Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành Chính: Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:120

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của đề tài là qua việc nghiên cứu lý luận về tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình, phân tích những thành tựu và hạn chế trong quá trình tổ chức thực hiện pháp luật, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến Pháp và Luật Hành Chính: Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ................/............... ......../....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN HỒNG PHONG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ................/............... ......../....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN HỒNG PHONG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. VŨ TRỌNG HÁCH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, đề tài “Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình” là do tôi viết. Đây là công trình nghiên cứu khoa học của tác giả dựa trên sự hướng dẫn của PGS.TS Vũ Trọng Hách. Các tài liệu tham khảo và kết quả nghiên cứu thực tế có nguồn gốc rõ ràng, trung thực. Nội dung và số liệu thể hiện trong đề tài là kết quả nghiên cứu của tác giả. Tôi xin chịu trách nhiệm về những lời cam đoan trên. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2018 Học viên Trần Hồng Phong
LỜI CẢM ƠN Việc viết nên Luận văn là kết quả quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường, với sự giảng dạy, hướng dẫn nhiệt tình, trách nhiệm của thầy, cô Học viện Hành chính quốc gia, kết hợp với kinh nghiệm trong quá trình thực tiễn công tác và sự cố gắng nỗ lực của bản thân. Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc tới PGS.TS Vũ Trọng Hách đã trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình chỉ dạy cho tôi về kiến thức cũng như phương pháp nghiên cứu trong thời gian thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cám ơn các thầy, cô giáo Học viện Hành chính quốc gia Hà Nội và phân viện Miền Trung; cô giáo chủ nhiệm lớp LH3 - T2, bạn bè đồng môn và anh chị em cơ quan đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập cũng như trong quá trình hoàn thành luận văn này. Mặc dù đã có sự nỗ lực cố gắng của bản thân, luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý chân thành của các Thầy Cô, đồng nghiệp và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn ! Học viên Trần Hồng Phong
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết Danh mục bảng, biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ ............ 10 1.1 Khái niệm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ...................................................................................................... 10 1.2. Vai trò của pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ................ 16 1.3. Đặc điểm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ................................................................................................................. 18 1.4. Các giai đoạn tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ...................................................................................................... 23 1.5. Các điều kiện đảm bảo tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ............................................................................................ 26 1.6. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả của công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ........................................................ 33 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 35 Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở TỈNH QUẢNG BÌNH ........................................................................................... 37 2.1. Những yếu tố ảnh hưởng tới tổ chức thực hiện pháp luật về trật tư, an
toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình ............................................... 37 2.2. Hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình ........................................................................ 41 2.3. Đánh giá kết quả tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ............................................................................................ 59 2.4. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và hạn chế............................ 67 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 73 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ .......................................... 74 3.1. Phương hướng nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ........................................................ 74 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ............................................................. 77 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 98 KẾT LUẬN ................................................................................................. 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATGT An toàn giao thông ATGTĐB An toàn giao thông đường bộ TT,ATGT Trật tự, an toàn giao thông TT,ATGTĐB Trật tự, an toàn giao thông đường bộ ATGT An toàn giao thông
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Các đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh Quảng Bình ............ 37 Bảng 2.2: Xây dựng và ban hành văn bản pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ tỉnh Quảng Bình ................................................................. 41 Bảng 2.3: Tình hình tai nạn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình qua các năm .............................................................................................................. 64
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1.Tuần tra kiểm soát An toàn giao thông ...................................... 54 Biểu đồ 2.2 : Tai nạn giao thông đường bộ tại các địa bàn tỉnh năm 2014 .... 64 Biểu đồ 2.3 : Tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh năm 2015 ........................ 65 Biểu đồ 2.4. Tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh năm 2016 ......................... 65 Biểu đồ 2.5: Tai nạn giao thông trên địa bàn tỉnh năm 2017 ......................... 66
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giao thông vận tải có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của quốc gia. Giao thông vận tải nói chung và giao thông đường bộ nói riêng tạo nên sự kết nối giao thương giữa các miền, vùng và khu vực trên thế giới cũng như đáp ứng nhu cầu đi lại, sinh hoạt của người dân, từ đó, thúc đẩy sự phát triển mọi mặt trong đời sống xã hội. Trong giao thông, vấn đề đảm bảo trật tự, an toàn giao thông là yêu cầu hàng đầu và là chiến lược phát triển của bất kì quốc gia nào trên thế giới. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chủ trương, giải pháp chỉ đạo quyết liệt nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật, đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Dưới sự tổ chức thực hiện trực tiếp của các lượng lượng chủ chốt như Công an giao thông, Thanh tra giao thông, Cảnh sát trật tự đô thị...hoạt động giao thông đường bộ có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Tuy vậy, tình hình tai nạn giao thông đường bộ, mất mĩ quan trong giao thông vẫn xảy ra thường xuyên ở tất cả các tỉnh thành trong cả nước. Tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông đang là vấn đề nóng, gây hậu quả to lớn đối với tính mạng, sức khỏe, tài sản của con người và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, trong đó nguyên nhân quan trọng là công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông chưa hiệu quả. Thực tiễn chứng minh rằng, ở đâu công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ tốt thì ở đó tai nạn giao thông đường bộ ít xảy ra và kinh tế, xã hội phát triển mạnh mẽ. Ở tỉnh Quảng Bình, công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ đã được các cơ quan chức năng đặc biệt quan tâm. Trong những năm vừa qua, tỉnh Quảng Bình đã chú trọng công tác xây dựng, 1
ban hành, thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông nhằm cụ thể hóa Luật An toàn giao thông đường bộ, các Quyết định, Chỉ thị của Bộ Giao thông Vận tải, Ban An toàn giao thông Quốc gia...Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ, công tác tuần tra kiểm soát và xử lý vi phạm cũng được triển khai quyết liệt góp phần kiềm chế tai nạn giao thông đường bộ. Theo số liệu báo cáo của Ban an toàn giao thông Quốc gia, năm 2016, tỉnh Quảng Bình xếp thứ 14/63 tỉnh, thành phố về giảm tai nạn giao thông. Mặc dù vậy, tai nạn giao thông đường bộ vẫn liên tục xảy ra, tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường, trật tự, an toàn giao thông, an toàn xã hội chưa được đảm bảo. Công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Vì vậy, việc nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức, thực hiện pháp luật, góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông đường bộ, ổn định trật tự xã hội mang tính cấp thiết. Xuất phát từ lý do đó, học viên chọn đề tài “Tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình” làm luận văn tốt nghiệp cao học. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Trong đó, tổ chức thực hiện pháp luật về giao thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc điều chỉnh hành vi, thái độ của người tham gia giao thông. Liên quan đến vấn đề trật tự, an toàn giao thông đường bộ như ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông, ý thức tham gia giao thông, tổ chức thực hiện pháp luật luôn là đề tài thu hút nhiều nhà khoa học nghiên cứu. Ở nước ngoài có các công trình nghiên cứu sau: “Báo cáo - “Báo cáo về tình hình tai nạn giao thông đường bộ ở các quốc gia trên thế giới” do Tổ chức y tế thế giới công bố vào năm 2013. Trên 2
cơ sở nghiên cứu tình hình tai nạn giao thông trên thế giới, Tổ chức y tế thế giới cho rằng, vấn đề an toàn giao thông đường bộ đã trở thành vấn nạn toàn cầu khi cướp đi mạng sống và để lại thương tật suốt đời cho hàng triệu người mỗi năm. Hơn 90% các ca tử vong do tai nạn giao thông đường bộ xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp và thu nhập trung bình chủ yếu trong độ tuổi khoảng từ 15 đến 44 chiếm 59% số ca tử vong do tai nạn giao thông gây ra. Chính vì vậy, một trong các một tiêu phát triển bền vững của WHO là đến năm 2020 giảm một nữa số tử vong và chấn thương do tai nạn giao thông đường bộ. Năm 2009, tác giả Golovko Vladimir Vladimrovich xuất bản cuốn “Hoạt động hành chính pháp lý của cơ quan quản lý đường bộ”. Cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của quản lý hành chính nhà nước về giao thông đường bộ trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông, phân tích các hoạt động quản lý hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Năm 2011, tác giả Adil Aybek Nasirovich xuất bản cuốn “Về mặt lý thuyết, khuôn khổ pháp lý và thể chế nâng cao hiệu quả làm việc của cảnh sát trật tự công cộng tại nước Cộng hòa Kyrgyzstan”. Thông qua việc phân tích thực trạng giao thông công cộng tại nước Cộng hòa Kyrgyzstan và vai trò của Cảnh sát đối với việc đảm bảo trật tự, an toàn giao thông công cộng, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của cảnh sát trật tự công cộng tại nước Cộng hòa Kyrgyzstan. Ở Việt Nam, liên quan đến trật tự, an toàn giao thông đường bộ có nhiều công trình khoa học, nhiều bài viết được công bố trên các tạp chí, hội thảo dưới các góc độ khác nhau. Năm 2008, tác giả Hoàng Long biên soạn cuốn “Các giải pháp khắc phục những tồn tại trong việc thực hiện Luật giao thông đường bộ”. Cuốn sách đánh giá việc thực hiện Luật giao thông đường bộ ở thành phố Hà Nội và đề xuất các giải pháp phòng, chống ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông. 3
Năm 2003, TS. Trần Văn Luyện, Kỹ sư Trần Sơn, Cử nhân Nguyễn Văn Chính xuất bản cuốn “Trật tự, an toàn giao thông đường bộ - Thực trạng và giải pháp”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Từ thực trạng giao thông như tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông trong nước, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế tai nạn giao thông đường bộ. Đặc biệt, cuốn sách phân tích các nguyên nhân dẫn đến thực trạng giao thông đường bộ ở nước ta hiện nay, chỉ ra một trong những nguyên nhân cơ bản có liên quan đến công tác tổ chức, thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ, trong đó nhấn mạnh đến công tác xây dựng, ban hành văn bản, công tác quản lí, điều hành, công tác xây dựng phát triển lực lượng thực thi công vụ... Năm 2014, tập thể tác giả gồm Đại tá, PGS,TS. Phạm Đình Xinh; Thượng tá, ThS. Phùng Xuân Hào; Thiếu tá, TS. Lê Huy Trí; Đại úy, TS. Nguyễn Thành Trung; Đại úy, ThS. Đặng Đức Minh; Trung úy, ThS. Nguyễn Đức Khiêm; Trung úy, ThS. Nguyễn Thế Anh và cán bộ Trung tâm Nghiên cứu ATGT, Học viện Cảnh sát nhân dân xuất bản cuốn sách “Trật tự, an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn 5 thành phố trực thuộc Trung ương - Thực trạng và giải pháp”, Nhà xuất bản Công an nhân dân, Hà Nội. Qua việc nghiên cứu thực tiễn tình hình giao thông đường bộ trên 5 địa bàn thành phố trực thuộc trung ương (Thành phố Hà Nội, Thành phố Hải Phòng, Thành phố Đà Nẵng, Thành phố Cần Thơ, Thành phố Hồ Chí Minh), nhóm tác giả đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ trên cả nước nói chung và trên các địa bàn nghiên cứu nói riêng. Ngoài các công trình nghiên cứu khoa học trên, còn có rất nhiều Hội thảo khoa học, các bài nghiên cứu khoa học đăng ở các Tạp chí đã góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận về giao thông đường bộ dưới nhiều góc độ khác nhau. Tiêu biểu có Hội thảo về cơ sở dữ liệu an toàn giao thông đường bộ giữa các nước APEC do Bộ Giao thông vận tải phối hợp với Uỷ ban An toàn giao thông quốc gia Việt Nam, Cục An toàn đường bộ Bộ Giao thông vận tải Hoa Kỳ và Nhóm công tác Giao thông Vận tải APEC tổ chức ngày 5- 4
7/9/2012. Hội thảo đã nêu bật được tầm quan trọng của việc xây dựng cơ sở dữ liệu an toàn giao thông đường bộ giúp các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách xác định được chính xác các nguyên nhân gây tai nạn giao thông đường bộ để từ đó đưa ra các chính sách và biện pháp hiệu quả trong phòng chống và giảm thiểu tai nạn giao thông. Ngày 4/8/2016 Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Tổ chức y tế Thế giới tổ chức Hội thảo khoa học “Một số quy định của pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong Luật giao thông đường bộ”. Hội thảo đã tổng kết, đánh giá một số quy định của pháp luật liên quan đến bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đề xuất một số kiến nghị, bổ sung. Ngày 28/12/2016 Uỷ ban An toàn giao thông quốc gia phối hợp với Báo nhân dân tổ chức Hội thảo quốc gia: “Văn hóa giao thông - Trách nhiệm thuộc về ai?”. Hội thảo khẳng định văn hóa giao thông chính là nền tảng để tạo nên một môi trường giao thông an toàn, thân thiện và nhân ái. Việc nâng cao văn hóa giao thông không chỉ phụ thuộc vào sự thay đổi nhận thức và tự giác của người tham gia giao thông mà còn phải có sự tác động thường xuyên, liên tục của những người thực thi công vụ để tạo ra môi trường giao thông thật sự văn minh, an toàn bền vững cho người dân. Hội thảo đã đặt ra mục tiêu năm 2017 kéo giảm số người chết vì tai nạn giao thông xuống dưới 8000 người. Về luận văn năm 2010 có luận văn khoa học của tác giả Nguyễn Quang Huy “Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở Thái Nguyên”. Luận văn phân tích thực trạng giao thông đường bộ ở Thái Nguyên từ đó đề xuất một số giải pháp giảm thiểu tai nạn giao thông đường bộ ở Thái Nguyên hiện nay. Ở Quảng Bình, năm 2010, nhóm tác giả Nguyễn Minh Lê, Sở Khoa học Công nghệ tỉnh Quảng Bình có bài “Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình trượt lỡ đất, đá trên sườn dốc đường giao thông miền núi tỉnh Quảng Bình. Trên cơ 5
sở nghiên cứu, khảo sát 197 điểm trượt lở thuộc tuyến đường TL10, TL11, đường Hồ Chí Minh và quốc lộ 12A, đề tài đi sâu tìm hiểu các yếu tố dẫn đến trượt lỡ đất, đá trên sườn dốc miền núi và những hệ lụy của hiện tượng trượt lở đất, đá đối với giao thông đường bộ tại các xã miền núi. Năm 2013 tác giả Đặng Quang Tuân nghiên cứu đề tài khoa học « Phổ biến giáo dục pháp luật về an toàn giao thông - qua thực tiễn tỉnh Quảng Bình ». Công trình nêu bật vị trí, vai trò, mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật, thực tiễn công tác giáo dục pháp luật giao thông ở Quảng Bình và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. Tất cả các nghiên cứu trên đã phản ánh tính đa chiều trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay. Quá trình nghiên cứu, tác giả nhận thấy cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách có hệ thống tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình. Tuy vậy, các đề tài khoa học, các bài báo, hội thảo như trích dẫn ở trên đã góp phần gợi mở cho tác giả nhiều vấn đề liên quan đến nội dung đề tài. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: đề tài nghiên cứu hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự an toàn, giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. - Phạm vi thời gian: Luận văn khảo sát các số liệu thống kê liên quan đến thực trạng công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ từ năm 2014 đến năm tháng 8/2017. 6
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 4.1. Mục đích Mục đích của đề tài là qua việc nghiên cứu lý luận về tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình, phân tích những thành tựu và hạn chế trong quá trình tổ chức thực hiện pháp luật, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình. 4.2. Nhiệm vụ Để thực hiện được mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ sau đây: - Làm rõ cơ sở lý luận tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ. - Nghiên cứu, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình. - Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Cơ sở lý luận Cơ sở lý luận của đề tài là căn cứ vào các điều luật trong bộ Luật giao thông, quan điểm chỉ đạo và chiến lược phát triển giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình; Báo cáo của Ban An toàn Quốc gia và Ban An toàn giao thông Quảng Bình, Báo cáo công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ của Công an giao thông, Thanh tra giao thông ở tỉnh Quảng Bình. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp duy vật vật biện chứng và duy vật lịch sử của triết học Mác-Lênin Đề tài sử dụng phương pháp này nhằm thấy được sự tác động, ảnh hưởng lẫn nhau giữa các yếu tố, các chủ thể thực thi pháp luật trong lĩnh vực giao thông đường bộ, thấy được những thay đổi trong việc thực thi pháp luật 7
giao thông đường bộ do sự tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội. Từ đó, đề xuất các giải pháp toàn diện, cụ thể hơn. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu Tác giả sử dụng phương pháp này nhằm thu thập thông tin liên quan đến đề tài qua việc phân tích tài liệu có sẵn để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. Qua đó đã xác định được các khái niệm, các văn bản pháp luật về lĩnh vực giao thông đường bộ. - Phương pháp quan sát Trên cơ sở đi thực tế các tuyến giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình để quan sát, đánh giá khách quan về thực trạng trật tự, an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình và công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn. Từ đó, đề xuất các giải pháp mang tính khả thi. Ngoài ra, đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác như phương pháp so sánh, thống kê toán học nhằm mục đích hỗ trợ cho việc xử lý số liệu điều tra. 6. Những đóng góp về khoa học của luận văn 6.1. Đóng góp về mặt lý luận Đề tài là công trình nghiên cứu về công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình một cách có hệ thống. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm phong phú hơn lý luận về tổ chức, thực hiện pháp luật an toàn giao thông đường bộ. Đồng thời, đưa ra các cơ sở khoa học để đánh giá mức độ thực thi pháp luật giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. Trên cơ sở đó, đề tài là tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và giảng dạy, tuyên truyền về pháp luật giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Thông qua các hoạt động nghiên cứu đề tài như điều tra, phỏng vấn, góp phần truyền thông về việc chấp hành pháp luật giao thông đường bộ tại 8
địa phương. Ngoài ra, đề tài còn cung cấp cho chính quyền địa phương những tư liệu cần thiết nhằm đánh giá chính xác hơn về công tác tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn nghiên cứu. 7. Bố cục của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận của tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện pháp luật về về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình Chương 3: Phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ ở tỉnh Quảng Bình 9
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ 1.1 Khái niệm tổ chức thực hiện pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ 1.1.1. Khái niệm giao thông đường bộ và trật tự, an toàn giao thông đường bộ Giao thông nói chung và giao thông đường bộ (GTĐB) nói riêng là một trong những nhu cầu tất yếu của con người trong cuộc sống, là thước đo văn minh của mỗi quốc gia. Lịch sử phát triển của xã hội loài người từ xưa đến nay đều gắn bó chặt chẽ với hoạt động giao thông mà trước hết là giao thông đường bộ. Dưới góc độ kinh tế, giao thông đường bộ được ví là huyết mạch kinh tế của quốc gia, là một trong những tiêu chí cơ bản phản ánh sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng như năng lực tổ chức quản lý và văn minh của một quốc gia. Vì vậy, đảm bảo trật tự, an toàn giao thông là chiến lược của bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Theo Từ điển Tiếng Việt thì “Đường bộ là đường đi trên đất liền dùng cho người và xe cộ” [16; tr 346]. Điều 3, Luật giao thông đường bộ 2008 quy định: "Đường bộ gồm đường, cầu đường bộ, hầm đường bộ, bến phà đường bộ" [23; tr 1]. Như vậy, giao thông đường bộ được hiểu là việc đi lại từ nơi này đến nơi khác của người và phương tiện chuyên chở trên đường, cầu đường bộ,hầm đường bộ, bến phà qua sông, suối nối đường bộ. Về khái niệm trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TT, ATGTĐB) cho đến nay, có rất nhiều quan điểm khác nhau. Trong cuốn “An toàn giao thông đường ô tô” của nhóm tác giả Nguyễn Văn Hùng và Nguyễn Hữu Dũng, nhà xuất bản Xây dựng năm 2011 định nghĩa trật tự, an toàn giao thông đường bộ 10
“là một hệ thống đường - xe cộ - người lái dưới sự tác động của quá trình xây dựng đường, luật giao thông, điều kiện thời tiết và mức độ an toàn của các phương tiện giao thông” [14, tr 14]. Định nghĩa này nhấn mạnh các yếu tố tác động tạo nên an toàn trong lưu thông trên đường bộ. Tiếp cận dưới góc độ trật tự an toàn xã hội, Đề án tăng cường bảo đảm trật tự, an toàn giao thông giai đoạn 1999 - 2005 của Bộ Giao thông vận tải định nghĩa: “Trật tự, an toàn giao thông đường bộ là một mặt của trật tự, an toàn xã hội. Là việc các đối tượng tham gia giao thông thực hiện nghiêm chỉnh các quy định pháp luật về giao thông đường bộ do Nhà nước ban hành nhằm đảm bảo giao thông đường bộ được thông suốt; người, hàng hóa, phương tiện tham gia giao thông không bị xâm hại đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - văn hóa và nhu cầu đi lại của nhân dân, góp phần ngăn ngừa hành vi vi phạm pháp luật, đấu tranh phòng chống tội phạm trên các tuyến đường và ở từng địa bàn” [2; tr 23]. Theo Từ điển Bách khoa Công an nhân dân thì trật tự, an toàn giao thông đường bộ là hệ thống các mối quan hệ xã hội được hình thành và điều chỉnh bởi các quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải công cộng mà mọi người tham gia giao thông phải tuân theo để đảm bảo hoạt động giao thông thông suốt, trật tự, an toàn, hạn chế thấp nhất tai nạn giao thông, gây thiệt hại về người và tài sản [12; tr.130]. Mặc dù có nhiều quan niệm khác nhau về trật tự, an toàn giao thông đường bộ nhưng đều có những điểm chung. Đó là trật tự, an toàn giao thông đường bộ thể hiện mọi hoạt động giao thông diễn ra ở đường bộ nhanh chóng, thuận tiện; bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, không bị ùn tắc, không có tai nạn, vệ sinh môi trường, mĩ quan đô thị được bảo đảm. Xã hội càng hiện hiện đại, văn minh thì yêu cầu về trật tự, an toàn giao thông đường bộ càng cao. Trật tự, an toàn giao thông nói chung và trật tự, an toàn giao thông đường bộ nói riêng của mỗi quốc gia vừa là hiệu quả của nhiều hoạt động 11