Giáo án Hóa học lớp 10 - Tiết 14+15: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo án "Hóa học lớp 10 - Tiết 14+15: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học" biên soạn nhằm giúp học sinh biết được: Nguyên tắc xây dựng BTH; Cấu tạo BTH; Mối quan hệ chặt chẽ giữa cấu hình electron nguyên tử với vị trí của nguyên tố trong BTH. Mời quý thầy cô và các em cùng tham khảo giáo án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án Hóa học lớp 10 - Tiết 14+15: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Ngày soạn: 15/10/2018 Tiết 14+15 : Chủ đề: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGHUYÊN TỐ HÓA HỌC I. Mục tiêu chủ đề 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức Biết được: Nguyên tắc xây dựng BTH Hiểu được: Cấu tạo BTH Mối quan hệ chặt chẽ giữa cấu hình electron nguyên tử với vị trí của nguyên tố trong BTH Kĩ năng Xác định được vị trí của nguyên tố trong BTH (Ô nguyên tố, chu kì, nhóm) Từ vị trí của nguyên tố trong BTH xác định được cấu tạo của nguyên tử. Trọng tâm Ô nguyên tố. Chu kì nguyên tố. Nhóm nguyên tố. Mối liên hệ giữa cấu hình electron và vị trí nguyên tố trong bảng tuần hoàn. Thái độ Say mê, hứng thú, tự chủ trong học tập; trung thực; yêu khoa học. 2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy, năng lực hợp tác (trong hoạt động nhóm). Năng lực thực hành hóa học: từ cấu tạo nguyên tử xác định được vị trí trong bảng tuần hoàn và ngược lại. từ đó giải thích được một số tính chất hóa học giống nhau của một số nguyên tố. Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn cuộc sống. Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Diễn đạt, trình bày ý kiến, nhận định của bản thân. Năng lực tính toán qua việc giải các bài tập hóa học có bối cảnh thực tiễn. II/ Phương pháp và kĩ thuật dạy học 1/ Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học nêu vấn đề, hướng dẫn HS tự xây dựng bài và rút ra kết luận. 2/ Các kĩ thuật dạy học Hỏi đáp tích cực. Nhóm nhỏ. III. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1. Giáo viên (GV) Làm các slide trình chiếu, giáo án. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học Nam châm (để gắn nội dung báo cáo của HS lên bảng từ). 1
2. Học sinh (HS) Học bài cũ. Bảng phụ để làm bài tập nhóm Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. IV. Chuỗi các hoạt động học . Hoạt động trải nghiệm, kết nối (10 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá Huy động HĐ nhóm: + Qua quan các kiến GV chia lớp thành 4 nhóm sát: Trong quá thức đã được trình hoạt HS hoàn thành nội dung trong phiêu học tập số 1 để ôn lại kiến học của HS động nhóm thức cũ, vận dụng vào bài học mới. về chương GV quan sát cấu tạo Phiếu học tập số 1 để phát hiện nguyên tử, Kí Điệ Số lớp Số Số Nguyên xem các thành cấu hình Yêu cầu 1: Hoàn thành nội dung bảng sau hiệu n electron electron electron tố(s,p,d,f viên có tích electron để tích lớp hóa trị ) cực làm việc, giải quyết Kí Điệ Cấ Số lớp Số Số Nguyên hạt ngoài nhất là các HS vấn đề mới. nhân cùng yếu đã nắm hiệu n u electron electron electron tố(s,p,d,f 23 11+ 3 1 1 s Na được bài cũ tích hình lớ p hóa trị ) 11 24 Mg 2+ 2 s chưa để kịp hạt e ngoài 12 2 thời khắc nhân cùng 27 Al 13+ 3 3 3 p phục. 23 13 Na 11 39 19 K 19+ 4 1 1 s 24 Mg 12 56 26 Fe 26+ 4 2 8 d 27 13 Al 39 19 K 56 26 Fe Nguyên tố cùng hàng: Yêu cầu 2: Dựa vào các dữ liệu vừa tìm cho biết (Na, Mg, Al) và (K, Fe) a. Trong bảng tuần hoàn, những nguyên tố nào ở trên nằm cùng Vì có cùng số lớp electron hàng. Vì sao ? (dựa vào các dữ liệu vừa xác định) b. Trong bảng tuần hoàn những nguyên tố nào ở trên nằm cùng Nguyên tố cùng cột: Na và K vì có cùng số electron hóaa cột. Vì sao ? (dựa vào các dữ liệu vừa xác định) trị. 2
Các nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cho từng thành viên để hoàn thành nhiệm vụ vào bảng phụ. HĐ chung cả lớp: GV mời một nhóm báo cáo kết quả, các nhóm khác góp ý, bổ sung. GV tạo mâu thuẩn giữa các nhóm vì sao (Na, Mg, Al) và (K, Fe ) cùng hàng (Na, K) cùng cột, Fe và Mg đều có 2 electron lớp ngoài cùng tại sao không cùng cột . HS có thể xác định sai số electron hóa trị. GV chuyển sang hoạt động tiếp theo: HĐ hình thành kiến thức. B. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn (10 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá Nêu được GV có thể trình chiếu sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn. + Thông qua quan sát mức nguyên tắc sắp HĐ nhóm: GV trình chiếu video bảng tuần hoàn Menđêlêép và cho Hàng Cột dọc độ và hiệu quả tham gia xếp các nguyên tố HS hoàn thành phiếu học tập số 2: ngang vào hoạt động của học trong BTH ĐTHN Tăng Tăng sinh. dần dần + Thông qua HĐ chung Rèn năng năng Số lớp Giống Khác của cả lớp, GV hướng lực hợp tác và electron nhau nhau dẫn HS thực hiện các yêu năng lực sử dụng cầu và điều chỉnh. Số Khác Giống ngôn ngữ: Diễn electron nhau nhau đạt, trình bày ý hóa trị kiến, nhận định của bản thân. Kết luận: 3
Phiếu học tập số 2 1. Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện GV yêu cầu HS dựa vào BTH để nhận xét tích hạt nhân. 1. Điện tích hạt nhân của các nguyên tố trong cùng một hàng 2. Các nguyên tố có cùng số lớp ngang, trong cùng một cột dọc. (tăng dần/giảm dần/không biến electron trong nguyên tử được đổi) xếp thành một hàng. 2. Số lớp electron của các nguyên tố trong cùng một hàng ngang, 3. Các nguyên tố có số electron trong một cột dọc. (tăng dần/giảm dần/giống nhau/khác nhau) hóa trị trong nguyên tử như 3. Số electron hóa trị của các nguyên tố trong cùng một hàng nhau được xếp thành một cột. ngang, trong cùng một cột dọc. (tăng dần/giảm dần/giống Lưu ý: Số electron hóa trị =Số nhau/khác nhau) electron lớp ngoài + electron HĐ chung cả lớp: GV mời các nhóm báo cáo kết quả (mỗi nhóm 1 nội phân lớp sát lớp ngoài nếu dung), các nhóm khác góp ý, bổ sung, phản biện. GV chốt lại kiến thức. chưa bão hòa. Dựa vào các nhận xét trên HS rút ra nguyên tắc xây dựng BTH Như vậy chúng ta đã giải thích được vấn đề đặt ra ở phiếu học tập số 1. GV giúp HS cách xác định số electron hóa trị, như vậy đã giải thích được Mg và Fe không cùng cột Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu tạo của BTH các nguyên tố hóa học – Ô nguyên tố (10 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá 1. Ô nguyên GV chiếu sơ đồ phóng to ô nguyên tố mẫu từ đó các nhóm HS nắm Các thông tin được ghi trong ô nguyên tố. + Thông qua tố. được các thông tin được ghi trong ô nguyên tố từ đó vận dụng xác Mg Cl Fe HĐ chung Nắm được đ ịnh thành phầ n được ghi trong ô nguyên tố khác. của cả lớp, STT 12 17 26 các thông tin HS: Các nhóm thực hiện nội dung của phiếu học tập số 3 GV hướng KHHH Mg Cl Fe dẫn HS thực được ghi trong ô nguyên tố Phiếu học tập số 3 Tên NT Magie Clo Sắt hiện các yêu GV yêu cầu HS dựa vào BTH để nêu các thông tin SHNT 12 17 26 cầu và điều biết được trong các ô nguyên tố của Mg, Cl, Fe NTKTB 24 35,5 56 chỉnh. Kết luận về ô nguyên tố. ĐÂĐ 1,31 3,16 1,83 Cấu hình elec 2 [Ne]3s 3p 5 [Ar]3d64s2 4
HĐ chung cả lớp: GV mời các nhóm báo cáo kết quả (mỗi nhóm ron thực hiện với 1 nguyên tố), các nhóm khác góp ý, bổ sung, phản [Ne]3s2 biện. GV chốt lại kiến thức. Số oxihoa +2 1,+1, +2,+3 đặc trưng +3,+5,+7 Kết luận: Ô nguyên tố là đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên BTH. Mỗi nguyên tố chiếm một ô. STT của ô nguyên tố = SHNT Hoạt động 3: Tìm hiểu về cấu tạo của BTH các nguyên tố hóa học – chu kì (15 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá 2. Chu kì. GV yêu cầu HS sử dụng BTH và thực hiện nội dung phiếu học Từ nội dung của HS đã thực hiện GV + Thông qua HĐ Biết được tập số 4 thông báo chung của cả lớp, Có 7 hàng ngang, mỗi hàng ngang là GV hướng dẫn HS BTH có bao nhiêu Phiếu học tập số 4 một chu kì, được đánh số thứ tự từ 1 thực hiện các yêu chu kì. Dựa vào BTH cho biết: đến 7. cầu và điều chỉnh. Vì sao các nguyên tố 1. Có bao nhiêu dãy nguyên tố được xếp thành hàng ngang ? được xếp vào cùng GV định hướng để HS rút ra kết luận 2. Nhận xét sự biến đổi điện tích hạt nhân của nguyên tử các chu kì. nguyên tố trong cùng một hàng ngang. HS kết luận: Mối quan hệ giữa 3. Viết cấu hình electron của các nguyên tố thuộc hàng ngang số BTH có 7 chu kì. STT chu kì và đặc 3 Chu kì là dãy các nguyên tố mà điểm cấu tạo. 4. Xác định số lượng nguyên tố trong mỗi hàng ngang. Cho biết nguyên tử của chúng có cùng số Số lượng nguyên tố nguyên tố bắt đầu và nguyên tố kết thúc và cấu hình e thu gọn của chúng. lớp electron. được xếp theo chiều trong mỗi chu kì. điện tích hạt nhân tăng dần. STT chu kì = số lớp electron. HĐ chung cả lớp: GV mời các nhóm báo cáo kết quả (mỗi nhóm 1 VD: nội dung), các nhóm khác góp ý, bổ sung, phản biện. GV chốt lại Số lượng nguyên tố trong mỗi kiến thức. chu kì 5
Chu SL Bắt Kết kì đầu thúc 1 2 H He 1s1 1s2 2 8 Li Ne [He]2s 1 [He]2s22p6 3 8 Na Ar [Ne]3s1 [Ne]3s23p6 4 18 K Kr [Ar]4s 1 [Ar]4s24p6 5 18 Rb Xe 6 32 Cs R Củng cố: Dựa vào nội dung phiếu học tập số 1, yêu cầu HS 7 Chưa cho biết trong BTH Na, Mg, Al, K, Fe thuộc chu kì mấy, giải thích hoàn thành Chu kì 1,2,3 gọi là chu kì nhỏ. Chu kì 4,5,6,7 gọi là chu kì lớn. Dưới bảng còn có 2 họ nguyên tố: lantan và actini thuộc chu kì 6 và chu kì 7. 6
Tiết 15: Chủ đề: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGHUYÊN TỐ HÓA HỌC (Tiếp theo) Hoạt động 1: Tìm hiểu về cấu tạo của BTH các nguyên tố hóa học – Nhóm ( 15phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá 3. Nhóm nguyên GV yêu cầu HS sử dụng BTH và kết hợp SGK thực hiện nội Từ nội dung thực hiện của phiếu học + Thông qua HĐ tố dung phiếu học tập tập số 1 GV hướng dẫn HS đi đến kết chung của cả lớp, GV Biết được nhóm luận hướng dẫn HS thực nguyên tố. + BTH có 18 cột được chia thành 8 hiện các yêu cầu và BTH có bao nhóm A (IA đến VIIIA) và 8 nhóm B điều chỉnh. 7
nhiêu cột và gồm Phiếu học tập số 1 (IIIB đến VIIIB, rồi IB và IIB) mấy nhóm. Dựa vào BTH cho biết: + Nhóm nguyên tố là tập hợp các Xác định được 1. BTH có bao nhiêu cột, được chia thành mấy nhóm và cách đánh nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình các nguyên tố xếp số. electron tương tự nhau, do đó có tính vào nhóm A, nhóm 2. Xác định số electron hóa trị của ba nhóm nguyên tố, nhận xét chất hóa học gần giống nhau và được B. cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố cùng nhóm. xếp thành một cột. + Nhóm nguyên tố: Li, Na, K + Nguyên tử các nguyên tố trong cùng + Nhóm nguyên tố: F, Cl, Br. một nhóm có số electron hóa trị bằng + Nhóm nguyên tố: Fe, Co, Ni nhau và bằng số thứ tự của nhóm. ( trừ 3. Cho biết các nguyên tố: Na, Mg, Al, Si, Cl, Fe thuộc nguyên tố hai cột cuối của nhóm VIIIB) s,p,d hay f HĐ chung cả lớp: GV mời các nhóm báo cáo kết quả (mỗi nhóm 1 +Nhóm IA, IIA gồm khối các nguyên nội dung), các nhóm khác góp ý, bổ sung, phản biện. GV chốt lại tố s. kiến thức. Nhốm IIIA đến nhốm VIIIA gồm khối các nguyên tố p Vậy: Nhóm A bao gồm các nguyên tố s,p. STT nhóm A=Số electron lớp ngoài cùng. Nhóm B bao gồm các nguyên tố d và nguyên tố f(xếp ở hai hàng cuối bảng) Hoạt động 2: Củng cố kiến thức bảng tuần hoàn ( 10 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá Từ cấu tạo nguyên Vận dụng kiến thức về BTH các nhóm thưc hiện các nội dung Phiếu học tập số 2 + Thông qua HĐ tử xác định được vị sau Cấu hình Chu Nhóm chung của cả lớp, trí của nguyên tố GV hướng dẫn HS 8
trong BTH và ngược Phiếu học tập số 2 electron kì thực hiện các yêu lại 55 39 K [Ar]4s1 4 IA cầu và điều chỉnh. 39 32 Cho K , 16 S , 25 19 Mn , 2964Cu 19 Xác định vị trí của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn(ô nguyên 32 16 S [Ne]3s23p4 3 VIA tố, chu kì, nhóm), Giải thích. 55 [Ar]3d54s2 4 VIIB Mn 25 64 29 Cu [Ar]3d104s1 4 IB GV mời một nhóm thông báo kết quả và các nhóm nhận xét, bổ sung các nội dung chưa chính xác. Phiếu học tập số 3 Phiếu học tập số 3 a/ Nguyên tử của nguyên tố đó có 6 electron ở lớp ngoài cùng. Vì chu kì 3 Một nguyên tố ở chu kì 3, nhóm VI của BTH. Hỏi: chỉ gồm các nguyên tố nhóm A, nên a/ Nguyên tử của nguyên tố đó có bao nhiêu electron ở lớp thuộc nhóm VIA, số TT nhóm A ngoài cùng? giải thích. trùng với số e lớp ngoài cùng. b/ Các electron lớp ngoài cùng nằm ở lớp thứ mấy? Giải b/ Các electron lớp ngoài cùng nằm thích. ở lớp thứ 3. Vì nguyên tố thuộc chu c/ Viết cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố đó. kì 3, nguyên tử có 3 lớp electron. Lớp noài cùng là lớp thứ 3. c/Cấu hình electron nguyên tử 1s22s22p63s23p4 C. Hoạt động luyện tập (15 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá Củng cố, khắc sâu kiến GV chia lớp thành nhóm tham gia trả lời nhanh và chính xác các câu Kết quả trả + GV quan sát và đánh giá 9
thức đã học trong bài về hỏi trắc nghiệm để khắc sâu kiến thức. lời các câu hoạt động cá nhân, hoạt động nguyên tắc sắp xếp các Câu 1. Số nguyên tố trong chu kì 2 và 6 là hỏi/bài tập nhóm của HS. Giúp HS tìm nguyên tố trong BTH và cấu A. 8 và 18 B. 18 và 32 C. 8 và 32 D. 18 và 18 trong phiếu hướng giải quyết những khó tạo BTH Câu 2. Số cột nhóm A và số cột nhóm B trong bảng tuần hoàn là học tập. khăn trong quá trình hoạt Tiếp tục phát triển năng A. 8 và 10 B. 8 và 8 C. 11 và 8 D. 10 và 8 động. lực: Giải thích một số tính Câu 3. Trong bảng tuần hoàn, nguyên tố s thuộc nhóm chất gần giống nhau của A. IA B. IA, IB C. IA, IIA D. IB, IIB + GV hướng dẫn HS tổng một số nguyên tố trong cùng Câu 4. Nhóm nguyên tố nào đứng đầu mỗi chu kì là hợp, điều chỉnh kiến thức để nhóm A. Khí hiếm B. Halogen C. Kim loại kiềm D. Kim loại kiềm hoàn thiện nội dung bài học. thổ Nội dung HĐ: hoàn thành + Ghi điểm cho nhóm hoạt Câu 5.Các nguyên tố xếp ở chu kỳ 5 có số lớp electron trong nguyên tử là các câu hỏi/bài tập trong động tốt hơn. A. 3 B. 3 C. 4 D. 5 phiếu học tập. Câu 6. Nguyên tố A có Z = 18,vị trí của A trong bảng tuần hoàn là: A. chu kì 3, phân nhóm VIB B. chu kì 3, phân nhóm VIIIA C. chu kì 3, phân nhóm VIA D. chu kì 3, phân nhóm VIIIB Câu 7 . Trong BTH nguyên tố R thuộc chu kì 2, nhóm IV. Phát biểu nào sau đây không chính xác? A. Nguyên tử của nguyên tố R có 2 electron lớp ngoài cùng. B. Nguyên tố R là nguyên tố p C. Nguyên tử của nguyên tố R có 16 electron D. Nguyên tử của nguyên tố R có 2 lớp electron. Câu 8 . Nguyên tử R co tông sô cac loai hat la 25 .Xac đinh vi tri cua A trong ́ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ́ ̉ HTTH A. Chu ki 2 ,Nhom VA ̀ ́ B. Chu ki 3 ,Nhom IIA ̀ ́ C. Chu ki 2 nhom VIA ̀ ́ D. Chu ki 3,Nhom IA ̀ ́ Câu 9. Hai nguyên tô X,Y liên tiêp trong cung chu ki co tông sô proton la 39. ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̣ Xac đinh X, Y ? A. 11Na, 12Mg B. 19K, 20Ca C. 16S, 17Cl D. 12Mg, 20Ca Câu 10.Cho 5,6g hỗn hợp hai nguyên tố nằm ở hai chu kì liên tiếp nhau thuộc nhóm IIA, tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 2,24lit khí (đkc). Hai kim loại là A. Be(9) và Mg(24) B. Mg (24) và Ca (40) C. Ca(40) và Sr (87,6) D. Sr (87,6) và Ba (137) 10
D. Hoạt động vận dụng và mở rộng (5 phút) Mục tiêu Phương thức tổ chức Kết quả Đánh giá Giúp HS vận dụng GV thiết kế hoạt động và giao việc cho HS về nhà hoàn thành. Tìm hiểu một số thông tin liên Bài báo GV yêu cầu HS các kĩ năng, vận quan. cáo của nộp sản phẩm vào dụng kiến thức đã Menđêlêêp phát minh ra định luật tuần hoàn vào năm nào, lúc đó ông bao nhiêu tuổi? HS (nộp đầu buổi học tiếp học để giải quyết bài thu theo. Tìm hiểu sơ lược tiểu sử của nhà bác học Menđêlêêp. các tình huống trong hoạch). Căn cứ vào nội thực tế Nêu một số công trình nghiên cứu quan trọng của nhà bác học Menđêlêêp dung báo cáo, đánh Cho biết tên của nguyên tố thứ 101 trong BTH, nêu ý nghĩa của tên nguyên tố đó? giá hiệu quả thực hiện công việc của HS (cá nhân hay theo nhóm HĐ). Đồng thời động viên kết quả làm việc của HS. HẾT 11