Luận văn Thạc sĩ Quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp: Nghiên cứu xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Nghiên cứu xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đánh giá thực trạng văn hóa an toàn trong tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1; Đề xuất xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp: Nghiên cứu xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN LƢƠNG QUANG MINH NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG VĂN HÓA AN TOÀN TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN CÔNG NGHIỆP CHÍNH XÁC VIỆT NAM 1 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ AN TOÀN VÀ SỨC KHỎE NGHỀ NGHIỆP MÃ SỐ: 8340417 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHƢƠNG ĐÌNH TÂM HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Nghiên cứu xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Phƣơng Đình Tâm. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn. Tác giả luận văn Lƣơng Quang Minh
LỜI CẢM ƠN Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tôi xin trân trọng cảm ơn: Ban giám hiệu cùng toàn thể các thầy, cô giáo trường Đại học Công đoàn đã tận tình giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và rèn luyện tại trường. Tôi xin cảm ơn lãnh đạo cùng các thầy cô giáo khoa Sau Đại học và khoa An toàn lao động và sức khoẻ nghề nghiệp đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và làm luận văn tốt nghiệp. Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới: Thầy giáo PGS.TS. Phương Đình Tâm đã luôn nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới: Các anh, chị phòng An toàn của Công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1 đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian tìm hiểu và hoàn thành luận văn. Trân trọng!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, hình, sơ đồ MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................................ 3 3. Đối tượng nghiên cứu và địa điểm nghiên cứu ............................................... 3 4. Nội dung nghiên cứu ....................................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 4 6. Đóng góp của đề tài......................................................................................... 4 7. Kết cấu luận văn .............................................................................................. 4 Chƣơng 1. TỔNG QUAN VỀ VĂN HOÁ AN TOÀN ........................................ 5 1.1. Những vấn đề cơ bản của văn hoá an toàn .............................................. 5 1.1.1. Sự cần thiết của việc xây dựng và phát triển văn hoá an toàn .................. 5 1.1.2. Sự ra đời và phát triển của văn hoá an toàn .............................................. 6 1.1.3. Những vấn đề cơ bản trong nội dung văn hoá an toàn ............................. 7 1.2. Những đề xuất cơ bản về khái niệm, nội dung của văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam................................................................................ 9 1.2.1. Những quan điểm và yêu cầu cơ bản làm cơ sở cho nghiên cứu xây dựng và triển khai văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam.......................... 9 1.2.2. Khái niệm văn hoá an toàn trong sản xuất ở Việt Nam .......................... 10 1.2.3. Nội dung chủ yếu cần thực hiện để xây dựng văn hoá an toàn trong sản xuất ở Việt Nam ................................................................................................ 12 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................ 15
Chƣơng 2. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VĂN HÓA AN TOÀN TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN CÔNG NGHIỆP CHÍNH XÁC VIỆT NAM 1 ........ 16 2.1. Giới thiệu về công ty ................................................................................ 16 2.1.1. Giới thiệu về Công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1 ................................................................................................................ 16 2.1.2. Đặc điểm lao động của công ty ............................................................... 16 2.2. Đánh giá thực trạng công tác an toàn vệ sinh lao động tại công ty ......... 18 2.2.1. Hội đồng an toàn, vệ sinh lao động tại công ty....................................... 20 2.2.2. Bộ phận làm công tác an toàn, vệ sinh lao động..................................... 22 2.2.3. Bộ phận Y tế............................................................................................ 23 2.2.4. An toàn vệ sinh viên ................................................................................ 25 2.2.5. Phân định trách nhiệm về công tác an toàn vệ sinh lao động cho các bộ phận trong công ty ............................................................................................. 27 2.2.6. Kế hoạch về an toàn vệ sinh lao động..................................................... 30 2.2.7. Xây dựng nội quy, quy chế, quy trình và biện pháp đảm bảo an toàn vệ sinh lao động ..................................................................................................... 31 2.2.8. Các kiến thức cơ bản về các yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại và biện pháp phòng ngừa ............................................................................................... 32 2.2.9. Đánh giá rủi ro ........................................................................................ 41 2.2.10. Công tác tự kiểm tra đánh giá về an toàn vệ sinh lao động .................. 47 2.2.11. Kỹ năng và nghiệp vụ khai báo, điều tra tai nạn lao động .................... 53 2.3. Thực trạng văn hóa an toàn tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghiệp chính xác Việt Nam 1 ......................................................................... 64 2.4. Thực trạng các điều kiện để xây dựng và củng cố văn hoá an toàn tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Công nghiệp chính xác Việt Nam 1 ............ 67 2.4.1. Thực thi các quy định của pháp luật về an toàn vệ sinh lao động .............. 67 2.4.2. Sự tự giác, tự thân nêu cao ý thức tự bảo vệ mình của người lao động68 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................ 70
Chƣơng 3. ĐỀ XUẤT XÂY DỰNG VĂN HÓA AN TOÀN TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN CÔNG NGHIỆP CHÍNH XÁC VIỆT NAM 1 ... 72 3.1. Giải quyết vấn đề ...................................................................................... 72 3.1.1. Chính sách an toàn vệ sinh lao động và sự cam kết của người sử dụng lao động về vần đề an toàn vệ sinh lao động tại doanh nghiệp......................... 72 3.1.2. Sự chủ động tham các hoạt động về an toàn vệ sinh lao động từ phía người lao động................................................................................................... 73 3.1.3. Chính sách thi đua, khen thưởng............................................................. 75 3.2. Đề xuất xây dựng văn hoá an toàn tại công ty ...................................... 76 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................ 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................ 93
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ATVSLĐ : An toàn – Vệ sinh lao đông BNN : Bệnh nghề nghiệp BHLĐ : Bảo hộ lao động : International Labour Organization – Tổ chức Lao động ILO Quốc tế LĐTBXH : Lao động – Thương binh và Xã hội NLĐ : Người lao động NSDLĐ : Người sử dụng lao động PTBVCN : Phương tiện bảo vệ cá nhân TNLĐ : Tai nạn lao động
DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 2.1: Khả năng xảy ra của một sự kiện ..................................................... 44 Bảng 2.2: Mức độ nghiêm trọng của một sự kiện ............................................ 44 Hình Hình 1.1: Văn hoá an toàn là hạnh phúc gia đình............................................. 14 Hình 3.1. 05 mức khi xây dựng văn hóa an toàn .............................................. 84 Sơ đồ Sơ đồ 2.1. Sơ đồ bộ máy tổ thức hệ thống an toàn vệ sinh lao động trong Công ty ............................................................................................ 21 Sơ đồ 2.2: Các yếu tố có hại trong Công ty ...................................................... 39 Sơ đồ 2.3: Khả năng xảy ra tai nạn lao động .................................................... 45 Sơ đồ 2.4. Mối liên kết của VHAT trong Công ty ........................................... 70
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xây dựng và phát triển văn hóa an toàn (VHAT) trong sản xuất là một xu hướng tất yếu, cấp thiết của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển công tác An toàn và Vệ sinh lao động (ATVSLĐ) phù hợp với giai đoạn toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ và sâu rộng hiện nay. Theo kết luận của “Hội nghị lao động Quốc tế tổ chức vào tháng 6 năm 2003”, Văn hóa phòng ngừa trong lĩnh vực An toàn - Vệ sinh lao động (AT - VSLĐ) mang tầm quốc gia, là một văn hóa trong đó quyền của người lao động được tạo điều kiện về môi trường làm việc an toàn và vệ sinh, được tất cả các bên tôn trọng. Đó là văn hóa trong đó các cơ quan Nhà nước, Doanh nghiệp, những người sử dụng lao động và người lao động phải tham gia tích cực vào việc đảm bảo một môi trường làm việc an toàn và vệ sinh thông qua một hệ thống các quyền, trách nhiệm và bổn phận được xác định là văn hóa trong đó nguyên tắc phòng ngừa được đặt vào vị trí ưu tiên hàng đầu. Như vậy, Văn hóa an toàn qua cách trình bày ở trên chính là biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Khi nói về VHAT, người ta thường sử dụng những kết luận của Hội nghị Lao động quốc tế tháng 6/2003 đã nêu về VHAT để giải thích vấn đề ở Việt Nam. Theo kết luận của “Hội nghị lao động Quốc tế tổ chức vào tháng 6 năm 2003”, Văn hóa phòng ngừa trong lĩnh vực An toàn - Vệ sinh lao động (AT - VSLĐ) mang tầm quốc gia, là một văn hóa trong đó quyền của người lao động được tạo điều kiện về môi trường làm việc an toàn và vệ sinh, được tất cả các bên tôn trọng. Đó là văn hóa trong đó các cơ quan Nhà nước, Doanh nghiệp, những người sử dụng lao động và người lao động phải tham gia tích cực vào việc đảm bảo một môi trường làm việc an toàn và vệ sinh thông qua
2 một hệ thống các quyền, trách nhiệm và bổn phận được xác định là văn hóa trong đó nguyên tắc phòng ngừa được đặt vào vị trí ưu tiên hàng đầu. Như vậy, Văn hóa an toàn qua cách trình bày ở trên chính là biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Tuy nhiên Việt Nam vẫn mong muốn cụ thể hóa hơn nữa khái niệm VHAT để vận dụng phù hợp với thực tế Việt Nam. Công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1 (có tên viết tắt là VPIC 1) chuyên sản xuất và nghiên cứu linh kiện chính xác toàn cầu, để có được những bước tiến ổn định và vững mạnh. Công ty chuyên sản xuất, chế tạo linh kiện chính xác toàn cầu. Sản phẩm chủ yếu là linh kiện máy, ô tô; bao gồm: linh kiện dập. linh kiện khung và phụ tùng của xe máy, ô tô; linh kiện đúc nhôm kẽm của xe máy; linh kiện hàn, xi mạ, gia công; linh kiện vỏ xe máy; linh kiện thiết bị y tế và lắp ráp khung giường y tế. Sản phẩm của công ty đã xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Mỹ, Pháp. Công ty Công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1 luôn luôn phấn đấu rằng công tác an toàn vệ sinh lao động là yếu tố tiên quyết trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. Tại Công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1, mục tiêu của công tác AT-VSLĐ là thông qua các biện pháp về khoa học kỹ thuật, pháp luật, tổ chức, hành chính, kinh tế - xã hội để loại trừ các yếu tố nguy hiểm và có hại phát sinh trong sản xuất, tạo nên một điều kiện làm việc tiện nghi, thuận lợi và môi trường lao động ngày càng được cải thiện tốt hơn để ngăn ngừa tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, hạn chế ốm đau và giảm sút sức khoẻ cũng như những thiệt hại khác đối với người lao động, nhằm bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khoẻ và tính mạng người lao động, trực tiếp góp phần bảo vệ và phát triển lực lượng sản xuất, tăng năng suất lao động và bảo vệ môi trường. Với Công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1, ATVSLĐ thể hiện tính nhân văn và văn hóa tốt đẹp của Công ty, vì vậy Công ty luôn không ngừng đổi mới để nâng cao hiệu quả công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động. Làm việc an toàn, về nhà hạnh
3 phúc để là mục tiêu mà mỗi công, nhân viên Công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1 phấn đấu để tạo dựng nên những giá trị vững bền cho mai sau. Tuy đã được tăng cường thực hiện nhiều biện pháp nhằm hạn chế thấp nhất các vụ tai nạn, nhưng tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tai nạn lao động xuất phát từ phía người lao động do nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, với mong muốn nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng văn hóa an toàn trong sản xuất góp phần bảo vệ tính mạng, sức khỏe cho người lao động đang làm việc tại Công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1 nên tác giả chọn đề tài: “Nghiên cứu xây dựng văn hóa an toàn xuất tại Công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1” làm luận văn Thạc sĩ Quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Đánh giá thực trạng văn hóa an toàn trong tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. - Đề xuất xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. 3. Đối tƣợng nghiên cứu và địa điểm nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Công tác an toàn, vệ sinh lao động tại Công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Địa điểm: Công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. Địa chỉ khu công nghiệp Khai Quang, phường Khai Quang, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. - Thời gian: Từ tháng 01/2020 đến tháng 01/2021. 4. Nội dung nghiên cứu - Tổng quan về văn hóa an toàn trong và ngoài nước.
4 - Đánh giá thực trạng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. - Đề xuất giải pháp xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu định tính: phân tích văn hóa, hành vi của người lao động làm việc tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: nghiên cứu các tài liệu, báo cáo về tình hình an toàn vệ sinh lao động của công ty TNHH công nghiệp chính xác Việt Nam 1 trong thời gian từ 01/2020 đến 01/2021. - Phương pháp điều tra khảo sát: điều tra và khảo sát thực tế tình trạng an toàn vệ sinh lao động trong sản xuất tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1trong thời gian từ 01/2020 đến 01/2021. 6. Đóng góp của đề tài Dự kiến kết quả mới của đề tài: Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, tác giả đã phát hiện những thiếu sót và đề xuất được các giải pháp cốt lõi để xây dựng văn hóa an toàn trong sản xuất tại Công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Tổng quan về văn hóa an toàn Chương 2: Đánh giá thực trạng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1 Chương 3: Đề xuất xây dựng văn hóa an toàn tại công ty trách nhiệm hữu hạn công nghiệp chính xác Việt Nam 1
5 Chƣơng 1 TỔNG QUAN VỀ VĂN HOÁ AN TOÀN 1.1. Những vấn đề cơ bản của văn hoá an toàn 1.1.1. Sự cần thiết của việc xây dựng và phát triển văn hoá an toàn Trong quá trình lao động để tạo ra của cải vật chất cho xã hội, con người luôn phải làm việc trong một điều kiện và môi trường lao động cụ thể, mà ở đó với các mức độ khác nhau thường xuất hiện các yếu tố nguy hiểm và có hại, có tác động xấu đến sức khỏe, có thể gây ra thương tật, bệnh tật, thậm chí gây tử vong cho con người. Bởi vậy từ xưa cho đến nay, mong muốn cơ bản tối thiểu của người lao động là làm sao trong khi lao động sản xuất không bị tai nạn, BNN, ít bị ốm đau, giảm sút sức khỏe để họ có thể làm việc nuôi sống cho bản thâm và gia đình. Song chỉ riêng điều đó là hoàn toàn chưa đủ, chỉ mới là mong muốn rất tối thiểu của NLĐ mà thôi. Điều mà chúng ta mong muốn là cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, của kinh tế - xã hội, NLĐ - yếu tố cơ bản và năng động nhất của lực lượng sản xuất xã hội, người làm ra mọi của cải xã hội, không những không bị tai nạn, ốm đau, BNN trong khi làm việc, mà còn phải được làm việc trong một điều kiện ngày càng an toàn, tiện nghi hơn, tính mạng và sức khỏe của họ được bảo vệ tốt hơn,bản đảm cho họ cuộc sống lao động an toàn, hạnh phúc trong một môi trường có văn hóa. Chúng ta mong muốn các cấp chính quyền, người quản lý, NSDLĐ có thái độ và cách ứng xử đúng đắn trong công tác quản lý ATVSLĐ và có trách nhiệm tôn trọng, bảo đảm tốt quyền của NLĐ được làm việc trong điều kiện an toàn, vệ sinh và ngày càng được cải thiện. Công tác ATVSLĐ nếu phấn đấu đạt được những yêu cầu và mong muốn nói trên có thể gọi đó là một sự nghiệp ATVSLĐ có văn hóa, có tính nhân văn cao. Hay nói cách khác, đó là “Văn hóa an toàn trong sản xuất” mà mọi quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam chúng ta, đang mong muốn xây dựng và phát triển hiện nay.
6 Để xây dựng và phát triển văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam có hiệu quả, đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu nắm vững các cơ sở lý luận và thực tiến về văn hóa an toàn (VHAT) nói chung liên hệ với điều kiện thực tế của nước ta để xác định được khái niệm cơ bản, các yêu cầu, nội dung VHAT trong sản xuất ở Việt Nam; trên cơ sở đó cần nghiên cứu xây dựng mô hình một cơ sở sản xuất có VHAT, áp dụng thử và hoàn chỉnh mô hình đó để có thể áp dụng đại trà ở Việt Nam. 1.1.2. Sự ra đời và phát triển của văn hoá an toàn Thuật ngữ VHAT đã được thế giới nhắc đến hơn 30 năm trước khi các chuyên gia ATVSLĐ khẳng định yếu tố con người đóng vai trò quan trọng trong hệ thống đảm bảo ATVSLĐ và cho rằng cùng với các yếu tố pháp lý và kỹ thuật, cần phải huy động sự tham gia rộng rãi của con người vào công tác ATVSLĐ. Đó chính là nhân tố quan trọng để có văn hóa an toàn. Bên cạnh rất nhiều định nghĩa, ILO đã đưa ra định nghĩa về VHAT như sau: “VHAT tại nơi làm việc là văn hóa mà trong đó quyền có một môi trường làm việc an toàn và vệ sinh của NLĐ được tất cả các cấp tôn trọng. Chính phủ, NSDLĐ, NLĐ đều tham gia tích cực vào việc đảm bảo môi trường làm việc an toàn và vệ sinh thông qua hệ thống các quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ được xác định. Trong đó nguyên tắc phòng ngừa được đặt vào vị trí ưu tiên hàng đầu”. Hưởng ứng cách đặt vấn đề của ILO về VHAT và tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của ATVSLĐ trong giai đoạn mới, phù hợp với xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế mạnh mẽ, nhiều hoạt động trên phạm vị quốc tế và trong từng quốc gia về ATVSLĐ, nhất là về nâng cao VHAT đã và đang diễn ra trong những năm vừa qua. Đại hội thế giới về an toàn và sức khỏe trong lao động lần thứ 18 diễn ra ở Seoul, Hàn Quốc (tháng 6/2008) đã đặt vấn đề phòng ngừa TNLĐ và BNN – một nội dung được coi là ưu tiên trong VHAT, trở thành một chủ đề quan trọng nhất. Tại Đại hội 18 đã có bản Tuyên bố Seoul về an toàn và sức khỏe
7 trong lao động và sau đó đã ra đời khái nhiệm “văn hóa phòng ngừa” trong ATVSLĐ (tích hợp giữa khái nhiệm VHAT với nguyên tắc lấy phòng ngừa làm biện pháp ưu tiên hàng đầu). Cũng từ đó, một “Tiểu ban về văn hóa phòng ngừa” (Section for a Culture of Prevention) đã được thành lập tháng 6/2011 theo sáng kiến của Tổ chức An sinh xã hội quốc tế (ISSA), Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và cơ quan ATVSLĐ của Hàn Quốc (KOSHA). Các Đại hội thế giới tiếp theo ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ (lần thứ 19, từ 11 đến 14/9/2011), ở Frankfurt, CHLB Đức (lần thứ 20, từ ngày 14 đến 27/8/2014) cũng đều đã đưa ra các chủ đề liên quan đến văn hóa phòng ngừa trong ATVSLĐ. Nhiều Hội thảo về VHAT đã được diễn ra trên thế giới và ở nhiều quốc gia, trong đó có nhiều hội thảo do Tiểu ban Văn hóa phòng ngừa đứng ra tổ chức. Một số thư tin tức liên quan đến VHAT được phát hành trên thế giới. Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng VHAT là một xu hướng phát triển tất yếu mà ATVSLĐ phải hướng đến ngày càng mạnh mẽ. Mặc dù khái niệm VHAT hiện nay còn có những ý kiến khác nhau nhưng tựu trung lại vẫn có những điểm thống nhất đó là VHAT thể hiện quan điểm, nhận thức, thái độ và hành vi ứng xử đúng đắn của tổ chức và cá nhân người lãnh đạo cũng như mọi người trong tổ chức đó đối với việc đảm bảo an toàn và sức khỏe cho con người trong lao động. VHAT phải coi trọng, lấy biện pháp phòng ngừa làm ưu tiên hàng đầu. VHAT của một tổ chức cần được thể hiện bởi trạng thái bên ngoài, đó là một bầu không khí an toàn và vừa thể hiện bởi giá trị, niềm tin sâu xa bên trong, nói lên bản chất, truyền thống tốt đẹp của tổ chức đó đối với sự nghiệp bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe NLĐ. 1.1.3. Những vấn đề cơ bản trong nội dung văn hoá an toàn VHAT có nội dung rất phong phú, liên quan đến nhiều mặt, từ các vấn đền về luật pháp, chính sách, tổ chức quản lý, các vấn đề về tâm lý xã hội, hành vi ứng xử, cho đến các vấn đề về kỹ thuật, công nghệ sản xuất, máy móc thiết bị.
8 Vì vậy nhiều tác giả trên thế giới khi nghiên cứu về VHAT đã đưa ra nhiều câu hỏi cần giải đáp như: Các thành tố cấu thành VHAT là gì, nội dung và cách phân loại chúng ra sao? Cần phải đánh giá mức độ đạt được của VHAT như thế nào? Những tiêu chí nào cần phải được nêu lên để xác định, phân loại và đánh giá một tổ chức, một cơ sở có VHAT? Nói đến các thành tố của văn hóa an toàn là nói đến việc những vấn đề gì, hoạt động nào cần phải tiến hành để xây dựng một cơ quan, tổ chức có VHAT. Hay nói cụ thể hơn là nhưng điểm nào cấu tạo nên VHAT. Có nhiều tác giả nêu các ý kiến khác nhau về các lĩnh vực mà VHAT phải quan tâm, coi đó là những thành tố cơ bản cấu tạo nên VHAT. Cũng có tác giả phân VHAT ra nhiều thành phần rồi mô tả, giải thích các thành phần đó để có thể thấy rõ bản chất của VHAT. Từ đó để làm rõ hơn nội dung VHAT, sau khi tổng hợp phân tích hệ thống hóa lại các nghiên cứu, chúng ta có thể nêu lên những điểm chính sau: - Điểm quan trọng đầu tiên là vấn đề VHAT phải được đưa thành những quy định trong các văn bản pháp luật, thể hiện quan điểm nhân văn, coi việc đảm bảo quyền được làm việc trong điều kiện an toàn và tiện nghi của NLĐ là quyền cơ bản của con người. - VHAT phải được thể hiện đầy đủ,đúng mức trong nhận thức của mọi cấp quản lý, mọi người trong cộng đồng. Mọi người phải thấy rõ trách nhiệm của mình trong ATVSLĐ và phải cam kết thực hiện tốt ATVSLĐ cho cộng đồng, đơn vị. - Từ cơ sở pháp lý, từ nhận thức đúng đắn đề ra những chính sách, nguyên tắc ứng xử trong việc thực hiện ATVSLĐ ở từng đơn vị. - Cần phải xây dựng một hệ thống quản lý ATVSLĐ ở từng quốc gia, từng ngành và từng cơ sở phù hợp với các quy định của pháp luật, chuẩn mực đạo đức và cách ứng xử, bản sắc và truyền thống của quốc gia, ngành, đơn vị đó.
9 - Cần huy động mọi nguồn lực một cách hợp lý cho hoạt động ATVSLĐ; áp dụng thành tựu khoa học và công nghệ và lấy biện pháp phòng ngừa làm ưu tiên hàng đầu trong ATVSLĐ. - Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, huấn luyện về ATVSLĐ. Động viên tính tự giác tham gia vào công tác ATVSLĐ của mọi người trong đơn vị. - Thực hiện tốt chế độ kiểm tra ATVSLĐ một cách thường xuyên. Từ đó rút kinh nghiệm để cải tiến quản lý ATVSLĐ. - Thực hiện chế độ báo cáo TNLĐ, BNN, báo cáo công tác ATVSLĐ một cách kịp thời, đầy đủ. - Thực hiện tốt việc đánh giá kết quả, khen thưởng, tôn vinh người làm tốt ATVSLĐ, xử lý kịp thời những vi phạm. - Xây dựng tuyền thống, giữ gìn bản sắc và uy tín, thương hiệu của đơn vị nói chung và trong ATVSLĐ nói riêng. Những điểm được nêu trên là nội dung chủ yếu của ATVSLĐ mà một tổ chức (cơ quan, đơn vị) cần thực hiện để có thể trở thành một tổ chức có văn hóa an toàn. 1.2. Những đề xuất cơ bản về khái niệm, nội dung của văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam 1.2.1. Những quan điểm và yêu cầu cơ bản làm cơ sở cho nghiên cứu xây dựng và triển khai văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam Trong quá trình nghiên cứu đưa ra định nghĩa, xác định nội dung và triển khai VHAT trong sản xuất sao cho phù hợp với Việt Nam, chúng ta cần xem xét và nắm vững các quan điểm và yêu cầu cơ bản sau đây: - Vấn đề xây dựng và phát triển VHAT trong sản xuất là xu thế phát triển tất yếu của sự nghiệp bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe NLĐ của mọi quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam chúng ta. - Cần nắm vững và rút ra những điểm cơ bản từ các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Bác Hồ và Nhà nước ta về ATVSLĐ có liên quan để làm cơ sở cho việc xây dựng VHAT ở Việt Nam.
10 Các điểm cần nhấn mạnh ở đây là: + Tư tưởng nhân văn, coi con người, nhất là NLĐ là vốn quý nhất của xã hội. Do đó, bảo đảm ATVSLĐ là thực hiện quyền cơ bản của NLĐ. + ATVSLĐ vừa có ý nghĩa kinh tế, vừa có ý nghĩa nhân đạo sâu sắc, luôn gắn liền với hoạt động của con người trong lao động, công tác, với cuộc sống tinh thần, vật chất của NLĐ và trách nhiệm xã hội, uy tín và truyền thống của doanh nghiệp. + Gắn ATVSLĐ với bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững đất nước. + Lấy phòng ngừa làm biện pháp ưu tiên hàng đầu. + Xây dựng VHAT là cho cơ sở và NLĐ, vì vậy cần huy động sự tham gia tự giác của mọi người trong đơn vị, đặc biệt là NLĐ và NSDLĐ và toàn xã hội cho hoạt động ATVSLĐ. - Cần bám sát thực tiễn kinh tế xã hội, điều kiện thiên nhiên, con người và cơ chế quản lý của nước ta cũng như đặc điểm và bản sắc văn hóa của dân tộc ta để xây dựng VHAT phù hợp với Việt Nam. 1.2.2. Khái niệm văn hoá an toàn trong sản xuất ở Việt Nam Với thế giới, khái niệm VHAT vẫn còn mới mẻ, còn có nhiều ý kiến khác nhau và đang dần bổ sung, hoàn chỉnh. Với Việt Nam thì lại càng rất mới mẻ, cho đến nay chưa có một định nghĩa nào về VHAT được đưa ra phù hợp với điều kiện của nước ta. Trên cơ sở phân tích, so sánh, tổng hợp các ý kiến về VHAT của thế giới, liên hệ với thực tiễn của Việt Nam, chúng tôi thấy cần đề xuất một định nghĩa về VHAT trong sản xuất ở Việt Nam. Trước hết chúng tôi cho rằng có thể thống nhất một số điểm cơ bản sau đây để làm cơ sở khi đưa ra định nghĩa VHAT ở Việt Nam: - Xét từ khía cạnh ý nghĩa chính trị, kinh tế, xã hội, để xây dựng và thực hiện tốt VHAT trong sản xuất, đòi hỏi mọi cấp chính quyền, mọi cơ quan
11 quản lý, NSDLĐ, NLĐ phải có một quan điểm và nhận thức đúng đắn, coi trọng việc bảo đảm ATVSLĐ cho con người trong lao động, sản xuất. - Xét từ khía cạnh giá trị tinh thần, đạo đức xã hội và truyền thống dân tộc, cần phải có một quan niệm và một thái độ nhân văn, có trách nhiệm đầy đủ với ý thức tự giác, yêu thương và chia sẻ với nhau, hợp tác trong bảo đảm ATVSLĐ. - Xét từ khía cạnh pháp lý và tổ chức quản lý, muốn làm tốt VHAT thì mỗi tổ chức, cá nhân phải có cam kết đầy đủ thực hiện tốt các quy định của pháp luật, các chính sách về ATVSLĐ, nâng cao hiệu quả quản lý ATVSLĐ. - Xét từ khía cạnh hành vi, cách ứng xử, cần phải có một chương trình hành động đầy đủ, toàn diện bảo đảm ATVSLĐ. Chương trình đó phải được thực hiện có theo dõi, kiểm tra, đánh giá và cải thiện để ngày càng đầy đủ, hiệu quả hơn. - Cần lấy biện pháp phòng ngừa làm ưu tiên hàng đầu trong ATVSLĐ. Thực hiện tốt cả 5 mặt nội dung trên, chắc chắn công tác ATVSLĐ sẽ đạt một tầm cao mới, phù hợp với giai đoạn mới, trở thành một sự nghiệp ATVSLĐ có văn hóa, có tính nhân văn cao. Trong nghiên cứu này tôi muốn giới hạn định nghĩa VHAT tập trung chính vào khu vực sản xuất (chủ yếu cho các doanh nghiệp). Còn định nghĩa VHAT cho mọi loại hình cơ quan, đơn vị, cho các ngành và cho cả nước xin để cho các nhà nghiên cứu, đề xuất tiếp theo. Theo cách đặt vấn đề như vậy, chúng tôi đưa ra đinh nghĩa bước đầu về “Văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam” như sau: Văn hóa an toàn trong sản xuất ở Việt Nam là hoạt động ATVSLĐ của cơ sở sản xuất kinh doanh (gọi là doanh nghiệp) mà ở đó mọi người có nhận thức, quan niệm đúng đắn về ATVSLĐ, coi việc bảo đảm điều kiện làm việc an toàn và vệ sinh, phòng chống tốt TNLĐ, BNN cho NLĐ là quyền rất cơ bản – nhân quyền, cần được tôn trọng.
12 1.2.3. Nội dung chủ yếu cần thực hiện để xây dựng văn hoá an toàn trong sản xuất ở Việt Nam Từ các khái niệm và định nghĩa bước đầu về VHAT trong sản xuất ở Việt Nam như đã nêu trên, để có thể triển khai VHAT vào thực tế, chúng ta cần thực hiện tốt những nội dung chính sau đây: - Cần giải quyết tốt vấn đề nhận thức và cơ sở pháp lý về VHAT bảo đảm sao cho các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Bác Hồ và Nhà nước ta về ATVSLĐ, trong đó có những điểm liên quan đến VHAT được mọi cấp, mọi tổ chức, cá nhân nắm vững và vận dụng để thúc đẩy việc xây dựng, triển hai VHAT ở nước ta. Nghiên cứu đề xuất đưa vấn đề VHAT vào trong các nghị quyết của Đảng, văn bản pháp luật của Nhà nước, các quy định và cam kết của Lãnh đạo các cấp, nhất là ở cơ sở. - Mọi người cần nắm vững khái niệm và định nghĩa về VHAT và góp phần bổ sung cho định nghĩa về VHAT đã nêu ngày càng hoàn chỉnh hơn. - Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, huấn luyện, phổ biến kiến thức về ATVSLĐ, đặc biệt nhấn mạnh đến VHAT cho mọi đối tượng, từ người lãnh đạo, cán bộ chuyên môn cho đến NLĐ. Sử dụng nhiều phương pháp và phương tiện, công cụ để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác này. Biên soạn các tài liệu hướng dẫn, phổ biến về VHAT. - Xây dựng một chương trình hành động cụ thể để thúc đẩy VHAT trong sản xuất. Chương trình này phải được xây dựng trên cơ sở nắm vững khái niệm VHAT, từ đó mà đánh giá thực trạng công tác ATVSLĐ của cơ sở, tham khảo ý kiến của cộng đồng, nhất là của NLĐ để có nội dung toàn diện, cụ thể. Về cơ bản, chương trình phải bao gồm từ chính sách, cam kết của Lãnh đạo cơ sở về VHAT cho đến các nội dung, biện pháp về VHAT đưa vào kế hoạch sản xuất kinh doanh của cơ sở. - Thực hiện các biện pháp cụ thể để triển khai VHAT bao gồm các điểm chủ yếu sau: