Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Le Huy Hieu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:169

Thêm vào BST

Báo xấu

87
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khóa luận đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, từ đó đưa ra một số giải pháp hoàn thiện hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Khóa luận tốt nghiệp: Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội

LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trinh nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trình bày trong khóa luận là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì nghiên cứu nào khác. Tôi cam đoan rằng mọi sự cộng tác, giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận đã được ghi nguồn Hà Nội, ngày .... tháng .... năm 2015 SV thực hiện Phí Thị Hồng Mến i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài “ Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể, tôi xin được bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới các cá nhân, tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, trường Học viện Nông Nghiệp Việt Nam đã dạy bảo và trang bị cho tôi những kiến thức giúp tôi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới thầy giáo TS. Nguyễn Viết Đăng đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian làm khóa luận tốt nghiệp. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể cán bộ lãnh đạo ủy ban nhân dân xã, các hợp tác xã và tập thể bà con trong xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian tôi thực tập tại địa bàn. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè và những người thân đã động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập cũng như hoàn thành khóa luận này. Tuy đã có nhiều cố gắng trong khi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này nhưng trình độ, năng lực của bản thân còn hạn chế không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, kính mong nhận được những ý kiến đóng ii
góp quý báu của thầy cô và các bạn để nội dung nghiên cứu này được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày....... tháng...... năm 2015 Sinh viên Phí Thị Hồng Mến TÓM TẮT KHÓA LUẬN Đất nước đang bước sang giai đoạn phát triển mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước, đặc biệt đối với lĩnh vực nông nghiệp vốn được coi là thế mạnh của Việt Nam cũng được Đảng và Nhà nước tập trung nguồn lực để đẩy mạnh phát triển cùng với sự phát triển của cả đất nước. Những giải pháp đã được thực hiện trong thời gian qua là phát triển loại hình kinh tế tập thể với nòng cốt là hợp tác xã. Hợp tác xã là một thành phần không thể thiếu. Cùng với kinh tế của đất nước thì hợp tác xã trở thành một nền tảng vững chắc của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên trong quá trình hình thành và phát triển của mình, hợp tác xã vẫn còn tồn tại những khó khăn vưỡng mắc ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của mình và cần được giải quyết kịp thời. Mai Lâm là xã ngoại thành Hà Nội thuộc huyện Đông Anh, trong những năm qua phong trào phát triển hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp ở xã Mai Lâm không ngừng được củng cố và ngày càng thể hiện vai trò to lớn, nhất là trong nông nghiệp nông thôn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu, phát triển ngành nghề, cuộc sống nhân dân được cải thiện, mức sống tăng lên, đời sống văn hóa tinh thần ngày càng phong phú. Tuy nhiên hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã vẫn còn gặp không ít những vướng mắc, khó khăn. iii
Vì vậy, việc đánh giá tình hình hoạt động của các hợp tác xã nhằm nhận thức được những điểm tốt, điểm yếu của các hợp tác xã từ đó có những giải pháp cải thiện và nâng cao hoạt động dịch vụ của hợp tác xã là cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “ Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội” Đề tài góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động dịch vụ của hợp tác xã. Đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm. Các khái niệm được tìm hiều qua nhiều góc độ và cách nhìn nhận của nhiều nhà nghiên cứu trước đây. Từ các cơ sở lý luận về hoạt động dịch vụ đề tài đã bước đầu khái quá hóa khái niệm hoạt động dịch vụ. Trong quá trình tiến hành nghiên cứu, đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu thu thập thông tin: thông tin sơ cấp ( số liệu do UBND xã Mai Lâm, các hợp tác xã, do điều tra hộ cung cấp..) thông tin thứ cấp, phương pháp xử lý thông tin hệ thống hóa số liệu, tổng hợp bằng tay và phần mềm EXCEL trên máy tính; phương pháp phân tích thông tin, thống kê mô tả, so sánh, phân tích SWOT, các tiêu chí cần thiết về doanh thu, chi phí lợi nhuận, các chỉ tiêu hiệu quả và kết quả hoạt động. Tính đến hết năm 2014 toàn xã Mai Lâm có 1506 hộ thành viên, ngoài các hộ thành viên hợp tác xã có thuê thêm lao động làm dịch vụ. Số lượng cán bộ có trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học chiếm tỉ lệ rất thấp, cán bộ của các hợp tác xã được các thành viên tín nhiệm bầu lên. Ban quản trị có nhiệm kì 5 năm, các bộ phận chuyên môn còn đơn giản và hoạt động chưa có hiệu quả cao. iv
Các hợp tác xã dịch vụ tại xã Mai Lâm được chia làm 4 nhóm chính là hoạt động tốt, hoạt động khá, hoạt động trung bình và hoạt động yếu. Trong đó nhóm hoạt động khá và tốt đang có xu hướng tăng lên về lượng, nhóm hoạt động yếu đang có xu hướng giảm đi qua 3 năm qua. Các hợp tác xã tập trung chủ yếu cung cấp các loại dịch vụ cơ bản thiết yếu trong nông nghiệp như thủy lợi, bảo vệ thực vật, cung ứng vật tư, b ảo v ệ đồng điền, dịch vụ làm đất........và một số công tác khác để phục vụ các thành viên trong sản xuất nông nghiệp. Hiệu quả kinh tế của hoạt động dịch vụ bởi các hợp tác xã không cao thể hiện qua tỷ lệ lợi nhuận, doanh thu trên chi phí bỏ ra và tài sản sử dụng phục vụ cho dịch vụ sản xuất nông nghiệp. Hiện nay, dịch vụ thủy lợi, cung ứng giống, khuyến nông, bảo vệ thực vật được hộ thành viên và hộ nông dân sử dụng nhiều nhất. Đa số các dịch vụ được đánh giá về mức độ đáp ứng nhu cầu là khá cao ( trung bình khoảng 70%). Chất lượng dịch vụ tương đối tốt như dịch vụ thủy lơi, dịch vụ cung ứng giống cây trồng, khuyến nông, bảo vệ thực vật bên cạnh đó vẫn có những dịch vụ chất lượng chưa được đánh giá tốt, các hợp tác xã cần phải có những giải pháp khắc phục và cải thiện lại dịch vụ. Đánh giá mức độ hài lòng của các thành viên nhận thấy rằng đối với các loại dịch vụ khác nhau có mức độ hài lòng khác nhau và có một vài lý do dẫn đến sự không hài lòng đó là do chất lượng dịch vụ, thái độ phục vụ và số lượng dịch vụ, giá cả dịch vụ. Những khó khăn trong quá trình hoạt động dịch vụ như đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp, trình độ cán bộ hạn chế, khó khăn về vốn, thiếu nhân lực, thương hiệu sản phẩm... Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã chủ yếu về khoa học kỹ thuật, vốn, trình độ cán bộ quản lý, chính sách của nhà nước.. v
Để nâng cao hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm cần có những định hướng và giải pháp cụ thể: Định hướng: Đổi mới phương thức tổ chức, hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ theo luật hợp tác xã. Phát triển kinh tế tập thể, kinh tế hộ thàn viên nâng cao sự đóng góp của thành phần này trong tỷ trọng nông nghiệp của xã. Tổ chức mở rộng quy mô, chuyển giao khoa h ọc k ỹ thuật, công nghệ, khuyến nông, khuyến ng ư cho các hợp tác xã. Từ đó nâng cao hiệu qu ả ho ạt động đảm bảo sự bền vững dựa trên cơ sở mở rộng hợp tác, học hỏi kinh nghi ệm để phát triển. Cùng với đó là nâng cao chất lượ ng d ịch v ụ, m ở r ộng thêm các hoạt độ ng dịch vụ, xây dựng cơ sở hạ tầng,... để các hợp tác xã hoạt động có hiệu quả cao hơn giúp người dân và các hộ thành viên trong sản xuất.. Giải pháp: Đào tạo đội ngũ cán bộ, nâng cao chất lượng lao động của các thành viên. Tăng cường vốn hoạt động, đầu tư tu bổ, xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ cho các hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã. Nâng cao chất lượng dịch vụ, điều chỉnh giá cả dịch vụ mà hợp tác xã cung ứng phù hợp với điều kiện chi trả và chi phí bỏ ra trong sản xuất của người dân. Tăng cường điều chỉnh lại quy mô, hình thức cung ứng dịch vụ, mở rộng và phát triển các loại dịch vụ mà hợp tác xã chưa cung ứng hoặc cung ứng nhưng chưa đem lại hiệu quả trong sản xuất. Như vậy, để nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm cần phải có những biện pháp, phối hợp cùng với sự quan tâm của các cấp, Nhà nước, chính quyền, các hợp tác xã và các hộ nông dân, hộ thành viên hợp tác xã. vi
vii
MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ix
DANH MỤC ĐỒ THỊ x
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BQ : Bình quân BVTV : Bảo vệ thực vật CC : Cơ cấu CP : Chi phí DT : Doanh thu DV : Dịch vụ DT : Diện tích ĐVT : Đơn vị tính HTX : Hợp tác xã HTXDVNN : Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp HTXNN : Hợp tác xã nông nghiệp HTXDVTH : Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp ICA : Hiệp hội Hợp tác quốc tế ILO : Tổ chức lao động quốc tế LĐ : Lao động LN : Lợi nhuận NĐ : Nghị định NQ : Nghị quyết SL : Số lượng Tr.đ : Triệu đồng T.Ư : Trung ương xi
PHẦN I: MỞ ĐÂU ̀ 1.1 Tính cấp thiết của đề tài Sự phát triển kinh tế là một yếu tố quan trọng, quyết định sự bền vững và giàu mạnh của một quốc gia. Đối với Việt Nam, là một nước đang phát triển, bên cạnh đó xuất phát điểm của Việt Nam là một nước nông nghiệp lạc hậu, nên gặp rất nhiều khó khăn, chính vì lẽ đó việc phát triển kinh tế không thể xem nhẹ. Trong khi đó, quá trình hội nhập kinh tế thế giới đòi hỏi Việt Nam phải có một nền kinh tế thị trường tác xã có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của đất nước Với khoảng 70% dân số là nông dân, vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn.Vai trò nông nghiệp, nông dân và nông thôn là vô cùng quan trọng. Để phát triển tối đa tiềm lực phát triển kinh tế nông nghiệp cần có những biện pháp, các chính sách để thúc đẩy sự phát triển. Việc thực hiện tiếp tục, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể được Đảng và Nhà nước luôn được quan tâm. Hợp tác xã nông nghiệp là đơn vị tổ chức sản xuất quan trọng ở nông nghiệp thời gian qua, rất nhiều HTX vẫn loay hoay trong định hướng hoạt động. Thực tế cho thấy, việc chuyển đổi mô hình hoạt động theo luật HTX 2012 đang mang lại hiệu quả rõ rệt. Nhiều hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mới được thành lập, hoạt động đa dạng về nghành nghề, lĩnh vực; số tổ hợp tác tiếp tục tăng, phần lớn các hợp tác xã đã cơ bản hoàn thành việc chuyển đổi theo quy định của pháp luật. Nhiều hợp tác xã được củng cố, đổi mới về tổ chức và hoạt động, trong đó xuất hiện một số điển hình tiên tiến, hỗ trợ tốt hơn kinh tế hộ xã viên, tạo việc làm và thu nhập thường xuyên cho người lao động. Liên kết giữa các hợp tác xã với nhau và với các tổ kinh tế khác bước đầu có sự phát triển. Các tổ chức kinh tế tập thể đã từng bước khẳng định là nhân tố 1
quan trọng góp phần bảo đảm an ninh xã hội, ổn định chính trị ở cơ sở và sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Hà Nội là thủ đô của cả nước, là đô thị lớn đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trong quá trình đó, nhiệm vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn cũng được chuyển dịch từ trọng tâm là sản xuất lương thực, thực phẩm sang sản xuất thực phẩm hàng hóa có giá trị kinh tế cao, chất lượng cao, an toàn và bảo vệ môi trường và tạo cảnh quan, phát triển theo hướng nông nghiệp đô thị sinh thái. HTX ở ngoại thành Hà Nội đóng vai trò tiên phong trong phong trào phát triển HTX của cả nước. Vấn đề cấp bách đặt ra đối với phát triển HTX ở ngoại thành Hà Nội là phải đánh giá đúng thực trạng phát triển các HTX hiện nay, chỉ ra những điểm của từng loại hình HTX làm tốt, những tồn tại hạn chế vướng mắc HTX đang gặp phải từ đó đề xuất những định hướng, giải pháp tiếp tục đổi mới và phát triển, tăng cường sự liên kết và phát triển hệ thống HTX trong thời gian tới. Trong những năm qua Đảng và Chính phủ đã quan tâm đặc biệt đến thủ đô Hà Nội, yêu cầu Hà Nội đi đầu trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Nằm ở vùng ngoại ô phía Bắc sông Hồng, huyện Đông Anh từ lâu là nguồn cung ứng trực tiếp số lượng khá lớn nông sản và thực phẩm cho thị trường Thủ đô. Để duy trì nguồn cung, huyện đang kiên trì theo đuổi việc phát triển HTX ở những vùng sản xuất hàng hóa tập trung, ở khu vực trung tâm huyện, các xã miền Đông, ven đê sông Hồng và sông Đuống. Phát triển HTX ở các vùng sản xuất hàng hóa. Trong xu thế phát triển chung của Hà Nội, kinh tế huyện Đông Anh gần đây chuyển nhanh sang công nghiệp và đô thị. Đông Anh có 24 xã, thị trấn với tổng đất tự nhiên rộng trên 18000 ha, dân số gần 40 vạn người. 2
Xã Mai Lâm là một xã thuộc địa phận huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội. Là một xã nằm ở ngoại thành Hà Nội cùng với Thành phố thực hiện các mục tiêu đề ra nhằm giúp cho sự phát triển của nông nghiệp nông thôn được diễn ra theo sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Diện tích đất tự nhiên của xã là 584,08 ha( năm 2014). Trong đó diện tích đất nông nghiệp là 290,7ha chiếm 49,77%, đất phi nông nghiệp là 288,2 ha chiếm 49,34%. Trong những năm qua với việc thực hiện các Nghị quyết, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể và HTX, xã Mai Lâm đã có những bước tiến trong công cuộc phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế của huyện Đông Anh nói riêng và cả nước nói chung. Đạt được các thành tựu như tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống vật chất,tinh thần của người dân trong toàn xã. Nhưng các HTX vẫn gặp không ít những khó khăn trong công tác chuyển đổi, hoạt động theo mô hình hợp tác xã kiểu mới. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Đánh giá tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã tại xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu. 1.2 Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung: Đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, từ đó đưa ra một số giải pháp hoàn thiện hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trong thời gian tới. Mục tiêu cụ thể Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã. Đánh giá hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội. 3
Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội. I.3 Câu hỏi nghiên cứu Hợp tác xã tại xã Mai Lâm hoạt động theo hình thức nào? Các hợp tác xã tại xã Mai Lâm hiện nay có thực trạng hoạt động dịch vụ như thế nào? Các dịch vụ của hợp tác xã được thực hiện như thế nào? Các khó khăn, thuận lợi gì của hợp tác xã trong việc cung cấp các dịch vụ, hoạt động của hợp tác xã ? Đề xuất giải pháp gì để hoàn thiện, nâng cao hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã trong toàn xã Mai Lâm I.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Tình hình tổ chức và hoạt động dịch vụ của các Hợp tác xã. 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu Về không gian: Các Hợp tác xã trên địa bàn xã Mai Lâm, các hộ nông dân, cán bộ quản lý Hợp tác xã. Về thời gian: + Dữ liệu thứ cấp phục vụ cho nghiên cứu thu thập từ năm 2012 2014 + Dữ liệu sơ cấp phục vụ cho nghiên cứu được khảo sát từ năm 2015 + Các định hướng phát triển hợp tác xã ở xã Mai Lâm, huyện Đông Anh, Thành phố Hà Nội. 1.4.3 Phạm vi nội dung: 4
Đề tài tập trung làm rõ tình hình hoạt động dịch vụ của hợp tác xã tại xã Mai Lâm huyện Đông Anh thành phố Hà Nội qua đó đưa ra các kiến nghị hoàn thiện, nâng cao hoạt động của các hợp tác xã Phần II : Cơ sở lý luận và thực tiễn về tình hình hoạt động dịch vụ của các HTX 2.1 Cơ sở lý luận về tình hình hoạt động dịch vụ của các hợp tác xã. 2.1.1 Một số khái niệm cơ bản Kinh tế tập thể là hình thức hợp tác đa dạng, mà nòng cốt là hợp tác xã dựa trên cơ sở hữu của các thành viên và sở hữu tập thể, liên kết rộng rãi những người lao động, các hộ sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc các thành phần kinh tế, không gian giới hạn quy mô, lĩnh vực và địa bàn. Phân phối theo lao động, theo vốn góp và mưc độ tham gia dịch vụ, hoạt động theo các nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Thành viên kinh tế tập thể bao gồm các thể nhân và pháp nhân, cả người ít vốn và người nhiều vốn, cùng góp vốn và góp sức trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng cùng có lợi Đại hội liên minh hợp tác xã quốc tế (International Cooperative Alliance – ICA) lần thứ 31 tổ chức tại Manchester Vương Quốc Anh đã 5
định nghĩa về hợp tác xã như sau: Hợp tác xã là hiệp hội hay là tổ chức tự chủ của cá nhân liên kết với nhau một cách tự nguyện nhằm đáp ứng các nhu cầu, nguyện vọng chung về kinh tế, xã hội và văn hóa thông qua một tổ chức kinh tế cùng làm chủ chung và kiểm tra dân chủ Tổ chức lao động quốc tế (ILO) định nghĩa: “HTX là sự liên kết của những người đang gặp phải những khó khăn kinh tế giống nhau, tự nguyện liên kết lại trên cơ sở bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ, sử dụng tài sản mà họ đã chuyển giao vào HTX phù hợp với nhu cầu chung và giải quyết những khó khăn chủ yếu bằng sự tự chủ, tự chịu trách nhiệm và bằng cách sử dụng các chức năng kinh doanh trong tổ chức hợp tác phục vụ lợi ích vật chất và tinh thần chung” (ILO, 2002) Nhiều nước trên thế giới cũng đưa ra định nghĩa hợp tác xã cho phù hợp với điều kiện nước mình. ở Việt Nam căn cứ vào tình hình, đặc điểm kinh tế xã hội của đất nước Luât hợp tác xã được sửa đổi năm 2012:” HTX là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 7 thành viên tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý liên hiệp HTX (Quốc hội, 2012) Khái niệm hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTXDVNN) là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhu cầu lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của luật HTX để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia HTX, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và kinh doanh các ngành nghề khác ở nông thôn 6
HTX dịch vụ tổng hợp ( HTXDVTH) là một loại hình của HTXDVNN chịu trách nhiệm đảm nhiệm dịch vụ nhiều khâu cho sản xuất nông nghiệp cũng như cung ứng vật tư đầu vào, tiêu thụ sản phẩm( đầu ra), dịch vụ giống , bảo vệ thực vật, tưới tiêu, làm đất .... Tùy thuộc vào đặc điểm, điều kiện, trình độ sản xuất tập quán ở từng vùng mà nhu cầu của nông hộ đối với từng loại hình dịch vụ có khác nhau Như vậy ta có thể hiểu HTX là một tổ chức kinh tế tập thể được các thành viên thành lập trên cơ sở tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng, dân chủ, họ cùng nhau hợp tác thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung. 7
2.1.2 Đặc điểm của các hoạt động dịch vụ của hợp tác xã Hợp tác xã là một tổ chức kinh tế nhưng mục tiêu chủ yếu không phải chỉ là kiếm lợi nhuận cho mình. Đây không phải là đặc trưng tuyệt đối nhưng là đặc trưng phổ biến của kinh tế hợp tác xã. Khác với loại hình doanh nghiệp lấy lợi nhuận làm mục tiêu cao nhất, hợp tác xã với tư cách là tổ chức kinh tế được thành lập trước hết để đáp ứng các yêu cầu và nguyện vọng chung của các thành viên, phục vụ và hỗ trợ phát triển kinh tế thành viên. Bản thân các thành viên khi tham gia hợp tác xã đều với mục đích được sự trợ giúp của các hợp tác xã trong những việc, trong những lĩnh vực mà cá nhân họ không thể làm hoặc không có hiệu quả. Nhờ hợp tác xã mà các thành viên khắc phục được những điểm yếu, phát triển được kinh tế của mình. Mọi hoạt động sản xuất kinh doanh , dịch vụ của hợp tác xã đều hướng tới tăng thêm năng lực, hiệu quả và lợi ích của thành viên. 2.1.2.1 Hoạt động dịch vụ của hợp tác xã mang tính thời vụ: Do sản xuất nông nghiệp có tính thời vụ nên các hoạt động dịch vụ nông nghiệp cũng mang tính thời vụ. Sản xuất nông nghiệp phụ thuộc trực tiếp vào tự nhiên và sự sinh trưởng phát triển của sản phẩm nông nghiệp. Đó là nét đặc thù điển hình nhất của sản xuất nông nghiệp, bởi vì một mặt sản xuất nông nghiệp là quá trình tái sản xuất kinh tế với quá trình tái sản xuất tự nhiên, thời gian hoạt động và thời gian sản xuất xen kẽ vào nhau, song lại không hoàn toàn trùng hợp nhau, sinh ra tính thời vụ cao trong nông nghiệp. Tính thời vụ trong nông nghiệp là vĩnh cửu không thể xoá bỏ được, trong quá trình sản xuất chỉ tìm cách hạn chế nó. Mặt khác do sự biến thiên về điều kiện thời tiết – khí hậu, mỗi loại cây trồng có sự thích ứng nhất định với điều kiện đó, dẫn đến những mùa vụ khác nhau. Đối tượng của sản xuất nông nghiệp là cây trồng – loại cây xanh có 8
vai trò cực kỳ to lớn là sinh vật có khả năng hấp thu và tàng trữ nguồn năng lượng mặt trời để biến từ chất vô cơ thành chất hữu cơ, tạo nguồn thức ăn cơ bản cho con người và vật nuôi. Như vậy, tính thời vụ có tác động rất quan trọng đối với nông dân. Tạo hoá đã cung cấp nhiều yếu tố đầu vào thiết yếu cho nông nghiệp, như: ánh sáng, ôn độ, độ ẩm, lượng mưa, không khí. Lợi thế tự nhiên đã ưu ái rất lớn cho con người, nếu biết lợi dụng hợp lý có thể sản xuất ra những nông sản với chi phí thấp chất lượng. Để khai thác và lợi dụng nhiều nhất tặng vật của thiên nhiên đối với nông nghiệp đòi hỏi phải thực hiện nghiêm khắc những khâu công việc ở thời vụ tốt nhất như thời vụ gieo trồng, bón phân, làm cỏ, tưới tiêu v.v… Hoạt động cung ứng dịch vụ của các HTX phụ thuộc trực tiếp vào vào tính thời vụ của sản xuất nông nghiệp. Từ những khâu đầu tiên về làm đất, chọn giống hay thủy lợi đều phụ thuộc vào thời gian canh tác của sản xuất nông nghiệp. Và các khâu dịch vụ này chỉ cung ứng hợp lý nhất vào thời vụ cụ thể, các dịch vụ khác thời vụ sẽ không được sử dụng hoặc không có hiệu quả. Trong mỗi dịch vụ có thời gian cung ứng cụ thể, về dịch vụ thủy lợi sẽ có lịch bơm nước vào các cánh đồng phục vụ cho sản xuất, dịch vụ thuốc bảo vệ thực vật sẽ có lịch phun phòng, trừ sâu bệnh cho từng loại nông sản khác nhau. Không tuân thủ đúng lịch sẽ dẫn đến không có hiệu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, sản lượng của cây trồng. Việc thực hiện kịp thời vụ cũng dẫn đến tình trạng căng thẳng về lao động đòi hỏi phải có giải pháp tổ chức lao động hợp lý, cung ứng vật tư – kỹ thuật kịp thời, trang bị công cụ, máy móc thích hợp, đồng thời phải coi trọng việc bố trí cây trồng hợp lý, tạo thêm việc làm ở những thời kì nông nhàn. 2.1.2.2 Hoạt động dịch vụ phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp 9