Luận án Tiến sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển năng lực đọc hiểu văn bản cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học Ngữ văn (qua dữ liệu lớp 10)

i<br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu<br /> trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa được công<br /> bố trong bất kì công trình nào khác.<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> Đoàn Thị Thanh Huyền<br /> <br /> ii<br /> MỤC LỤC<br /> LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i<br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................... v<br /> DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vi<br /> DANH MỤC HÌNH ...............................................................................................vii<br /> MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1<br /> 1. Lí do chọn đề tài.................................................................................................... 1<br /> 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................... 4<br /> 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................ 5<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 6<br /> 5. Giả thuyết khoa học .............................................................................................. 7<br /> 6. Đóng góp của luận án ........................................................................................... 8<br /> 7. Kết cấu của luận án ............................................................................................... 8<br /> CHƯƠNG 1 ........................................................................................................... 10<br /> TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN<br /> CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG ......................................................................... 10<br /> 1.1. Những nghiên cứu về năng lực và phát triển năng lực cho học sinh phổ thông ....... 10<br /> 1.1.1. Những nghiên cứu về năng lực.......................................................................... 10<br /> 1.1.2. Những nghiên cứu về phát triển năng lực cho học sinh phổ thông................ 14<br /> 1.2. Những nghiên cứu về đọc hiểu và phát triển năng lực đọc hiểu văn bản<br /> cho học sinh phổ thông ........................................................................................... 17<br /> 1.2.1. Những nghiên cứu về đọc hiểu .......................................................................... 17<br /> 1.2.2. Những nghiên cứu về phát triển năng lực đọc hiểu văn bản cho<br /> học sinh phổ thông ..................................................................................................... 23<br /> CHƯƠNG 2 ........................................................................................................... 38<br /> CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC<br /> ĐỌC HIỂU VĂN BẢN CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG<br /> TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN............................................................................... 38<br /> 2.1. Văn bản và năng lực đọc hiểu văn bản ............................................................ 38<br /> 2.1.1. Văn bản ................................................................................................................ 38<br /> 2.1.2. Năng lực đọc hiểu văn bản ................................................................................. 44<br /> <br /> iii<br /> 2.2. Khả năng phát triển năng lực đọc hiểu văn bản cho học sinh trung học<br /> phổ thông trong dạy học Ngữ văn........................................................................... 51<br /> 2.2.1. “Tầm đón nhận” của học sinh trung học phổ thông ........................................ 51<br /> 2.2.2. Tác động của dạy học Ngữ văn đến quá trình phát triển năng lực<br /> đọc hiểu văn bản của học sinh trung học phổ thông ............................................. 53<br /> 2.3. Chương trình và thực trạng dạy học đọc hiểu văn bản trong môn Ngữ văn<br /> trung học phổ thông hiện hành qua dữ liệu lớp 10 .................................................... 56<br /> 2.3.1. Chương trình dạy học đọc hiểu văn bản trong môn Ngữ văn 10 ................... 56<br /> 2.3.2. Thực trạng dạy học đọc hiểu văn bản trong môn Ngữ văn 10 ....................... 63<br /> CHƯƠNG 3 ........................................................................................................... 72<br /> CÁC NGUYÊN TẮC VÀ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC<br /> ĐỌC HIỂU VĂN BẢN CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG<br /> TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN .......................................................................... 72<br /> 3.1. Các nguyên tắc phát triển năng lực đọc hiểu văn bản cho học sinh trung học<br /> phổ thông trong dạy học Ngữ văn............................................................................. 72<br /> 3.1.1. Bám sát chuẩn năng lực đọc hiểu văn bản trong quá trình dạy học ............... 73<br /> 3.1.2. Đảm bảo học sinh được tiếp cận nguồn văn bản đa dạng về thể loại,<br /> phù hợp với khả năng, nhu cầu, hứng thú đọc hiểu ................................................... 76<br /> 3.1.3. Đảm bảo học sinh được thực hành các bước đọc hiểu văn bản phù hợp<br /> với đặc trưng thể loại ..................................................................................................... 81<br /> 3.1.4. Tích hợp trong quá trình dạy học đọc hiểu văn bản ...................................... 85<br /> 3.1.5. Sử dụng thường xuyên và hiệu quả đánh giá phát triển trong dạy học<br /> đọc hiểu văn bản ............................................................................................................ 89<br /> 3.2. Các biện pháp phát triển năng lực đọc hiểu văn bản cho học sinh trung học<br /> phổ thông trong dạy học Ngữ văn............................................................................. 91<br /> 3.2.1. Hướng dẫn học sinh vận dụng linh hoạt hệ thống chiến thuật đọc hiểu<br /> văn bản ............................................................................................................................ 92<br /> 3.2.2. Tổ chức phối hợp hoạt động đọc cá nhân với hoạt động đọc tương tác<br /> cho học sinh trong giờ học ............................................................................................ 98<br /> 3.2.3. Hướng dẫn học sinh tạo lập và sử dụng hiệu quả hồ sơ đọc......................... 107<br /> 3.2.4. Mở rộng phạm vi đọc hiểu và tăng cường khả năng đọc độc lập của<br /> học sinh thông qua các hoạt động đọc ngoài giờ học............................................... 112<br /> <br /> iv<br /> 3.2.5. Xây dựng, sử dụng phản hồi trong dạy học đọc hiểu văn bản cho<br /> học sinh một cách hiệu quả ...................................................................................... 115<br /> CHƯƠNG 4…………………………………………………………… ............. 122<br /> THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................................................. 122<br /> 4.1. Mục đích, nội dung, đối tượng thực nghiệm.................................................. 122<br /> 4.2. Giáo án thực nghiệm ...................................................................................... 123<br /> 4.2.1. Cấu trúc giáo án thực nghiệm .......................................................................... 123<br /> 4.2.2. Nội dung giáo án thực nghiệm......................................................................... 124<br /> 4.3. Cách thức và tiêu chí đánh giá kết quả thực nghiệm ..................................... 134<br /> 4.4. Tổ chức thực nghiệm ..................................................................................... 140<br /> 4.5. Kết quả thực nghiệm và kết luận ................................................................... 142<br /> KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ ĐỀ XUẤT ............................................................... 148<br /> DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ<br /> CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ...................................................... 151<br /> DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................... 153<br /> <br /> v<br /> DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT<br /> Viết tắt<br /> <br /> Từ, cụm từ<br /> <br /> 1.<br /> <br /> CT<br /> <br /> Chương trình<br /> <br /> 2.<br /> <br /> DH<br /> <br /> Dạy học<br /> <br /> 3.<br /> <br /> ĐH<br /> <br /> Đọc hiểu<br /> <br /> 4.<br /> <br /> ĐC<br /> <br /> Đối chứng<br /> <br /> 5.<br /> <br /> GV<br /> <br /> Giáo viên<br /> <br /> 6.<br /> <br /> HS<br /> <br /> Học sinh<br /> <br /> 7.<br /> <br /> NL<br /> <br /> Năng lực<br /> <br /> 8.<br /> <br /> NV<br /> <br /> Ngữ văn<br /> <br /> 9.<br /> <br /> PT<br /> <br /> Phát triển<br /> <br /> 10.<br /> <br /> SGK<br /> <br /> Sách giáo khoa<br /> <br /> 11.<br /> <br /> SGV<br /> <br /> Sách giáo viên<br /> <br /> 12.<br /> <br /> TN<br /> <br /> Thực nghiệm<br /> <br /> 13.<br /> <br /> THPT<br /> <br /> Trung học phổ thông<br /> <br /> 14.<br /> <br /> VB<br /> <br /> Văn bản<br /> <br /> STT<br /> <br />