÖn ®¹i b»ng viÖc ¸p dông kü thuËt sè, th«ng tin vÖ tinh, c¸p sîi quang… ®ñ m¹nh ®Ó hoµ nhËp m¹ng th«ng tin quèc tÕ vµ khu vùc. ViÔn th«ng n­íc ta hiÖn ®ang ®­îc xÕp vµo mét trong nh÷ng n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt thÕ giíi. §Õn nay n­íc ta ®· cã ®éi ngò c¸n bé KH - C«ng ty x©y dùng Hîp NhÊt h¬n 800.000 ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc; 8.775 phã tiÕn sÜ - tiÕn sÜ, gÇn 3000 gi¸o s­ - phã gi¸o s­, h¬n 45.000 c¸n bé nghiªn cøu triÓn khai thuéc h¬n 300 viÖn nghiªn cøu - trung t©m vµ h¬n 20.000 nhµ khoa häc võa nghiªn cøu, võa gi¶ng d¹y trong 105 tr­êng ®¹i häc, cao ®¼ng. §©y thùc sù lµ mét vèn quý cho sù nghiÖp CNH - H§H, ®­îc ®µo t¹o tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Tr¶i qua h¬n mét nöa thÕ kû ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ sau 10 n¨m thùc hiÖn ®æi míi, øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, kinh tÕ c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu d¸ng phÊn khëi vµ tù hµo. Nh÷ng thµnh tù ®ã thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt chñ yÕu sau: - NhÞp ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®· ®­îc ®Èy m¹nh , chØ tÝnh riªng 5 n¨m 1991-1995 nhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 13,3%, cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh h¬n tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ (8,2%) vµ n«ng nghiÖp (4,5%). Sù t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµm cho c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc chuyÓn nhanh theo h­íng tõ c¬ cÊu n«ng nghiÖp - c«ng nghiÖp - dÞch vô sang c¬ cÊu c«ng nghiÖp - n«ng nghiÖp - dÞch vô. Tû träng c«ng nghiÖp vµ XDCB trong GDP tõ 22,7% n¨m 1990 lªn 30,3% n¨m 1995. C«ng nghiÖp ph¸t triÓn theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, nhê ®ã mµ n¨ng suÊt lao ®éng ®· cã xu h­íng t¨ng lªn, b¾t ®Çu cã tÝch luü trong néi bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. IV. Mét sè h¹n chÕ cßn tån t¹i khi ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 1. Mét sè h¹n chÕ MÆc dï cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng nh­ng nh÷ng nghiªn cøu c¬ b¶n trong khoa häc tù nhiªn, kü thuËt vµ c«ng nghÖ ch­a trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c, ®¸ng tin cËy cho sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, ch­a trë thµnh ®éng lùc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Nh÷ng nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ kinh tÕ - x· héi, nh©n v¨n tuy cã nhiÒu thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn nh­ng cÇn ph¶i ®i s©u vµ m¹nh d¹n h¬n n÷a. Kh«ng Ýt c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cßn nÐ tr¸nh, kh«ng trùc tiÕp vµ ch­a mang ®Ëm dÊu Ên kh¸ch quan khoa häc vµ thêi ®¹i. Tr×nh ®é c«ng nghÖ cña nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cßn rÊt l¹c hËu, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Sù g¾n kÕt gi÷a khoa häc vµ c«ng nghÖ víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cßn yÕu. N¨ng lùc vµ tr×nh dé cña c¸n bé nghiªn cøu cßn h¹n chÕ ch­a ®ñ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn. C¬ së h¹ tÇng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ phôc vô nghiªn cøu rÊt thiÕu vµ ®a phÇn ®· l¹c hËu h¬n so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. C«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý thiÕu ®ång bé, hiÖu qu¶ thÊp, chËm ®æi míi so víi thùc tiÔn, ch­a g¾n bã mét c¸ch h÷u c¬, ho¹t ®éng khoa häc c«ng nghÖ víi SV: NguyÔn ThÞ Kim Ph­îng
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2