Luận văn Thạc sĩ Ngôn ngữ học: Đặc điểm của hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và Tiếng Thái Lan

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:76

Thêm vào BST

Báo xấu

66
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn này là nghiên cứu, khảo sát hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan trên một số báo online. Từ đó, luận văn so sánh hiện tượng viết tắt trong tiếng Thái và tiếng Việt, chỉ ra những đặc điểm chung và đặc điểm riêng của mỗi ngôn ngữ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Ngôn ngữ học: Đặc điểm của hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và Tiếng Thái Lan

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Ƣ Ộ VÀ Â VĂ -------------------------------------- MALADA EKKHAMPHAN Ƣ V V VÀ LUẬN VĂN THẠC SĨ NG N NG HỌC Hà ội – 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Ƣ Ộ VÀ Â VĂ -------------------------------------- MALADA EKKHAMPHAN Ƣ V V VÀ uận văn hạc sĩ chuyên ngành: ngôn ngữ học M số: 16 03 54 06 Người hướng dẫn khoa học: GS TS Nguy n V n Khang à ội – 2020
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận v n này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận v n này đ được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận v n đ được chỉ rõ nguồn gốc rõ ràng và được phép công bố ọc viên thực hiện Malada Ekkhamphan
Ả Ơ Đề tài “Đ c điểm của hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan” là nội dung tôi chọn để nghiên cứu và làm luận v n tốt nghiệp sau hai n m theo học chương trình cao học khoa Ngôn ng học t i Trường Đ i học Khoa học X hội và Nhân v n, Trường Đ i học Quốc gia Hà Nội Để hoàn thành quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận v n này, lời đầu tiên tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến GS TS Nguy n V n Khang thuộc Viện Ngôn ng học Thầy đ trực tiếp chỉ bảo và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thiện luận v n này Ngoài ra, tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô trong khoa Ngôn ng học t i Trường Đ i học Khoa học X hội và Nhân v n, Trường Đ i học Quốc gia Hà Nội đ đ ng g p nh ng ý kiến quý báu cho luận v n Nhân dịp này, tôi cũng xin cảm ơn khoa Ngôn ng học, Trường Đ i học Khoa học X hội và Nhân v n, l nh đ o và các anh chị đang công tác t i Trường Đ i học Khoa học X hội và Nhân v n đ t o điều kiện và thời gian cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu Cuối c ng, tôi xin cảm ơn nh ng người thân, b n b và gia đình đ luôn bên tôi, động viên tôi hoàn thành kh a học và bài luận v n này Trân trọng cảm ơn!
C .......................................................................................................... 4 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 4 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 4 3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 5 4. Đối tương, ph m vi nghiên cứu và nguồn tư liệu ......................................... 5 5. ngh a lý luận và thực ti n của luận v n ..................................................... 6 6. C u trúc luận v n ........................................................................................... 6 hƣơng 1: VÀ Ơ À VĂ .................................... 7 1.1. T ng quan tình hình nghiên cứu ............................................................ 7 1.1.1. T ..................... 7 1.1.2. T V ......................... 9 1.1.3. T T ............... 13 1.2. Cơ sở lý thuyết ..................................................................................... 21 T 21 1.2.2 ............................................. 23 ƢƠ 1 .............................................................................. 25 hƣơng 2: Ả Ƣ V V VÀ THAIRATH) ..... 26 2.1. Giới h n khảo sát .................................................................................. 26 2.2. Khảo sát hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt trên báo VNEXPRESS (https://vnexpress.net/) ................................................................................ 27 2.2.1. Đ ượ o V VNExpress ................................................................................................ 27 2.2.2. Đ o ủ ượ o V trên VnExpress ........................................................................................ 30 1
2.2.3. Đ ủ ượ o V trên VnExpress ........................................................................................ 34 2.2.4. Đ .................................................................... 40 2 3 Khảo sát hiện tượng viết tắt trong tiếng Thái trên báo THAIRAT (https://www.thairath.co.th) ........................................................................ 42 2.3.1. Đ ượ o T oT ...................................................................................... 42 2.3.2. Đ o ủ ượ o T oT o .................................................................... 44 2.3.3. Đ ủ ượ o T oo T ........................................................................... 51 2.3.4. Đ o T oo Thairat ..................................................................................................... 53 ƢƠ 2 ............................................................................... 57 hƣơng 3: Ƣ V V VÀ ..................................................................... 58 3.1. Nh ng đ c điểm giống nhau và khác nhau .......................................... 58 3.1.1. Đ o ............................ 58 3.1.2. Đ .......................... 59 3.1.3. Đ ..................... 61 3.2. Một số nhân tố chi phối ........................................................................ 62 3.2.1. ..................................................................... 62 3.2.2. o – .......................................................... 65 ƢƠ 3 ............................................................................... 68 .................................................................................................... 69 À Ả ............................................................................ 71 2
Ả ảng : ảng ví dụ các ch cái viết tắt theo quy tắc d ng ch cái đầu t ..... 14 ảng 2: ảng ví dụ các ch tắt chọn nhiều ch cái để viết tắt ................ 14 ảng 2 : Các hình thành ch tắt trong tiếng Việt trên báo online Vnexpress. 27 ảng 2 2: Thống kê đ c điểm c u t o ch của hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt trên VnExpress ........................................................................... 31 ảng 2 3: Cách hình thành ch tắt trong tiếng Việt trên báo Thairat online .... 42 ảng 3 : ảng so sánh các c u t o ch tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái ...... 58 3
1. d chọn đ tài Ngôn ng nào cũng c hiện tượng viết tắt Nh ng n m gần đây, hiện tượng viết tắt càng ngày càng nhiều, càng ngày càng c sự phát triển nhanh và c nhiều cách viết khác nhau Vì thế, nếu như người sử dụng ngôn ng không hiểu ch viết tắt thì s r t kh nhận diện và hiểu được nội dung của ch viết tắt Hiện tượng viết tắt r t đa d ng với nhiều cách viết tắt cho một t ng Nh t là hiện nay, khi báo m ng xu t hiện thì hiện tượng viết tắt xu t hiện ngày một nhiều. Do đ c điểm của t ng ngôn ng nên bên c nh nh ng kiểu viết tắt mang tính chung cho mọi ngôn ng thì mỗi ngôn ng l i c kiểu viết tắt riêng Vì thế, trong ph m vi của luận v n này, chúng tôi tiến hành khảo sát Đ ủ ượ o V T nhằm chỉ ra nh ng đ c điểm chung và đ c điểm riêng gi a chúng 2. c đ ch và nhiệ v nghiên c u 2.1. c đ ch nghiên c u Mục đích của luận v n này là nghiên cứu, khảo sát hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan trên một số báo online T đ , luận v n so sánh hiện tượng viết tắt trong tiếng Thái và tiếng Việt, chỉ ra nh ng đ c điểm chung và đ c điểm riêng của mỗi ngôn ng 2.2. hiệ v nghiên c u - T ng quan tình hình nghiên cứu về hiện tượng viết tắt và xây dựng cơ sở lí thuyết liên quan đến hiện tượng viết tắt - Khảo sát đ c điểm của hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt (trên một số báo online). - Khảo sát đ c điểm của hiện tượng viết tắt trong tiếng Thái Lan (trên một số báo online) 4
- So sánh hiện tượng viết tắt gi a tiếng Thái và tiếng Việt, chỉ ra sự tương đồng và khác biệt gi a chúng 3. hƣơng h nghiên c u Để c thể triển khai đề tài, luận v n sử dụng nh ng phương pháp và thủ pháp như sau: ư ng kê, phân o Phương pháp này được d ng để khảo sát, thống kê và phân lo i hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan trên một số báo online ư Phương pháp này d ng để miêu tả đ c điểm của mỗi ngôn ng liên quan đến hiện tượng viết tắt ư o Phương pháp này d ng để so sánh và đối chiếu đ c điểm của hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan 4. i tƣơng hạ vi nghiên c u và ngu n tƣ iệu 4.1. i tƣ ng nghiên c u Đối tượng nghiên cứu luận v n là hiện tượng các hiện tượng viết tắt trên báo online của Việt Nam và Thái Lan 4.2. hạ vi nghiên c u Ph m vi khảo sát luận v n là qua một số báo online bằng tiếng Việt ở Việt Nam là VnExpress (https: vnexpress net ) và bằng tiếng Thái Lan ở Thái Lan là Thairath (https://www.thairath.co.th/home). Lí do lựa chọn: Đây là báo online c số lượng truy cập nhiều nh t cả hai bên đ t nước Thái Lan và Việt Nam Do trong mỗi tờ báo online này, c nhiều chuyên mục khác nhau nên chúng tôi chỉ khảo sát ba chuyên mục là: ) thể thao 2) kinh tế và 3) thế giới 5
4.3. gu n tƣ iệu Các hiện tượng viết tắt trên báo online bằng tiếng Việt ở Việt Nam trên báo VnExpress (https://vnexpress.net/) và bằng tiếng Thái Lan trên báo Thairath (https://www.thairath.co.th/home) t ngày 1 tháng 10 n m 2018 đến ngày 30 tháng 4 n m 2019. 5. nghĩ uận và thực ti n c uận văn 5.1. nghĩ uận Luận v n g p phần vào nghiên cứu hiện tượng viết tắt của ngôn ng mà cụ thể là tiếng Việt và tiếng Thái Lan Việc sử dụng viết tắt của hai ngôn ng là một hiện tượng không mới nhưng sự ph biến và mức độ ảnh hường của chúng càng ngày càng phát triển rộng trong x hội 5.2. Ý nghĩa thực ti n Kết quả nghiên cứu của luận v n trước hết giúp cho người sử dụng tiếng Thái Lan và tiếng Việt c thể th y được đ c điểm hiện tượng viết tắt; đồng thời g p phần nâng cao ch t lượng sử dụng ngôn ng của các báo online này. 6. ut c uận văn Luận v n ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, được c u trúc thành 3 chương: Chương : T ng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý thuyết Chương 2: Khảo sát hiện tương viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan (trên một số báo online) Chương 3: So sánh hiện tượng viết tắt trong tiếng Việt và tiếng Thái Lan 6
hƣơng 1: VÀ Ơ À VĂ 1.1. ng u n t nh h nh nghiên c u 1.1.1. ng quan t nh h nh nghi n c u vi t t t tr n th gi i Ngày nay, hiện tượng viết tắt không còn là một v n đề mới trong giới nghiên cứu ngôn ng học thế giới Đề tài này đ được nhiều nhà nghiên cứu theo đu i, khảo sát và tìm hiểu khá toàn diện trên nhiều m t Các công trình nghiên cứu về hiện tượng ch tắt trong tiếng Nga ra đời khá sớm và ngày một phát triển, c r t nhiều nghiên cứu đáng chú ý về l nh vực ngôn ng này; đáng chú ý phải kể đến các công trình của Lepcoxkaia C.A (1960), Alecxêep D.I (1979), Moghilepxki R.I (1983), Lopachin V.V (1990). Theo Lopachin V.V (1990), ch tắt thường được ghép t nh ng thành tố của một t ghép nguyên gốc ho c là một danh t được rút gọn t một cụm t ng ban đầu Trong tiếng Nga, c sáu kiểu c u t o ch tắt khác nhau: - Ch tắt gồm các phụ âm đầu t - Ch tắt gồm các bộ phận đầu t - Ch tắt gồm các bộ phận đầu t kết hợp với các ch tắt các đầu t khác - Ch tắt gồm các bộ phận đầu t kết hợp với t đầy đủ - Ch tắt gồm các bộ phận đầu t kết hợp với danh t đ đ i cách - Ch tắt gồm các bộ phận đầu của t thứ nh t kết hợp với phần đầu và phần cuối của t thứ hai ho c với phần cuối của t thứ hai Trong các công trình nghiên cứu về hiện tượng ch tắt tiếng Anh- ngôn ng ph biến nh t thế giới, đ đưa ra các quan điểm nghiên cứu về 7
hiện tượng viết tắt Theo John Algeo 1, hiện tượng tắt ng (Abbreviation) là dựa vào đ c điểm hình thái học của ngôn ng , theo đ , c một số quy tắc chính tả như sau: a. Initialism: Quy tắc viết ch cái đầu Ví dụ: DC là viết tắt của t District of Columbus. b. Acronysm: Quy tắc t o t bằng các ch cái đầu của t ho c rút ngắn t Ví dụ: Prof. viết tắt của Professor (giáo sư). Vet viết tắt của veterinarian (bác s thú y) Đối với hình thái rút ngắn t , một t c thể lược bớt một ho c một vài hình vị của n nhưng nh ng hình vị còn l i vẫn phải đảm bảo chuyển tải được ph m vi ng ngh a gốc của t Ví dụ: Parachute (d ) được rút ngắn t các t paradoctor, paraglider và paratrooper. Tương tự như vậy, một số t ghép c thể bị cắt bỏ một bộ phận (t đơn) nhưng ngh a vẫn không thay đ i Ví dụ: Jet (máy bay phản lực) là t rút gọn của t jet plane. c.Blends: Quy tắc pha trộn Với các t tắt được t o nên t quy tắc này, phần đầu của t tắt s là phần đầu của một t và phần cuối của t tắt s là phần cuối của một t khác Nh ng t tắt này thường mang ý ngh a kết hợp của hai t gốc t o ra n Ví dụ: brunch (b a sáng kết hợp b a trưa), được rút gọn t hai t breakfast (b a sáng) và lunch (b a trưa) ên c nh đ , trong trường hợp t tắt c nguồn gốc là một t ghép, t tắt s được c u t o bằng cách lược bỏ phần cuối của mỗi t đơn trong t ghép đ Ví dụ: 1 Garland Cannon (1989) English abbreviation and acronyms in recent new – words Distionaries, American Speech, 64: 99-127. 8
sitcom (phim hài ngắn): kết hợp của t situation (tình huống) và t comedy (hài kịch) Nh ng nghiên cứu trên cho th y sự quan tâm sâu sắc của các nhà nghiên cứu về hiện tượng ch tắt Hiện c các quan điểm khác nhau về hiện tượng này, chẳng h n: c ý kiến cho rằng, ch tắt chỉ là một hiện tượng nh t thời, không c tính lâu dài trong ngôn ng ; c ý kiến l i khẳng định rằng, ch tắt là một phương thức c u t o t vựng quan trọng ho c là một đơn vị định danh đ c biệt Tuy nhiên, t t cả các tác giả đều c một điểm chung là cần phải nghiên cứu về hiện tượng tắt Xung quanh hiện tượng tắt tuy còn c nh ng cách nhìn khác nhau, nhưng hầu hết các tác giả đều đồng ý với quan niệm rằng, ư o o o ượ ư ủ Vì thế cần phải nghiên cứu chúng , trong đ c cả công việc chuẩn h a t tắt 1.1.2. ng quan t nh h nh nghi n c u vi t t t ti ng i t Trong tiếng Việt, hiện tượng ch tắt đ phần nào gây ra nh ng kh kh n trong việc giao tiếp của người Việt trong x hội Lí do là vì, tiếng Việt là một ngôn ng c hiện tượng viết tắt r t phong phú và đa d ng, thêm vào đ , l i chưa đồng nh t t o thành chuẩn và thường không được đề cập đến trong chương trình giảng d y Ở Việt Nam, các công trình nghiên cứu khoa học về hiện tượng ch tắt xu t hiện muộn hơn so với một số công trình ngôn ng học khác trên thế giới Trong nghiên cứu của mình n m 996, tác giả Nguy n Hoàng Thanh đ t m tắt tình hình nhiên cứu về con đường hình thành các nghiên cứu về hiện tượng ch tắt của các nhà nghiên cứu Việt Nam Theo đ , các nhà ngôn ng học như Nguy n V n Tu, Nguy n Kim Thản, Nguy n Trọng áu, Nguy n Đức Dân đ c các công trình nghiên cứu về ch tắt trong 9
nh ng n m 7 của thế kỉ XX, khi mà hiện tượng viết tắt còn chưa nhiều Nghiên cứu này cũng chỉ ra nh ng đ c điểm c u trúc và chức n ng ngôn ng của ch tắt trong tiếng Việt Nếu như ban đầu, các nhà nghiên cứu chỉ nghiên cứu sơ lược về hiện tượng ch tắt thì nh ng nghiên cứu sau đ , các tác giả đ đi vào chi tiết hơn, sâu hơn về hiện tượng này với các mảng nghiên cứu như phân lo i ch tắt, c u t o hình thái, c u t o ng ngh a và quy tắc ho t động của ch tắt Các nghiên cứu đ đưa ra quan điểm của các tác giả về việc phân lo i về hình thức c u t o của ch tắt dựa theo một số tiêu chí sau đây: - o o ử dụ Dựa theo chức n ng của ch tắt, các nhà nghiên cứu đ phân lo i ch tắt thành 2 lo i là t n i tắt (nh ng t tắt c thể sử dụng được trong cả v n n i và khi đọc) và d ng tắt t vựng, hay d ng tắt t vựng và d ng tắt ch viết hay v n bản (nh ng ch tắt chỉ c thể được sử dụng trong v n viết) Ngoài ra, trong trường hợp việc viết tắt chỉ là biện pháp ghi nhanh hay n i nhanh và c tính cá nhân thì các tác giả không phân lo i d ng của chúng V o Nghiên cứu của tác giả Nguy n Trọng áu đ chỉ ra nh ng điểm giống và khác gi hai d ng tắt là d (d ng tắt chỉ d ng để viết) và d (d ng tắt c thể sử dụng để cả đọc và viết) D c thể được coi là một d ng đơn vị t ng mới với vai trò trọng tâm là để định danh Nh ng t này, xét trên một vài g c độ, đôi khi còn c nhiều điểm tốt hơn so với các cụm t gốc Ví dụ: UNESCO (T chức Giáo dục, Khoa học và V n h a Liên hợp quốc): The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) APEC (Di n đàn Hợp tác kinh tế châu Á – Thái ình Dương): Asia- Pacific Economic Cooperation) 10
ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á): Association of South East Asian Nations),… -V ồ o Cũng theo tác giả Nguy n Trọng áu, d ng tắt cũng c lo i t ghép các ch cái đầu âm tiết, mỗi ch cái đều được âm tiết h a và thường không dài quá ba ch cái Nh ng t tắt này c thể đọc rời mà không cần ghép nối phụ âm hay nguyên âm Tuy nhiên, tiêu chuẩn này c một nhược điểm Đ là, nếu chỉ dựa theo tiêu chí này thì ch tắt nào cũng là d ng tắt t vựng vì ch cái nào cũng c thể được âm tiết h a Tác giả Trần Ngọc Thêm quan tâm nhiều hơn đến các ch tắt tiếng Việt c nguồn gốc t tiếng nước ngoài Theo đ , ch tắt được chia làm hai d ng: y ượ và ồ y ượ Tuy vậy, chính tác giả cũng nhận th y sự b t thỏa đáng trong cách phân chia này vì việc vay mượn các t tắt thường tuân theo một số nguyên tắc khách quan nh t định, không ai c thể tự ý thực hiện Vì thế, ông cho rằng, đối với ch tắt đọc theo âm tiết hay đọc theo ch cái đều thích hợp Về các nghiên cứu liên quan đến t tắt trong ngành kinh tế, tác giả Nguy n Đức Dân cũng nhận th y hệ thống ch tắt chưa c nh ng bộ nguyên tắc nh t định Vì thế, bên c nh nh ng cái tên tắt r t hay và hợp lý thì còn c nhiều cái tên kh hiểu, chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng ng cũng chỉ ra các điểm yếu trong hệ thống tên tắt trong ngành kinh tế là còn dài dòng, chưa thống nh t và chưa đầy đủ trong việc thực hiện chức n ng định danh của ngôn ng ng phân lo i ch tắt dựa trên khía c nh âm thanh: - Tên tắt không chú ý tới âm: L y ch cái đầu trong các âm ghép l i Việc này c ưu điểm lớn là ngắn gọn nhưng cũng c nhược điểm là kh đọc Hầu hết các tên tắt ở d ng này đều là t vay mượn t tiếng nước ngoài 11
-T ý Lo i này được chia nhỏ thành 3 d ng: + Lo i phụ âm đầu và phần vần + Lo i bỏ các thanh điệu, chuyển các ch không c trong bảng ch cái tiếng Anh như ư … thành các ch c trong tiếng Anh. + Lo i chuyển các phụ âm ghép (tr, ph,…) thành các phụ âm khác như f,s,… -T ụ ẫ y Ví dụ: Vi thành Wi. -T ý ĩ gợi đến tên nguyên gốc qua tên tắt Ví dụ: XUNHASA A là viết tắt của t T y ẩ o. Nguy n Đức Dân đ phân lo i các ch tắt thành ng cũng phân lo i ch tắt thành 3 d ng: -Abbreviation: Sự viết tắt chỉ liên quan đến một t Ví dụ: Professor (Giáo sư) chuyển thành Prof. hour (giờ) chuyển thành h. Tuy nhiên, cách viết này c một nhược điểm là việc viết tắt không thống nh t s rút gọn còn một hay nhiều ch cái Ví dụ, n c thể c nhiều ch cái như trong trường hợp t of ( of o) ( o ) … nhưng cũng c thể chỉ c một ch cái trong trường hợp h (hour) hay V (Vo ) … - Initial: Viết tắt sử dụng các ch cái đầu tiên của mỗi t ho c mỗi tiếng Ví dụ: VAC (Vườ – Ao – C ồ ) hay BCT (B C )… - Acronym: Gi l i phần đầu ho c âm tiết đầu c mỗi t trong cụm t Cách phân lo i này theo chúng tôi là khá hợp lý Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều t tắt b t tuân theo các quy luật này, đ c biệt là các t vay mượn t tiếng nước ngoài Bên c nh đ , cũng c nghiên cứu về đ c điểm hình thái và ng ngh a của tên tắt các cơ quan xu t nhập khẩu Việt Nam, đáng chú ý phải kể đến nghiên cứu của tác giả Mai Xuân Huy và Nguy n Hoài Theo hai tác 12
giả, tên tắt của các cơ quan không nh t thiết phải dựa theo các thành tố c u t o nên tên đầy đủ Vì thế, các tác giả đi sâu vào phân tích phương thức ho t động và ý ngh a của các thành tố c u t o nên tên đầy đủ của các cơ quan trong việc hình thành 1.1.3. ng quan t nh h nh nghi n c u vi t t t ti ng h i Lan Các công trình nghiên cứu để biên so n một cuốn t điển t viết tắt và xây dựng một hệ thống nh ng quy tắc viết tắt tiếng Thái đ được Viện nghiên cứu hoàng gia Thái Lan (tiếng Thái là “ราชบัณฑิตยสถาน”: Office of the Royal Society) nghiên cứu tỉ mỉ và t chức thành một bộ quy tắc cách viết tắt thống nh t Viện nghiên cứu Hoàng gia Thái Lan (Office of the Royal Society), trong tiếng Thái là “ราชบัณฑิตยสถาน”/râ:t cha ban dit ta ya sà th n/ Trong đ , t “ราชบัณฑิต” /râ:t cha ban dit/ d ng chỉ nh ng nhà nghiên cứu c n ng, được b nhiệm và lựa chọn bởi Hội đồng Viện nghiên cứu hoàng gia Thái Lan Viện c nhiệm vụ và chức n ng tìm hiểu, nghiên cứu, xây dựng t điện, sáng t o thuật ng và đ t ra nh ng quy tắc liên quan đến việc sử dụng ngôn ng Thái Lan Tháng 8 n m 982, Viện nghiên cứu Hoàng gia Thái Lan đ th y được tầm quan trọng của hiện tượng viết tắt, nên bắt đầu nghiên cứu và t o ra quy tắc để viết tắt cho thống nh t. Cho đến n m 984, hệ thống quy tắc viết tắt trong tiếng Thái đầu tiên ra đời do giáo sư tiến s Prasert Na Nakorn làm chủ tịch ủy ban nghiên cứu Trong đ bao gồm quy tắc được quy định cụ thể như sau: 1/D ủ D ng ch cái đầu của t (bao gồm t đơn âm và đa âm tiết) để t o ra ch và viết d u ch m phía sau ch viết tắt như ví dụ minh họa dưới đây 13
ảng : ảng ví dụ các ch cái viết tắt theo quy tắc d ng ch cái đầu t TT. đ y đ t ng ti ng h i ghĩ ti ng Việt hữ t t 1. บาท /bàt/ tiền b t Thái บ. 2. จังหวัด /tɕaŋ wàt/ tỉnh จ. 3. ตาบล /tam bon/ x ต. 4. อาเภอ /ʔam phɤ / huyện อ. 5. ศาสตราจารย์ sà:t tra: tɕa:n giáo sư ศ. T “บาท” /bàt/ là t một âm tiết, “จังหวัด” /tɕaŋ wàt/, “ตาบล” /tam bon/, “อาเภอ” /ʔam phɤ / là nh ng t c 2 âm tiết và t “ศาสตราจารย์” sà:t tra: tɕa:n là t đa âm tiết. Nh ng t này c quy tắc viết tắt là: d ng một ch cái đầu và viết d u ch m ở phía sau con ch đ . Tuy nhiên, quy định d ng ch cái đầu của t để viết tắt vẫn gây nhầm lẫn các ch viết tắt Ví dụ t “ตาบล /tam bon/ và t ตารวจ /tam rùat/ ”, nếu cả hai t chỉ d ng ch cái đầu của t để viết tắt theo quy định, ch viết tắt đều là “ต.” Người đọc phải xem trường hợp câu mới biết ngh a Vì vậy, người viết c thể thêm ch cái đầu của âm tiết thứ 2 ho c âm tiết tiếp theo để viết tắt Ví dụ ảng 2: ảng ví dụ các ch tắt chọn nhiều ch cái để viết tắt đ y đ t ng ti ng hữ t ng ti ng Việt h i t t 1) ตารวจ công an ตร. 2) อัยการ công tố viên อก. 1) T “ตารวจ” [tam - ru t] (công an) viết tắt là “ตร.”, d ng ch cái đầu cả hai âm tiết để viết tắt và viết d u ch m ở phía sau. Nếu t này 14
chỉ d ng một ch cái đầu của âm tiết đầu s nhầm lẫn với t “ตาบล” /tam - bon/ (th x ). 2) T “อัยการ” [ʔaj – ja - ka n] viết tắt là อก. d ng ch cái đầu của âm tiết thứ nh t và ch cái đầu âm tiết thứ ba ghép vào c ng. Trong trường hợp này không d ng ch cái phụ âm đầu của âm tiết thứ hai vì nếu d ng ch cái đầu âm tiết thứ hai để ghép thành “อย.” s nhầm lẫn với t “cục Quản lý hực phẩm v Dược” trong tiếng Thái là “องค์การอาหารและยา” /ʔo ŋ – kan - ʔa - ha n - rɛ - ya /. Còn nếu d ng một ch cái thì nhầm với t “อาเภอ” /ʔam - phə / (huy n) n a, vì thế trong trường hợp này s d ng ch cái đầu của âm tiết thứ nh t và ch cái đầu âm tiết thứ ba ghép vào c ng 2/ C สมาส S - T สมาส Sà-màt là các t ghép c nguồn gốc tiếng Pali ghép với tiếng Ph n. Gồm ít nh t là hai tiếng ho c hai t t o thành và mang ngh a mới Được coi là một t mới. Khi viết tắt c d ủ d o . Ví dụ: “มหาวิทยาลัย” [ma – h – v t – th - ya - laj] dịch sang tiếng Việt là ườ , là t ghép bắt nguồn t tiếng Pali ghép với tiếng Ph n, gồm c ba t , sáu âm tiết ghép với nhau Khi viết tắt s d ng ch cái đầu tiên của t , viết là ม. 3/T ườ d ủ T ghép là được t o thành c hơn hai âm tiết t c ngh a, ví dụ : “ชั่วโมง” [chu - mo ŋ] ngh a là giờ ho c tiếng, mỗi âm tiết t đều c ngh a, c thể viết tắt bằng ch cái đầu của mỗi t thành ชม. Trong t “โรงเรี ยน” [roŋ - ri a n (trường học), โรง [roŋ và เรี ยน [ri a n là hai t đơn được ghép với nhau Mỗi t âm tiết khi tách ra đều c ngh a; vì 15
vậy, khi viết tắt, s viết bằng ch cái đầu của mỗi t , là “รร.” Tuy nhiên, ch tắt “รร.” cũng c thể hiểu là “โรงแรม” [roŋ - rɛ m (khách s n), vì t “โรงแรม” [roŋ - rɛ m (khách s n) cũng là một t ghép Trong trường hợp này, Viện nghiên cứu Hoàng gia Thái Lan quy định rằng người đọc phải dựa vào t ng trường hợp, ng cảnh cụ thể của ch tắt để lựa chọn ý ngh a ph hợp nh t 4/ T ườ d ụ ủ Nếu t ghép c t âm tiết nhiều hơn 4 âm tiết t c thể lựa chọn phụ âm đầu của t ghép chính để viết, tuy nhiên không thể viết tắt dài hơn 4 ch cái Chẳng h n như: สานักงานคณะกรรมการประถมศึกษาแห่ งชาติ /s m – n k - ŋa n – kha – na – kam – ma - ka n – pra – thom – ma - s k – sa - h ŋ - ch t/ gồm 5 âm tiết, 3 t chính là: 1. สานักงาน /s m – n k - ŋa n/ là cơ quan, v n phòng 2. คณะกรรมการการประถมศึกษา /kha – na – kam – ma - ka n pra – thom – ma - s k – sa/ là Vụ giáo dục tiểu học 3. แห่งชาติ /h ŋ - ch t/ là quốc gia Đây là tên của cơ quan c nhiệm vụ giống với Vụ Giáo dục Tiểu học của Việt Nam Tên cơ quan này được viết tắt thành “สปช.”, lựa chọn phụ âm đầu của t ghép chính ghép với nhau ch ส là đ i điện của t สานักงาน (v n phòng), ป là đ i diện của t ประถม (tiểu học) còn ch ช là đ i diện của t ชาติ (quốc gia) 5/D ủ … ủ 16