Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất cà phê của các hộ nhận khoán thuộc Công ty cà phê Phước An, Huyện Krông Pắk, Tỉnh Đắk Lắk

PHẦN I<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cà phê là cây công nghiệp quan trọng, nó không chỉ là cây trồng lợi thế<br /> của vùng Tây Nguyên mà còn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.<br /> Cây cà phê đầu tiên được đưa vào Việt Nam từ năm 1857, mãi đến đầu thế kỷ<br /> XX mới được phát triển trồng ở một số đồn điền của người Pháp. Trải qua<br /> <br /> uế<br /> <br /> nhiều hình thức tổ chức sản xuất từ các đồn điền cà phê đến các nông trường<br /> quốc doanh cà phê. Với một thời gian không dài chỉ trong vòng 26 năm, trong<br /> <br /> H<br /> <br /> một phần tư thế kỷ, kể từ sau năm 1975 ngành cà phê Việt Nam đã có những<br /> bước phát triển vượt bậc với tốc độ kỷ lục so với nhiều nước trồng cà phê khác<br /> <br /> tế<br /> <br /> trên thế giới.<br /> <br /> Bước sang thế kỷ XXI, Việt Nam đã có diện tích trồng cà phê trên<br /> <br /> h<br /> <br /> 500.000 ha với sản lượng cà phê xuất khẩu hàng năm trên dưới 900.000 tấn với<br /> <br /> in<br /> <br /> kim ngạch xấp xỉ trên dưới 1,5 tỷ USD. Việt Nam là một nước sản xuất, xuất<br /> <br /> cK<br /> <br /> khẩu cà phê đứng thứ 2 thế giới và là nước xuất khẩu cà phê Robusta số 1 thế<br /> giới. Hiện nay Cà phê Việt Nam đang được xuất khẩu sang 88 quốc gia và<br /> vùng lãnh thổ, trên các châu lục. Nó không những mang lại hiệu quả kinh tế<br /> <br /> họ<br /> <br /> cao mà còn mang lại hiệu quả xã hội và cải thiện môi trường sinh thái rất lớn.<br /> Đóng góp vào kết quả trên phải kể đến vai trò tích cực của vùng kinh tế Tây<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> Nguyên.<br /> <br /> Tây Nguyên với đặc điểm thổ nhưỡng đất đỏ bazan ở độ cao khoảng 500<br /> <br /> m đến 600 m so với mặt biển, là vùng đất rất phù hợp với những cây công<br /> nghiệp như cà phê, ca cao, hồ tiêu, dâu tằm trong đó cà phê được xem là cây<br /> công nghiệp quan trọng giữ vị trí số một với tổng diện tích khoảng 470.000 ha,<br /> chiếm 92,79% diện tích trồng cà phê của cả nước. Điều đó đã góp phần khai<br /> thác tiềm năng đất đai, lao động và khí hậu ở cao nguyên và miền núi, tạo nên<br /> công ăn việc làm, tăng thu nhập cho hàng triệu nông dân.<br /> Đắk Lắk là một trong 5 tỉnh thuộc khu vực của Tây Nguyên nơi đây<br /> đóng góp một sản luợng cà phê rất lớn cho toàn khu vực Tây Nguyên cũng như<br /> 1<br /> <br /> của cả nước. Cà phê được trồng ở Đắk Lắk từ rất lâu nhưng đến năm 1986,<br /> xuất phát từ chính sách đổi mới kinh tế của Đảng, Nhà nước, Đảng bộ và chính<br /> quyền Đắk Lắk mới có chủ trương, chính sách khuyến khích phát triển và thâm<br /> canh cây cà phê. Thực hiện chủ trương của Tỉnh, từ giữa những năm 80 của thế<br /> kỷ XX các đơn vị làm công tác xuất nhập khẩu đã tìm đến từng hộ nông dân<br /> với hình thức đầu tư ứng trước, nghĩa là “quốc doanh” ứng trước cho nông dân<br /> <br /> uế<br /> <br /> máy cày, phân bón, có cả lương thực và thu hồi vốn sau khi có cà phê nhân,<br /> nông trường quốc doanh thì vận động bà con vào làm công nhân nhận khoán<br /> <br /> H<br /> <br /> trồng và chăm sóc cà phê.<br /> <br /> Từ đó Đắk Lắk hình thành nhiều vùng chuyên canh cây cà phê, có đơn<br /> <br /> tế<br /> <br /> vị phấn đấu chỉ tiêu trong một mùa mưa trồng một nghìn ha như Công ty cà<br /> phê Phước An, Thắng Lợi, Ea Tiêu, Xí nghiệp liên hiệp cà phê Việt - Đức. Bên<br /> <br /> h<br /> <br /> cạnh đó, Đắk Lắk còn liên doanh trồng cà phê với nước ngoài, cụ thể là Liên<br /> <br /> in<br /> <br /> doanh Việt-Xô, Việt - Đức. Vùng chuyên canh cà phê chiếm 86% diện tích sản<br /> <br /> cK<br /> <br /> xuất nông nghiệp và 89% sản lượng cà phê trong toàn Tỉnh. Hiện nay, tỉnh Đắk<br /> Lắk có 8 doanh nghiệp sản xuất kinh doanh cà phê do Tỉnh quản lý đang thực<br /> hiện các loại khoán trên với tổng diện tích khoảng 6.770 ha.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Cùng chung với sự phát triển trong hoạt động sản xuất cà phê trên địa<br /> bàn Tỉnh, Công ty cà phê Phước An đã có những bước thay đổi trong cách thức<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> quản lý sản xuất theo từng giai đoạn lịch sử, từ quản lý theo lối hành chính bao<br /> cấp, chuyển sang khoán đến hộ gia đình trong giai đoạn hiện nay. Điều đó đã<br /> góp phần vào việc xoá đói giảm nghèo và làm giàu cho nguời dân vùng núi.<br /> Hình thành và phát triển từ những năm 1977, mô hình cà phê khoán đến các hộ<br /> đang được sự quan tâm và đầu tư của công ty cũng như các hộ dân.<br /> Tuy nhiên, trước tình hình khủng hoảng kinh tế toàn cầu như hiện nay,<br /> Thị trường cà phê trên thế giới trong những năm vừa qua thường chao đảo,<br /> không ổn định nhất là về giá cả. Tổ chức cà phê thế giới (ICO) do không còn giữ<br /> được hạn ngạch xuất nhập khẩu, giá cả trôi nổi trên thị trường tự do cho nên có<br /> những giai đoạn giá cà phê xuống thấp chưa từng có so với vài chục năm trở lại<br /> 2<br /> <br /> đây. Tình trạng này đã dẫn đến hậu quả là nhiều nước phải hủy bỏ bớt diện tích<br /> cà phê, hoặc không tiếp tục chăm sóc vì kinh doanh không còn thấy có hiệu quả.<br /> Bên cạnh đó trong nước mô hình sản xuất cà phê theo lối tự quản lý của hộ đang<br /> chiếm một vị trí mạnh (gần 80% diện tích cà phê của cả nước do các hộ tự quản<br /> lý), ngược lại mô hình khoán chỉ chiếm khoảng gần (20% diện tích trồng cà<br /> phê) do công ty và hộ nhận khoán hợp tác cùng quản lý.<br /> <br /> uế<br /> <br /> Chính những biến động và khó khăn đó sẽ làm cho hoạt động sản xuất<br /> cà phê cũng như sự tồn tại của các hình thức khoán ở công ty cà phê Phước An<br /> <br /> H<br /> <br /> nói riêng mà cụ thể là những người dân nhận khoán của công ty ít nhiều sẽ bị<br /> ảnh hưởng. Vì thế chúng tôi thiết nghĩ việc tìm hiểu, đánh giá kết quả đầu tư và<br /> <br /> tế<br /> <br /> hiệu quả sản xuất cà phê khoán tới hộ dân tại công ty cà phê Phước An là rất<br /> cần thiết. Để từ đó tìm ra những giải pháp thích hợp nhằm phát triển hình thức<br /> <br /> h<br /> <br /> nhận khoán tới hộ một cách hiệu quả và bền vững.<br /> <br /> in<br /> <br /> Xuất phát từ những lý do trên trong thời gian thực tập tốt nghiệp tại<br /> <br /> cK<br /> <br /> công ty cà phê Phước An thuộc Huyện Krông Pắk, Tỉnh Đắk Lắk tôi đã chọn<br /> đề tài: “Đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất cà phê của các hộ nhận khoán<br /> thuộc Công ty cà phê Phước An, Huyện Krông Pắk, Tỉnh Đắk Lắk ” để làm<br /> <br /> họ<br /> <br /> khoá luận tốt nghiệp của mình.<br /> <br /> Mục đích nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> - Đánh giá thực trạng, tiềm năng để phát triển cà phê theo phương thức<br /> khoán tới hộ thuộc công ty cà phê Phước An.<br /> - Đánh giá hiệu quả kinh tế của việc trồng cà phê của các hộ gia đình<br /> <br /> nhận khoán ở công ty cà phê Phước An.<br /> - Đề xuất những phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả<br /> sản xuất cà phê trên địa bàn công ty cà phê Phước An.<br /> Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi đã sử dụng một số phương pháp<br /> - Phương pháp điều tra phỏng vấn thu thập số liệu và thông tin cần thiết<br /> phục vụ cho việc nghiên cứu.<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Các phương pháp phân tích để đánh giá thực trạng và tìm ra nguyên<br /> nhân của các vấn đề.<br /> - Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo<br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> a) Đối tượng nghiên cứu<br /> Đối tượng và nội dung nghiên cứu chủ yếu của đề tài là những vấn đề<br /> <br /> uế<br /> <br /> kinh tế, kỹ thuật trong mối quan hệ với các vấn đề tổ chức quản lý hiệu quả sản<br /> xuất cà phê của các hộ nhận khoán.<br /> <br /> H<br /> <br /> b) Phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> Về không gian: Do hạn chế về khả năng và thời gian nghiên cứu nên đề<br /> <br /> tế<br /> <br /> tài chỉ tập trung phản ánh tình hình sản xuất cà phê tại hai đội đại diện cho 2<br /> hình thức khoán khác nhau: (có đầu tư – không có đầu tư của công ty), đồng<br /> <br /> in<br /> <br /> huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk.<br /> <br /> h<br /> <br /> thời là hai đội có diện tích cà phê lớn nhất trong công ty cà phê Phước An,<br /> <br /> cK<br /> <br /> Về thời gian: Qua khảo sát thực tế tại công ty Phước An, chúng tôi chỉ<br /> tiến hành đánh giá, phân tích thực trạng sản xuất cà phê của hộ trong năm<br /> 2009.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Do hạn chế về thời gian thực tập cũng như khả năng của bản thân nên đề<br /> tài không thể tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được sự góp<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> ý và giúp đỡ của quý Thầy, Cô giáo cùng bạn bè để đề tài được hoàn thiện hơn.<br /> <br /> 4<br /> <br /> PHẦN II<br /> NỘI DUNG NGHIÊN CỨU<br /> CHƯƠNG I<br /> CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỂ NGHIÊN CỨU<br /> 1.1 CƠ SỞ LÍ LUẬN<br /> 1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ngành cà phê<br /> <br /> uế<br /> <br /> 1.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển cây cà phê trên Thế giới<br /> Lịch sử về cà phê thực sự cũng đa dạng như cách pha chế nó.<br /> <br /> H<br /> <br /> Một truyền thuyết kể rằng: Một người chăn dê nhận thấy rằng đàn gia<br /> súc của mình trở nên nghịch ngợm hơn bình thường sau khi ăn những quả màu<br /> <br /> tế<br /> <br /> đỏ từ bụi cây cà phê dại. Không lâu sau những thầy tu bắt đầu đun những<br /> những hạt này và sử dụng chất lỏng này để thức suốt đêm trong các lễ hội.<br /> <br /> h<br /> <br /> Câu chuyện khác lại kể về một thầy tu Đạo Hồi - người đã bị kết tội bởi<br /> <br /> in<br /> <br /> kẻ thù của mình. Hình phạt là phải đi lang thang trong sa mạc và cuối cùng là<br /> <br /> cK<br /> <br /> chết đói. Trong cơn mê sảng, chàng trai trẻ đã nghe thấy âm thanh hướng dẫn<br /> mình ăn những quả từ cây cà phê gần đó. Anh ta đã sống sót, khoẻ mạnh và<br /> quay lại với cộng đồng của mình, công bố rộng rãi kinh nghiệm về công thức.<br /> <br /> họ<br /> <br /> Ban đầu, các bộ lạc phía đông châu Phi đã nghiền quả cà phê sau đó<br /> trộn lẫn với mỡ động vật, vê lại thành những viên nhỏ. Sau đó vào khoảng năm<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> 1000 sau Công Nguyên, người Ethiopia đã pha chế một loại rượu từ những hạt<br /> cà phê bằng cách lên men những hạt cà phê khô trong nước. Cây cà phê cũng<br /> đã mọc tự nhiên ở bán đảo Ai Cập và từ đó trong suốt thế kỷ XI, cà phê đã<br /> được phát triển thành một dạng đồ uống nóng.<br /> Cà phê cũng đã du nhập vào Châu Âu trong khoản thời gian này thông<br /> qua thành phố Venice và đến châu Mỹ La Tinh sau đó nhiều thập kỷ, khi một<br /> người Pháp mua một cành cà phê mang đến Martinique. Brazin đã nổi lên như<br /> một nơi sản xuất cà phê đứng đầu trên thế giới và là danh hiệu đó vẫn còn đến<br /> hôm nay.<br /> <br /> 5<br /> <br />