Đề thi HK 1 môn Ngữ văn lớp 12 năm 2016 - THPT Đỗ Công Tường

TRƯỜNG THPT ĐỖ CÔNG TƯỜNG<br /> TỔ: NGỮ VĂN<br /> GV: Nguyễn Hoàng Yến<br /> <br /> ĐỀ THI ĐỀ XUẤT<br /> KIỂM TRA HỌC KÌ I - NH 2016 - 2017<br /> Môn Ngữ Văn khối 12 – Thời gian: 120 phút<br /> <br /> I. PHẦN ĐỌC HIỂU: (3 điểm)<br /> Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ Câu 1 đến câu 4:<br /> “Một đại gia đình gồm hai con trai, hai con dâu, một gái, một rể và những đứa con của<br /> họ vẫn sống chung dưới một mái nhà, ăn chung một bếp ăn. Thiên hạ thì chia ra, bà cụ lại gom<br /> vào. Vẫn rất êm thấm mới lạ chứ. Nếp nhà đã thắng được tự do của cá nhân sao? Phải nói<br /> thêm, cái nếp nhà này cũng ít ai theo kịp. Người con dâu cả vốn là con gái Hàng Bồ, đỗ đại<br /> học, là một cô gái kiêu hãnh, tự tin, không dễ nhân nhượng. Ai cũng nghĩ hai người đàn bà,<br /> một già một trẻ, cùng sắc sảo sẽ rất khó chấp nhận nhau. Vậy mà họ ăn ở với nhau đã mười<br /> lăm năm chả có điều tiếng gì. Người chị của cô con dâu đến nói với bà cô tôi: "Bác chịu được<br /> tính nó thì con cũng phục thật đấy". Bà cải chính: "Đúng là tôi có phần phải chịu nó nhưng nó<br /> cũng có phần phải chịu tôi, mỗi bên chịu một nửa"…<br /> […] Năm ngoái khu phố có yêu cầu bà cụ báo cáo về nếp sống gia đình cho hàng phố học<br /> tập. Bà từ chối, khi tôi lại thăm, bà nói riêng: "Cái chuyện ấy ai cũng biết cả, chỉ khó học<br /> thôi". Tôi cười: "Lại khó đến thế sao?" Bà cụ nói: "Trong nhà này, ba đời nay, không một ai<br /> biết tới câu mày, câu tao. Anh có học được không?" À, thế thì khó thật. Theo bà cụ, thời bây<br /> giờ có được vài trăm cây vàng không phải là khó, cũng không phải là lâu, nhưng có được một<br /> gia đình hạnh phúc phải mất vài đời người, phải được giáo dục vài đời. Hạnh phúc không bao<br /> giờ là món quà tặng bất ngờ, không thể đi tìm, mà cũng không nên cầu xin. Nó là cách sống,<br /> một quan niệm sống, là nếp nhà, ở trong tay mình, nhưng nhận được ra nó, có ý thức vun trồng<br /> nó, lại hoàn toàn không dễ.”<br /> ( Trích Nếp nhà – Nguyễn Khải, dẫn theo Tuyển tập Nguyễn Khải, tập III,<br /> NXB Văn học, 1996)<br /> Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên (0.5 điểm)<br /> Câu 2: Nội dung chính của đoạn trích trên ? (1,0 điểm)<br /> Câu 3: Cuộc sống của gia đình “bà cô tôi” có gì đặc biệt ? Anh / chị nhận xét như thế nào<br /> về nếp nhà ấy ? (1,0 điểm)<br /> Câu 4: Thái độ của tác giả Nguyễn Khải với câu chuyện về “nếp nhà” của gia đình “bà cô<br /> tôi” được thể hiện như thế nào ? (0,5điểm)<br /> II. PHẦN LÀM VĂN: (7 điểm)<br /> Câu 1. (2 điểm)<br /> Anh/ chị có đồng tình với quan điểm hạnh phúc sau đây của nhân vật ‘bà cô tôi” ở phần<br /> trích văn bản trên không ? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày quan điểm của<br /> anh/ chị về hạnh phúc.<br /> “…thời bây giờ có được vài trăm cây vàng không phải là khó, cũng không phải là lâu,<br /> nhưng có được một gia đình hạnh phúc phải mất vài đời người, phải được giáo dục vài đời.<br /> 1<br /> <br /> Hạnh phúc không bao giờ là món quà tặng bất ngờ, không thể đi tìm, mà cũng không nên cầu<br /> xin. Nó là cách sống, một quan niệm sống, là nếp nhà, ở trong tay mình, nhưng nhận được ra<br /> nó, có ý thức vun trồng nó, lại hoàn toàn không dễ.”<br /> Câu 2. (5 điểm)<br /> Cảm nhận về nỗi nhớ trong đoạn trích sau :<br /> “Nhớ gì như nhớ người yêu<br /> Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương<br /> Nhớ từng bản khói cùng sương<br /> Sớm khuya bếp lửa người thương đi về.<br /> Nhớ từng rừng nứa bờ tre<br /> Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy.<br /> Ta đi ta nhớ những ngày<br /> Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi<br /> Thương nhau, chia củ sắn lùi<br /> Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng.<br /> Nhớ người mẹ nắng cháy lưng<br /> Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô”.<br /> (Tố Hữu, Việt Bắc, SGK Ngữ văn 12, Tập I-NXB GD). Hết.<br /> <br /> 2<br /> <br /> HƯỚNG DẪN CHẤM<br /> NỘI DUNG<br /> PHẦN I : ĐỌC HIỂU (3.0 điểm)<br /> <br /> CÂU<br /> <br /> ĐIỂM<br /> <br /> (0.5)<br /> Câu 1 Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên: tự sự<br /> Câu 2:<br /> Nội dung chính của đoạn trích trên :<br /> + Cuộc sống – nếp nhà của gia đình “bà cô tôi”. Đó là cuộc sống, của một (0.5 đ)<br /> gia đình nhiều thế hệ, tôn trọng và yêu thương lẫn nhau.<br /> + Đồng thời cũng là nề nếp gia đình, là văn hóa ứng xử để tạo nền tảng một (0.5 đ)<br /> gia đình hạnh phúc.<br /> Cái đặc biệt trong cuộc sống của gia đình “bà cô tôi” là : Thiên hạ thì (0,5đ)<br /> chia ra, bà cụ lại gom vào. Vẫn rất êm thấm mới lạ chứ., Trong nhà<br /> này, ba đời nay, không một ai biết tới câu mày, câu tao.<br /> - Nhận xét về nếp nhà ấy :Đó là cuộc sống của những người không xu (0,5đ)<br /> thời, yêu thích cuộc sồng gia đình nhiều thế hệ… Nếp nhà như thế rất<br /> đáng quý, đáng trọng…<br /> Câu 4 Thái độ của tác giả Nguyễn Khải với câu chuyện về “nếp nhà” của gia đình “bà (0,5đ)<br /> cô tôi” đã thể hiện sự trân trọng, ngưỡng mộ ‘nếp nhà’ của gia đình ‘bà cô tôi”<br /> II. PHẦN LÀM VĂN: (7 điểm)<br /> Câu 3<br /> <br /> -<br /> <br /> Câu 1 Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày quan điểm của anh/ chị về hạnh<br /> (2,0)<br /> phúc.<br /> a. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận<br /> 0, 25<br /> b. Đoạn văn lập luận chặt chẽ, có mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn<br /> 0,25<br /> c. Triển khai vấn đề cần nghị luận rõ ràng; vận dụng tốt các thao tác lập lập luận; k<br /> 0,25<br /> hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động<br /> Thể hiện cách hiểu và bày tỏ đồng tình hay phản đối với quan điểm đưa ra của 1,0<br /> đề bài, trình bày quan điểm cá nhân với lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục,<br /> không đi ngược lại những giá trị đạo đức và nhân văn cao đẹp.<br /> Có thể triển khai :<br /> - Giải thích khái niệm hạnh phúc<br /> - Đánh giá quan điểm hạnh phúc của “bà cô tôi”<br /> - Trình bày quan điểm hạnh phúc của bản thân: thế nào là hạnh phúc, làm thế<br /> nào để tạo hạnh phúc và giữ gìn hạnh phúc ?...<br /> - Bài học rút ra…<br /> e. Chính tả, dung từ, đặt câu<br /> 0,25<br /> Câu 2<br /> Cảm nhận về nỗi nhớ trong đoạn trích sau :<br /> 5,0<br /> “Nhớ gì như nhớ người yêu<br /> 3<br /> <br /> ………………………………….<br /> Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô”.<br /> a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận<br /> b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận<br /> c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác<br /> lập lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.<br /> - Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm, đoạn thơ<br /> - Cảm nhận chung về đoạn thơ ( hoàn cảnh sáng tác / vị trí đoạn thơ/ ấn tượng<br /> chung…)<br /> <br /> 0,25<br /> 0,5<br /> 0,25<br /> 0,5<br /> 0,25<br /> <br /> Cảm nhận về nỗi nhớ của người ra đi – người cán bộ về xuôi- trong đoạn thơ: 2,0<br /> thể hiện nỗi nhớ đằm thắm, sâu nặng của người cán bộ kháng chiến dành cho<br /> cảnh vật , con người và cuộc sống ở Việt Bắc.<br /> - Bao trùm cả đoạn là nỗi nhớ mênh mang, da diết:<br /> + điệp ngữ: nhớ gì… nhớ từng… nhớ sao…nhớ người… điệp trùng<br /> + so sánh: “ nhớ gì như nhớ người yêu<br />  cách diễn đạt trữ tình, ý nhị, sâu sắc = nhớ Việt Bắc như nỗi nhớ trong<br /> tình yêu: thường trực, sâu sắc, mãnh liệt.<br /> - Nỗi nhớ được thể hiện ở nhiều tầng bậc: Nỗi nhớ cụ thể , chi tiết về cảnh vật<br /> chiến khu Việt Bắc được gợi tả qua những hình ảnh đẹp:<br /> + hiện hữu cùng bước đi thời gian: trăng lên – nắng chiều – sớm - khuya<br /> + trải ra với các không gian: bản khói cùng sương – bếp lửa – rừng nứa – bờ tre<br /> – ngòi Thia – sông Đáy – suối Lê…(liệt kê)<br /> + “ Nhớ từng”: từ ngữ dùng tinh tế - “ từng” : cách điểm lại một cách tỉ mỉ,<br /> không bỏ sót …<br />  bức tranh Việt Bắc hiện ra qua hoài niệm khi thì mơ màng, vời vợi<br /> khi lại rõ nét với đường nét, màu sắc, ánh sáng. Mỗi cảnh là một nét nhớ, nét<br /> thương gợi về con người Việt Bắc<br /> - Sâu nặng nhất là nỗi nhớ về nghĩa tình của đồng bào Việt Bắc:<br /> + Đại từ “mình-ta” đan xen kết hợp với đại từ chỉ vị trí “đây-đó”<br />  gợi sự gắn bó, kề vai sát cánh bên nhau…<br /> + Nhớ cuộc sống gian khổ thiếu thốn nhưng người Việt Bắc vẫn chan<br /> chứa nghĩa tình, đồng cam cộng khổ chia ngọt sẻ bùi :<br />  *Thành ngữ “đắng cay ngọt bùi” khái quát những gian khổ, vất vả để<br /> nhấn mạnh sự đồng cam cộng khổ…<br />  *Những hình ảnh: “chia củ sắn lùi”, “ bát cơm sẻ nửa”, “chăn sui đắp<br /> cùng” là những chi tiết chân thực từ đời sống kháng chiến hóa thành thơ<br /> gợi nghĩa tình sâu nặng của những con người trong kháng chiến.<br />  “chia củ sắn lùi, bát cơm sẻ nửa,chăn sui đắp cùng” kết hợp với cách<br /> <br /> 4<br /> <br /> dùng từ cùng nghĩa “ chia, sẻ, cùng” diễn tả được tình nghĩa sâu nặng<br /> giữa nhân dân Việt Bắc và cán bộ cách mạng. . .<br /> + Nhớ con người Việt Bắc với hình ảnh người mẹ tần tảo chắt chiu, cần<br /> cù lao động. Hình ảnh chọn lọc: “ người mẹ nắng cháy lưng” tiêu biểu cho cái<br /> đẹp, cái ân tình trong cuộc sống kháng chiến không thể phai nhòa trong kí ức<br /> của người về xuôi.<br />  Đoạn thơ là khúc hát nghĩa tình của người kháng chiến đối với chiến khu<br /> Việt Bắc, khơi gợi ở người đọc nghĩa tình đồng bào, đạo lý “ uống nước nhớ<br /> nguồn”.<br /> - Thể thơ lục bát với nhịp điệu linh hoạt, uyển chuyển; âm hưởng tha<br /> thiết, ngọt ngào…<br /> * Đánh giá chung đoạn thơ<br /> - Bức tranh Việt Bắc hiện lên qua nỗi nhớ của chủ thể trữ tình; nỗi nhớ thiên<br /> nhiên, núi rừng Việt Bắc – nỗi nhớ con người, cuộc sống ở Việt Bắc – những kỉ 0, 5<br /> niệm về cuộc kháng chiến gian khổ mà chan chứa nghĩa tình.<br /> - Đọan thơ tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu : trữ tình-chính trị, giọng điệu<br /> tâm tình, ngọt ngào và đậm đà tính dân tộc.<br /> d. Sáng tạo<br /> 0,5<br /> e. Chính tả, dung từ, đặt câu<br /> 0,25<br /> <br /> 5<br /> <br />