Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp may mặc trên địa bàn thành phố Hưng Yên

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:251

Thêm vào BST

Báo xấu

193
lượt xem 46
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án thực hiện nhằm củng cố, hệ thống hóa và làm sáng tỏ những vấn đề chung nhất thuộc lý luận về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của doanh nghiệp sản xuất trên cả góc độ kế toán tài chính và góc độ quản trị; đồng thời nghiên cứu về kinh nghiệm kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của một số nước trên thế giới, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp may mặc trên địa bàn thành phố Hưng Yên

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé tµi chÝnh Häc viÖn tµi chÝnh NguyÔn thu hiÒn Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H¦ng Yªn LuËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ Hµ néi - 2016
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé tµi chÝnh Häc viÖn tµi chÝnh NguyÔn thu hiÒn Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H¦ng Yªn Chuyªn ngµnh: KÕ To¸n M· sè: 62.34.03.01 LuËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ Ng-êi h-íng dÉn khoa häc GS.TS. NG¤ THÕ CHI Hµ néi - 2016
LêI CAM §OAN T«i xin cam ®oan b¶n luËn ¸n lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc vµ cã nguån gèc râ rµng. T¸C GI¶ LUËN ¸N NguyÔn Thu HiÒn
MôC LôC LêI CAM §OAN MôC LôC DANH MôC C¸C CH÷ VIÕT T¾T DANH MôC B¶NG BIÓU danh môc s¬ ®å më ®Çu Ch-¬ng 1: Lý luËn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ................1 1.1. VÞ trÝ vai trß cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong qu¶n lý doanh nghiÖp s¶n xuÊt ......................................................................1 1.1.1 Th«ng tin chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong qu¶n lý doanh nghiÖp s¶n xuÊt .....................................................................................................1 1.1.2. Vai trß vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt .......................................................................3 1.2. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ........5 1.2.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.................................................................................................................5 1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt... 14 1.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trªn quan ®iÓm kÕ to¸n tµi chÝnh ...........................................................................................................33 1.3.1. §èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ...............33 1.3.2. Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ......................................................36 1.3.3. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ................................................45 1.3.4. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ......................................................49 1.4. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp trªn gãc ®é kÕ to¸n qu¶n trÞ ...................................................................................53 1.4.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña kÕ to¸n qu¶n trÞ .................................................53 1.4.2. Môc tiªu KTQT chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ...................................................................................................54 1.4.3. Néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt...............................................................................54 1.5. §Æc ®iÓm vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp gia c«ng hµng may mÆc xuÊt khÈu ................................................60 1.5.1. §Æc ®iÓm c¸c h×nh thøc gia c«ng trong c¸c doanh nghiÖp gia c«ng hµng may mÆc xuÊt khÈu.............................................................................................60
1.5.2. §Æc ®iÓm kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô gia c«ng ë c¸c doanh nghiÖp nhËn gia c«ng hµng xuÊt khÈu...........................................................................................62 KÕt luËn ch-¬ng 1....................................................................................................70 Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè h-ng yªn ..................................................................71 2.1. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ..........................................................................................................71 2.2. §Æc ®iÓm s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ..........................................................................................................75 2.3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn tØnh H-ng Yªn .........................................................................................................77 2.3.1. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ...............................77 2.3.2. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ....................................................................................82 2.3.3. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ..........................................................................................88 2.4. Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ................................93 2.4.1. §Æc ®iÓm chung vÒ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ...............................................................93 2.4.2. §Æc ®iÓm vµ c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ...............................................................95 2.4.3. §èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ..............................................................................97 2.4.4. Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ..............................................................................97 2.4.5. Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ....................................................................108 2.4.6. KÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ..............................118 2.5. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét sè n-íc trªn thÕ giíi vµ bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam ...................................................120 2.5.1. C¸c nguyªn t¾c chung ®-îc thõa nhËn réng r·i .....................................120 2.5.2. KÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh t¹i Mü ...........................................................122 2.5.3. KÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh t¹i Ph¸p.........................................................124 2.5.4. KÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh ë NhËt B¶n ...................................................127
2.5.5. KÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ ë c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn Ch©u ¸ ...................128 2.6. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn .............129 2.6.1. -u ®iÓm ...................................................................................................129 2.6.2. H¹n chÕ ...................................................................................................132 2.6.3. Nguyªn nh©n ..........................................................................................135 KÕt luËn ch-¬ng 2..................................................................................................136 Ch¦¥ng 3: Gi¶I ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè h-ng yªn .........................................137 3.1. §Þnh h-íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc ë n-íc ta vµ H-ng Yªn ®Õn n¨m 2020 vµ tÇm nh×n 2030 ...............................................137 3.1.1. §Þnh h-íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng may mÆc ë n-íc ta ®Õn n¨m 2020, tÇm nh×n 2030 ...................................................................................................137 3.1.2. §Þnh h-íng ph¸t triÓn ngµnh may mÆc ë H-ng Yªn ®Õn n¨m 2020, tÇm nh×n 2030 ..........................................................................................................140 3.2. Yªu cÇu hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn .............141 3.3. Néi dung hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn .............143 3.3.1. Hoµn thiÖn c¸c néi dung thuéc kÕ to¸n tµi chÝnh ...................................143 3.3.2. Hoµn thiÖn c¸c néi dung kÕ to¸n qu¶n trÞ...............................................159 3.4. §iÒu kiÖn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn ........................................................................................................179 3.4.1. §èi víi Nhµ n-íc vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng .........................................179 3.4.2. §èi víi c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp ...........................................................180 3.4.3. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn .........................................................................................................181 KÕt luËn ch-¬ng 3..................................................................................................182 KÕt luËn Danh môc c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu tham gia cña t¸c gi¶ Danh môc tµi liÖu tham kh¶o PHô LôC
DANH MôC C¸C CH÷ VIÕT T¾T 1. BCTC B¸o c¸o tµi chÝnh 2. BHXH B¶o hiÓm x· héi 3. BHTN B¶o hiÓm thÊt nghiÖp 4. BHYT B¶o hiÓm y tÕ 5. CPBH Chi phÝ b¸n hµng 6. CP NCTT Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 7. CP NVLTT Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 8. CP QLDN Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 9. CPSX Chi phÝ s¶n xuÊt 10. CPSXC Chi phÝ s¶n xuÊt chung 11. CCDC C«ng cô dông cô 12. HT Hoµn thµnh 13. KPC§ Kinh phÝ c«ng ®oµn 14. KK§K KiÓm kª ®Þnh kú 15. KKTX Kª khai th-êng xuyªn 16. KTQT KÕ to¸n qu¶n trÞ 17. KTTC KÕ to¸n tµi chÝnh 18. TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh 19. TGNH TiÒn göi ng©n hµng 20. TM TiÒn mÆt 21. XNK XuÊt nhËp khÈu 22. TLKT Tµi liÖu kü thuËt 23. NVL Nguyªn vËt liÖu 24. KCS KiÓm tra chÊt l-îng 25. KTTC KÕ to¸n tµi chÝnh 26. KTQT KÕ to¸n qu¶n trÞ 27. H§QT Héi ®ång qu¶n trÞ 28. SP S¶n phÈm 29. SXKD S¶n xuÊt kinh doanh 30. GTGT Gi¸ trÞ gia t¨ng 31. VLP VËt liÖu phô 32. KC Kaizen costing 33. ABC Activity based costing 34. SL Sè l-îng 35. VL VËt liÖu 36. TK Tµi kho¶n
DANH MôC B¶NG BIÓU B¶ng 1.1: Sæ theo dâi vËt liÖu gia c«ng .................................................................61 B¶ng 2.1: Gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu, s¶n l-îng ngµnh dÖt may tØnh H-ng Yªn tõ n¨m 2008 ®Õn n¨m 2013 ...............................................................................72 B¶ng 2.2: B¶ng ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu .............................................................99 B¶ng 2.3: B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô.................................101 B¶ng 2.4: B¶ng ph©n bæ tiÒn l-¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi ......................................105 B¶ng 2.5: B¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ................................................107 B¶ng 2.6: KÕt qu¶ tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ................................................111 B¶ng 2.7: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm (Tæng hîp cña 3 s¶n phÈm) ................114 B¶ng 2.8: B¶ng tÝnh tæng gi¸ thµnh liªn s¶n phÈm theo kho¶n môc ...................115 B¶ng 2.9: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh M· hµng 015EE01G004 (¸o JACKET 2 líp) .....115 B¶ng 2.10: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh M· hµng 025EE01G056 (¸o JACKET 3 líp) .....116 B¶ng 2.11: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh M· hµng WSVQ15906RPR (V¸y) .....................116 B¶ng 3.1: Môc tiªu cô thÓ ngµnh dÖt may ®Õn n¨m 2030 ...................................139 B¶ng 3.2: Sæ theo dâi nguyªn vËt liÖu nhËn gia c«ng .........................................147 B¶ng 3.3: B¶ng ph©n bæ tiÒn l-¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi .....................................151 B¶ng 3.4: B¶ng so s¸nh gi¸ thµnh s¶n phÈm .......................................................152 B¶ng 3.5: PhiÕu tÝnh gi¸ thµnh ............................................................................156 B¶ng 3.6: B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh theo tõng mÆt hµng (SP)........................169
danh môc s¬ ®å S¬ ®å 1.1: M« h×nh vËn ®éng chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ..24 S¬ ®å 1.2: M« h×nh gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Çy ®ñ .......................................................29 S¬ ®å 1.3: M« h×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo biÕn phÝ ...........................................31 S¬ ®å 1.4: M« h×nh dù to¸n tæng qu¸t ....................................................................58 S¬ ®å 2.1: S¬ ®å qu¸ tr×nh xem xÐt hîp ®ång ........................................................76 S¬ ®å 2.2: S¬ ®å qu¸ tr×nh thùc hiÖn thiÕt kÕ, chÕ thö s¶n phÈm ...........................78 S¬ ®å 2.3: S¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp may gia c«ng xuÊt khÈu ................................................................................81 S¬ ®å 2.4: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn .............................................................................87 S¬ ®å 2.5: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n ë c¸c doanh nghiÖp may mÆc hiÖn nay trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn .........................................................89 S¬ ®å 3.1: KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng viÖc (®¬n ®Æt hµng)... 154 S¬ ®å 3.2: S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a ABM vµ ABC ...............................................172
më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay, mçi doanh nghiÖp ®Òu cã ®èi thñ c¹nh tranh, ®ã kh«ng chØ lµ sù c¹nh tranh vÒ nh·n hiÖu mµ cßn lµ sù c¹nh tranh vÒ chÊt l-îng vµ gi¸ c¶ s¶n phÈm. §Æc biÖt sau khi ViÖt Nam gia nhËp WTO th× sù c¹nh tranh kh«ng chØ gi÷a c¸c c«ng ty trong n-íc mµ cßn lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ ThÕ giíi ®ang gÆp ph¶i nh÷ng bÊt æn nh- hiÖn nay, khñng ho¶ng, nî c«ng ®ang diÔn ra trªn kh¾p c¸c quèc gia th× sù c¹nh tranh Êy diÔn ra ngµy cµng gay g¾t vµ quyÕt liÖt h¬n. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ ngµnh may mÆc nãi riªng còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. Theo quyÕt ®Þnh 36/Q§-TTg ngµy 14/3/2008 vÒ phª duyÖt ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015, ®Þnh h-íng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2020, ViÖt Nam ®Æt môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh dÖt may trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, mòi nhän vÕ xuÊt khÈu, ®¸p øng ngµy cµng cao nhu cÇu tiªu dïng cho trong n-íc, t¹o viÖc lµm cho x· héi.ChÝnh v× ®iÒu ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph¸t huy mäi lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh, hîp lý hãa toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó kh«ng ngõng t¨ng c-êng søc m¹nh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Bëi ®©y lµ ngµnh thu hót ®-îc nhiÒu lao ®éng trong n-íc, sö dông ®-îc nguån nguyªn liÖu tù s¶n xuÊt, trong khi ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu t-¬ng ®èi cao. Vµ mét trong nh÷ng yÕu tè cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp lµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña toµn bé c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai yÕu tè cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. NÕu doanh nghiÖp muèn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng trong n-íc còng nh- n-íc ngoµi th× viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét kh©u cùc kú quan träng. Th«ng qua viÖc ph©n tÝch chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®-îc møc gi¸ hîp lý ®Ó doanh nghiÖp cã l·i vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm trong n-íc vµ c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu trªn thÞ tr-êng. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh hµng may mÆc. Nã diÔn ra ë hÇu hÕt c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c ®Þa bµn thµnh phè trong c¶ n-íc. Thµnh phè H-ng Yªn, n¬i mµ cã nhiÒu doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn, lµ n¬i dÖt may chiÕm mét tû träng kh«ng nhá vÒ lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ gia c«ng xuÊt khÈu hµng may mÆc th× viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm lµ ®iÒu tÊt yÕu. ChÝnh v× thÕ, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ ®èi t-îng quan t©m hµng ®Çu cña bé m¸y qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p qu¶n lý ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh-ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o chÊt l-îng cho s¶n phÈm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. §Æc biÖt chi phÝ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi doanh thu, kÕt qu¶, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, do vËy ®-îc chñ c¸c doanh nghiÖp rÊt quan t©m. Thùc hiÖn kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch khoa häc, hîp lý vµ ®óng ®¾n cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc lËp kÕ ho¹ch ®iÒu hµnh, tæ chøc thùc hiÖn vµ qu¶n lý chi phÝ, gi¸ thµnh nãi riªng còng nh- ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung cña mét doanh nghiÖp, gãp phÇn t¨ng c-êng qu¶n lý tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶. §ã lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng t¹o cho doanh nghiÖp mét -u thÕ c¹nh tranh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë mçi doanh nghiÖp trong giai ®o¹n hiÖn nay, kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh nãi riªng còng cÇn ®-îc hoµn thiÖn nh»m cung cÊp th«ng tin kÞp thêi, trung thùc vµ chÝnh x¸c, phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý ®Ó phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm cßn lµ c«ng cô qu¶n lý quan träng, h÷u hiÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, tèi ®a hãa lîi nhuËn. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, phôc vô yªu cÇu qu¶n trÞ cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý cã ®-îc th«ng tin mét c¸ch kÞp thêi, trung thùc, chÝnh x¸c vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch dù b¸o t-¬ng lai. ChÝnh v× ®iÒu ®ã, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ®ßi hái ngµy mét hoµn thiÖn nh»m ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña thùc tÕ. ë ViÖt Nam, nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc vµ ph-¬ng ph¸p thùc hiÖn ®Õn nay vÉn ch-a ®-îc nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn, ®Çy ®ñ cã hÖ thèng vµ khoa häc. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã, t¸c gi¶ ®· lùa chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho LuËn ¸n TiÕn sÜ cña m×nh cã ý nghÜa thiÕt thùc vÒ c¶ lý luËn lÉn thùc tiÔn. 2. Tæng quan vÒ c¸c c«ng tr×nh ®· nghiªn cøu liªn quan ®Õn ®Ò tµi luËn ¸n Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt, lao ®éng vËt hãa vµ mét phÇn thu nhËp thuÇn tóy mµ doanh nghiÖp chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh biÓu hiÖn b»ng tiÒn, ®-îc tÝnh cho mét kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt khèi l-îng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô vµ dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú. C¸c ®Ò tµi liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu, tr-íc ®©y còng cã mét sè nghiªn cøu nh-ng ë c¸c gãc ®é vµ lÜnh vùc øng dông hoµn toµn kh¸c nhau nh-: N¨m 2002, luËn ¸n tiÕn sÜ vÒ ®Ò tµi “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm xi m¨ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc” cña
t¸c gi¶ L-u §øc Tuyªn. LuËn ¸n ®· ph©n tÝch lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt; ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng, ®Æc ®iÓm tæ chøc vÒ hÖ thèng kÕ to¸n. LuËn ¸n ®· hÖ thèng hãa ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm xi m¨ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc s¶n xuÊt xi m¨ng. LuËn ¸n ®· ph©n tÝch tõng néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng. ChØ râ ®-îc nh÷ng -u, nh-îc ®iÓm vµ ®Æc biÖt ®· chØ râ ®-îc t¸m tån t¹i chñ yÕu ch-a gi¶i quyÕt ®-îc trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng, ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm xi m¨ng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc nh-: lËp, lu©n chuyÓn vµ l-u tr÷ hÖ thèng chøng tõ, x¸c ®Þnh néi dung chi phÝ cÊu thµnh s¶n phÈm xi m¨ng, x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ, ®-a ra hai ph-¬ng ¸n hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tr×nh tù kÕ to¸n, ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ, hÖ thèng sæ kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕ to¸n; x©y dùng m« h×nh kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm…vÒ c¬ b¶n luËn ¸n míi chØ ®-a ra nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chung vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xi m¨ng cña nhµ n-íc chø ch-a ®Ò cËp ®Õn kÕ to¸n qu¶n trÞ. Bëi víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh- hiÖn nay khi mµ viÖc cæ phÇn hãa ®ang dÇn ®-îc hoµn thiÖn víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp th× viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ang ®-îc hÕt søc quan t©m hiÖn nay c¶ kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ cã tÝnh linh ho¹t phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm c¸c ngµnh nghÒ kinh doanh, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm vµ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ qu¶n lý… Nh-ng còng ph¶i kh¼ng ®Þnh luËn ¸n ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vÒ c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn ®èi víi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ ®Æc thï ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng nãi riªng trong qu¸ tr×nh ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn tíi tÇm cao.
Cïng n¨m 2002, t¸c gi¶ TrÇn V¨n Dung nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi luËn ¸n tiÕn sÜ “Tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ë ViÖt Nam”. Trong luËn ¸n cña m×nh, t¸c gi¶ ®· tËp trung ph¶n ¸nh néi dung vÒ tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ vµ gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ë ViÖt Nam nh-: viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin kÕ to¸n kÕt hîp gi÷a kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ theo c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam; x¸c ®Þnh c¸c trung t©m chi phÝ; ph©n lo¹i chi phÝ theo yªu cÇu, x¸c ®Þnh ®èi t-îng chi phÝ vµ gi¸ thµnh; hÖ thèng sæ kÕ to¸n vËn dông chøng tõ ®Æc biÖt t¸c gi¶ ®· kiÕn nghÞ thªm mét sè chøng tõ, sæ kÕ to¸n phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp; hoµn thiÖn c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ vµ x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ, lËp dù to¸n cho chi phÝ; thiÕt kÕ x©y dùng c¸c b¸o c¸o, tæ chøc cung cÊp th«ng tin cho c¸c cÊp ®é qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp; x©y dùng m« h×nh bé m¸y kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh. LuËn ¸n ®· nªu ®-îc b¶n chÊt cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong viÖc cung cÊp th«ng tin hÖ thèng hãa vµ lµm râ c¬ së lý luËn vÒ tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ë ViÖt Nam… Víi nh÷ng néi dung ®· nªu ra trong luËn ¸n nh×n chung ®· ®¸p øng ®-îc yªu cÇu c¬ b¶n cña môc tiªu ®Ò ra. Tuy nhiªn cïng víi sù ph¸t triÓn ®a mµu s¾c ®a ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh nh- hiÖn nay th× ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i nghiªn cøu hoµn thiÖn h¬n, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp may mÆc. VÊn ®Ò kÕ to¸n qu¶n trÞ nãi chung vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh nãi riªng hiÖn nay vÉn cßn lµ mét vÊn ®Ò cã nhiÒu quan ®iÓm vµ thùc sù cßn ®ang rÊt phøc t¹p ë ViÖt Nam. CÇn ph¶i nghiªn cøu s©u réng h¬n vµ ®-a ra c¸c chÝnh s¸ch thèng nhÊt trong viÖc ¸p dông nã. N¨m 2007 còng cã mét sè c¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu luËn ¸n tiÕn sÜ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë mét sè c¸c ngµnh nghÒ nhÊt ®Þnh, cô thÓ nh-: t¸c gi¶ TrÇn V¨n Hîi víi ®Ò tµi luËn ¸n “Tæ chøc
c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c than”. Trong luËn ¸n cña m×nh, t¸c gi¶ ®· tËp trung nghiªn cøu vµ lµm râ thùc tr¹ng kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp khai th¸c than. Trªn c¬ së nghiªn cøu c¬ chÕ, ®Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý cña tËp ®oµn than kho¸ng s¶n; ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña ngµnh ®ã lµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng lo¹i h×nh khai th¸c than lé thiªn vµ hÇm lß; ph©n tÝch vµ chØ râ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm; ®· vËn dông ®-îc chÕ ®é kÕ to¸n cña tËp ®oµn than kho¸ng s¶n vµo c¸c c«ng ty khai th¸c than; ph¶n ¸nh, ph©n tÝch kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp khai th¸c chÕ biÕn than; x©y dùng m« h×nh kÕ to¸n qu¶n trÞ; hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp, lu©n chuyÓn vµ l-u tr÷ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm; c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ ®Ó thùc hiÖn kÕ to¸n qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp khai th¸c than; hoµn thiÖn hÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ, bæ sung c¸c b¸o c¸o vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ; x©y dùng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ hoµn chØnh hÖ thèng ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt cho c¸c s¶n phÈm trong khai th¸c than; §Æc biÖt t¸c gi¶ ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò m«i tr-êng th«ng qua viÖc kh«i phôc m«i tr-êng sinh th¸i, b¶o vÖ m«i tr-êng, trÝch lËp vµ sö dông quü m«i tr-êng… Tuy nhiªn, th× ®©y míi chØ lµ gãc nh×n vÒ mét ngµnh cô thÓ mµ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ nh- hiÖn nay th× kh«ng chØ cã nhiÒu thay ®æi vÒ kÕt cÊu chung cña nÒn kinh tÕ mµ trong tõng ngµnh s¶n xuÊt ®Æc thï còng ®ang cÇn ®-îc x©y dùng hoµn thiÖn theo xu thÕ míi vµ viÖc kÕt hîp cña kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp còng gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n vµ ®ang cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a. VÒ khÝa c¹nh kinh doanh kh¸ch s¹n th× t¸c gi¶ V¨n ThÞ Th¸i Thu n¨m 2008 ®· nghiªn cøu ®Ò tµi luËn ¸n tiÕn sÜ “Hoµn thiÖn kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ,
doanh thu vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh kh¸ch s¹n ë ViÖt Nam”. T²c gi° ®± hÖ thèng hãa c²c néi dung c¬ b°n cða kÕ to²n qu°n trÞ vµ ®Ò xuÊt øng dông kÕ to¸n qu¶n trÞ vµo trong ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n ë ViÖt Nam. N¨m 2008 t¸c gi¶ §inh ThÞ Thanh H¶i nghiªn cøu ®Ò tµi luËn v¨n th¹c sü “Ho¯n thiÖn c«ng t²c kÕ to²n chi phÝ - thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp may thuéc tËp ®o¯n dÖt may ViÖt Nam”. T²c gi° ®± nghiªn cøu vµ ph©n tÝch lý luËn chung nhÊt vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh, kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ - thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp may thuéc tËp ®oµn DÖt May ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ë ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh, t¸c gi¶ míi chØ tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng chung nhÊt cña DÖt May ViÖt Nam chñ yÕu trªn gãc ®é s¶n xuÊt, cßn khÝa c¹nh gia c«ng hµng xuÊt khÈu may mÆc ch-a ®-îc nghiªn cøu râ nÐt. Còng liªn quan ®Õn may mÆc, t¸c gi¶ NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn nghiªn cøu ®Ò t¯i luËn v¨n th³c sü “Ho¯n thiÖn tæ chøc kÕ to²n doanh thu, chi phÝ vµ kÕt qu° kinh doanh t³i C«ng ty cæ phÇn May xuÊt khÈu HuÕ”. ë mét gãc ®é réng h¬n, t¸c gi¶ ®· hÖ thèng hãa nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ, doanh thu, kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n, kh¸i niÖm thu nhËp, chi phÝ theo c¸c m« h×nh kÕ to¸n, nghiªn cøu kinh nghiÖm cña mét sè c¸c n-íc trªn thÕ giíi vµ ®Ò xuÊt hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p. Cïng nghiªn cøu vÊn ®Ò gia c«ng hµng may mÆc xuÊt khÈu, nh-ng còng cã nh÷ng kh¸c biÖt liªn quan tíi yÕu tè vïng miÒn, liªn quan tíi c¸ch x¸c ®Þnh vµ ghi nhËn vÒ chi phÝ gi¸ thµnh. Trong ®Ò tµi nµy t¸c gi¶ còng ch-a ph©n biÖt râ doanh nghiÖp gia c«ng s¶n phÈm theo h×nh thøc nµo. N¨m 2010 t¸c gi¶ Hå V¨n Nhµn ®· nghiªn cøu ®Ò tµi luËn ¸n “Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn chuyÓn hµnh kh¸ch trong c¸c doanh nghiÖp taxi”. ë ®Ò tµi nµy, ngoµi viÖc nghiªn cøu vÒ lý luËn, t¸c gi¶ ®· kh¸i qu¸t ®-îc thùc tr¹ng vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh dÞch vô vËn chuyÓn hµnh kh¸ch trong c¸c doanh nghiÖp taxi. HÖ thèng hãa c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ lµm râ c¸c chi phÝ trong dÞch vô vËn chuyÓn, ®èi t-îng
chi phÝ vµ ®èi t-îng gi¸ thµnh, ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n, hÖ thèng sæ kÕ to¸n b¸o c¸o kÕ to¸n ®èi víi lo¹i h×nh dÞch vô nµy… hoµn thiÖn c¸ch x©y dùng m« h×nh tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®èi víi dÞch vô vËn chuyÓn; ph©n lo¹i chi phÝ, x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng gi¸ thµnh dÞch vô vËn chuyÓn taxi; hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vËn chuyÓn; tæ chøc vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n vµ chÕ ®é sæ kÕ to¸n trong kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh; lËp dù to¸n chi phÝ vËn chuyÓn ®Æc biÖt lµ chi phÝ nhiªn liÖu trùc tiÕp; hoµn thiÖn ®-îc c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ vµ ®iÓm kh¸c biÖt so víi chi phÝ gi¸ thµnh cña c¸c ngµnh kh¸c ®ã lµ ph-¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ b¸n dÞch vô taxi dùa vµo th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ chi phÝ vµ gi¸ thµnh… Tuy nhiªn, ®Ò tµi nµy còng chØ ®Ò cËp ®Õn ngµnh dÞch vô vËn chuyÓn hµnh kh¸ch taxi. Liªn quan tíi vÊn ®Ò chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, n¨m 2012 t¸c gi¶ Lª ThÞ DiÖu Linh víi ®Ò tµi luËn ¸n “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng d©n dông”. Trong luËn ¸n cña m×nh, t¸c gi¶ ®· hÖ thèng hãa lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng d©n dông. LuËn ¸n ®· tr×nh bµy vµ ph©n tÝch thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n vµ hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng d©n dông, ®Æc biÖt ®èi víi ®Æc thï cña ngµnh, trong tr-êng hîp giao kho¸n th× viÖc tæ chøc hÖ thèng chøng tõ, vËn dông tµi kho¶n… ®· ®-îc t¸c gi¶ lµm s¸ng tá. Tuy nhiªn, luËn ¸n còng ch-a ®Ò cËp ®-îc ®èi víi tÊt c¶ c¸c ngµnh kh¸c nhau, trong ®ã cã ngµnh may mÆc. N¨m 2013 t¸c gi¶ NguyÔn Quang H-ng ®· nghiªn cøu ®Ò tµi luËn ¸n “Ho¯n thiÖn tæ chøc kÕ to²n chi phÝ s°n xuÊt v¯ tÝnh gi² th¯nh s°n phÈm x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p thuéc tËp ®oµn dÇu khÝ quèc gia ViÖt Nam”. §Ò tµi ®· nghiªn cøu hÖ thèng hãa vµ lµm râ lý luËn vÒ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thuéc tËp ®oµn dÇu khÝ quèc gia ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®Ò tµi nµy còng chØ ®Ò cËp tíi s¶n phÈm x©y l¾p thuéc tËp ®oµn dÇu khÝ, ch-a ®Ò cËp tíi chi phÝ, gi¸ thµnh trong ngµnh may mÆc. Tr¶i qua h¬n mét thËp kû, vÊn ®Ò chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cña ViÖt Nam nãi chung còng nh- ®Æc thï tõng ngµnh nãi riªng, h-íng nghiªn cøu vÉn ®ang cßn më réng, kÕ thõa tõ nh÷ng nghiªn cøu ®· ®¹t ®-îc, lµm ®ßn b¶y cho c¸c nghiªn cøu ë c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ ngµy cµng s©u réng cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng may mÆc, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp gia c«ng hµng may mÆc, mét lÜnh vùc víi nh÷ng ®Æc thï riªng biÖt kh¸c víi may mÆc nãi chung… th× viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu nh»m gãp phÇn lµm s¸ng tá thªm vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, gióp c¸c doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®-îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng søc c¹nh tranh trªn th-¬ng tr-êng. 3. Môc ®Ých nghiªn cøu - VÒ lý luËn: hÖ thèng hãa nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - VÒ thùc tÕ: nghiªn cøu vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn, c¶ trªn gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh vµ gãc ®é kÕ to¸n qu¶n trÞ. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi ®Ó hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn. 4. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t-îng nghiªn cøu: ®Ò tµi nghiªn cøu nh÷ng lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt,
lµm c¬ së cho viÖc vËn dông lý luËn vµo thùc tiÔn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng may mÆc ë thµnh phè H-ng Yªn th«ng qua viÖc ®Ò xuÊt vµ ph©n tÝch c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn. - Ph¹m vi nghiªn cøu: ®Ò tµi chØ tËp trung nghiªn cøu kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc (bao gåm: c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH) trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn (chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp gia c«ng hµng may mÆc xuÊt khÈu) trªn c¶ gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ. 5.ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn §Ò tµi ®-îc thùc hiÖn nh»m cñng cè, hÖ thèng hãa vµ lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò chung nhÊt thuéc lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt trªn c¶ gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh vµ gãc ®é kÕ to¸n qu¶n trÞ. §ång thêi nghiªn cøu vÒ kinh nghiÖm kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña mét sè n-íc trªn thÕ giíi, tõ ®ã rót ra ®-îc bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam. Trªn c¬ së kh¶o s¸t thùc tÕ, ph©n tÝch thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn, luËn ¸n chØ râ nh÷ng -u ®iÓm, h¹n chÕ cña thùc tr¹ng. Tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trªn gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ. 6. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó ®¹t ®-îc môc tiªu nghiªn cøu, luËn ¸n sö dông mét sè ph-¬ng ph¸p sau: - VÒ ph-¬ng ph¸p luËn: sö dông ph-¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö ®Ó nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò trong mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau võa toµn diÖn, võa cô thÓ, cã hÖ thèng, ®¶m b¶o tÝnh logic. Nghiªn cøu lý luËn kÕt hîp víi ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc tÕ.
- VÒ ph-¬ng ph¸p kü thuËt: sö dông tæng hîp c¸c ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu nh- ph-¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin th«ng qua c¸c c¸n bé qu¶n lý - nh©n viªn kÕ to¸n ®ang lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp may mÆc, quy n¹p, diÔn gi¶i, ph©n tÝch tæng hîp, ph©n tÝch so s¸nh, ®Ó ph©n tÝch vÊn ®Ò, ®¸nh gi¸ vµ rót ra kÕt luËn. - Ph-¬ng ph¸p thu thËp d÷ liÖu: + D÷ liÖu s¬ cÊp: d÷ liÖu s¬ cÊp ®-îc sö dông trong luËn ¸n gåm c¸c sè liÖu kh¶o s¸t thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc. §Ó thu thËp ®-îc c¸c sè liÖu, th«ng tin liªn quan t¸c gi¶ sö dông ph-¬ng ph¸p ®iÒu tra qua hÖ thèng b¶ng hái vµ göi tíi 36 doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn; pháng vÊn trùc tiÕp nh÷ng l·nh ®¹o, kÕ to¸n tr-ëng, c¸c nh©n viªn kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn nh»m t×m hiÓu cô thÓ c¸c phÇn hµnh vµ néi dung c«ng viÖc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gia c«ng hµng may mÆc. + D÷ liÖu thø cÊp: thu thËp c¸c tµi liÖu, sè liÖu trªn c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt liªn quan tíi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn, ngoµi ra t¸c gi¶ cßn thu thËp c¸c tµi liÖu thø cÊp kh¸c nh- s¸ch, niªn gi¸m, b¸o, t¹p chÝ, b¸o c¸o cña ngµnh, c¸c trang web liªn quan tíi vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu, c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n-íc… KÕt qu¶ ®iÒu tra qua ph©n tÝch ®-îc t¸c gi¶ tæng hîp, xö lý, ph©n tÝch theo mét sè ph-¬ng ph¸p nh-: ph-¬ng ph¸p thèng kª, ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch so s¸nh, dù b¸o. §©y lµ ph-¬ng ph¸p quan träng dùa trªn c¸c th«ng tin ®-îc ph©n tÝch lµm c¬ së ®Ó t¸c gi¶ ®-a ra nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ phï hîp víi thùc tr¹ng hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp may mÆc trªn ®Þa bµn thµnh phè H-ng Yªn.