Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và luật hành chính: Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp - từ thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Acacia2510 _Acacia2510 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn là góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và pháp lý về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp, thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế; những bất cập, khó khăn, vướng mắc để đưa ra quan điểm và đề xuất một số giải pháp bảo đảm các quy định pháp luật, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thực hiện xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và luật hành chính: Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp - từ thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN ĐÌNH THẮNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC LÂM NGHIỆP - TỪ THỰC TIỄN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN ĐÌNH THẮNG XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC LÂM NGHIỆP - TỪ THỰC TIỄN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ HẢI THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp - từ thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Bùi Thị Hải, công tác tại Học viện Hành chính Quốc gia. Các thông tin, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng, bảo vệ ở một học vị nào khác. Các số liệu và kết quả nghiên cứu của các tác giả khác nhằm bổ sung cho đề tài đều được trích dẫn rõ nguồn gốc. Thừa Thiên Huế, ngày 30 tháng 11 năm 2021 Học viên Phan Đình Thắng
Lời cảm ơn Sau một quá trình tìm hiểu, học hỏi và nghiên cứu, Luận văn đã hoàn thành dưới sự giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của Tiến sĩ Bùi Thị Hải công tác tại Học viện Hành chính quốc gia. Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô, người đã thường xuyên động viên, giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo tại Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại thành phố Huế, các đồng chí lãnh đạo, đồng nghiệp trong cơ quan Hạt Kiểm lâm Khu Bảo Tồn Thiên nhiên Phong Điền, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thừa Thiên Huế và bạn bè đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành khóa học và luận văn này. Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến những người thân trong gia đình, cha, mẹ, vợ, các con, các anh chị em đã chia sẻ, động viên, giúp đỡ để tôi hoàn thành khóa học và luận văn này. Do điều kiện thời gian hạn chế, kinh nghiệm nghiên cứu còn thiếu nên chắc chắn đề tài này không tránh khỏi những khiếm khuyết nhất định. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của quý thầy giáo, cô giáo, các học viên và đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Thừa Thiên Huế, ngày 30 tháng 11 năm 2021 Học viên Phan Đình Thắng
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục viết tắt Danh mục các bảng biểu MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 CHƯƠNG I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC LẦM NGHIỆP .................. 8 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp ............................................................................................... 8 1.2. Nội dung xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp ............. 15 1.3. Các yếu tố tác động tới xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp .......................................................................................................... 33 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 38 Chương II. THỰC TIỄN XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC LÂM NGHIỆP TẠI TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ................. 39 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Thừa Thiên Huế ...................... 39 2.2. Thực tiễn vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế..................................................................................................... 44 2.3. Thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................................................... 54 2.4. Đánh giá chung về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................... 56 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 70
Chương III. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC LÂM NGHIỆP TẠI TỈNH THỪA THIÊN HUẾ................................................................................... 71 3.1. Quan điểm bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................... 71 3.2. Giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................... 74 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 83 KẾT LUẬN ................................................................................................. 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Viết đầy đủ QH Quốc hội NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn UBND Ủy ban Nhân dân BV&PTR Bảo vệ và Phát triển rừng QLBVR Quản lý bảo vệ rừng PCCCR Phòng cháy chữa cháy rừng VPHC Vi phạm hành chính TV, PT VPHC Tang vật, phương tiện Vi phạm hành chính NQ/TW Nghị Quyết/Trung Ương NĐ-CP Nghị định – Chính phủ QĐ-TTg Quyết định – Thủ tướng Chính phủ CT-TTg Chỉ thị - Thủ tướng Chính phủ KL Kiểm lâm LN Lâm nghiệp KLCĐ Kiểm lâm cơ động CBCCVC Cán bộ, công chức, viên chức VQG Vườn quốc gia BQL Ban quản lý SXLN Sản xuất lâm nghiệp XLVPHC Xử lý vi phạm hành chính
DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Bản đồ hành chính tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................... 39
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hệ sinh thái rừng là một tài nguyên đặc biệt, có vai trò hết sức to lớn đối với đời sống con người. Rừng không chỉ là nguồn cung cấp lâm sản mà còn có giá trị về mặt xã hội, sinh thái và môi trường. Rừng là “lá phổi xanh” của trái đất, rừng chiếm 31% diện tích toàn cầu với 4 tỷ ha, phân bố trên ba vùng khí hậu: bắc cực, ôn đới và nhiệt đới, trong đó có 90% là rừng tự nhiên và 10% là rừng trồng (IUCN, 2016). Trên thế giới có khoảng 1,6 tỷ người có hoạt động liên quan đến rừng, là môi trường sống của hơn 2/3 loài động thực vật được xác định trên thế giới. Đặc biệt rừng là bể hấp thụ khói bụi, CO2 lớn, ước tính 650 tỷ tấn Cacbon trong toàn hệ sinh thái, chiếm 44% tổng sinh khối. Ước tình giá trị khai thác từ rừng mỗi năm trên 122 tỷ USD, đứng hàng thứ ba chỉ sau buôn bán vũ khí và ma túy. Theo Bộ NN&PTNT, tính đến ngày 31/12/2018, diện tích rừng toàn quốc hiện có 14.491.295ha, trong đó rừng tự nhiên là 10.255.525ha và rừng trồng là 4.235.770ha. Diện tích rừng đủ tiêu chuẩn để tính độ che phủ toàn quốc là 13.785.642ha, độ che phủ tương ứng là 41,65%, chia làm 3 loại: rừng sản xuất, rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Hơn nữa, rừng là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, là một bộ phận của môi trường sống, có giá trị to lớn đối với nền kinh tế quốc doanh, nền quốc phòng toàn dân. Rừng có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của con người, cung cấp gỗ, củi, điều hòa khí hậu, điều hòa nguồn nước, bảo tồn nguồn gen sự đa dạng sinh học, hạn chế thiên tai, chống xói mòn đất, giảm ô nhiễm không khí. Rừng không chỉ cung cấp cho con người nguyên vật liệu, lâm đặc sản để phục vụ đời sống mà còn có tác dụng tích cực trong việc phòng hộ, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo tồn đa dạng sinh học, nghiên cứu khoa học, giáo dục, giải trí. Tuy nhiên, trong những năm gần đây rừng nước ta đã và đang bị suy giảm 1
nghiêm trọng cả về diện tích lẫn chất lượng. Mất rừng đang là những mối đe dọa trực tiếp đến tính đa dạng sinh học và môi trường sinh thái của Việt Nam. Nguyên nhân suy giảm diện tích rừng ngoài chiến tranh trong những năm trước đây thì các hoạt động của con người trong những năm gần đây là cực kỳ nghiêm trọng, đó là việc khai thác quá mức, phá rừng lấy đất canh tác, di dân tự do, buôn bán trái phép động vật rừng, đặc biệt là các loài động vật hoang dã quý hiếm nguy cấp có nguy cơ tuyệt chủng. Có thể nói hệ sinh thái nước ta đang bị phá vỡ, mất đi tính cân bằng tự nhiên nên đã gây những ảnh hưởng xấu tới môi trường sống và đe dọa sự tuyệt chủng của những loài động, thực vật. Mặc dù, trong những năm qua công tác bảo vệ rừng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, UBND các cấp đã chỉ đạo các biện pháp tổng hợp nhằm góp phần bảo vệ rừng, phát triển rừng đã đạt được những kết quả rõ rệt. Tuy nhiên, nguồn tài nguyên quý giá đó đang dần bị suy thoái một cách nghiêm trọng, điều này đặt ra nhiều khó khăn và thách thức trong công tác bảo vệ và phát triển rừng. Quản lý nhà nước về bảo vệ rừng là toàn bộ hoạt động của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để thực hiện chức năng quản lý, bảo vệ rừng trong đó Kiểm lâm là tổ chức có chức năng quản lí bảo vệ rừng, bảo đảm chấp hành pháp luật về Lâm nghiệp. Là lực lượng chuyên ngành về PCCCR (Điều 103 Luật Lâm nghiệp 2017). Xã hội phát triển thì công tác quản lý, bảo vệ rừng càng gặp nhiều khó khăn do nhiều nguyên nhân như: sự khai thác tài nguyên không theo quy hoạch, diện tích rừng bị lấy mất do các chương trình dự án phát triển, mở đường thông xe, cháy rừng, thiên tai... Ngoài những nguyên nhân khách quan kể trên còn có nguyên nhân chủ quan mà lực lượng Kiểm lâm có thể hạn chế được thông qua công tác thực hiện nghiêm minh việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp. Rừng ở địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế phân bố ở những khu vực có địa hình đồi núi cao, hiểm trở, đồi dốc đứng, giao thông không thuận lợi nên việc quản lý bảo vệ rừng và quản lý lâm sản ở Thừa Thiên Huế còn gặp nhiều khó 2
khăn. Trong thời gian vừa qua, tình trạng các đối tượng lén lút phá rừng làm nương rẫy, khai thác, vận chuyển, buôn bán lâm sản trên địa bàn của tỉnh vẫn xảy ra với tính chất và mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng, phức tạp. Chỉ tính riêng trong năm 2019, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế lực lượng Kiểm lâm toàn tỉnh đã bắt giữ và xử lý 575 vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp (tăng 44 vụ so với cùng kỳ năm trước); tịch thu nhập kho nhà nước 547,71 m 3 gỗ các loại (451,524 m3 gỗ xẻ, 96,186 m3 gỗ tròn) (tăng 17,1 m3 so với cùng kỳ) 8 xe ô tô. Thu nộp ngân sách 4.612.914.000 đồng (trong đó tiền phạt 1.312.292.000 đồng và tiền bán lâm sản tịch thu 3.300.622.000 đồng). Chính vì vậy, việc nghiên cứu một cách toàn diện và sâu sắc vấn đề xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, nơi tác giả đang công tác là rất cần thiết cả về mặt lý luận cũng như thực tiễn để có thể đánh giá đúng thực trạng và đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp từ thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế. Đó cũng là lý do tác giả chọn đề tài cho luận văn của mình là: “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp - từ thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế”. 2. Tình hình nghiên cứu Trong thời gian qua, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp đã đươc công bố như: Đề tài “ Quản lý nhà nước về bảo vệ và phát triển rừng” của Vũ Hoàng Tùng, luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2013 ; đề tài “ Đảm bảo hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc hiện nay” của Phạm Đình Hùng, luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2011; Đề tài "Pháp luật xử phạt vi phạm hành chính, lý luận và thực tiễn", của Bùi Tiến Đạt, luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, 2008 ; đề tài "Tình hình thực hiện pháp luật trong lĩnh vực quản lý và bảo vệ tài nguyên rừng", của Võ Mai Anh, Luận văn thạc sĩ Luật học, Học 3
viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, 2007; đề tài “Quản lý nhà nước bằng pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ rừng ở Việt Nam hiện nay” của Hà Công Tuấn, Luận văn thạc sĩ Luật học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Mình, 2002; đề tài “Pháp luật về xử lý vi phạm trong lĩnh vực Bảo vệ rừng qua thực tiễn tại tỉnh Quãng Trị” Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Thùy Linh, năm 2018; đề tài “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm lâm từ thực tiễn tỉnh Quảng Bình” Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thế Sơn, năm 2015; đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý rừng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” Luận văn thạc sĩ của Trần Thị Hiền, năm 2018. Ngoài ra, có một số công trình nghiên cứu khác được công bố trên các tạp chí của ngành Lâm nghiệp: “Giải pháp quản lý bảo vệ rừng và phát triển sinh kế bền vững ở một số địa phương ở miền Trung”, Trần Nam Thắng, đăng trên Tạp chí Môi trường, số 3/2015. Một số bài viết khác liên quan đến lĩnh vực lâm nghiệp trên các bài luận tham vấn, trang web và các bài seminar trong các hội thảo, tọa đàm,… Những công trình nêu trên tuy đã tập trung đi sâu nghiên cứu những vấn đế liên quan đến thực thi pháp luật và áp dụng pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng, hay pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ rừng với việc phân tích, đánh giá hiệu lực, hiệu quả của hoạt động thực thi và áp dung pháp luật. Việc phân tích, đánh giá các vấn đề liên quan đến đề tài chủ yếu dựa trên cơ sở lý luận mà chưa đề cập sâu đến thực trạng, nguyên nhân và hậu quả của việc chấp hành pháp luật về Lâm nghiệp, thực tiễn về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lĩnh vực Lâm nghiệp đồng thời đưa ra một số quan điểm và giải pháp nhằm đảm bảo xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và pháp lý về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp, 4
thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế; những bất cập, khó khăn, vướng mắc để đưa ra quan điểm và đề xuất một số giải pháp bảo đảm các quy định pháp luật, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả thực hiện xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu các vấn đề như sau: - Nghiên cứu một số vấn đề lý luận, pháp lý về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp. - Phân tích, đánh giá thực tiễn vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế. Tình hình thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016 - 2020 và bài học kinh nghiệm. - Đề xuất, quan điểm và giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Là nghiên cứu vấn đề lý luận, nghiên cứu pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp - từ thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu thực tiễn hoạt động xử lý vi phạm hành chính tại tỉnh Thừa Thiên Huế. - Về thời gian: Giai đoạn từ năm 2016 - 2020 - Về nội dung: Nghiên cứu về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp, thực tiễn trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Làm cơ sở đề xuất quan điểm và giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Thừa thiên Huế. 5
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tác giả sử dụng các phương pháp cụ thể để giải quyết các yêu cầu đề ra bao gồm: phương pháp phân tích; phương pháp tổng hợp; phương pháp so sánh; phương pháp thống kê; phương pháp tham vấn chuyên gia. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Trên cơ sở hệ thống hóa các khái niệm và phân tích đặc điểm của thực thi và áp dụng pháp luật chuyên ngành, luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận về thực hiện và áp dụng pháp luật. Góp phần làm rõ sâu sắc thêm những vẫn đề lý luận và pháp luật về vi phạm hành chính, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Luận văn là công trình nghiên cứu về pháp luật và thực tiễn thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp. Góp phần nâng cao nhận thức cho người dân và cán bộ làm công tác quản lý và XLVPHC. Phân tích thực trạng thực thi pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực Lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Chỉ ra được các khó khăn, thách thức và tồn tại nhằm đưa ra các quan điểm và giải pháp để bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế. - Kết quả của nghiên cứu có thể sử dụng để làm tài liệu học tập, nghiên cứu tiếp; góp phần nâng cao nhận thức và năng lực thực thi nhiệm vụ xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp, sử dụng tham khảo cho các đề tài khác; nâng cao, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực Lâm nghiệp. 6
7. Kết cấu của luận văn Luận văn bao gồm: Lời mở đầu, mục lục, 3 chương, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo Nội dung các chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận, pháp lý về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp Chương 2: Thực tiễn xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp tại tỉnh Thừa Thiên Huế. 7
CHƯƠNG I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ XỬ LÝ VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC LÂM NGHIỆP 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp 1.1.1. Khái niệm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp Lâm nghiệp là ngành kinh tế - kỹ thuật bao gồm quản lý, bảo vệ, phát triển, sử dụng rừng; chế biến và thương mại lâm sản (Theo khoản 1 điều 2 Luật Lâm nghiệp năm 2017). Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính (Theo khoản 1 điều 2 Luật XLVPHC năm 2012). Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính (Theo khoản 2 điều 2 Luật XLVPHC năm 2012). Vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp là hành vi có lỗi do tổ chức, cá nhân thực hiện; vi phạm quy định của pháp luật về quản lý Nhà nước trong lĩnh vực Lâm nghiệp mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử lý vi phạm hành chính. Theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính số 15/2012/QH13 (kế thừa Pháp lệnh xử lý VPHC năm 2002) thì: “Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân, tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước mà không phải là tội phạm và theo quy định của pháp luật phải bị xử lý VPHC”. Dấu hiệu của vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp 8
Dấu hiệu một: vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp là hành vi trái pháp luật,vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực Lâm nghiệp. Cụ thể là những hành vi vi phạm về trách nhiệm, nghĩa vụ mà chủ thể phải thực hiện theo quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật về Lâm nghiệp như: Nghị định 156/2018/NĐ-CP,Nghị định 06/2019/NĐ- CP,Thông tư 27/2018/TT-BNNPTNT… Hậu quả do hành vi vi phạm gây ra chưa đến mức phải xử lý hình sự hoặc không cấu thành tội phạm hình sự và hành vi vi phạm đó được quy định trong Nghị định 35/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp hoặc trong các Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực khác có liên quan như: Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, Nghị định số 155/2016/NĐ-CP ngày 18/11/2016 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Dấu hiệu hai: Hành vi đó là hành vi thực hiện bằng hành động hoặc không hành động, phải là một việc thực,chứ không phải chỉ tồn tại trong ý thức hoặc chỉ mới là dự định. Dấu hiệu ba: cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm phải có năng lực trách nhiệm hành chính, nghĩa là theo quy định của pháp luật hành chính, họ phải chịu trách nhiệm đối với hành vi trái pháp luật của mình và là đối tượng có năng lực chịu trách nhiệm hành chính. Đối với cá nhân, họ phải là người đạt độ tuổi nhất định, có đầy đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình. Nếu không đủ căn cứ cho rằng chủ thể thực hiện hành vi trong tình trạng có đầy đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình thì có thể kết luận rằng: không có vi phạm hành chính xảy ra. Khoản 5 Điều 11 Luật xử lý vi phạm hành chính quy định việc không truy cứu trách nhiệm hành chính trong trường hợp người thực hiện hành vi “không có năng lực trách nhiệm hành chính” hoặc “chưa đủ tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính”. 9
Xác định tổ chức là đối tượng xử lý vi phạm hành chính được quy định tại khoản 2 Điều 2 của NĐ35/2019 và khoản 1 Điều 1 NĐ97/2017. Đối tượng vi phạm phải bảo đảm các điều kiện tại quy định này mới là tổ chức để xem xét xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp. Nếu đối tượng là tổ chức quy định tại các văn bản pháp luật khác nhưng không bảo đảm quy định tại Điều 2 NĐ35/2019 và khoản 1 Điều 1 NĐ97/2017 thì không phải là tổ chức để xem xét xử lý vi phạm theo quy định tại NĐ35/2019/NĐ-CP. Dấu hiệu bốn: Hành vi đó là hành vi có lỗi của người vi phạm Lỗi cố ý: Nếu người vi phạm nhận thức được tính chất trái pháp luật trong hành vi của mình,thấy trước hậu quả của vi phạm và mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc ý thức được hậu quả và để mặc cho hậu quả xảy ra. Lỗi vô ý: Trong trường hợp người vi phạm thấy trước được hậu quả của hành vi nhưng vì chủ quan cho rằng mình có thể ngăn chặn được hậu quả hoặc không thấy trước hậu quả sẽ xảy ra dù phải thấy trước và có thể thấy trước được hậu quả của vi phạm. Vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp là hành vi trái pháp luật,vi phạm các quy định của pháp luật về quản lý Nhà nước trong lĩnh vực Lâm nghiệp. Hậu quả do hành vi vi phạm gây ra chưa đến mức độ phải xử lý hình sự hoặc không cấu thành tội phạm hình sự và hành vi đó được quy định trong Nghị định 35/2019/ NĐ-CP ngày 25/04/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp Luật XLVPHC được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam kỳ họp thứ 3 khóa XIII thông qua ngày 20/6/2012 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2013 tại khoản 2 Điều 2 đã định nghĩa: “Xử phạt vi phạm hành chính là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.”. Như vậy, XPVPHC là một loại hoạt động cưỡng chế, mang tính quyền lực nhà nước 10
phát sinh khi có VPHC, biểu hiện ở việc áp dụng các chế tài hành chính mang tính chất trừng phạt do các chủ thể có thẩm quyền nhân danh Nhà nước thực hiện theo quy định pháp luật. Một hành vi bị coi là VPHC khi nó được quy định trong pháp luật về XPVPHC và người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC. XPVPHC thực chất là một loại hoạt động quản lý nhà nước do vậy chỉ có các cơ quan hoặc công chức được nhà nước trao quyền, quy định cụ thể thẩm quyền XPVPHC trong các văn bản pháp luật thì mới có quyền ra quyết định XPVPHC. Những chủ thể này nhân danh nhà nước, đại diện cho ý chí của nhà nước trong việc xác định một cá nhân hay tổ chức có hành vi VPHC hay không, hậu quả pháp lý của hành vi đó là như thế nào và có tuân theo các quy định cụ thể của pháp luật hay không. Xử lý vi phạm hành chính là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng những biện pháp cưỡng chế do pháp luật quy định đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Xử lý vi phạm hành chính bao gồm xử phạt vi phạm hành chính và áp dụng các biện pháp xử lý hành chính. Xử lý VPHC trong lĩnh vực Lâm nghiệp có thể hiểu là hoạt động của các chủ thể có thẩm quyền, căn cứ các quy định của pháp luật, quyết định các hình thức, biện pháp nhằm ngăn chặn, xử phạt và áp dụng các biện pháp cưỡng chế hành chính đối với các cá nhân, tổ chức đã có hành vi vi phạm các quy định của Nhà nước trong lĩnh vực Lâm nghiệp. 1.1.2. Đặc điểm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp Thứ nhất, xử lý vi phạm hành chính chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp là việc áp dụng trách nhiệm hành chính (bao gồm xử phạt vi phạm hành chính, các biện pháp xử lý hành chính) đối với đối tượng vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Chủ thể có thẩm quyền áp dụng các chế tài xử phạt hành chính hoặc các biện pháp xử lý 11
hành chính khác là những chức danh thuộc cơ quan hành chính nhà nước do pháp luật quy định cụ thể chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, hình thức, mức độ xử phạt vi phạm hành chính mà họ được phép áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính về lĩnh vực Lâm nghiệp. Thứ hai, đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp bao gồm cá nhân, tổ chức đã cố ý hoặc vô ý vi phạm pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực Lâm nghiệp và hành vi vi phạm đó được quy định trong Nghị định 35/2019/ NĐ-CP ngày 25/04/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp. Như vậy, đối tượng bị áp dụng xử lý hành chính có thể là cá nhân hoặc tổ chức đã thực hiện vi phạm hành chính. Trong trường hợp không xác định được đối tượng vi phạm, chỉ tạm giữ được tang vật, công cụ, phương tiện vi phạm hành chính thì vẫn phải lập biên bản vi phạm hành chính để có căn cứ tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm và để tiếp tục điều tra xác minh làm rỏ tình tiết vi phạm, truy tìm đối tượng vi phạm. Thứ ba, việc xử lý vi phạm hành chính được thực hiện theo một trình tự, thủ tục riêng do pháp luật hành chính quy định. Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp được tiến hành theo nguyên tắc, thủ tục, trình tự được quy định tại các văn bản pháp luật về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực Lâm nghiệp do cơ quan có thẩm quyền ban hành. Trường hợp phải thực hiện các thủ tục khám người theo thủ tục hành chính, khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính; khám nơi cất giấu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính là chổ ở.Trường hợp phát hiện phương tiện đang vận chuyển lâm sản trái pháp luật (đang lưu thông) người có thẩm quyền theo quy định tại khoản 1 Điều 123 lập thủ tục tiến hành khám phương tiện theo quy định tại Điều 128 Luật xử lý vi phạm hành chính. Khi khám nơi cất giấu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính tại chổ ở thì phải 12