Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Nghiên cứu thành ngữ chỉ quan hệ xã hội trong Tiếng Việt và Tiếng Anh từ góc độ ngôn ngữ học tri nhận

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH<br /> <br /> NGUYỄN THỊ KIM ANH<br /> <br /> NGHI N CỨU TH NH NG<br /> <br /> CH QUAN H<br /> <br /> TRONG TI NG VI T V TI NG ANH<br /> TỪ G C Đ<br /> <br /> NG N NG<br /> <br /> HỌC TRI NH N<br /> <br /> LU N ÁN TI N SĨ NG<br /> <br /> NGH AN - 2016<br /> <br /> VĂN<br /> <br /> H I<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH<br /> <br /> NGUYỄN THỊ KIM ANH<br /> <br /> NGHI N CỨU TH NH NG<br /> <br /> CH QUAN H<br /> <br /> H I<br /> <br /> TRONG TI NG VI T V TI NG ANH<br /> TỪ G C Đ<br /> <br /> NG N NG<br /> <br /> HỌC TRI NH N<br /> <br /> Chuyên ngành: Ngôn ngữ Việt Nam<br /> Mã số: 62 22 01 02<br /> <br /> LU N ÁN TI N SĨ NG<br /> <br /> N<br /> <br /> n<br /> <br /> VĂN<br /> <br /> n<br /> <br /> o<br /> <br /> PGS. TS. NGÔ ĐÌNH PHƢƠNG<br /> PGS. TS. HOÀNG TRỌNG CANH<br /> <br /> NGH AN - 2016<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi xin cam đoan luận án tiến sĩ nhan đề “Nghiên cứu thành ngữ chỉ<br /> quan hệ xã hội trong tiếng Việt và tiếng Anh từ góc độ Ngôn ngữ học tri nhận”<br /> là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong<br /> luận án là trung thực, khách quan và chƣa từng để bảo vệ ở bất kì học vị nào.<br /> Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã đƣợc<br /> cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án này đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.<br /> Nghệ An tháng 11 năm 2016<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> N uyễn T ị K m An<br /> <br /> 3<br /> <br /> ii<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Trong quá trình thực hiện luận án nghiên cứu tại trƣờng Đại học Vinh, tôi đã<br /> nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình, quý báu của các cấp lãnh đạo, các tổ chức và các<br /> cá nhân.<br /> Trƣớc hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới hai ngƣời thầy của tôi,<br /> PGS.TS. Ngô Đình Phƣơng và PGS.TS. Hoàng Trọng Canh đã tận tình hƣớng dẫn<br /> khoa học cũng nhƣ luôn động viên, khích lệ cho tôi trong suốt quá trình hình thành,<br /> hoàn thiện luận án.<br /> Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các thầy, cô giáo trong Khoa Sƣ phạm Ngữ văn,<br /> đặc biệt là tổ bộ môn Ngôn ngữ, Trƣờng Đại học Vinh vì đã giúp tôi trang bị những<br /> kiến thức cần thiết để hoàn thành chƣơng trình nghiên cứu sinh cũng nhƣ hoàn thiện<br /> luận án.<br /> Trong quá trình học tập và thực hiện luận án, tôi đã nhận đƣợc sự hỗ trợ và<br /> tạo điều kiện tốt nhất để hoàn thành chƣơng trình. Tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng<br /> nhất đến Khoa Ngữ văn, Phòng Đào tạo Sau đại học, các phòng ban liên quan và<br /> đặc biệt là Ban giám hiệu Trƣờng Đại học Vinh vì những giúp đỡ quý báu đó.<br /> Tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Ban chủ nhiệm khoa, các đồng<br /> nghiệp trong Khoa Sƣ phạm Ngoại ngữ, Trƣờng Đại học Vinh vì những sự ủng hộ,<br /> động viên, chia sẻ công việc của họ trong suốt quá trình thực hiện luận án.<br /> Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tới những ngƣời thân, gia đình<br /> và bạn bè, những ngƣời luôn sát cánh bên cạnh tôi, ủng hộ tôi trên tất cả các phƣơng<br /> diện để tôi hoàn thành tốt công tác học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận án.<br /> Nghệ An, tháng 11 năm 2016<br /> Tác giả luận án<br /> <br /> N uyễn T ị K m An<br /> <br /> iii<br /> MỤC LỤC<br /> Trang<br /> LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... iii<br /> LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii<br /> BẢNG QUY ƢỚC VI T TẮT V KÍ HI U ........................................................ vi<br /> DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU .......................................................................vii<br /> MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1<br /> 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1<br /> 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 3<br /> 3. Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4<br /> 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 5<br /> 5. Cái mới của luận án ............................................................................................. 7<br /> 6. Cấu trúc của luận án ............................................................................................ 8<br /> Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ<br /> LÝ THUY T CỦA LU N ÁN ................................................................................ 9<br /> 1.1. Dẫn nhập ........................................................................................................... 9<br /> 1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 10<br /> 1.2.1. Lịch sử nghiên cứu thành ngữ trong tiếng Anh ...................................... 10<br /> 1.2.2. Lịch sử nghiên cứu thành ngữ trong tiếng Việt ...................................... 17<br /> 1.3. Cơ sở lý thuyết liên quan đến luận án ............................................................ 22<br /> 1.3.1. Lý luận chung về Ngôn ngữ học tri nhận ............................................... 22<br /> 1.3.2. Nguyên lý và lý thuyết của ngữ nghĩa học tri nhận ................................ 27<br /> 1.3.3. Ẩn dụ....................................................................................................... 30<br /> 1.3.4. Thành ngữ chỉ quan hệ xã hội ................................................................. 35<br /> 1.4. Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................... 43<br /> Chƣơng 2. ĐẶC ĐIỂM CỦA ẨN DỤ Ý NI M QUAN H<br /> TRONG TH NH NG<br /> <br /> H I<br /> <br /> TI NG VI T V TI NG ANH ................................... 45<br /> <br /> 2.1. Dẫn nhập ......................................................................................................... 45<br /> 2.2. Ẩn dụ ý niệm tình bạn .................................................................................... 46<br /> 2.2.1. Nhóm ẩn dụ giao tiếp .............................................................................. 47<br /> 2.2.2. Nhóm ẩn dụ tình cảm, cảm xúc .............................................................. 50<br /> <br />