Dự thảo tóm tắt Luận án Tiến sĩ Địa lý: Nghiên cứu biến động lớp phủ trong quá trình phát triển kinh tế xã hội tỉnh Hòa Bình với sự trợ giúp của công nghệ viễn thám và GIS

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> <br /> NGUYỄN THỊ THÖY HẠNH<br /> <br /> NGHIÊN CỨU BIẾN ĐỘNG LỚP PHỦ<br /> TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI<br /> TỈNH HÕA BÌNH VỚI SỰ TRỢ GIÖP CỦA CÔNG NGHỆ<br /> VIỄN THÁM VÀ GIS<br /> <br /> CHUYÊN NGÀNH: BẢN ĐỒ, VIỄN THÁM VÀ GIS<br /> Mã số: 62 44 02 14<br /> <br /> DỰ THẢO TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA LÝ<br /> <br /> HÀ NỘI, 2015<br /> 1<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại<br /> Trường Đại học Khoa học tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS.TS.Nguyễn Ngọc Thạch<br /> 2. TS. Trần Vân Anh<br /> <br /> Phản biện 1: PGS.TS. Nhữ Thị Xuân<br /> Trường ĐHKHTN- ĐHQGHN<br /> Phản biện 2: GS.TS. Võ Chí Mỹ<br /> Trường Đại học Mỏ - Địa chất Hà Nội<br /> <br /> Luận án dự kiến sẽ được bảo vệ trước Hội đồng cấp Cơ<br /> sở chấm luận án tiến sĩ họp tại phòng 418 – nhà T1- trường Đại<br /> học Khoa học tự nhiên – ĐHQGHN vào hồi 14 giờ, ngày 26<br /> tháng 11 năm 2015.<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Trung tâm Thông tin - Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài:<br /> Thông tin về lớp phủ, biến động lớp phủ rất cần thiết<br /> đối với công tác quy hoạch, quản lý và sử dụng hợp lý tài<br /> nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường. Trong nhiều trường<br /> hợp, nhiệm vụ nghiên cứu biến động lớp phủ diễn ra trên quy<br /> mô lớn lại yêu cầu nhanh chóng có kết quả. Vì vậy, tư liệu viễn<br /> thám là công cụ đắc lực trợ giúp cho nhiệm vụ này.<br /> Tại Hòa Bình, sự tăng trưởng dân số và mô hình sản<br /> xuất hợp tác xã thời kỳ trước Đổi mới làm cho vấn nạn thiếu<br /> lương thực trở nên trầm trọng, người dân tự do phát rừng làm<br /> nương rãy để tự đáp ứng nhu cầu lương thực. Điều này khiến<br /> cho lớp phủ rừng trở nên cạn kiệt, năm 1994 lớp phủ rừng chỉ<br /> còn 28%. Sau đó, xu hướng này bị đảo ngược với sự gia tăng<br /> đáng kể của rừng tái sinh tự nhiên và rừng trồng. Đây là kết quả<br /> của sự thay đổi trong chính sách, các chương trình trồng cây<br /> gây rừng được phát động. Mặt khác, trong bối cảnh công nghiệp<br /> hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập kinh tế những năm 2000,<br /> Hòa Bình thu hút ngày càng nhiều dự án đầu tư phát triển công<br /> nghiệp và dịch vụ. Do đó lớp phủ đặc biệt là lớp phủ rừng cũng<br /> biến đổi mạnh. Sự hiểu biết về động thái thảm phủ diễn ra như<br /> thế nào, nguyên nhân gì gây nên biến động đó là vô cùng cần<br /> thiết đối với quy hoạch sử dụng tài nguyên của tỉnh. Vì vậy tác<br /> giả lựa chọn đề tài “Nghiên cứu biến động lớp phủ trong quá<br /> trình phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Hòa Bình với sự trợ giúp<br /> của công nghệ viễn thám và GIS”.<br /> 2. Mục tiêu đề tài:<br /> - Phát hiện xu hướng biến động lớp phủ tỉnh Hòa Bình giai<br /> đoạn 1994- 2003 và 2003-2013 bằng công nghệ viễn thám và<br /> GIS.<br /> 3<br /> <br /> - Xác lập mối quan hệ giữa biến động lớp phủ với các yếu tố địa<br /> lý tự nhiên và kinh tế xã hội qua các giai đoạn nghiên cứu, góp<br /> phần quản lý tài nguyên đảm bảo phát triển bền vững.<br /> 3. Phạm vi nghiên cứu:<br /> Khu vực lựa chọn nghiên cứu là toàn bộ lãnh thổ tỉnh<br /> Hòa Bình theo ranh giới hành chính mới nhất năm 2008, từ<br /> 20°19' đến 21°08' vĩ độ Bắc và từ 104°48' đến 105°40' kinh độ<br /> Đông.<br /> 4. Những điểm mới của luận án:<br /> - Đây là nghiên cứu đầu tiên thử nghiệm tích hợp tư liệu vệ tinh<br /> Landsat 8 với kênh NDVI, DEM và kênh thành phần chính để<br /> nâng cao độ chính xác kết quả phân loại ảnh khu vực đồi núi.<br /> - Xác định được biến động lớp phủ tỉnh Hòa Bình theo không<br /> gian và thời gian giai đoạn 1994-2003 và 2003-2013.<br /> - Phát hiện được các nguyên nhân chính gây biến động lớp phủ<br /> rừng:<br /> + Giai đoạn 1994-2003: khả năng tiếp cận, hoạt động khai thác<br /> khoáng sản.<br /> + Giai đoạn 2003-2013: khả năng tiếp cận, hoạt động du lịch,<br /> cơ cấu lao động, cơ cấu nguồn thu nhập.<br /> - Dự báo được xu hướng biến động lớp phủ rừng đến năm 2020<br /> và định hướng phát triển và bảo vệ lớp phủ rừng bền vững.<br /> 5. Luận điểm bảo vệ:<br /> Luận điểm 1: Việc kết hợp tư liệu ảnh Landsat với kênh DEM,<br /> NDVI và kênh thành phần chính giúp nâng cao độ chính xác kết<br /> quả phân loại ảnh khu vực miền núi.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Luận điểm 2: Áp dụng phương pháp sau phân loại và phương<br /> pháp trước phân loại cho phép xác định biến động cả về loại<br /> hình và trạng thái lớp phủ tỉnh Hòa Bình thời kỳ 1994-2013.<br /> Luận điểm 3: Sử dụng mô hình Hồi quy logistic bội đã phát<br /> hiện được mối quan hệ giữa các yếu tố địa lý tự nhiên, kinh tế<br /> xã hội với biến động lớp phủ rừng tỉnh Hòa Bình giai đoạn<br /> 1994-2013.<br /> Luận án gồm 3 chương với 193 trang, 40 bảng, 72 hình,<br /> biểu đồ và bản đồ chuyên đề minh hoạ.<br /> <br /> 5<br /> <br />