Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Tuyển dụng công chức cấp xã – từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:70

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tuyển dụng công chức cấp xã – từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh" nhằm nghiên cứu trên cơ sở lý luận cơ bản về tuyển dụng công chức cấp xã và qua phân tích thực trạng tuyển dụng công chức cấp xã tại Thành phố Hồ Chí Minh, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Tuyển dụng công chức cấp xã – từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ HOÀI ÂN TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ – TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Thành phố HCM – Tháng 9/ 2024 i
BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ HOÀI ÂN TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ – TỪ THỰC TIỄN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8380102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS ĐỖ MINH KHÔI Thành phố HCM – Tháng 9/ 2024 ii
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài luận văn và kết thúc khóa học, với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Ban Giám hiệu Học viện Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện cho tôi có môi trường học tập tốt trong suốt thời gian tôi học tập, nghiên cứu tại trường. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới Thầy PGS.TS Đỗ Minh Khôi đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành đề tài luận văn tốt nghiệp này. Đồng thời, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới Quý thầy, cô trong Khoa, bạn bè đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành Khóa luận tốt nghiệp lần này! Một lần nữa, xin trân trọng cảm ơn! TP.Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 9 năm 2024 Tác giả thực hiện luận văn Trần Thị Hoài Ân iii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi, với sự cố vấn của Thầy hướng dẫn khoa học, tất cả các nguồn tài liệu đã được công bố đầy đủ, nội dung của Luận văn là trung thực. Tôi xin chân thành cảm ơn. Trân trọng! TP.Hồ Chí Minh, ngày 30 tháng 9 năm 2024 Tác giả thực hiện luận văn Trần Thị Hoài Ân iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CH XHCNVN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam HP Hiến pháp PL Pháp luật UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân TPHCM Thành phố Hồ Chí Minh CQNN Cơ quan Nhà nước CBCC Cán bộ công chức TDCC Tuyển dụng công chức Nxb Nhà xuất bản VH-XH Văn hóa–Xã hội MTTQ Mặt trận Tổ quốc v
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài............................................................................................................. 1 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 3 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................... 4 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ......................................................................... 4 7. Bố cục của Luận văn ...................................................................................................... 4 1.1. Công chức cấp xã ......................................................................................................... 6 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã ................................................................................ 6 1.1.2. Đặc điểm công chức cấp xã .................................................................................. 6 1.1.3. Vai trò của công chức cấp xã ............................................................................... 7 1.2. Tuyển dụng công chức cấp xã .................................................................................... 9 1.2.1. Khái niệm tuyển dụng công chức cấp xã ............................................................ 9 1.2.2. Đặc điểm tuyển dụng công chức cấp xã ............................................................. 9 1.2.3. Tầm quan trọng của tuyển dụng công chức cấp xã đối với hoạt động quản lý nhà nước. ....................................................................................................................... 10 1.3. Mục đích, nguyên tắc và thẩm quyền tuyển dụng công chức cấp xã ................... 11 1.3.1 Mục đích tuyển dụng công chức cấp xã ............................................................ 11 1.3.2 Nguyên tắc tuyển dụng công chức cấp xã ......................................................... 12 1.3.3 Thẩm quyền tuyển dụng công chức cấp xã ....................................................... 13 1.4. Đối tượng, điều kiện và căn cứ tuyển dụng ............................................................. 14 1.4.1 Đối tượng và điều kiện tuyển dụng .................................................................... 14 1.4.2 Căn cứ tuyển dụng............................................................................................... 15 1.5 Nội dung và hình thức tuyển dụng công chức cấp xã ............................................. 15 1.5.1 Tuyển dụng thông qua hình thức thi tuyển ...................................................... 15 1.5.2 Tuyển dụng thông qua hình thức xét tuyển ...................................................... 16 1.5.3 Tuyển dụng trong các trường hợp đặc biệt ...................................................... 16 1.6 Quy trình tuyển dụng công chức cấp xã................................................................... 17 vi
1.6.1 Thông báo tuyển dụng và tiếp nhận Phiếu đăng ký dự tuyển......................... 17 1.6.2 Tổ chức việc tuyển dụng ..................................................................................... 18 1.6.3 Thông báo kết quả tuyển dụng ........................................................................... 18 1.6.4 Ra quyết định tuyển dụng và nhận việc ............................................................ 18 1.6.5 Tập sự đối với người được tuyển dụng .............................................................. 19 1.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuyển dụng công chức cấp xã ...................................... 20 1.7.1. Yếu tố chủ quan .................................................................................................. 20 1.7.2. Yếu tố khách quan .............................................................................................. 21 1.8. Kinh nghiệm về tuyển dụng công chức cấp xã ....................................................... 22 1.8.1. Kinh nghiệm về tuyển dụng công chức cấp xã ở một số địa phương ............ 22 1.8.1.1. Kinh nghiệm tuyển dụng công chức cấp xã ở tỉnh Sóc Trăng ....................... 22 1.8.1.2. Kinh nghiệm tuyển dụng công chức cấp xã tại tỉnh Nam Định .................... 23 1.8.2. Bài học kinh nghiệm về tuyển dụng công chức cấp xã.................................... 23 1.9. Sự cần thiết hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM ...................... 24 1.9.1. Yêu cầu của cải cách hành chính ...................................................................... 24 1.9.2. Yêu cầu của xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên” .................... 24 Kết luận Chương 1 ........................................................................................................... 25 CHƯƠNG 2: TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ ............................................. 27 TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................................................................. 27 2.1. Khái quát đặc điểm, tình hình kinh tế - xã hội và đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn Thành phố HCM ................................................................................................. 27 2.1.1. Giới thiệu khái quát tình hình địa phương ...................................................... 27 2.1.2. Tình hình đội ngũ công chức cấp xã tại TPHCM............................................ 27 2.2. Thực trạng tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM .......................................... 32 2.2.1. Tình hình tuyển dụng công chức cấp xã tại thành phố Hồ Chí Minh ........... 32 2.2.1.1. Tiêu chuẩn và điều kiện dự tuyển công chức cấp xã ..................................... 32 2.2.1.2. Phương thức tuyển dụng công chức cấp xã tại thành phố Hồ Chí Minh ..... 33 2.2.2. Quy trình thực hiện tuyển dụng công chức cấp xã tại thành phố Hồ Chí Minh ............................................................................................................................... 34 2.2.2.1. Xác định nhu cầu tuyển dụng công chức cấp xã ............................................ 34 2.2.2.2. Lập kế hoạch tuyển dụng công chức cấp xã ................................................... 35 vii
2.2.2.3. Thông báo tuyển dụng công chức cấp xã và tiếp nhận hồ sơ đăng ký tuyển dụng của các thí sinh..................................................................................................... 35 2.2.2.4. Tổ chức thi tuyển công chức cấp xã ................................................................ 37 2.2.2.5. Xác định người trúng tuyển công chức cấp xã ............................................... 38 2.2.2.6. Tập sự ................................................................................................................ 39 2.2.2.7. Công nhận hoặc hủy bỏ quyết định tuyển dụng công chức cấp xã ............... 39 2.2.3. Kết quả tuyển dụng công chức cấp xã tại thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2017 đến năm 2021 ....................................................................................................... 39 2.3. Đánh giá thực trạng công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM............ 42 2.3.1. Những mặt đạt được........................................................................................... 42 2.3.2. Những hạn chế tồn tại ........................................................................................ 43 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế tồn tại .......................................................... 45 2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan .................................................................................... 45 2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan ................................................................................ 46 Kết luận Chương 2 ........................................................................................................... 47 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TDCC CẤP XÃ TẠI TPHCM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ........................... 48 3.1. Quan điểm, phương hướng hoàn thiện tuyển dụng về CC cấp xã tại TPHCM .. 48 3.1.1 Thực hiện rà soát nhằm bổ sung sửa đổi kịp thời các văn bản quy định về công chức cấp xã ........................................................................................................................ 48 3.1.2 Hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã trên cơ sở các quan điểm của Đảng và các quy định Pháp luật của Nhà nước ................................................................... 48 3.1.3. Hoàn thiện TDCC cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách hành chính và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã.......................................................... 49 3.1.4. Hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã phù hợp với tình hình, đặc điểm địa phương..................................................................................................................... 50 3.2. Giải pháp hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM ......................... 50 3.2.1. Hoàn thiện các qui định về tạo nguồn, tiêu chuẩn tuyển dụng công chức cấp xã ............................................................................................................................................ 50 3.2.2. Đổi mới cách thức thi tuyển, tuyển dụng công chức cấp xã ........................... 51 3.2.3. Bổ sung, sửa đổi các qui định về quản lý, đào tạo công chức cấp xã ............. 54 Kết luận Chương 3 ........................................................................................................... 55 viii
KẾT LUẬN ..................................................................................................................... 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 57 PHỤ LỤC ........................................................................................................................ 59 ix
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013 quy định (Điều 110- HP) Xã, Phường, Thị trấn là đơn vị hành chính cấp cuối cùng trong hệ thống hành chính cấp 4 ở nước ta. Vì vậy, khi chất lượng của đội ngũ CB,CC tốt thì hiệu quả tổ chức thực hiện pháp luật tại cấp xã được đảm bảo chất lượng. Đồng thời, thái độ phục vụ của đội ngũ CB,CC cũng góp phần mang đến hiệu quả của bộ máy chính quyền cấp xã nói chung. Tính cấp thiết: Việc nâng cao chất lượng đội ngũ CB,CC cấp xã vững vàng về chính trị, đảm bảo trình độ chuyên môn để thực hiện nhiệm vụ, có đạo đức trong sáng, lối sống trong sạch, giản dị và thái độ phục vụ nhân dân tốt… là một trong những nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước quan tâm, ưu tiên hàng đầu. Vì vậy, xác định công tác tuyển dụng là một nội dung vô cùng quan trọng và có ý nghĩa đến tiêu chí chất lượng công chức. Việc tuyển dụng mới cần gắn với việc cơ cấu lại bộ máy tổ chức và đảm bảo đáp ứng yêu cầu thực thi nhiệm vụ, phát huy ngày một tốt hơn hiệu lực, hiệu quả của cơ quan, đơn vị. Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu về tuyển dụng công chức cấp xã hiện tại vẫn còn bộc lộ một số hạn chế như sau: quy trình tuyển dụng còn rườm rà, hình thức tuyển dụng chưa linh hoạt, việc tuyển dụng chưa đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm… Xuất phát từ tình hình thực tế đó, tác giả đã chọn đề tài “Tuyển dụng công chức cấp xã – từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” để làm luận văn thạc sĩ. Mục đích của đề tài là làm rõ thực trạng trong công tác tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM, nêu ra những ưu điểm, đánh giá nguyên nhân, lý do dẫn đến hạn chế và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quy trình tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM trong thời gian tới. 2. Tổng quan nghiên cứu liên quan đến đề tài. Vấn đề về công chức, tuyển dụng công chức nhà nước nói chung và công chức thuộc các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh nói riêng nhận được sự quan tâm nghiên cứu 1
của nhiều người, đã có nhiều bài viết, công trình nghiên cứu, đề tài khoa học của chuyên gia, nhà nghiên cứu vấn đề này dưới nhiều góc độ khác nhau, cụ thể: Tác giả Nguyễn Cảnh Hợp (2011), “Thể chế công vụ”, Nxb Tư pháp công trình khoa học đã tập trung nghiên cứu về công chức ở nhiều khía cạnh pháp luật, thực tiễn thực hiện quy định về tuyển dụng công chức: điều kiện tuyển dụng, nguyên tắc tuyển dụng, hình thức tuyển dụng… Nguồn Sách chuyên khảo do PGS.TS. Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS. Trần Xuân Sầm (đồng chủ biên), nghiên cứu những vấn đề lý luận và phương pháp luận nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước; thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ hiện nay. Tác giả Nguyễn Duy Thăng, “Những vấn đề cơ bản về quản lý hành chính nhà nước và chế độ công chức, công vụ”, Viện Khoa học Tổ chức Nhà nước, Bộ Nội vụ, 2010; PGS.TS. Đinh Văn Mậu, GS.TSKH. Nguyễn Văn Thâm và PGS.TS. Võ Kim Sơn, “Hành chính nhà nước và công nghệ hành chính”, Nxb. Khoa học và Kỹ thuật, 2010; ThS. Nguyễn Quốc Hiệp, “Hoàn thiện pháp luật về tuyển chọn và bổ nhiệm công chức ở nước ta”, Luận án tiến sỹ, Viện Nhà nước và Pháp luật, năm 2007.… Nhìn chung, các công trình khoa học đã tập trung nghiên cứu về công chức ở nhiều khía cạnh pháp luật, thực tiễn thực hiện quy định về tuyển dụng công chức: điều kiện tuyển dụng, nguyên tắc tuyển dụng, hình thức tuyển dụng… Trong điều kiện cải cách hành chính, hướng tới xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch và từng bước hiện đại hóa thì vấn đề quản lý, tuyển dụng, sử dụng càng có ý nghĩa to lớn quyết định thắng lợi của công cuộc đổi mới và cải cách hành chính. Qua nghiên cứu dưới góc độ khoa học, các công trình, bài viết nêu trên đã cung cấp nhiều tư liệu, dữ liệu quý báu về bổ sung thêm cơ sở lý luận, về kiến thức, rút một số kinh nghiệm thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước, rất có giá trị đối với những người nguyên cứu về lĩnh vực hành chính công chức, công 2
tác tuyển dụng công chức nói chung và đặc biệt là tuyển dụng công chức tại các UBND xã, phường nói riêng để tác giả bổ sung thêm nguồn tư liệu tham khảo trong quá trình nghiên cứu đề tài của mình. Ngoài ra, trong bối cảnh quản trị quốc gia được Đảng và Nhà nước rất chú trọng và coi nguồn lực con người và công chức nói riêng là trọng tâm, do đó việc tuyển dụng công chức ngày càng được quan tâm nghiên cứu trên nhiều phương diện, nhất là đối với tuyển dụng công chức ở địa phương, luôn được Đảng, Nhà nước và xã hội quan tâm với nhiều chính sách, quy định được ban hành. Tuy nhiên, thực tế trong quá trình thực hiện chủ trương, chính sách, quy định tuyển dụng công chức cũng còn những bất cập, hạn chế nhất định… Bài luận văn này, tác giả đề cập đến một số giải pháp đổi mới trong hoạt động tuyển dụng công chức đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính giai đoạn hiện nay, đặc biệt tại đô thị lớn trong nước như TPHCM. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn là nghiên cứu trên cơ sở lý luận cơ bản về tuyển dụng công chức cấp xã và qua phân tích thực trạng tuyển dụng công chức cấp xã tại Thành phố Hồ Chí Minh, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM trong thời gian tới. Để đạt được mục đích nêu trên, của đề tài tập trung vào các nhiệm vụ sau: - Cơ sở khoa học của việc TDCC cấp xã. - Phân tích, nhận xét, đánh giá thực trạng công tác TDCC cấp xã tại TPHCM; - Đề xuất phương hướng và giải pháp góp phần hoàn thiện trong TDCC cấp xã tại TPHCM trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Công tác tuyển dụng công chức cấp xã trên địa bàn TPHCM (Không bao gồm tuyển dụng công chức đối với chức danh: Trưởng Công an và Chỉ huy trưởng quân sự). 3
- Phạm vi nghiên cứu: các nội dung liên quan đến tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM. 5. Phương pháp nghiên cứu Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng HCM và quan điểm, chủ trương, chính sách của ĐCSVN về Nhà nước và pháp luật; về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; về đổi mới công tác cán bộ nói chung và công chức cấp xã nói riêng. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp hệ thống, tổng hợp, phân tích và so sánh pháp luật; dự báo để làm sáng tỏ những vấn đề phát sinh trong thực tiển, từ bài học kinh nghiệm và cơ sở lý luận góp phần hoàn thiện Pháp luật về Cán bộ, công chức. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài Để hệ thống chính trị ở cấp xã hoạt động có hiệu quả, thì yếu tố con người – đội ngũ CB, CC cấp xã có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ chuyên môn, năng lực phù hợp là điều kiện cần và đủ để thực thi công vụ tốt nhất. Bài luận văn nghiên cứu hệ thống hóa cơ sở khoa học về TDCC cấp xã, qua đó đánh giá thực trạng tuyển dụng CC cấp xã tại TPHCM; chỉ ra các ưu điểm, hạn chế và phân tích nguyên nhân hạn chế trong TDCC cấp xã; từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện, nâng cao chất lượng tuyển dụng công chức nói chung, công chức cấp xã nói riêng trong thời gian tới. 7. Bố cục của Luận văn Luận văn với kết cấu gồm: - Phần mở đầu, - Phần nội dung, gồm 3 chương. + Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về TDCC cấp xã + Chương 2: Thực trạng TDCC cấp xã tại TPHCM + Chương 3: Phương hướng và đề xuất giải pháp hoàn thiện tuyển dụng công chức cấp xã tại TPHCM trong giai đoạn hiện nay 4
- Phần kết luận - Hệ thống danh mục tài liệu tham khảo, Bảng phụ lục 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TUYỂN DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã Cùng với quá trình phát triển của đất nước, ngày 13 tháng 11 năm 2008, Luật Cán bộ, Công chức được Quốc Hội thông qua là bước phát triển mới, là kết quả của quá trình nghiên cứu của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền tập hợp, sắp xếp các quy phạm pháp luật, các chế định luật, các văn bản quy phạm pháp luật trong ngành luật theo trình tự nhất định, loại bỏ những mâu thuẫn chồng chéo, các quy định lỗi thời và bổ sung những quy định mới trên cơ sở kế thừa và phát triển các quy phạm pháp luật cũ mà điển hình là các bộ luật - pháp điển các quy định của pháp luật về cán bộ, công chức; tạo cơ sở pháp lý cho việc cải cách nền công vụ Việt Nam hiện nay. Khái niệm “Công chức ở các xã, phường, thị trấn, gọi chung là công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước (Điều 3, Nghị định 92/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 10 năm 2009). Tiếp đó là sự ra đời của các văn bản quy phạm pháp luật cụ thể hóa các quy định của Luật Cán bộ, Công chức năm 2008 về công chức như: Nghị định 06/2010/NĐ-CP ngày 25 tháng 01 năm 2010 của Chính Phủ về Quy định những người là công chức; Nghị định 112/2011/NĐ-CP ngày 05 tháng 12 năm 2011 của Chính Phủ Về công chức xã, phường, thị trấn và một số văn bản dưới luật khác có liên quan. 1.1.2. Đặc điểm công chức cấp xã Ngoài những đặc điểm cơ bản nói chung về Công chức trong hệ thống CQNN, với đặc điểm chính quyền cấp xã là cầu nối giữa NN với các tổ chức, cá nhân, tổ chức triển khai và thực hiện những chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật NN tại xã nên CC cấp xã có những đặc trưng cơ bản sau: 6
Một là, Công chức cấp xã được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một chức danh nhất định. Công chức cấp xã được bố trí công việc theo hình thức tuyển dụng vào một chức danh cụ thể (theo Điều 61 Luật CB,CC), chịu trách nhiệm tham mưu, giúp việc cho UBND cấp xã các nội dung công tác liên quan đến phạm vi, lĩnh vực phụ trách. Do đó, TDCC cấp xã là nhiệm vụ rất cần thiết để lựa chọn những người đủ tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị… để bổ nhiệm vị trí công chức tại UBND cấp xã. Hai là, Công chức cấp xã là người trực tiếp áp dụng các quy định pháp luật vào việc triển khai đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân. Chính quyền cấp xã là cấp trực tiếp có giải pháp tuyên truyền, triển khai đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân và đảm bảo thực hiện hiệu quả, đúng quy định. Theo đó, Công chức cấp xã vừa với vai trò là chủ thể, thông qua hoạt động công vụ, áp dụng, thực thi việc phổ biến, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với nhân dân; vừa là cầu nối giữa nhân dân với bộ máy chính quyền, ghi nhận những phản ánh, kiến nghị hợp lý, chính đáng của người dân, nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Ba là, Công chức cấp xã trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách NN, các chế độ, chính sách theo quy định. Công chức cấp xã là đối tượng tham gia BHXH, được hưởng những quyền lợi, chính sách, chế độ theo Luật CB,CC quy định, được đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với từng chức danh cụ thể theo quy định, đồng thời cũng sẽ phải chịu các hình thức kỷ luật khi có hành vi vi phạm pháp luật (nếu có) 1.1.3. Vai trò của công chức cấp xã Thứ nhất, Công chức cấp xã trực tiếp thực hiện triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. 7
Là người được nhà nước trao một số quyền nhất định để thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại địa phương (trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa- xã hội, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội…); đảm bảo cho các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của NN được triển khai thực hiện; Trong quá trình thực thi công vụ, công chức cấp xã nhìn nhận sự bất cập về những quy định, chính sách và phản ánh kịp thời, điều này góp phần vào việc hoàn thiện các quy định, chính sách ngày một tốt hơn. Thứ hai, Công chức xã trực tiếp tiếp xúc với nhân dân, phản ánh ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Công chức cấp xã được xem là “bộ mặt” của chính quyền cấp xã vì vậy mọi hoạt động của công chức cấp xã đều có ảnh hưởng đến cách nhìn của nhân dân đối với chính quyền cấp cơ sở. Thông qua việc thực hiện công tác chuyên môn, nghiệp vụ, công chức cấp xã phải xây dựng những hình mẫu, uy tín để tạo được niềm tin trong nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Bên cạnh việc thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến các quy định, Công chức cấp xã còn đẩy mạnh việc vận động nhân dân tuân thủ các quy định pháp luật. Thứ ba, Công chức cấp xã trực tiếp thực hiện công tác chuyên môn, tham mưu cho lãnh đạo giải quyết công việc theo đúng quy định pháp luật. Việc tham mưu của công chức cấp xã cần phải đảm bảo tính hợp pháp theo đúng định hướng, đường lối của Đảng và Nhà nước, phù hợp với thực tiễn địa phương. Công chức cấp xã chịu trách nhiệm thực thi chính sách, pháp luật tại địa phương, nên việc nắm bắt thông tin đối với các lĩnh vực liên quan là điều cần thiết và thực hiện chế độ báo cáo kịp thời và chính xác với cán bộ lãnh đạo trực tiếp quản lý. Trên cơ sở đó, chính quyền các cấp kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với tình hình địa phương, góp phần xây dựng bộ máy nhà nước ngày một tốt hơn. 8
1.2. Tuyển dụng công chức cấp xã 1.2.1. Khái niệm tuyển dụng công chức cấp xã Tuyển dụng công chức là quá trình bổ sung những người đủ tiêu chuẩn, điều kiện vào đội ngũ công chức. Đây là một quá trình thường xuyên và cần thiết để xây dựng và phát triển đội ngũ công chức. Tuyển dụng là nội dung quan trọng trong hoạt động quản lý, cung cấp, bổ sung nhân sự cho cơ quan, tổ chức nhằm đảm bảo hoạt động của tổ chức được liên tục. Thông qua tuyển dụng, lựa chọn được người phù hợp nhất với vị trí cần tuyển. Tuyển dụng bao gồm tuyển chọn và tuyển mộ, đây là hai nội dung quan trọng của quá trình tuyển dụng nguồn nhân lực cho bất kỳ tổ chức. Đây là quá trình nhằm thu hút nguồn lực và phát hiện nguồn nhân lực tồn tại trong tổ chức có năng lực và phẩm chất tốt đáp ứng các tiêu chuẩn đặt ra. Như vậy, hoạt động tuyển dụng công chức là hoạt động không thể thiếu trong vận hành, duy trì tính quản lý hành chính được đảm bảo liên tục và hướng đến cải cách hành chính nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân trong bộ máy chính quyền cấp xã. 1.2.2. Đặc điểm tuyển dụng công chức cấp xã Tuyển dụng công chức cấp xã là khâu đầu tiên, giữ vai trò quan trọng, ảnh hưởng quyết định đến chất lượng hoạt động quản lý cán bộ, công chức nói riêng, hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương nói chung. Ở mỗi một giai đoạn nhất định, việc tuyển dụng công chức cấp xã có những đặc điểm, yêu cầu cụ thể khác nhau. Vì vậy, để lựa chọn được nguồn nhân sự chất lượng, Nhà nước phải thường xuyên cập nhật, đổi mới các quy định, cách thức tuyển dụng. Gần đây nhất, ngày 24/4/2019, Chính phủ ban hành Nghị định số 34/2019/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách cấp xã, ở thôn, tổ dân phố, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 25/6/2019. Nghị định đã sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, Nghị định số 112/2011/NĐ-CP, về số lượng, chế độ tiền 9
lương, phúc lợi, công tác tuyển dụng,.. đối với cán bộ, công chức cấp xã và những người hoạt động không chuyên trách. 1.2.3. Tầm quan trọng của tuyển dụng công chức cấp xã đối với hoạt động quản lý nhà nước. Thứ nhất, tác động đến việc triển khai chính sách, pháp luật và phát huy dân chủ cơ sở. TDCC cấp xã quyết định năng lực hiểu biết và khả năng tuyên truyền, phổ biến các đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước của công chức cấp xã được tuyển dụng và vận dụng các quy định một cách hiệu quả tại địa phương. Hiệu quả thực thi các đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước sẽ được nâng cao, nếu như TDCC cấp xã được thực hiện nghiêm túc. Ngược lại, việc triển khai, thực thi các chính sách vào thực tiễn sẽ gặp nhiều vướng mắc, tác động trực tiếp đến hoạt động quản lý nhà nước tại địa phương. TDCC cấp xã để lựa chọn người có năng lực, phẩm chất và khả năng giao tiếp tốt với nhân dân, lắng nghe và truyền đạt ý kiến của nhân dân đến chính quyền các cấp, góp phần phát huy dân chủ cơ sở tại địa phương. Thứ hai, tác động trực tiếp đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động QLNN tại địa phương Với việc tuyển chọn người có năng lực và phẩm chất vào các chức danh cụ thể, tuyển dụng công chức cấp xã cần phải đảm bảo các nội dung và yêu cầu đặt ra. Hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước tại cấp xã được phản ánh thông qua các hoạt động công vụ của đội ngũ CB, CC. Nếu tuyển dụng được thực hiện hiệu quả, đội ngũ công chức cấp xã có phẩm chất đạo đức tốt và năng lực chuyên môn cao đáp ứng được yêu cầu công việc, góp phần đảm bảo tính hợp pháp, hợp lý của hoạt động quản lý nhà nước tại địa phương. 10
Ngược lại, TDCC cấp xã không được thực hiện hiệu quả, chất lượng đội ngũ công chức cấp xã được tuyển dụng không cao, tồn tại nhiều hạn chế tác động đến chất lượng hoạt động quản lý nhà nước tại địa phương. Thứ ba, tác động trực tiếp đến công quản lý và sử dụng công chức cấp xã Tuyển dụng công chức cấp xã góp phần vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã, hạn chế tình trạng đào tạo sau khi công chức được tuyển dụng, tiết kiệm ngân sách nhà nước và các nguồn lực khác. Thực hiện tốt TDCC cấp xã sẽ đảm bảo tuyển dụng đúng người, đúng việc góp phần vào việc thực hiện chính sách tinh giản biên chế, trong giai đoạn hiện nay. Mặt khác, TDCC cấp xã không thực hiện hiệu quả, sẽ gây ra nhiều hạn chế, bất cập tạo gánh nặng cho ngân sách nhà nước, chất lượng công chức cấp xã không cao, làm giảm hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý công chức cấp xã tại địa phương. Như vậy, những tác động của TDCC cấp xã phản ánh được tầm quan trọng của tuyển dụng công chức cấp xã đến hoạt động quản lý nhà nước. Sự tác động này mang tính chất hai chiều, chính vì vậy TDCC cấp xã cần được tập trung hoàn thiện hướng đến nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã đảm bảo hiệu lực và hiệu quả trong hoạt động quản lý nhà nước [16, tr20]. 1.3. Mục đích, nguyên tắc và thẩm quyền tuyển dụng công chức cấp xã 1.3.1 Mục đích tuyển dụng công chức cấp xã Chiến lược quản lý, tuyển dụng, sử dụng công chức là vấn đề được quan tâm hàng đầu; đòi hỏi phải xây dựng một nền công vụ và đội ngũ cán bộ, công chức phục vụ nhân dân, đáp ứng công cuộc cải cách hành chính. Vấn đề quản lý, tuyển dụng, sử dụng công chức là vấn đề quan trọng trong hoạt động của nhà nước, đặc biệt là trong điều kiện các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước có hiệu quả, hiệu lực, phù hợp với thực tiễn là do công tác cán bộ, công chức. Như vậy, tuyển dụng công chức cấp xã để bổ sung đội ngũ công chức cho UBND các xã, phường đủ về số lượng, đúng cơ cấu, yêu cầu vị trí việc làm, đảm bảo chất lượng, tăng hiệu quả công vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. 11