Luận văn: Giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận vận tải hàng không tại Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

119
lượt xem 30
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài này được chọn với mục tiêu nghiên cứu ở nhiều khía cạnh: Từ tổng quát đến tình hình hoạt động thực tế của nghiệp vụ chuyên môn chỉ nhằm mục đích có được cái nhìn thấu đáo về hoạt động giao nhận vận tải nói chung và giao nhận hàng không nói riêng để từ đó đưa ra một số giải pháp góp phần hoàn thiện lĩnh vực giao nhận vận tải hàng không tại TP.HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận vận tải hàng không tại Thành phố Hồ Chí Minh

MUÏC LUÏC LÔØI MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG I : TOÅNG QUAN DÒCH VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG TRONG KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG HIEÄN ÑAÏI. 1.1 Khaùi quaùt veà nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi haøng khoâng ........................................1 1.1.1 Quaù trình hình thaønh hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ..................................................................................................................1 1.1.2 Söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng ................................................................................................................3 1.2 Tìm hieåu veà nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ...................4 1.2.1 Baøn veà khaùi nieäm giao nhaän haøng hoùa ............................................................4 1.2.2 Vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän trong thöông maïi quoác teá ....................................4 1.2.2.1 Ñoái vôùi nghieäp vuï giao nhaän truyeàn thoáng ....................................................8 1.2.2.2 Ñoái vôùi nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi quoác teá .................................................8 1.2.3 Taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi .........................................10 1.2.3.1 Ñoái vôùi neàn kinh teá quoác daân .......................................................................10 1.2.3.2 Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát nhaäp khaåu ................................11 1.3 Xu höôùng phaùt trieån cuûa nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi trong töông lai................12 1.3.1 Xu höôùng phaùt trieån hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi treân theá giôùi .....................12 1.3.2 Xu höôùng phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng giao nhaän taïi Vieät Nam .........................16 1.4 Kinh nghieäm phaùt trieån ngaønh dòch vuï giao nhaän vaän taûi ..................................18 1.4.1 Kinh nghieäm phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi trong khu vöïc ...................18 1.4.2 Kinh nghieäm phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi taïi Vieät Nam ....................19 Toùm taét chöông .........................................................................................................20 CHÖÔNG II : THÖÏC TRAÏNG KINH DOANH DÒCH VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG TAÏI TP.HCM 2.1 Phaân tích sô löôïc quaù trình hình thaønh dòch vuï giao nhaän taïi TP.HCM..............21 2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM .......26 2.2.1 Sô löôïc veà caùc loaïi hình haøng hoùa giao nhaän vaän taûi .....................................26 -1-
2.2.1.1 Haøng phi maäu dòch ...................................................................................26 2.2.1.2 Haøng kinh doanh ......................................................................................26 2.2.1.3 Haøng ñaàu tö ...............................................................................................27 2.2.1.4 Haøng gia coâng xuaát khaåu .........................................................................27 2.2.1.5 Haøng vaøo, ra khu cheá xuaát ........................................................................28 2.2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi Vieät Nam .... ....................................................................................................................28 2.2.2.1 Dòch vuï giao nhaän – kho vaän truyeàn thoáng ..............................................30 2.2.2.2 Dòch vuï gom haøng leõ ñöôøng haøng khoâng .................................................31 2.2.2.3 Caùc dòch vuï giao nhaän khaùc .....................................................................33 2.2.3 Hieän traïng cô sôû haï taàng ôû TP.HCM aûnh höôûng ñeán dòch vuï giao nhaän vaän taûi ñöôøng haøng khoâng ....................................................................................33 2.2.4 Tieàm naêng phaùt trieån cuûa caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM .........................................................................................................34 2.3 So saùnh vaän taûi haøng khoâng vôùi caùc hình thöùc vaän taûi khaùc ..............................36 2.4 Ñaùnh giaù chung veà hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM .......38 2.4.1 Ñieåm maïnh – thuaän lôïi ...................................................................................38 2.4.2 Ñieåm yeáu – khoù khaên ....................................................................................40 Toùm taét chöông .........................................................................................................43 CHÖÔNG III : CAÙC GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN DÒCH VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG TAÏI TP.HCM 3.1 Caên cöù ñeå xaây döïng giaûi phaùp ...........................................................................44 3.1.1 Nhöõng muïc tieâu chieán löôïc vaù chính saùch phaùt trieån ngaønh giao nhaän vaän taûi quoác teá ......................................................................................................44 3.1.2 Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá taïi TP.HCM .......................................................45 3.1.3 Döï baùo nhu caàu dòch vuï giao nhaän haøng khoâng taïi TP.HCM ........................45 3.2 Nhöõng giaûi phaùp chieán löôïc nhaèm phaùt trieån dòch vuï giao nhaän haøng khoâng....46 3.2.1 Nhoùm giaûi phaùp 1: Hoaøn thieän coâng taùc xaây döïng cô sôû haï taàng giao nhaän vaän taûi haøng khoâng .........................................................................................46 -2-
3.2.1.1 Môû roäng vaø naâng caáp heä thoáng kho baõi ....................................................46 3.2.1.2 Tham gia vaø öùng duïng thöông maïi ñieän töû ...............................................47 3.2.2 Nhoùm giaûi phaùp 2: Phaùt trieån vaø naâng cao hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï giao nhaän vaän taûi ............................................................................................49 3.2.2.1 Phaùt trieån kyõ thuaät gom haøng leû göûi baèng ñöôøng haøng khoâng..................49 3.2.2.2 Thöïc hieän caùc phöông thöùc giao nhaän tieân tieán ........................................50 3.2.2.3 Ñònh höôùng phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï giao nhaän vaän taûi ....................51 3.2.2.4 Phaùt trieån loaïi hình giao nhaän vaän taûi ña phöông thöùc ............................53 3.2.2.5 Ñaåy maïnh kinh doanh dòch vuï haäu caàn ....................................................55 3.2.2.6 Gia taêng thò phaàn vaän chuyeån quoác teá cuûa ngaønh haøng khoâng trong nöôùc ..........................................................................................................56 3.2.3 Nhoùm giaûi phaùp 3: Taêng cöôøng tieáp thò – quaûng baù dòch vuï giao nhaän haøng khoâng ....................................................................................................57 3.2.3.1 Ñaåy maïnh nghieäp vuï Sales – Maketing .................................................57 3.2.3.2 Xaây döïng vaø thieát laäp caùc moái quan heä ngoaïi giao .................................58 3.2.3.3 Thaønh laäp chi nhaùnh – vaên phoøng ñaïi dieän coâng ty..................................59 3.2.4 Nhoùm giaûi phaùp 4: Hoaøn thieän vaø naâng cao chaát löôïng nguoàn nhaân löïc .......59 3.3 Kieán nghò ............................................................................................................61 3.3.1 Ñoái vôùi Nhaø nöôùc vaø Chính phuû ....................................................................61 3.3.2 Ñoái vôùi Hieäp hoäi giao nhaän Vieät Nam (VIFFAS) ..........................................62 Toùm taét chöông .........................................................................................................63 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏC LUÏC -3-
LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Trong tieán trình ñi leân vaø hoäi nhaäp toaøn caàu, Vieät Nam noùi chung vaø TP.HCM noùi rieâng ñaõ khoâng ngöøng cuûng coá vaø ñoåi môùi veà moïi maët, moïi lónh vöïc ñeå phuø hôïp vôùi xu theá cuûa thôøi ñaïi. Trong böôùc hoäi nhaäp ñoù, caùc loaïi hình kinh doanh cuõng ra söùc tìm toøi vaø öùng duïng nhöõng tieán boä, nhöõng ñoåi môùi cuûa khoa hoïc vaø xaõ hoäi nhaèm ñuoåi kòp ñaø phaùt trieån chung aáy. Vaø söï xuaát hieän cuûa moâ hình dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng hoùa laø moät cuoäc caùch maïng ñieån hình veà lónh vöïc ngoaïi thöông. Thaät vaäy, giao nhaän kho vaän ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù laø ngaønh taïo ra giaù trò gia taêng cao ñoàng thôøi ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc hoã trôï caùc ngaønh saûn xuaát, hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu phaùt trieån. Trong moät vaøi naêm gaàn ñaây, tuy ñaõ coù nhöõng böôùc tieán boä ñaùng keå nhöng cuõng nhö bao ngaønh dòch vuï khaùc cuûa Vieät Nam, giao nhaän kho vaän vaãn coøn ôû giai ñoaïn sô khai. Theá nhöng khoâng theå phuû nhaän raèng dòch vuï giao nhaän vaän taûi laø moät lónh vöïc ñaày tieàm naêng. Naém baét ñöôïc ñaëc ñieåm ñoù, toâi ñaõ choïn ñeà taøi: “Giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM”. Ñeà taøi naøy ñöôïc choïn vôùi muïc tieâu nghieân cöùu ôû nhieàu khía caïnh: töø toång quaùt ñeán tình hình hoaït ñoäng thöïc teá cuûa nghieäp vuï chuyeân moân chæ nhaèm muïc ñích coù ñöôïc caùi nhìn thaáu ñaùo veà hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi noùi chung vaø giao nhaän haøng khoâng noùi rieâng ñeå töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp goùp phaàn hoaøn thieän lónh vöïc giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: ¾ Veà phöông phaùp luaän: Trình baøy toùm taét, coù heä thoáng ñeå nhaän thöùc ñuùng hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu. Qua caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc töø moät vaøi coâng ty giao nhaän vaän taûi vaø nhöõng taøi lieäu tham khaûo ñaõ cho -4-
pheùp ruùt ra ñöôïc moâït soá chieán löôïc goùp phaàn thuùc ñaåy caùc coâng ty hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi coù hieäu quaû hôn trong lónh vöïc kinh doanh dòch vuï giao nhaän. ¾ Veà thöïc tieãn: Ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng ñoàng thôøi nghieân cöùu quy trình hoaït ñoäng giao nhaän haøng hoùa cuûa coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM. Töø ñoù naém baét ñöôïc öu ñieåm, thuaän lôïi cuøng nhöõng nhöôïc ñieåm, thaùch thöùc maø coâng ty caàn phaûi ñoái maët. Ñöa ra nhöõng kieán nghò ñeå taïo ñieàu kieän cho caùc chieán löôïc khaû thi. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu: Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø ngaønh giao nhaän vaän taûi haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu baèng ñöôøng haøng khoâng taïi TP.HCM. Phaïm vi nghieân cöùu: Noäi dung cuûa ñeà taøi ñöôïc taäp trung vaøo vieäc nghieân cöùu nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi haøng khoâng trong kinh teá thò tröôøng hieän ñaïi. Caùc daãn chöùng, soá lieäu trong ñeà taøi ñöôïc laáy töø thöïc teá hoaït ñoäng cuûa moät vaøi coâng ty giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM vaø soá lieäu thoáng keâ cuûa sôû keá hoaïch vaø ñaàu tö. 4. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn cuûa ñeà taøi nghieân cöùu: Thoâng qua luaän vaên cuûa mình, vôùi söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa ngaønh giao nhaän vaän taûi quoác teá noùi chung vaø cuûa ngaønh giao nhaän vaän taûi haøng khoâng noùi rieâng, ñöa ra moät soá giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng khoâng taïi TP.HCM vôùi hy voïng seõ laø taøi lieäu tham khaûo ñeå giuùp caùc doanh nghieäp tìm ra phöông höôùng ñuùng ñaén treân con ñöôøng phaùt trieån, ñeå toàn taïi vaø ñöùng vöõng treân thò tröôøng. 5. Keát caáu ñeà taøi: Luaän vaên ñöôïc chia laøm 3 chöông. -5-
CHÖÔNG I:NGHIEÄP VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI ÑÖÔØNG HAØNG KHOÂNG TRONG KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG HIEÄN ÑAÏI 1.1 . KHAÙI QUAÙT VEÀ NGHIEÄP VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG 1.1.1 Quaù trình hình thaønh hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi haøng hoaù xuaát nhaäp khaåu Dòch vuï giao nhaän vaän taûi ñaõ coù töø raát laâu treân theá giôùi. Theo thôøi gian, cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa nhöõng moái quan heä giao dòch quoác teá trong lónh vöïc thöông maïi vaø söï taùc ñoäng cuûa tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät maø dòch vuï naøy ñaõ khoâng ngöøng phong phuù hoùa veà maët hình thöùc vaø ña daïng hoùa veà maët noäi dung. Tröôùc theá kyû XVI, neàn saûn xuaát xaõ hoäi treân theá giôùi luùc baáy giôø chuû yeáu laø noâng nghieäp – tieåu thuû coâng nghieäp, chòu aûnh höôûng roõ reät cuûa moâi tröôøng ñòa lyù. Phaân coâng lao ñoäng quoác teá chöa coù, vuøng kinh teá chöa hình thaønh. Do aûnh höôûng cuûa ñieàu kieän töï nhieân, daân cö, lòch söû khaùc nhau giöõa caùc khu vöïc treân traùi ñaát neân ñaõ hình thaønh nhöõng khu vöïc saûn xuaát ñaëc thuø. Ñoù laø ba khu vöïc: ¾ Khu vöïc Hoaøng Haø – Döông Töû (Trung Quoác ngaøy nay) vaø Haèng Haø (Aán Ñoä) vôùi saûn vaät chuû yeáu laø noâng saûn, tô luïa, ñaù quyù vaø höông lieäu… ¾ Khu vöïc Baéc Ñòa Trung Haûi (coù Taây Ban Nha, Phaùp, YÙ, Hy Laïp): saûn vaät chính laø luùa mì, khoai taây, nho, taùo, röôïu, … ¾ Khu vöïc haï löu soâng Nil vaø Löôõng Haø (nay thuoäc ñòa phaän caùc nöôùc Trung Ñoâng): saûn vaät chính laø chaø laø, boâng, cöøu, len, thaûm deät… Söùc saûn xuaát ôû caùc khu vöïc baáy giôø chöa lôùn, giao thoâng vaän taûi chöa phaùt trieån, tình traïng caùt cöù phong kieán naëng neà, khoâng cho pheùp phía Ñoâng vaø phía Taây baùn caàu trao ñoåi haøng hoùa vôùi nhau. -6-
Cuoái theá kyû XV – ñaàu theá kyû XVI, giao thoâng vaän taûi phaùt trieån maïnh, söï phaùt minh ra ñaàu maùy hôi nöôùc, kyõ thuaät haøng haûi phaùt trieån giuùp cho hoaït ñoäng vaän taûi bieån coù ñieàu kieän phaùt trieån ôû Anh Quoác vôùi nhöõng ñoäi thöông thuyeàn coù khaû naêng vöôït bieån. Sang theá kyû XVI – XVII, tröôøng phaùi chuû nghóa troïng thöông xuaát hieän. Vaän taûi vieãn döông phaùt trieån maïnh ñaõ thuùc ñaåy giao löu thöông maïi, vaên hoùa giöõa caùc chaâu luïc Aâu – AÙ, Aâu – Myõ. Vaøo thôøi kyø naøy coù nhieàu ngaønh ngheà môùi ra ñôøi trong ñoù coù ngaønh giao nhaän haøng hoùa vaø caùc nöôùc Thuïy Syõ, Ñöùc, Anh ñöôïc xem laø chieác noâi ñaàu tieân cuûa ngaønh giao nhaän. Töø luùc ban ñaàu, caùc ñôn vò giao nhaän chæ coù vaøi ba ngöôøi cuøng nhau goùp voán chung ñeå kinh doanh, quy moâ khoâng lôùn, thöôøng ñaët caùc hoäi sôû ôû nhöõng thaønh phoá caûng bieån lôùn ôû Phaùp, Anh, Ñöùc. Coâng vieäc chính cuûa hoï chæ laø ñaïi lyù uûy thaùc thay maët nhaø xuaát nhaäp khaåu thöïc hieän nhöõng coâng vieäc bình thöôøng nhö: boác dôõ haøng hoùa, löu kho haøng, thu xeáp chuyeân chôû noäi ñòa baèng ñöôøng boä, thanh toaùn tieàn haøng cho khaùch haøng cuûa mình, moät soá khaùch haøng thöông maïi thoâng qua ñôn vò giao nhaän ñeå ñaët mua haøng töø nöôùc ngoaøi. Haõng giao nhaän ñaàu tieân treân theá giôùi ra ñôøi vaøo naêm 1522 ôû Badilay – Thuïy Syõ, döôùi teân goïi E.Vansai. Ñeán nhöõng naêm ñaàu theá kyû XX, saûn xuaát coâng nghieäp phaùt trieån maïnh, nhaát laø ngaønh saûn xuaát xe hôi, maùy moùc coâng nghieäp. Löôïng trao ñoåi nhöõng maët haøng naøy giöõa Baéc Myõ vaø Chaâu Aâu raát lôùn, töø ñoù ñaõ phaùt sinh ra nhu caàu caàn phaûi coù moät toå chöùc chuyeân bieät luoân ñöùng ra lo vieäc giao nhaän haøng hoùa ôû beán caûng. Vaø sau ñoù, caùc ñôn vò giao nhaän ñaõ ñöùng ra kyù keát hôïp ñoàng vôùi caùc nhaø saûn xuaát ñeå cung caáp hoaït ñoäng ñoùng goùi, cheøn loùt haøng thaät kyõ löôõng, ñöa xuoáng taøu bieån xuaát ñi. Traûi qua haøng traêm naêm, quan heä buoân baùn quoác teá ngaøy caøng môû roäng vaø vieäc phaùt trieån caùc phöông thöùc vaän taûi ngaøy caøng tieân tieán, -7-
thoâng qua ñoù thì phaïm vi hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò giao nhaän cuõng ngaøy caøng ñöôïc môû roäng veà quy moâ laãn taàm hoaït ñoäng, khai tröông theâm vaên phoøng ôû saâu trong ñaát lieàn ñeå thu xeáp vieäc vaän chuyeån haøng kyõ löôõng hôn, mua saém xe taûi ñeå tham gia vieäc vaän chuyeån ñöôøng boä, ñöôøng saét. Caùc ñôn vò giao nhaän coù quy moâ lôùn mua laïi caùc ñôn vò coù quy moâ nhoû, daàn daàn hình thaønh coâng ty giao nhaän vaän taûi lôùn, coù taàm hoaït ñoäng treân nhieàu laõnh thoå khaùc nhau vôùi ña daïng caùc loaïi hình dòch vuï. 1.1.2 Söï phaùt trieån cuûa ngaønh giao nhaän vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng Töø thôøi xa xöa, giao nhaän, vaän taûi ñaõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Qua nhieàu thaäp kyû, cô caáu caùc ngaønh coâng thöông nghieäp – dòch vuï ñaõ traûi qua nhöõng bieán ñoåi saâu saéc, noùi chung ngöôøi baùn haøng hoùa khoâng nhaát thieát phaûi laø ngöôøi saûn xuaát vaø ngöôøi mua cuõng khoâng nhaát thieát laø ngöôøi tieâu duøng cuoái cuøng. Quaù trình haøng hoùa ñi töø ngöôøi saûn xuaát ñeán ngöôøi tieâu duøng phaûi ñi qua khaù nhieàu nhaø trung gian, hoï laàn löôït ñoùng vai troø ngöôøi baùn, ngöôøi mua vaø laø moät boä phaän cuûa quaù trình löu thoâng haøng hoùa töø ngöôøi saûn xuaát ñeán ngöôøi tieâu duøng. Tính chaát phong phuù cuûa haøng hoùa vaø söï vaän ñoäng phöùc taïp cuûa chuùng ñoøi hoûi söï quaûn lyù chaët cheõ, ñaët ra nhöõng yeâu caàu môùi ñoái vôùi vaän taûi. Keát quaû laø hoaït ñoäng vaän taûi noùi rieâng vaø löu thoâng phaân phoái noùi chung luoân phaûi ñaûm baûo ñöôïc yeâu caàu ñuùng luùc, ñuùng ñòa chæ. Vaø vaän taûi haøng khoâng ñaõ laø moät trong nhöõng phöông tieän vaän taûi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhu caàu caáp thieát cuûa khaùch haøng moät caùch toát nhaát. Tuy vaän taûi haøng khoâng vaãn coøn laø moät ngaønh vaän taûi non treû. Cuoái theá kyû 19 ñaàu theá kyû 20, vaän taûi haøng khoâng môùi baét ñaàu phaùt trieån vaø nhôø caùc tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät maø ngaønh vaän taûi haøng khoâng ngaøy caøng ñöôïc phaùt trieån nhanh choùng. Tröôùc ñaây noù chuû yeáu phuïc vuï chuyeân chôû haøng khaùch. Veà sau -8-
vaän taûi haøng khoâng ñaõ ñöôïc söû duïng roäng raõi vaøo vieäc chuyeân chôû haøng hoùa trong phaïm vi noäi ñòa cuõng nhö quoác teá. Ñeán ngaøy nay thì vieäc chuyeân chôû haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng ñaõ ñoùng moät vai troø raát lôùn trong hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá. Trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây, vieäc vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng giöõa caùc quoác gia treân theá giôùi phaùt trieån voâ cuøng maïnh meõ. Naêm 1998 haøng khoâng theá giôùi ñaõ thöïc hieän ñöôïc 61,2 trieäu taán haøng hoùa vaø vaän chuyeån 2,9 tyû haønh khaùch. Vaän taûi haøng khoâng thích hôïp vôùi chuyeân chôû haøng hoùa treân khoaûng caùch xa, ôû nhöõng nôi maø caùc ngaønh vaän taûi khaùc khoâng coù khaû naêng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän ñöôïc nhöng seõ gaëp nhieàu khoù khaên. Tuy nhieân möùc cöôùc cuûa vaän taûi haøng khoâng laïi khaù ñaét (cao gaáp 5 laàn so vôùi vaän taûi bieån), thöôøng thì khaùch haøng chæ löïa choïn phöông thöùc naøy khi khoâng coøn caùch naøo khaùc. Beân caïnh ñoù thì thuû tuïc xuaát nhaäp haøng laïi phöùc taïp, ñoøi hoûi nhieàu loaïi giaáy tôø, chöùng nhaän vaø bò haïn cheá veà söùc chôû. Tuy coù nhöõng ñieåm yeáu nhö vaäy nhöng vaän taûi haøng khoâng laïi coù hai öu ñieåm lôùn ñoù laø toác ñoä vaän chuyeån nhanh vaø ñoä an toaøn laïi cao. Vì vaäy, vaän taûi haøng khoâng raát thích hôïp vôùi chuyeân chôû haøng leû, coù giaù trò cao (nhö ngaân phieáu, nöõ trang, kim cöông, ñaù quyù, vaøng, ñoàng ñen, …); Haøng coù tính hö hoûng cao (nhö rau quaû, haûi saûn ñoâng laïnh); Haøng hoùa mang tính caáp baùch, thôøi vuï hay theo muøa (nhö haøng phuïc vuï leã hoäi, haøng döï hoäi chôï, trieån laõm, aùo len cho muøa ñoâng, linh kieän laép raùp voâ tuyeán cho muøa World Cup, quaàn aùo cho ngaøy Teát… ); Haøng hoùa coù tính thôøi söï nhö saùch baùo, taïp chí… ; Caùc loaïi ñoäng vaät soáng… -9-
1.2 . TÌM HIEÅU VEÀ NGHIEÄP VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG HOÙA 1.2.1 Baøn veà khaùi nieäm giao nhaän vaän taûi haøng hoùa Ñaëc ñieåm cuûa buoân baùn quoác teá laø ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ôû nhöõng nöôùc khaùc nhau. Sau khi hôïp ñoàng mua baùn ñöôïc kyù keát, ngöôøi baùn thöïc hieän vieäc giao haøng, töùc laø haøng hoùa ñöôïc vaän chuyeån töø ngöôøi baùn sang ngöôøi mua. Ñeå cho quaù trình vaän chuyeån ñoù baét ñaàu ñöôïc, töùc laø haøng hoùa ñeán tay ngöôøi mua, caàn phaûi thöïc hieän haøng loaït caùc caùc coâng vieäc khaùc lieân quan ñeán quaù trình chuyeân chôû nhö bao bì, ñoùng goùi, löu kho, ñöa haøng ra caûng, laøm caùc thuû tuïc göûi haøng, xeáp haøng leân taøu, vaän taûi haøng hoùa ñeán caûng ñích, dôõ haøng ra khoûi taøu vaø giao cho ngöôøi nhaän haøng… Ñoù coù phaûi laø nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi haøng hoùa hay khoâng? Cho ñeán ngaøy nay, ñaõ coù khaù nhieàu caùc khaùi nieäm ñöôïc neâu ra ñeå khaùi quaùt veà nhöõng chöùc naêng cuûa hoaït ñoäng dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng hoùa nhö: ¾ “Hoaït ñoäng giao nhaän coù theå ñöôïc ñònh nghóa laø toå chöùc vaän chuyeån haøng hoùa vaø thöïc hieän taát caû caùc coâng vieäc coù lieân quan ñeán vieäc vaän chuyeån ñoù“ (saùch “ kinh teá vaø toå chöùc vaän taûi quoác teá” – nhaø kinh teá Salan Tarski). ¾ “Ngöôøi giao nhaän laø ngöôøi trung gian giöõa ngöôøi göûi haøng hay ngöôøi nhaän haøng vôùi ngöôøi vaän chuyeån. Vò theá trung gian cuûa ngöôøi giao nhaän theå hieän ôû choã thöïc hieän raát nhieàu hoaït ñoäng vaø coâng vieäc vaän chuyeån. Hoï hoaït ñoäng töø quy moâ nhoû laø nhöõng vaên phoøng ñôn leû, lo lieäu chöùng töø, saép xeáp vieäc vaän chuyeån cho ñeán quy moâ lôùn laø trôû thaønh nhöõng coâng ty quoác teá, cung caáp haøng loaït caùc hoaït ñoäng hoã trôï bao goàm caû vieäc vaän chuyeån” ( Saùch “ Kinh teá, tieáp thò vaø ñieàu haønh trong vaän taûi haøng khoâng” cuûa Peter S.Smith ). ¾ “Ngöôøi giao giao nhaän vaän taûi laø ñaïi lyù uûy thaùc thay maët nhaø xuaát nhaäp khaåu thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï töø ñôn giaûn nhö löu cöôùc, laøm thuû tuïc thueá cho - 10 -
ñeán laøm troïn goùi caùc dòch vuï cuûa toaøn boä quaù trình vaän taûi vaø phaân phoái haøng (Ñònh nghóa veà giao nhaän vaän taûi do Uûy ban kinh teá xaõ hoäi Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông – ESCAP). ¾ Theo quy taéc maãu cuûa Lieân ñoaøn caùc Hieäp hoäi giao nhaän quoác teá (FIATA) veà dòch vuï giao nhaän, dòch vuï giao nhaän ñöôïc ñònh nghóa laø baát kyø loaïi dòch vuï naøo lieân quan ñeán vaän chuyeån, gom haøng, löu kho, boác xeáp, ñoùng goùi hay phaân phoái haøng hoùa cuõng nhö caùc dòch vuï tö vaán hay coù lieân quan ñeán caùc dòch vuï treân, keå caû caùc vaán ñeà haûi quan, taøi chính, mua baûo hieåm, thanh toaùn, thu nhaäp chöùng töø lieân quan ñeán haøng hoùa. Vieäc thöïc hieän caùc dòch vuï giao nhaän ñöôïc goïi laø nghieäp vuï giao nhaän – Forwarding, ngöôøi giao nhaän laø kieán truùc sö vaän taûi. Ñònh nghóa treân cuõng nhaán maïnh giao nhaän vaän taûi chính laø ngöôøi thieát keá, toå chöùc vaän taûi, laø ngöôøi ñoùng vai troø trung gian. ¾ Theo luaät thöông maïi Vieät Nam, dòch vuï giao nhaän haøng hoùa laø haønh vi thöông maïi, theo ñoù ngöôøi laøm dòch vuï giao nhaän haøng hoùa töø ngöôøi göûi, toå chöùc vaän chuyeån, löu kho, löu baõi, laøm caùc thuû tuïc giaáy tôø vaø caùc dòch vuï khaùc coù lieân quan ñeå giao nhaän theo söï uûy thaùc cuûa chuû haøng, cuûa ngöôøi vaän taûi hoaëc cuûa ngöôøi laøm dòch vuï giao nhaän khaùc Maëc duø coù khaù nhieàu caùc ñònh nghóa, moãi ñònh nghóa laïi nhaán maïnh veà moät chöùc naêng, phaïm vi, traùch nhieäm cuûa hoaït ñoäng giao nhaän nhöng noùi moät caùch chính xaùc thì hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi haøng hoùa phaûi bao quaùt ñöôïc hai yeáu toá: caùc dòch vuï haäu caàn treân ñaát lieàn; Caùc phöông tieän vaän taûi vaø toå chöùc vaän taûi. Ngöôøi giao nhaän khoâng chæ laø moät kieán truùc sö vaän taûi maø coøn laø nhaø cung caáp caùc dòch vuï coù giaù trò nhaèm thoaû maõn nhu caàu cuûa khaùch haøng nhö cung caáp caùc dòch vuï haäu caàn cho khaùch haøng. Ngöôøi giao nhaän thöïc hieän ñaày ñuû caùc dòch vuï ôû phía ngöôøi nhaän trong quaù trình thöïc hieän vieäc göûi haøng ñeán vieäc nhaän haøng - 11 -
vôùi vai troø laø moät ñaïi lyù kinh doanh trung gian hoaëc vôùi vai troø laø moät coâng ty ñöôïc toaøn quyeàn uûy thaùc chuyeân chôû cuûa khaùch haøng. Töø nhöõng ñònh nghóa treân, hoaït ñoäng giao nhaän quoác teá coù nhöõng ñaëc ñieåm sau: ¾ Ñoái töôïng dòch vuï giao nhaän vaän taûi quoác teá laø saûn phaåm haøng hoaù, nhöng hoaït ñoäng naøy khoâng laøm thay ñoåi traïng thaùi ban ñaàu nhö hình daùng, kích thöôùc, soá löôïng, chaát löôïng neáu coù chæ laø taêng theâm giaù trò cuûa haøng hoaù maø laøm thay ñoåi trong khoâng gian baèng vieäc söû duïng caùc phöông tieän vaän chuyeån. ¾ Hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi quoác teá phuï thuoäc raát nhieàu vaøo ñöôøng loái phaùt trieån kinh teá, chuû tröông cuûa môû cöûa vaø kinh teá ñoái ngoaïi cuûa Nhaø nöôùc ¾ Saûn phaåm cuûa dòch vuï giao nhaän vaän taûi khoâng coù hình daùng kích thöôùc cuï theå, khoâng toàn taïi ñoäc laäp vôùi quaù trình taïo ra noù, saûn phaåm cuûa dòch vuï giao nhaän vaän taûi theå hieän chaát löôïng dòch vuï vaän taûi vaø caùc dòch vuï ñi keøm trong quaù trình thoûa maõn nhöõng nhu caàu cuûa ngöôøi göûi (ngöôøi cung caáp) vaø ngöôøi nhaän haøng. 1.2.2 Vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän trong thöông maïi quoác teá Vaän chuyeån haøng hoaù baèng ñöôøng haøng khoâng ñoùng moät vai troø raát quan troïng trong buoân baùn quoác teá. Caøng ngaøy caøng coù nhieàu haøng hoaù ñöôïc vaän chuyeån baèng phöông thöùc vaän taûi haøng khoâng. Hieän nay theo thoáng keâ cuûa lieân hieäp quoác thì löôïng haøng hoaù vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng chieám khoaûng 1/3 giaù trò haøng hoaù buoân baùn treân theá giôùi. Soá haøng hoaù naøy chuû yeáu ñöôïc luaân chuyeån qua caùc ñaïi lyù haøng khoâng (laø ngöôøi ñaïi dieän cho ngöôøi göûi haøng vaø cho caû haõng haøng khoâng). Maïng löôùi haøng khoâng bao phuû khaép ñòa caàu vaø hoaït ñoäng raát nhoän nhòp. Caùc ñaïi lyù haøng khoâng cuõng taïo thaønh moät maïng löôùi töông töï ôû khaép caùc saân bay, caùc thaønh phoá vaø ñaûm nhaän hôn 9/10 soá löôïng haøng hoaù vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng. - 12 -
Vôùi moät quoác gia phaùt trieån thì chæ tieâu veà ngaønh haøng khoâng laø moät chæ tieâu voâ cuøng quan troïng vì : ¾ Noù ñaùnh giaù ñöôïc naêng löïc quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc ¾ Trình ñoä kyõ thuaät ¾ Khaû naêng kinh teá cuûa quoác gia ñoù ¾ Cuõng nhö löôïng haøng hoaù löu chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng so vôùi caùc phöông thöùc khaùc nhö theá naøo. Khi maø giao nhaän vaän taûi haøng khoâng ngaøy caøng phaùt trieån thì vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän ñöôïc theå hieän qua caùc chöùc naêng sau : 1.2.2.1 Ñoái vôùi nghieäp vuï giao nhaän truyeàn thoáng Kinh doanh giao nhaän haøng hoùa ñôn thuaàn chính laø giao nhaän truyeàn thoáng ñaõ coù töø thôøi xa xöa vaø chuû yeáu laø dieãn ra trong noäi ñòa moät nöôùc. Nghieäp vuï giao nhaän truyeàn thoáng chuû yeáu bao goàm caùc khaâu nhö: ¾ Toå chöùc chuyeân chôû haøng hoùa töø nôi saûn xuaát ñeán caùc ñieåm ñaàu moái vaän taûi vaø ngöôïc laïi. ¾ Toå chöùc xeáp dôõ haøng hoùa leân xuoáng caùc phöông tieän vaän taûi taïi caùc ñieåm ñaàu moái vaän taûi. ¾ Laäp caùc chöùng töø trong quaù trình göûi haøng, nhaän haøng nhaèm baûo veä quyeàn lôïi cuûa chuû haøng. ¾ Theo doõi vaø giaûi quyeát nhöõng khieáu naïi veà haøng hoùa trong quaù trình giao nhaän, vaän chuyeån ñoàng thôøi thanh toaùn caùc chi phí coù lieân quan ñeán giao nhaän. 1.2.2.2 Ñoái vôùi nghieäp vuï giao nhaän vaän taûi quoác teá: Khi maø vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän ngaøy caøng ñöôïc naâng cao trong thöông maïi vaø vaän taûi quoác teá thì ñoàng thôøi phaïm vi, chöùc naêng cuûa hoï cuõng ngaøy caøng ñöôïc môû roäng: ¾ Moâi giôùi haûi quan (Custom Broker): - 13 -
Thuôû ban ñaàu, ngöôøi giao nhaän chæ hoaït ñoäng ôû trong nöôùc. Nhieäm vuï cuûa ngöôøi giao nhaän luùc baáy giôø laø laøm thuû tuïc haûi quan ñoái vôùi haøng nhaäp khaåu. Sau ñoù hoï ñaõ môû roäng hoaït ñoäng phuïc vuï caû haøng xuaát khaåu vaø daønh choã chôû haøng trong vaän taûi quoác teá hoaëc löu cöôùc vôùi caùc haõng taøu, haõng haøng khoâng theo söï uûy thaùc cuûa ngöôøi xuaát khaåu hoaëc nhaäp khaåu tuøy thuoäc vaøo quy ñònh cuûa hôïp ñoàng mua baùn. Treân cô sôû ñöôïc Nhaø Nöôùc cho pheùp, ngöôøi giao nhaän thay maët ngöôøi xuaát khaåu, nhaäp khaåu ñeå khai baùo, laøm thuû tuïc haûi quan hay moâi giôùi haûi quan. ¾ Laøm ñaïi lyù (Agent): Vôùi chöùc naêng laø moät ñaïi lyù, ngöôøi giao nhaän nhaän uûy thaùc töø moät ngöôøi chuû haøng ñeå lo nhöõng coâng vieäc giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu, laøm vieäc ñeå baûo veä lôïi ích cuûa chuû haøng, laøm trung gian giöõa ngöôøi göûi haøng vôùi ngöôøi vaän taûi, ngöôøi vaän taûivôùi ngöôøi nhaän haøng, ngöôøi baùn vôùi ngöôøi mua. Hoï höôûng hoa hoàng vaø khoâng chòu traùch nhieäm veà toån thaát cuûa haøng hoùa, chæ chòu traùch nhieäm veà haønh vi cuûa mình chöù khoâng chòu traùch nhieäm veà haønh vi cuûa ngöôøi laøm thueâ cho mình hoaëc cho chuû haøng. ¾ Lo lieäu chuyeån taûi vaø tieáp göûi haøng hoùa (Transhipment and on – carriage): Khi haøng hoùa phaûi chuyeån taûi hoaëc quaù caûnh qua nöôùc thöù ba, ngöôøi giao nhaän seõ lo lieäu thuû tuïc quaù caûnh hoaëc toå chöùc chuyeån taûi haøng hoùa töø phöông tieän vaän taûi naøy sang phöông tieän vaän taûi khaùc hoaëc giao haøng ñeán tay ngöôøi nhaän. ¾ Löu kho haøng hoùa (Warehousing): Trong tröôøng hôïp phaûi löu kho haøng hoùa tröôùc khi xuaát khaåu hoaëc sau khi nhaäp khaåu, ngöôøi giao nhaän seõ lo lieäu vieäc ñoù baèng phöông tieän cuûa mình hoaëc thueâ ngöôøi khaùc vaø phaân phoái haøng hoùa neáu caàn. ¾ Ngöôøi gom haøng (Cargo Consolidator): - 14 -
Laø taäp trung moät soá loâ haøng nhoû, leû thaønh moät soá loâ haøng lôùn göûi ñi cuøng moä ñòa ñieåm theo cuøng moät vaän ñôn haøng khoâng. Khi haøng ñeán ñòa ñieåm ñích, ñaïi lyù cuûa anh ta lo lieäu nhaän loâ haøng ñoù, dôõ ra vaø chia leõ. Thöïc hieän dòch vuï gom haøng, ngöôøi lao ñoäng coù lôïi laø thu ñöôïc khoaûn cheânh leäch ñaùng keå do haõng haøng khoâng daønh cho nhöõng loâ haøng lôùn. ¾ Ngöôøi chuyeân chôû (Carrier): Khi ñoùng vai troø laø ngöôøi chuyeân chôû, ngöôøi giao nhaän seõ tröïc tieáp kyù hôïp ñoàng vaän taûi vôùi chuû haøng vaø chòu traùch nhieäm chuyeân chôû haøng hoùa töø nôi naøy ñeán nôi khaùc. Ngöôøi giao nhaän seõ laø ngöôøi thaàu chuyeân chôû (contracting carrier) neáu hoï kyù hôïp ñoàng maø khoâng tröïc tieáp chuyeân chôû. Hoaëc hoï seõ laø ngöôøi chuyeân chôû thöïc teá trong tröôøng hôïp hoï tröïc tieáp chuyeân chôû. Nhöng duø laø ôû hình thöùc naøo ñi chaêng nöõa thì hoï vaãn phaûi laø ngöôøi chòu traùch nhieäm chính veà haøng hoùa trong suoát cuoäc haønh trình vaø hoï coù theå phaùt haønh vaän ñôn. ¾ Ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc (Multimodal Transport Operator – MTO): Trong tröôøng hôïp ngöôøi giao nhaän cung caáp dòch vuï vaän taûi ñi suoát hoaëc coøn goïi laø “vaän taûi töø cöûa ñeán cöûa“ (door to door) thì ngöôøi giao nhaän ñaõ ñoùng vai troø laø ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc (MTO). Hoï seõ toå chöùc toaøn boä quaù trình vaän taûi moät caùch toát nhaát, an toaøn nhaát, tieát kieäm nhaát vaø cuõng seõ chòu traùch nhieäm hoaøn toaøn veà haøng hoùa. 1.2.3 Taàm quan troïng cuûa hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi ngoaïi thöông 1.2.3.1 Ñoái vôùi neàn kinh teá quoác daân Töø nhöõng ñieàu ñaõ trình baøy cho thaáy hoaït ñoäng giao nhaän laø moät chöùc naêng kinh teá coù aûnh höôûng saâu roäng ñeán toaøn xaõ hoäi. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay ngöôøi ta luoân mong muoán nhöõng dòch vuï hoaøn haûo vaø ñieàu ñoù seõ ñaït ñöôïc khi phaùt trieån hoaït ñoäng giao nhaän. Giao nhaän laø moät chuoãi hoaït ñoäng lieân tuïc, coù - 15 -
lieân heä maät thieát vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi laãn nhau. Neáu xem xeùt ôû goùc ñoä toång theå ta thaáy giao nhaän laø moái lieân keát kinh teá xuyeân suoát gaàn nhö toaøn boä quaù trình saûn xuaát, löu thoâng vaø phaân phoái haøng hoùa. Moät nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa tröôøng ñaïi hoïc Quoác Gia Michigan (Hoa Kyø) cho thaáy, chæ rieâng hoaït ñoäng giao nhaän ñaõ chieám töø 10 ñeán 15% GDP cuûa haàu heát caùc nöôùc lôùn ôû Chaâu Aâu, Baéc Myõ vaø moät soá neàn kinh teá Chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông (Theo Rushton Oxley & Croucher, 2000 ). Vì vaäy neáu naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaønh giao nhaän kho vaän thì hieäu quaû kinh teá xaõ hoäi ngaøy caøng ñöôïc naâng cao laø moät ñieàu taát yeáu. Thaät vaäy, ngaønh giao nhaän vaän taûi phaùt trieån taát yeáu keùo theo söï phaùt trieån heä thoáng keát caáu haï taàng cô sôû, ñaëc bieät laø caùc coâng trình keát caáu haï taàng tröïc tieáp phuïc vuï cho giao nhaän vaän taûi nhö: beán caûng, heä thoáng ñöôøng giao thoâng (ñöôøng quoác loä treân boä, ñöôøng soâng, ñöôøng saét, caùc beán caûng, saân bay…). Trong quaù trình coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, cuøng vôùi söï taùc ñoäng cuûa töï do hoùa thöông maïi quoác teá, caùc hoaït ñoäng giao nhaän vaän taûi ngaøy caøng taêng tröôûng maïnh vaø coù moät vai troø voâ cuøng to lôùn. Noù goùp phaàn thuùc ñaåy toác ñoä giao löu haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi, taïo ñieàu kieän ñôn giaûn hoùa chöùng töø, thuû tuïc thöông maïi, haûi quan vaø caùc thuû tuïc phaùp lyù khaùc, haáp daãn caùc baïn haøng nöôùc ngoaøi coù quan heä kinh doanh vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc, laøm taêng söùc caïnh tranh haøng hoùa ôû nöôùc ta. Töø ñoù giuùp giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm theâm, thu theâm nguoàn ngoaïi teä, caûi thieän moät phaàn caùn caân taøi chính ñaát nöôùc. Coù theå noùi vieäc phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi haøng hoùa quoác teá seõ gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån kinh teá cuûa quoác gia ñoù. 1.2.3.2 Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp kinh doanh xuaát nhaäp khaåu Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, hoaït ñoäng giao nhaän coù vai troø raát to lôùn. Giao nhaän giuùp giaûi quyeát ñaàu vaøo hoaëc ñaàu ra cuûa doanh nghieäp moät caùch hieäu quaû. Ngöôøi laøm dòch vuï giao nhaän haøng hoùa vöøa laø moät nhaø vaän taûi ña phöông thöùc, - 16 -
vöøa laø nhaø toå chöùc, nhaø “kieán truùc sö vaän taûi“. Hoï seõ löïa choïn phöông tieän, ngöôøi vaän taûi thích hôïp, tuyeán ñöôøng thích hôïp coù hieäu quaû kinh teá nhaát vaø ñöùng ra tröïc tieáp vaän taûi hay toå chöùc thu xeáp quaù trình vaän taûi cuûa toaøn chaëng vôùi nhieàu loaïi phöông tieän vaän taûi khaùc nhau nhö taøu thuûy, maùy bay… vaän chuyeån qua nhieàu nöôùc vaø tröïc tieáp chòu traùch nhieäm vôùi chuû haøng. Vì vaäy doanh nghieäp chæ caàn kyù moät hôïp ñoàng vaän taûi vôùi ngöôøi giao nhaän nhöng haøng hoùa ñöôïc vaän chuyeån kòp thôøi, an toaøn vôùi giaù cöôùc hôïp lyù töø cöûa kho nhaø xuaát khaåu tôùi cöûa kho nhaø nhaäp khaåu (door to door service). Dòch vuï naøy ñaõ giuùp caùc doanh nghieäp coù theå tieát kieäm ñöôïc chi phí, taêng khaû naêng caïnh tranh cho doanh nghieäp. Ngoaøi ra hoaït ñoäng giao nhaän coøn hoã trôï ñaéc löïc cho caùc doanh nghieäp trong vieäc thöïc hieän chieán löôïc Marketing Mix (4P – Product, Price, Promotion, Place). Chính giao nhaän ñoùng vai troø then choát trong vieäc ñöa saûn phaåm ñeán ñuùng nôi caàn ñeán, vaøo ñuùng thôøi ñieåm thích hôïp. Saûn phaåm/dòch vuï chæ coù theå laøm thoûa maõn khaùch haøng ñuùng thôøi haïn vaø ñòa ñieåm quy ñònh. 1.3 XU HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA NGHIEÄP VUÏ GIAO NHAÄN VAÄN TAÛI HAØNG KHOÂNG TRONG TÖÔNG LAI 1.3.1 Xu höôùng phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng giao nhaän treân theá giôùi vaø khu vöïc Moät xu theá taát yeáu cuûa thôøi ñaïi ngaøy nay laø toaøn caàu hoùa neàn kinh teá theá giôùi. Baát kyø moät quoác gia hay ngaønh ngheà naøo, khoâng phaân bieät lôùn nhoû, môùi hay cuõ, muoán toàn taïi vaø phaùt trieån thì ñeàu phaûi chaáp nhaän vaø tích cöïc tham gia vaøo xu theá môùi naøy; Beân caïnh nhöõng nhöôïc ñieåm thì cuõng khoâng theå phuû nhaän toaøn caàu hoùa coù moät öu ñieåm raát lôùn laø laøm cho giao thöông giöõa caùc quoác gia, caùc khu vöïc treân theá giôùi phaùt trieån maïnh meõ. Xu theá môùi cuûa thôøi ñaïi seõ daãn ñeán böôùc phaùt trieån taát yeáu cuûa hoaït ñoäng giao nhaän kho vaän ngoaïi thöông. Toaøn caàu hoùa neàn kinh teá caøng saâu roäng thì tính caïnh tranh laïi caøng gaây gaét trong moïi - 17 -
lónh vöïc cuûa cuoäc soáng. Trong lónh vöïc giao nhaän cuõng vaäy, ñeå ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao cuûa khaùch haøng, thì ngaøy caøng coù nhieàu nhaø cung caáp dòch vuï giao nhaän ra ñôøi vaø caïnh tranh quyeát lieät vôùi nhau. Beân caïnh nhöõng nhaø saûn xuaát coù uy tín ñaõ gaët haùi ñöôïc nhöõng thaønh quaû to lôùn trong hoaït ñoäng kinh doanh nhôø khai thaùc toát heä thoáng giao nhaän cuûa chính mình, nhö: Procter & Gamble, Ladner Building, Hawlett – Packerd… thì taát caû caùc coâng ty vaän taûi, giao nhaän cuõng nhanh choùng chôùp thôøi cô phaùt trieån vaø trôû thaønh nhöõng nhaø cung caáp dòch vuï giao nhaän haøng ñaàu theá giôùi nhö: DHL, Kunhe Nagel, Nippon Express, Panapina… Söû duïng nhaø cung caáp dòch vuï giao nhaän laø moät xu höôùng khaù thònh haønh vì hoï khoâng chæ ñôn thuaàn laø ngöôøi cung caáp dòch vuï vaän taûi ña phöông thöùc maø coøn laø ngöôøi toå chöùc caùc dòch vuï khaùc nhö: quaûn lyù kho haøng, baûo quaûn haøng trong kho, taïo theâm giaù trò gia taêng cho haøng hoùa baèng caùch laép raùp, kieåm tra chaát löôïng tröôùc khi göûi ñi, ñoùng goùi bao bì, ghi kyù maõ hieäu, daùn nhaõn, phaân phoái ñeán caùc ñòa ñieåm tieâu thuï, laøm thuû tuïc xuaát nhaäp khaåu… Caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi thöôøng thieát laäp heä thoáng caùc trung taâm haøng hoùa ôû caùc trung taâm kinh teá chính treân theá giôùi. Haøng hoùa töø caùc vuøng phuï caän ñöôïc caùc chi nhaùnh göûi doàn veà trung taâm haøng hoùa ñeå gom chung thaønh loâ haøng lôùn sau ñoù chuyeån taûi ñeán caùc trung taâm nhaän haøngôû ñieåm ñeán thuoäc caùc chaâu luïc khaùc treân theá giôùi. Taïi ñaây, haøng hoùa tieáp tuïc ñöôïc phaân taùn tôùi caùc ñích ñeán sau cuøng. Chaúng haïn ôû Chaâu Aâu caùc tuyeán bay ñöôïc thieát keá döïa treân caùc trung taâm haøng hoùa chính nhö: Luxembourg, Frankfurt, Glassgow, Paris. . .ôû Myõ laø Los Angeles, Miama, Huntsville, Brandley ñeå chuyeån tieáp haøng ñi Trung Myõ, vuøng vònh Caribe.ÔÛ caùc nöôùc Ñoâng Aâu vaø Lieân Xoâ cuõ trung taâm haøng hoùa laø saân bay Domodedovo gaàn Moscow vaø Yuzho – Sakhalinsk ñeå giao nhaän haøng hoùa vuøng phía Taây vaø Vieãn Ñoâng. . . Vieäc thieát laäp caùc trung taâm haøng hoùa naøy - 18 -
daãn ñeán taäp trung cao ñoä haøng hoùa, töø ñoù cho pheùp caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi ñi thueâ toaøn boä maùy bay cuûa caùc haõng haøng khoâng ñeå chôû haøng cho mình. Sau böôùc nhaûy voït ñaùng keå veà löôïng haøng vaän chuyeån naêm ngoaùi do taùc ñoäng moät phaàn cuûa vieäc treã haøng taïi caûng bôø taây nöôùc Myõ daãn ñeán vieäc chuyeån haøng töø ñöôøng bieån sang ñöôøng haøng khoâng, naêm nay ñaõ coù nhöõng daáu hieäu chaäm laïi. Theo Hieäp hoäi vaän taûi haøng khoâng quoác teá (IATA), khoái löôïng haøng hoùa vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng toaøn caàu giaûm 1,6% trong thaùng naêm so vôùi cuøng thôøi ñieåm naêm 2004. Tính theo soá taán cöôùc/km, löôïng haøng vaän chuyeån trong thaùng naêm thaäm chí giaûm 2,8% taïi khu vöïc Baéc Myõ vaø 6,6% taïi khu vöïc Myõ Latinh. Theo IATA, trong naêm thaùng ñaàu naêm 2005, taêng tröôûng haøng hoùa vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng toaøn caàu laø 3,1%, trong ñoù khu vöïc Baéc Myõ taêng 6,9% vaø ghi nhaän söï taêng tröôûng haøng hoùa toaøn caàu khoaûng 13% trong naêm 2004 so vôùi naêm 2003 (phuïc luïc 1.1). Theo moät vaøi coâng ty giao nhaän, coù moät cô hoäi vaän chuyeån haøng hoùa xuyeân Thaùi Bình Döông veà höôùng Ñoâng seõ ñaåy maïnh taêng tröôûng neáu vieäc taét ngheõn caûng bôø taây nöôùc Myõ buoäc caùc chuû haøng chuyeån sang vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng bôûi vì hoï sôï haøng hoùa bò chaäm treã. Naêm ngoaùi, IATA thoâng baùo moät döï aùn “haøng hoùa ñieän töû” ñeå loaïi boû caøng nhieàu chöùng töø baèng giaáy ra khoûi ngaønh vaän chuyeån haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng nhö noù ñaõ ñöôïc aùp duïng phaàn lôùn trong vaän chuyeån haønh khaùch baèng ñöôøng haøng khoâng. Muïc ñích laø ñeå tieán ñeán hoaøn toaøn nhöõng giao dòch ñieän töû tröôùc naêm 2007 cho “nhöõng coâng ty chaáp nhaän sôùm” vaø naêm 2010 cho toaøn boä ngaønh vaän chuyeån haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng ñeå traùnh tình traïng nhöõng loâ haøng maát “moät ngaøy bay, naêm ngaøy chôø chöùng töø”. Cargo 2000, moät nhoùm nhöõng haõng haøng khoâng vaø coâng ty giao nhaän haøng khoâng ñaõ ñöa ra nhöõng keát quaû chaát löôïng ñaàu tieân (phuïc luïc 1.2) – moät noã löïc môùi cuûa vaán ñeà minh baïch trong ngaønh coâng nghieäp naøy. - 19 -
Nhoùm Cargo 2000 noùi raèng döõ lieäu naøy phaûn aùnh vieäc thöïc hieän lieân doanh giöõa haõng haøng khoâng vaø coâng ty giao nhaän trong vieäc tuaân theo chuaån “bay theo hoaïch ñònh” Theo nghieân cöùu cuûa JPMorgan – taäp ñoaøn taøi chính Myõ - veà xu höôùng giao nhaän vaän taûi treân nöôùc Myõ, hoï döï ñoaùn töø naêm 2005 ñeán 2009 caùc chuû haøng döï kieán giaûm ngaân saùch cho vaän taûi noäi ñòa vaø taêng ngaân saùch cho vaän taûi quoác teá (baûng 1.1). Hoï cuõng döï ñoaùn xu höôùng phaân boå ngaân saùch daønh cho caùc phöông thöùc vaän taûi (baûng 1.2), trong ñoù vaän taûi haøng khoâng khoâng thay ñoåi vaø vaän taûi ña phöông thöùc taêng töø 3% leân 4%. Vaø hoï cuõng ñöa ra döï ñoaùn, vieäc söû duïng nhaø cung caáp dòch vuï giao nhaän seõ taêng trong voøng 5 naêm tôùi (baûng 1.3). Baûng 1.1 Ngaân saùch cuûa chuû haøng cho vaän taûi noäi ñòa vaø vaän taûi quoác teá 76% 80% 72% 70% 60% 50% 2004 40% 28% 2009E 30% 24% 20% 10% 0% Domestic International (Nguoàn n/c cuûa JPMorgan 2004 / taïp chí VN Shipper thaùng 05/2005) Baûng 1.2 Phaân boå ngaân saùch daønh cho caùc phöông thöùc vaän taûi 35% 30% 2004 2009E 25% 20% 18% 16% 15% 12%12% 9% 10% 8% 6% 6% 6% 6% 4% 5% 3% 0% Intermodal Air Cargo Other Parcel Carrier Rail Ocean Freight (Nguoàn n/c cuûa JPMorgan 2004 / taïp chí VN Shipper thaùng 05/2005) Baûng 1.3 Nghieân cöùu vieäc söû duïng dòch vuï thueâ ngoaøi - 20 -