Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Đầu tư trực tiếp nước ngoài với phát triển bền vững tại vùng đồng bằng sông Hồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br /> <br /> ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VỚI<br /> PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TẠI VÙNG ĐỒNG<br /> BẰNG SÔNG HỒNG<br /> NGUYỄN THỊ THANH MAI<br /> Chuyên ngành: Kinh tế Đầu tư<br /> Mã số: 62310105<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Bạch Nguyệt<br /> <br /> HÀ NỘI - 2016<br /> <br /> iv<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................. vii<br /> DANH MỤC HÌNH ............................................................................................. ix<br /> PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1<br /> CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN<br /> ĐẾN ĐÓNG GÓP CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO<br /> PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÙNG KINH TẾ .................................................. 10<br /> 1.1.<br /> <br /> Các nghiên cứu nước ngoài ..................................................................... 10<br /> <br /> 1.1.1. Các nghiên cứu có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài vào phát triển bền vững về kinh tế ................................................... 10<br /> 1.1.2. Các nghiên cứu có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài vào phát triển bền vững về xã hội ................................................... 14<br /> 1.1.3. Các nghiên cứu có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài vào phát triển bền vững về môi trường ........................................... 17<br /> 1.2.<br /> <br /> Các nghiên cứu trong nước ..................................................................... 17<br /> <br /> 1.2.1. Các nghiên cứu trong nước có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực<br /> tiếp nước ngoài vào phát triển bền vững về kinh tế ................................... 17<br /> 1.2.2. Các nghiên cứu trong nước có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực<br /> tiếp nước ngoài đối với phát triển bền vững về xã hội ............................... 21<br /> 1.2.3. Các nghiên cứu trong nước có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực<br /> tiếp nước ngoài đối với phát triển bền vững về môi trường ....................... 23<br /> 1.2.4. Các nghiên cứu khác có liên quan đến đóng góp của đầu tư trực tiếp<br /> nước ngoài đối với phát triển bền vững về kinh tế - xã hội và môi<br /> trường ....................................................................................................... 25<br /> 1.3.<br /> <br /> Những kết luận rút ra và khoảng trống nghiên cứu của luận án .......... 28<br /> <br /> 1.3.1. Đánh giá chung các nghiên cứu về FDI với PTBV đã được công bố .......... 28<br /> 1.3.2. Khoảng trống về lý luận và thực tiễn cần tiếp tục nghiên cứu .................... 29<br /> KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ................................................................................... 31<br /> <br /> v<br /> <br /> CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI<br /> VỚI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÙNG KINH TẾ.............................................. 32<br /> 2.1.<br /> <br /> Khái niệm FDI và vai trò của FDI nhìn từ góc độ của một quốc gia<br /> đang phát triển ........................................................................................ 32<br /> <br /> 2.1.1. Khái niệm FDI ........................................................................................... 32<br /> 2.1.2. Vai trò của FDI ........................................................................................... 33<br /> 2.2.<br /> <br /> Khái niệm phát triển bền vững và các cấu thành nội dung phát triển<br /> bền vững của vùng kinh tế...................................................................... 39<br /> <br /> 2.2.1. Khái niệm phát triển bền vững vùng kinh tế............................................... 39<br /> 2.2.2. Các cấu thành nội dung phát triển bền vững của vùng kinh tế .................... 41<br /> 2.3.<br /> <br /> Đóng góp của FDI vào phát triển bền vững của một vùng .................... 44<br /> <br /> 2.3.1. Đóng góp của FDI vào phát triển kinh tế bền vững và các tiêu chí đánh giá ...... 44<br /> 2.3.2. Đóng góp của FDI vào phát triển xã hội bền vững và các tiêu chí đánh giá ....... 48<br /> 2.3.3. Đóng góp của FDI vào phát triển môi trường bền vững và các tiêu chí<br /> đánh giá .................................................................................................... 51<br /> 2.4.<br /> <br /> Các nhân tố ảnh hưởng đến phát huy đóng góp FDI vào phát triền<br /> bền vững vùng kinh tế ............................................................................ 55<br /> <br /> 2.4.1. Chiến lược thu hút và sử dụng FDI đóng góp vào PTBV của vùng kinh<br /> tế............................................................................................................... 55<br /> 2.4.2. Tiềm năng của vùng................................................................................... 58<br /> 2.4.3. Liên kết vùng ............................................................................................. 60<br /> 2.4.4. Chính sách phát triển vùng......................................................................... 62<br /> <br /> 2.4.5. Tư duy nhận thức của các nhà lãnh đạo ở các địa phương trong vùng.63<br /> 2.5.<br /> <br /> Kinh nghiệm về đóng góp của FDI vào phát triển bền vững tại một<br /> số vùng và bài học kinh nghiệm cho vùng ĐBSH .................................. 64<br /> <br /> 2.5.1. Kinh nghiệm về đóng góp FDI vào phát triển bền vững tại một số quốc gia ....... 64<br /> 2.5.2. Bài học kinh nghiệm cho vùng đồng bằng sông Hồng ............................... 72<br /> KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ................................................................................... 75<br /> <br /> vi<br /> <br /> CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VỚI<br /> PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG GIAI<br /> ĐOẠN 2003-2014 ................................................................................................ 76<br /> 3.1.<br /> <br /> Thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào vùng Đồng bằng sông Hồng .... 76<br /> <br /> 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của vùng Đồng bằng sông Hồng ảnh<br /> hưởng đến thu hút FDI .............................................................................. 76<br /> 3.1.2. Chính sách thu hút FDI đóng góp vào PTBV của vùng đồng bằng sông<br /> Hồng ......................................................................................................... 83<br /> 3.1.3. Tình hình FDI tại vùng đồng bằng sông Hồng ........................................... 95<br /> 3.2.<br /> <br /> Thực trạng đóng góp của FDI vào phát triển bền vững vùng Đồng<br /> bằng sông Hồng ..................................................................................... 106<br /> <br /> 3.2.1. Về kinh tế ................................................................................................ 106<br /> 3.2.2. Về xã hội ................................................................................................. 121<br /> 3.2.3. Về môi trường ......................................................................................... 123<br /> 3.3.<br /> <br /> Đánh giá thực trạng FDI với phát triển bền vững của vùng Đồng<br /> bằng sông Hồng ..................................................................................... 130<br /> <br /> 3.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân ............................................................ 130<br /> 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .......................................................................... 135<br /> KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ................................................................................. 140<br /> CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG ĐẦU TƯ<br /> TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TẠI<br /> VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG .............................................................. 141<br /> 4.1.<br /> <br /> Định hướng và quan điểm về đóng góp đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> vào phát triển bền vững tại vùng đồng bằng sông Hồng..................... 141<br /> <br /> 4.1.1. Căn cứ xây dựng định hướng về đóng góp đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> vào phát triển bền vững vùng đồng bằng sông Hồng ............................... 141<br /> 4.1.2. Quan điểm về đóng góp đầu tư trực tiếp nước ngoài vào phát triển bền<br /> vững vùng đồng bằng sông Hồng ............................................................ 152<br /> <br /> vii<br /> <br /> 4.1.3. Định hướng đầu tư trực tiếp nước ngoài với phát triển bền vững vùng<br /> đồng bằng sông Hồng ............................................................................. 154<br /> 4.2.<br /> <br /> Một số giải pháp tăng cường đầu tư trực tiếp nước ngoài vào phát<br /> triển bền vững vùng đồng bằng sông Hồng ......................................... 159<br /> <br /> 4.2.1. Nhóm giải pháp về hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với hoạt<br /> động đầu tư trực tiếp nước ngoài với phát triển bền vững tại vùng đồng<br /> bằng sông Hồng ...................................................................................... 159<br /> 4.2.2. Nhóm giải pháp đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển bền vững về<br /> kinh tế tại vùng đồng bằng sông Hồng .................................................... 166<br /> 4.2.3. Giải pháp đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển bền vững về xã hội<br /> tại vùng đồng bằng sông Hồng ................................................................ 172<br /> 4.2.4. Giải pháp đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển bền vững về môi<br /> trường tại vùng đồng bằng sông Hồng .................................................... 172<br /> KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ................................................................................. 174<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 176<br /> <br />