Khóa luận tốt nghiệp: Thực trạng và giải pháp phát triển các HTX NN huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2011-2015

Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Th.s Phạm Thị Thanh Xuân<br /> <br /> PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Phong trào hợp tác hóa ở nước ta trải qua nhiều bước thăng trầm. Thời kì cao<br /> điểm cả nước có hàng trăm ngàn tổ chức kinh tế hợp tác, bao gồm cả HTX và các hình<br /> thức kinh tế hợp tác đơn giản như: tập đoàn sản xuất, tổ hợp tác, tổ đổi công, tổ nghề<br /> nghiệp, v.v. thu hút đến 90% số hộ nông dân với trên 80% diện tích canh tác, gần 90%<br /> số hộ tiểu thương, tiểu chủ và người lao động cá thể. Có lúc kinh tế hợp tác đã tạo ra<br /> <br /> uế<br /> <br /> 98,04% giá trị sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp. Lịch sử phát triển kinh tế hợp tác gắn<br /> liền với quá trình phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở vật chất phục vụ sản xuất đời<br /> <br /> H<br /> <br /> sống, góp phần quan trọng cho sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc<br /> ta.<br /> <br /> tế<br /> <br /> Tuy vậy, sau một thời gian hoạt động, đặc biệt là giai đoạn xây dựng đất nước<br /> <br /> h<br /> <br /> thời bình, mô hình HTX kiểu cũ ngày càng tỏ ra không phù hợp với đặc điểm, yêu cầu<br /> <br /> in<br /> <br /> của sự phát triển kinh tế trong điều kiện mới, nhiều HTX tự giải thể hoặc chỉ tồn tại<br /> về hình thức. Sau khi thực hiện Chỉ thị 100, do cơ chế quản lý yếu kém đã bộc lộ nhiều<br /> <br /> cK<br /> <br /> hạn chế, đã nảy sinh nhiều vấn đề cần phải giải quyết, xuất hiện tình trạng ngày 4 lạng<br /> thóc trên một nguời dẫn đến tình trạng không đủ ăn. Đến năm 1988, Nghị quyết 10 ra<br /> <br /> họ<br /> <br /> đời: Toàn bộ ruộng đất xã trích 5%, số đất còn lại chia cho dân theo nhân khẩu, lúc<br /> này HTX không còn đóng vai trò cần thiết cho bà con xã viên. Kinh tế hợp tác ngày<br /> càng sa sút, tỷ lệ nông dân tham gia HTX suy giảm đáng kể. Số HTX làm ăn có hiệu<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> quả chỉ còn chiếm từ 10% - 15%. Một số HTX chỉ tồn tại trên danh nghĩa hoặc đi đến<br /> giải thể. Điều này cho thấy mô hình HTX “kiểu cũ” ngày càng tỏ ra không phù hợp<br /> với đặc điểm, yêu cầu phát triển kinh tế trong điều kiện mới, phong trào hợp tác hóa<br /> chuyển sang giai đoạn suy soái, tan rã.<br /> Đồng thời, với quá trình nêu trên, trong thực tế lại diễn ra một xu hướng trái<br /> ngược. Trong khi nhiều hộ nông dân không thiết tha với HTX “kiểu cũ” thì không ít<br /> hộ lại gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất - kinh doanh cá thể. Họ không<br /> thể tự lo được tất cả các khâu sản xuất như: giống, vốn, thủy lợi, phòng trừ sâu bệnh,<br /> tiêu thụ sản phẩm, v.v...Từ thực tế đó, nông dân ở nhiều địa phương đã tự nguyện góp<br /> vốn và công sức hình thành các hình thức KTHT để giúp đỡ nhau trong sản xuất và<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Hồng Phẩm – Lớp R7 KTNN<br /> <br /> 1<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Th.s Phạm Thị Thanh Xuân<br /> <br /> đời sống. Năm 2000, xuất hiện nhu cầu hợp tác giữa các hộ nông với nhau trong quá<br /> trình sản xuất tiêu biểu các hộ nông dân ở tỉnh Thái Bình hợp tác, góp vốn sản xuất và<br /> đã mang lại hiệu quả cao.<br /> Đặc biệt từ khi Luật HTX có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/1997 và Luật HTX<br /> sửa đổi năm 2003 đã tạo hành lang pháp lý cho quá trình đổi mới và tiếp tục phát triển<br /> các hình thức KTHT trong các ngành kinh tế trong đó có lĩnh vực nông nghiệp, nông<br /> thôn. Quá trình thực hiện luật HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã thu được<br /> <br /> uế<br /> <br /> kết quả nhất định. Đồng thời, thực tế cũng đặt ra nhiều vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu<br /> giải quyết để phát triển các hình thức KTHT phù hợp với từng ngành, từng địa<br /> <br /> nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.<br /> <br /> H<br /> <br /> phương, góp phần thúc đẩy phát triển nền nông nghiệp hàng hóa và sự nghiệp công<br /> <br /> tế<br /> <br /> Nhận thức được tầm quan trọng của HTX trong nhiều năm qua Đảng và Nhà<br /> nước ta đã đưa ra nhiều chủ trương và chính sách nhằm phát triển KTHT. Đại hội lần<br /> <br /> h<br /> <br /> thứ X của Đảng (2006) đã khẳng định: “Kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể mà<br /> <br /> in<br /> <br /> nòng cốt là hợp tác xã ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc<br /> <br /> cK<br /> <br /> dân”. Từ Nghị quyết đại hội lần thứ 6 BCH Trung ương Đảng khóa X cũng đã tiếp tục<br /> khẳng định về cơ chế, chính sách và giải pháp đối với khu vực kinh tế này.<br /> Hơn nữa, hiện nay nền kinh tế nước ta đang không ngừng phát triển theo xu thế<br /> <br /> họ<br /> <br /> hội nhập vào nền kinh tế thế giới, hội nhập vào nền kinh tế thị trường. Đặc biệt, sau<br /> khi nước ta tham gia vào tổ chức thương mại thế giới WTO, thì những tác động của<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> nền kinh tế thị trường đến nước ta được thể hiện ngày càng rõ nét hơn. Theo ý kiến các<br /> chuyên gia, ngành nông nghiệp là ngành chịu tác động nhiều nhất mà cụ thể là những<br /> người nông dân. Người nông dân đối mặt với nhiều thách thức hơn. Do vậy chúng ta<br /> cần có những giải pháp, chính sách phù hợp cho kinh tế hợp tác mà cụ thể là các HTX<br /> NN.<br /> Hiện nay, hoạt động kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Bình Định đã mang lại<br /> những lợi ích thiết thực cho hộ xã viên. Tuy nhiên, một bộ phận HTX vẫn còn tồn tại<br /> một số hạn chế nhất định, quy mô HTX còn nhỏ, kinh doanh kém hiệu quả. Các HTX<br /> gặp nhiều khó khăn về tài chính: nợ tồn đọng trong xã viên lớn, khó thu hồi, việc huy<br /> động vốn, vay từ các tổ chức tín dụng, ngân hàng còn nhiều trở ngại. Và các HTX NN<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Hồng Phẩm – Lớp R7 KTNN<br /> <br /> 2<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Th.s Phạm Thị Thanh Xuân<br /> <br /> huyện Tây Sơn cũng không nằm ngoài bối cảnh trên. Trước thực tế trên, các HTX NN<br /> cần phải tôn trọng các nguyên tắc và lựa chọn các mô hình kinh tế hợp tác phù hợp.<br /> Do vậy việc tìm hiểu tình hình hoạt động các HTX NN và tìm ra những giải pháp<br /> nhằm lựa chọn các mô hình KTHT mang lại hiệu quả thiết thực cho kinh tế hộ nông<br /> dân là hết sức cần thiết. Do vậy tôi quyết định chọn đề tài “Thực trạng và giải pháp<br /> phát triển các HTX NN huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định giai đoạn 2011 - 2015”.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu<br /> <br /> uế<br /> <br /> Mục tiêu chung<br /> - Nhận biết tình hình hoạt động và phát triển các HTX NN trên địa bàn huyện<br /> <br /> H<br /> <br /> Tây Sơn, tỉnh Bình Định.<br /> <br /> - Đề xuất phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm phát triển các HTX NN<br /> <br /> tế<br /> <br /> huyện Tây Sơn giai đoạn 2011 - 2015.<br /> Mục tiêu cụ thể<br /> <br /> h<br /> <br /> - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về HTX kiểu mới.<br /> <br /> in<br /> <br /> - Đánh giá thực trạng các HTX NN huyện Tây Sơn giai đoạn 2008 - 2010.<br /> <br /> ở huyện Tây Sơn.<br /> <br /> cK<br /> <br /> - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX NN<br /> <br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài<br /> <br /> họ<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> Các HTX và các quan hệ kinh tế xã hội trong quá trình phát triển HTX NN<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> huyện Tây Sơn.<br /> <br /> Phạm vi nghiên cứu<br /> - Về không gian: Địa bàn huyện Tây Sơn.<br /> - Về thời gian:<br /> <br /> Số liệu thứ cấp được thu thập từ năm 2008 đến 2010.<br /> Số liệu sơ cấp được thu thập trong năm 2010.<br /> - Về nội dung:<br /> Tình hình kinh doanh dịch vụ các HTX NN.<br /> Vai trò HTX NN đối với các hộ xã viên.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Hồng Phẩm – Lớp R7 KTNN<br /> <br /> 3<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Th.s Phạm Thị Thanh Xuân<br /> <br /> - Phương pháp duy vật biện chứng: Là cơ sở phương pháp luận của đề tài, để<br /> xem xét trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau, là phương pháp chung để nhận<br /> thức bản chất của các sự vật, hiện tượng.<br /> - Phương pháp điều tra thu thập số liệu:<br /> + Số liệu thứ cấp: Số liệu Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, các<br /> Phòng ban và các HTX NN.<br /> + Số liệu sơ cấp: Để đánh giá chất lượng, giá cả dịch vụ của các HTX NN và<br /> <br /> uế<br /> <br /> mức độ phụ thuộc của bà con xã viên vào loại hình này, chúng tôi đã chọn 4 HTX NN<br /> trên địa bàn huyện để điều tra: Phú Phong 1 (khá), Bình Hoà 2 (trung bình - khá), Bình<br /> <br /> H<br /> <br /> Tân (trung bình - khá) và Tây An (trung bình). Trong mỗi HTX, chúng tôi tiến hành<br /> điều tra 15 xã viên.<br /> <br /> tế<br /> <br /> - Phương pháp chuyên gia: Tham khảo ý kiến của một số người có am hiểu sâu<br /> sắc về hoạt động kinh doanh dịch vụ của HTX làm cơ sở cho việc đề xuất các giải<br /> <br /> h<br /> <br /> pháp để củng cố và nâng cao hiệu quả kinh doanh dịch vụ các HTX.<br /> <br /> in<br /> <br /> - Phương pháp phân tích thống kê:<br /> <br /> cK<br /> <br /> + Phương pháp phân tổ thống kê: Phân tổ các HTX theo các chỉ tiêu: Số lượng<br /> vốn, doanh thu, lợi nhuận.<br /> <br /> + Phương pháp số bình quân.<br /> <br /> họ<br /> <br /> - Phương pháp phân tích kinh tế<br /> <br /> Nhằm tổng hợp, so sánh, phân tích và đánh giá các nhân tố để tìm ra các<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> nguyên nhân và phương hướng giải quyết cho vấn đề nghiên cứu.<br /> - Phương pháp toán:<br /> Phân tích ANOVA<br /> <br /> Số liệu sơ cấp được xử lý bằng phần mềm thống kê SPSS, phương pháp phân<br /> <br /> tích phương sai ANOVA được sử dụng để kiểm định sự khác nhau trung bình về các ý<br /> kiến đánh giá của xã viên ở các HTX điều tra.<br /> Giả thiết được sử dụng kiểm định:<br /> H0: µ1= µ2= µ3= µ4: Không có sự khác biệt về điểm đánh giá của xã viên về<br /> chất lượng (giá cả) dịch vụ trong mỗi HTX và trong từng HTX với mức trung bình của<br /> các HTX điều tra.<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Hồng Phẩm – Lớp R7 KTNN<br /> <br /> 4<br /> <br /> Khóa luận tốt nghiệp<br /> <br /> GVHD: Th.s Phạm Thị Thanh Xuân<br /> <br /> H1: µ1≠ µ2≠ µ3≠ µ4: Có sự khác biệt về điểm đánh giá của xã viên về chất<br /> lượng (giá cả) trong mỗi HTX và trong từng HTX với trung bình của các HTX điều<br /> tra.<br /> Tiêu chí đánh giá chất lượng các dịch vụ<br /> - Dịch vụ điện:<br /> - Tốt (1 điểm): Hệ thống đường dây bao bọc an toàn không thất thoát điện năng,<br /> năng suất, điện năng ổn định.<br /> <br /> uế<br /> <br /> - Trung bình (2 điểm): Hệ thống đường dây không đảm bảo an toàn, tổn thất<br /> điện năng vẫn còn.<br /> <br /> xuyên không đảm bảo cho sinh hoạt và đời sống.<br /> <br /> tế<br /> <br /> - Dịch vụ thủy lợi:<br /> <br /> H<br /> <br /> - Kém (3 điểm): Hệ thống đường dây không đảm bảo an toàn, cúp điện thường<br /> <br /> - Tốt (1 điểm): Đảm bảo cung cấp nước kịp thời, ổn định cho mùa gieo sạ, đảm<br /> <br /> h<br /> <br /> bảo đủ nước trong thời gian lúa sinh trưởng và phát triển. Đến mùa thu hoạch dễ dàng<br /> <br /> in<br /> <br /> tiêu được nước.<br /> <br /> cK<br /> <br /> - Trung bình (2 điểm): Nguồn nước được cung cấp nhưng thỉnh thoảng thiếu<br /> nước làm ảnh hưởng đến việc sản xuất, chưa tiêu nước kịp thời làm ảnh hưởng đến<br /> việc gieo sạ.<br /> <br /> xuất.<br /> <br /> họ<br /> <br /> - Kém (3 điểm): Thiếu nước trầm trọng; ngập úng gây khó khăn cho việc sản<br /> <br /> Đ<br /> ại<br /> <br /> - Dịch vụ cung cấp phân bón:<br /> - Tốt (1 điểm): Thời gian cung cấp nhanh, chất lượng được đảm bảo, xã viên có<br /> <br /> thể ứng trước vật tư cho sản xuất.<br /> - Trung bình (2 điểm): Đôi khi không đảm bảo đúng thời vụ sản xuất, khả năng<br /> <br /> cung cấp được chưa mở rộng.<br /> - Kém (3 điểm): Chất lượng phân bón còn thấp. Thời gian cung ứng chậm, khả<br /> năng phục vụ còn bó hẹp trong phạm vi nhỏ.<br /> - Dịch vụ cung cấp lúa giống:<br /> - Tốt: Cung cấp giống đảm bảo chất lượng tốt, thời gian kịp thời, đáp ứng được<br /> nhu cầu về số lượng giống cho bà con.<br /> <br /> SVTH: Nguyễn Thị Hồng Phẩm – Lớp R7 KTNN<br /> <br /> 5<br /> <br />