Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý về chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã nhằm đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ….…/……. .…./…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BẾ THỊ HỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ….…/……. .…./…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BẾ THỊ HỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8.34.04.03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HÀ QUANG THANH THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
LỜI CẢM ƠN Trước hết, cho phép em gửi lời cảm ơn chân thành tới TS. Hà Quang Thanh - Người đã toàn tâm, toàn ý hướng dẫn em về mặt khoa học để hoàn thành luận văn này. Em xin trân trọng cảm ơn quý thầy, cô Phòng Đào tạo sau Đại học - Học viện Hành chính Quốc gia về những ý kiến đóng góp thẳng thắn, sâu sắc và giúp đỡ đầy nhiệt huyết để em hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu của mình. Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới lãnh đạo UBND huyện Châu Đức, Phòng Nội vụ huyện Châu Đức, UBND xã, thị trấn trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, bạn bè và đồng nghiệp, những người đã tận tình giúp đỡ và thường xuyên động viên để em hoàn thành bài luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, ngày…tháng…năm 2019. Tác giả luận văn Bế Thị Hồng
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các tư liệu, trích dẫn trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, chính xác, trung thực, khách quan. Số liệu được sử dụng trong luận văn hoàn toàn dựa trên khảo sát từ thực tế. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào. Thành phố Hồ Chí Minh, ngày…tháng…năm 2019 Tác giả luận văn Bế Thị Hồng
MỤC LỤC Lời cảm ơn Lời cam đoan Danh mục ký hiệu và các chữ viết tắt Mục lục Mở đầu ................................................................................................................. 01 Chƣơng 1. Cơ sở lý luận và pháp lý về chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã........................................................................................................ 12 1.1. Khái niệm công cụ ........................................................................................ 12 1.1.1. Văn bản quản lý nhà nước ...................................................................... 12 1.1.2. Văn bản hành chính................................................................................. 13 1.1.3. Ban hành văn bản hành chính ................................................................. 14 1.1.4. Hệ thống văn bản hành chính.................................................................. 15 1.1.5. Chất lượng ban hành VBHC ................................................................... 15 1.2. VBHC của UBND cấp xã ............................................................................. 19 1.2.1. UBND cấp xã trong QLHCNN tại cơ sở ................................................ 19 1.2.2. Sự cần thiết ban hành VBHC của UBND cấp xã ................................... 19 1.2.3. VBHC do UBND cấp xã ban hành ......................................................... 20 1.2.4. Đặc điểm VBHC của UBND cấp xã ....................................................... 22 1.3. Chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã ....................................... 23 1.3.1. VBQLNN về ban hành văn bản hành chính .......................................... 23 1.3.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã ........ 25 1.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã ................................................................................................................... 32 1.4.1. Yếu tố khách quan ................................................................................... 32 1.4.2. Yếu tố chủ quan ...................................................................................... 35 Ti u kết chƣơng 1 ................................................................................................ 36 Chƣơng 2. Thực trạng chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ................................. 37 2.1. Tình hình ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức ............................................................................................................. 37 2.1.1. Tổng quan các đơn vị hành chính cấp xã ................................................ 37 2.1.2. Ban hành VBHC ..................................................................................... 39 2.2. Đánh giá chất lƣợng ban hành VBHC UBND cấp xã huyện Châu Đức ........................................................................................................................ 42 2.2.1. Về thực hiện quy định pháp luật trong ban hành VBHC ........................ 42 2.2.2. Về trình tự thủ tục ban hành văn bản ...................................................... 43 2.2.3. Về sự phù hợp nội dung trong quản lý, điều hành tại địa phương ......... 44 2.2.4. Về thể thức và hình thức của VBHC ..................................................... 52 2.2.5. Về đảm bảo tính công khai, minh bạch................................................... 56
2.2.6. Về đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành của địa phương ....................... 57 2.3. Đánh giá chung về chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu .......................................................... 60 2.3.1. Những kết quả đạt được .......................................................................... 60 2.3.2. Những tồn tại, hạn chế ............................................................................ 62 2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế ................................................ 64 Ti u kết chƣơng 2 ................................................................................................ 68 Chƣơng 3. Giải pháp nâng cao chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu .................... 69 3.1. Định hƣớng hoàn thiện và nâng cao chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã........................................................................................................ 69 3.1.1. Phương hướng chung .............................................................................. 69 3.1.2. Phương hướng cụ thể .............................................................................. 71 3.2. Các giải pháp nâng cao chất lƣợng ban hành VBHC của UBND cấp xã ........................................................................................................................... 73 3.2.1. Chuẩn hóa quy trình ban hành VBHC .................................................... 73 3.2.2. Đào tạo đội ngũ cán bộ công chức làm việc tại UBND cấp xã .............. 75 3.2.3. Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ công chức về vai trò của VBHC đối với hoạt động quản lý nhà nước tại cấp xã ......................................... 78 3.2.4. Tăng cường kinh phí, trang thiết bị trong hoạt động ban hành VBHC của UBND cấp xã.................................................................................................. 80 Ti u kết chƣơng 3 ................................................................................................ 85 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 86 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 87 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU Trang Bảng 2.1. Thống kê số lượng và hình thức văn bản hành chính của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giai đoạn 2015 - 2019 ............ 39
DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 1 CC công chức 2 CB,CC cán bộ, công chức 3 CQNN cơ quan nhà nước 4 HĐND hội đồng nhân dân 5 HCNN hành chính nhà nước 6 kinh tế xã hội-quốc phòng KTXH-QPAN an ninh 7 NN nhà nước 8 QLNN quản lý nhà nước 9 quản lý hành chính nhà QLHCNN nước 10 QPPL quy phạm pháp luật 11 TTBKT trang thiết bị kỹ thuật 12 UBND ủy ban nhân dân 13 VB văn bản 14 VBHC văn bản hành chính 15 VBQLNN văn bản quản lý nhà nước 16 VT-LT Văn thư -lưu trữ
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn VBHC là loại văn bản cụ thể hóa việc thi hành văn bản pháp quy, giải quyết những vụ việc cụ thể trong khâu quản lý. VBHC là những quyết định quản lý thành văn mang tính áp dụng pháp luật hoặc chứa đựng những thông tin điều hành được cơ quan hành chính hoặc cá nhân, tổ chức có thẩm quyền ban hành nhằm giải quyết các công việc cụ thể, xác định các quyền và nghĩa vụ cụ thể của các cá nhân, tổ chức hoặc xác định những biện pháp trách nhiệm pháp lý đối với người vi phạm pháp luật, được ban hành trên cơ sở quyết định chung và quyết định quy phạm của cơ quan cấp trên hoặc của chính cơ quan ban hành. VBHC là phương tiện không thể thiếu được trong các hoạt động tác nghiệp cụ thể của các CQNN, các tổ chức kinh tế, chính trị, xã hội. Mặc dù có tầm quan trọng và giá trị pháp lý thấp hơn các văn bản quy phạm pháp luật nhưng VBHC là cơ sở thực tiễn cho các CQNN có thẩm quyền nói chung và đối với chính quyền cấp xã nói riêng điều chỉnh, sửa đổi hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, cụ thể hóa các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn cụ thể các chủ trương, chính sách của nhà nước, hỗ trợ cho quá trình QLHCNN và thông tin pháp luật. Trong thời gian qua, nhằm từng bước cải thiện và hoàn thiện công tác ban hành văn bản hành chính của chính quyền các cấp, nhà nước đã ban hành một hệ thống những văn bản làm khung pháp lý để quy định về ban hành VBHC. Cụ thể: Luật số 80/2015/QH13 ngày 22 tháng 06 năm 2015 của Quốc hội về ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Nghị định số 34/2016/NĐ-CP ngày 14 tháng 5 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; Nghị định số 110/2004/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2004 của Chính phủ về công tác văn 1
thư; Nghị định số 09/2010/NĐ-CP ngày 08 tháng 02 năm 2010 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 110/2004/NĐ-CP ngày 08 tháng 4 năm 2004 của Chính phủ về công tác văn thư; Thông tư liên tịch số 55/2005/TTLT- BNV-VPCP ngày 06 tháng 05 năm 2005 của Văn phòng Chính phủ và Bộ Nội vụ hướng dẫn về thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản; Thông tư 01/2011/TT-BNV ngày 19 tháng 01 năm 2011 của Bộ Nội vụ hướng dẫn thể thức và kỹ thuật trình bày VBHC; Văn bản hợp nhất số 01/VBHN-BNV ngày 25 tháng 02 năm 2014 của Chính phủ về công tác văn thư và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng ban hành loại văn bản này. Trong thực tiễn hoạt động quản lý, điều hành của các cơ quan, tổ chức nói chung khi ban hành để sử dụng hệ thống văn bản này đã đạt được những thành tựu đáng kể như: các văn bản hành chính được ban hành đúng thẩm quyền, chuẩn hóa về cả về nội dung và hình thức, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật; góp phần quan trọng vào việc điều chỉnh các quan hệ xã hội phục vụ cho công tác quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thành tựu nêu trên là sự đóng góp thiết thực vào việc hoàn thiện hệ thống VBHC của địa phương, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị, tăng cường hiệu quả QLHCNN, ổn định an ninh chính trị, trật tự xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn. Tuy nhiên, cho đến nay, hoạt động ban hành văn bản hành chính vẫn chưa được điều chỉnh đầy đủ, thống nhất bởi một văn bản luật có hiệu lực trong phạm vi toàn quốc, việc ban hành văn bản hành chính vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như: ban hành trùng lắp, không rõ ràng, hoặc copy từ văn bản khác…trong khi hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật và văn bản, trong khi hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật và văn bản tố tụng đã có các luật riêng điều chỉnh. Nguyên nhân của những hạn chế trên, chủ yếu 2
là do nhà nước ta chưa có một chế tài cụ thể đối với hoạt động ban hành văn bản, tâm lý coi nhẹ VBHC, không thực hiện đúng quy trình ban hành VBHC, ý thức cũng như trình độ của một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức làm công tác ban hành VBHC còn rất thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Học viên chọn không gian nghiên cứu là huyện Châu Đức – một huyện nông nghiệp thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, là nơi tập trung nhiều thành phần dân tộc cùng sinh sống như: Kinh, Hoa, Chơ-ro, Khơ-me, Tày, Nùng, Mường, Thái… ; và có trình độ học vấn tương đối thấp hơn so với mặt bằng chung của Tỉnh. Vì vậy, việc ban hành một văn bản hành chính vừa đúng quy định của Nhà nước, đáp ứng các yêu cầu khoa học vừa tiệm cận với trình độ của đối tượng tiếp nhận là nhiệm vụ vô cùng khó khăn đối với những người chuyên trách trên địa bàn huyện, đặc biệt là ở Ủy ban Nhân dân cấp xã – cấp cuối cùng chịu trách nhiệm trực tiếp triển khai thực hiện các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên đến quần chúng nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân và cơ quan cấp trên về kết quả thực hiện công việc. Công tác ban hành VBHC của UBND cấp xã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu luôn được coi trọng và là hoạt động không thể thiếu trong QLHCNN tại địa phương. Trong nhiều năm qua, VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được ban hành với số lượng lớn và chất lượng của VBHC ngày càng được cải thiện rõ rệt. Kết quả đạt được này là do sự quan tâm đúng mực của các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong việc thực hiện những quy định trong công tác ban hành VBHC. Bên cạnh những ưu điểm đó thì việc ban hành VBHC tại cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vẫn còn nhiều hạn chế cần sớm khắc phục như về kỹ thuật soạn thảo, về thể thức và kỹ thuật trình bày, về ngôn ngữ, về trình tự ban hành văn bản cũng như đội ngũ công chức phụ trách công tác này... 3
Để giải quyết tình trạng trên, hướng đến tìm kiếm các giải pháp cho việc nâng cao chất lượng ban hành VBHC, tôi chọn đề tài: “Chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu” làm nội dung nghiên cứu cho luận văn bậc thạc sĩ của mình nhằm góp phần giải quyết những vấn đề trên. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Xây dựng và ban hành văn bản quản lý nói chung và ban hành VBHC nói riêng từ lâu đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà quản lý và các nhà nghiên cứu. Có thể khẳng định điều đó thông qua các công trình nghiên cứu, các ấn phẩm khoa học dưới đây: Các sách chuyên khảo liên quan đến đề tài: Lê Văn In, với cuốn: Mẫu soạn thảo văn bản dùng trong hoạt động quản lý nhà nước của chính quyền xã, phường, thị trấn do Nxb. Chính trị quốc gia xuất bản năm 2008. Mặc dù tác giả không đi sâu vào phần lý luận về VBQLNN của chính quyền xã, phường, thị trấn nhưng đã cung cấp rất nhiều mẫu văn bản được sử dụng phổ biến tại xã, phường, thị trấn. Hoàn thiện quy trình ban hành và thực hiện văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương cấp tỉnh của tác giả Hà Quang Thanh, Nxb. Chính trị - Hành chính, năm 2009. Nội dung của chuyên khảo này chủ yếu liên quan đến việc hoàn thiện quy trình ban hành và thực hiện văn bản quy phạm pháp luật cho chính quyền địa phương cấp tỉnh. Tuy vậy, công trình này không nghiên cứu về việc xây dựng và ban hành VBHC trong hoạt động quản lý của UBND cấp xã. Cuốn “Soạn thảo và xử lý văn bản trong hoạt động của chính quyền cấp xã” của tác giả Nguyễn Văn Thâm, do Nxb. Chính trị quốc gia Hà Nội xuất bản năm 2010. Ấn phẩm này đã giới thiệu những vấn đề chung về VBQLNN, 4
văn bản của chính quyền cấp xã và kỹ năng cơ bản để soạn thảo văn bản có chất lượng trong hoạt động quản lý hành chính của chính quyền cấp xã với các bước của quy trình ban hành văn bản và các yêu cầu chung của việc ban hành VBQLNN. Bên cạnh đó, còn có rất nhiều giáo trình đề cập đến công tác soạn thảo và ban hành VBQLNN như: Soạn thảo và xử lý VBQLNN của GS.TSKH. Nguyễn Văn Thâm, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2010; Hướng dẫn soạn thảo văn bản QLHCNN của TS. Lưu Kiếm Thanh, Nxb. Thống kê, năm 1999; Kỹ thuật xây dựng và ban hành văn bản của Học viện Hành chính Quốc gia, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2002; Soạn thảo và ban hành văn bản của cơ quan tổ chức của Tạ Hữu Ánh, Nxb. Lao động, năm 2008. Các bài báo khoa học đăng trên các tạp chí chuyên ngành, gồm: Nâng cao chất lượng VBQLNN trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn được đăng trên Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 321/9/2015 của tác giả Nguyễn Thanh Phú. Trên cơ sở đánh giá thực trạng ban hành văn bản quy phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2005 – 2015, tác giả đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng ban hành văn bản quy phạm pháp luật trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn trong thời gian tới. Tuy vậy, hoạt động ban hành VBHC tại UBND cấp tỉnh chưa được nghiên cứu làm rõ. Vài suy nghĩ về giải pháp nhằm nâng cao chất lượng soạn thảo và ban hành văn bản quy phạm pháp luật của UBND cấp xã được đăng trên website Trường Chính trị tỉnh Ninh Bình ngày 18 tháng 6 năm 2014 của Đinh Thị Hoa. Tác giả chỉ đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng của việc soạn thảo và ban hành văn bản quy phạm pháp luật mà chưa đề cập đến VBHC trong hoạt động của UBND các cấp. 5
Trao đổi thêm về thực tiễn áp dụng một số quy định của pháp luật về soạn thảo, ban hành VBQLNN hiện nay được đăng trên Nội san Trường Chính trị Nghệ An của Nguyễn Khắc Thắng. Tác giả nghiên cứu những quy định của pháp luật về VBQLNN nói chung mà chưa đề cập cụ thể đến VBHC. Quan điểm và tiêu chí đánh giá chất lượng ban hành VBQLNN được đăng trên Tạp chí Khoa học - Đại học Quốc gia Hà Nội, Luật học 25 (2009) 120 – 124 của Đỗ Đức Hồng Quang. Trong bài viết này, tác giả chỉ nghiên cứu chủ yếu quan điểm và tiêu chí đánh giá chất lượng ban hành VBQLNN của cơ quan hành pháp nói chung mà chưa đề cập đến VBHC. Thực trạng và giải pháp áp dụng tiêu chuẩn hóa VBQLNN trong các cơ quan cấp Sở tại thành phố Hồ Chí Minh của Liêng Bích Ngọc được đăng trên Website Trường Cán bộ thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả luận giải tác động tích cực của việc tiêu chuẩn hóa VBQLNN trong công tác soạn thảo và ban hành văn bản của các CQNN. Qua đó, tác giả đề cập đến những tồn tại trong việc tiêu chuẩn hóa VBQLNN về thể thức và nội dung khi soạn thảo văn bản. Đồng thời, tác giả đề xuất quy trình áp dụng tiêu chuẩn hóa thể thức và kỹ thuật trình bày VBQLNN cho các Sở tại thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, bài viết này chỉ đề cập đến tiêu chuẩn hóa cho văn bản quản lý nói chung tại thành phố Hồ Chí Minh mà chưa đề cập cụ thể đến VBHC và địa bàn mà học viên đang nghiên cứu cho luận văn. Một số luận văn: Hoàn thiện công tác ban hành VBQLNN của chính quyền cấp xã (từ thực tiễn huyện Châu Thành tỉnh Bến Tre) của Lê Yến Duy, năm 2013 và luận văn ban hành và quản lý VBQLNN của cấp xã (qua thực tế tỉnh Phú Thọ) của học viên Nguyễn Văn Bình, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2002 đã đề cập đến một cách khái quát hoạt động ban hành và quản lý văn bản Nhà 6
nước của cấp xã. Tuy nhiên luận văn chưa nêu các quan điểm và chưa đi sâu phân tích các tiêu chuẩn để đánh giá chất lượng ban hành văn bản QLHCNN của cấp xã. Chất lượng ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và UBND tỉnh Kon Tum của Nguyễn Thị Thiên Phương, năm 2013; Hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và UBND cấp tỉnh (từ thực tiễn tỉnh Bến Tre) của Nguyễn Thị Ngọc Giàu, năm 2011; Hoàn thiện công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật của UBND Thành phố Hồ Chí Minh của Nguyễn Đức Quyền, năm 2010; Hoàn thiện công tác soạn thảo VBQLNN của các cơ quan hành chính cấp huyện thuộc tỉnh An Giang của Nguyễn Xuân Hằng, năm 2010; Nâng cao chất lượng soạn thảo và ban hành VB của UBND cấp huyện thuộc tỉnh Sơn La của Khúc Năng Hoàn, Học viện Hành chính, năm 2009. Hoàn thiện công tác soạn thảo và ban hành VBHC của UBND xã huyện tại TP.Hồ Chí Minh của Trần Lệ Hường, Học Viện Hành Chính, năm 2010; Những công trình, ấn phẩm khoa học nêu trên đã tiếp cận nghiên cứu văn bản ở những phương diện, cấp độ khác nhau. Có công trình nghiên cứu về ban hành văn bản pháp luật, có công trình nghiên cứu về ban hành VBHC hoặc có công trình nghiên cứu cho cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã. Tuy vậy, để soạn thảo và ban hành văn bản có chất lượng, đáp ứng yêu cầu quản lý hiện nay thì đó đang là một trong những lĩnh vực sinh động, cần được tiếp tục nghiên cứu. Cho đến nay, chưa có công trình hay đề tài khoa học nào đi sâu nghiên cứu việc nâng cao chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Do đó, đây là vấn đề mang 7
tính cấp thiết cần được làm sáng tỏ và không trùng lắp với đề tài luận văn đã lựa chọn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý về chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã nhằm đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. - Nhiệm vụ: Hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý về chất lượng ban hành văn bản của UBND cấp xã. Đánh giá thực trạng chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Nêu lên những mặt được và chưa được cùng những nguyên nhân của công tác này trong giai đoạn hiện nay. Đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn có đối tượng nghiên cứu là chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu chất lượng ban hành VBHC tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức từ năm 2015 đến 2019. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn lấy chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng, Nhà nước và pháp luật làm phương pháp luận. 8
- Phương pháp nghiên cứu: Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể của luận văn, các phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành đều được áp dụng gồm: + Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Phương pháp này sử dụng các nguồn tài liệu sẵn có như: sách giáo khoa, báo chí, bài báo, tập san chuyên đề, tạp chí, biên bản hội nghị, internet, sách tham khảo, luận văn, các số liệu, các báo cáo thống kê… để phân tích, tổng hợp và đưa ra nhận định của tác giả. Đây là phương pháp nghiên cứu hết sức quan trọng và phổ biến trong nghiên cứu khoa học xã hội. Mục đích của việc nghiên cứu này là thông qua việc phân tích các loại tài liệu có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến đề tài luận văn, người viết luận văn có thể: Nhận thấy được các tác giả đã nói gì đến vấn đề này, điểm mạnh, điểm hạn chế, điểm gì cần bàn luận thêm trong luận văn của mình. Tìm kiếm tài liệu làm cơ sở cho việc hình thành, phân tích, chứng minh các luận điểm, luận cứ và luận chứng của đề tài cả về mặt lý luận và thực tiễn. Từ đó tổng hợp các quan điểm và đưa ra kết luận theo cách tiếp cận riêng. - Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp Dựa trên các tài liệu, thông tin thu thập được, tác giả sử dụng phương pháp phân tích và tổng hợp các dữ liệu để đưa ra những nhận định, đánh giá khoa học về chất lượng ban hành VBHC tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học Để giải quyết các nội dung cụ thể, luận văn còn sử dụng phương pháp điều tra xã hội học, cụ thể là: 9
+ Cơ cấu phiếu điều tra: Phiếu điều tra được xây dựng với 02 phần: Phần thực trạng và Phần đánh giá chất lượng với tổng số 16 câu hỏi. + Đối tượng khảo sát: cán bộ, công chức đang làm việc tại UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. + Cơ quan khảo sát: 16 xã, thị trấn (Thị trấn Ngãi Giao, Xã Bàu Chinh, xã Bình Ba, xã Bình Giã, xã Bình Trung, xã Cù Bị, xã Đá Bạc, xã Kim Long, xã Láng Lớn, xã Nghĩa Thành, xã Quảng Thành, xã Sơn Bình, xã Suối Nghệ, xã Suối Rao, xã Xà Bang, xã Xuân Sơn). + Số phiếu điều tra được thực hiện với số lượng: 90 phiếu (phát ra: 90 phiếu; thu về: 90 phiếu; phiếu không hợp lệ: 0 phiếu). Các thông tin thu được trên phiếu được xử lý trên phần mềm thống kê xã hội Statistical Package for the Social Sciences (SPSS). 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý luận liên quan tới công tác ban hành VBHC đối với cấp xã, trên địa bàn huyện Châu Đức nói chung. - Ý nghĩa thực tiễn Luận văn đề xuất các giải pháp đáp ứng yêu cầu thực tiễn cho việc nâng cao chất lượng VBHC, góp phần hoàn thiện công cụ điều hành quản lý nói chung. Bên cạnh đó, luận văn có thể được sử dụng như một tài liệu tham khảo cho nghiên cứu và tập huấn nghiệp vụ soạn thảo VBHC. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài mục lục, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính được bố cục thành 3 chương: 10
Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã Chương 2: Thực trạng chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng ban hành VBHC của UBND cấp xã trên địa bàn huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. 11
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ CHẤT LƢỢNG BAN HÀNH VBHC CỦA UBND CẤP XÃ 1.1. Khái niệm công cụ 1.1.1. Văn bản quản lý nhà nƣớc Xã hội loài người ngày càng phát triển, nhu cầu thông tin của con người càng lớn. Để thỏa mãn nhu cầu đó, con người đã tìm ra và đưa vào sử dụng rất nhiều cách thức, phương tiện khác nhau, trong đó có văn bản. Đây được coi là phương tiện chủ yếu hữu hiệu do tính cụ thể, chính xác, dễ phổ biến và khả năng lưu giữ thông tin lâu dài của nó. Văn bản được sử dụng trong tất cả các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội với những nội dung và mục đích khác nhau. Chính vì vậy, văn bản là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học, theo các góc độ khác nhau và cũng chính vì vậy, khi nghiên cứu về văn bản, mỗi ngành khoa học đều đưa ra khái niệm văn bản phù hợp với góc độ nghiên cứu của mình. Văn bản theo nghĩa rộng được hiểu là một công cụ để ghi lại và truyền đạt thông tin, quyết định từ chủ thể này đến chủ thể khác bằng một ký hiệu hoặc ngôn ngữ nhất định [27, tr.63]. Theo quan niệm này, mọi giấy tờ, tài liệu, sách vở và kể cả các loại khẩu hiệu, câu đối, băng ghi âm…đều được coi là văn bản, một phương tiện ghi nhận và truyền đạt các thông tin. Theo nghĩa hẹp, văn bản được hiểu là các tài liệu, giấy tờ được sử dụng trong hoạt động của CQNN, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng, tổ chức kinh tế… hoặc tài liệu của cá nhân có giá trị, ý nghĩa pháp lý, xã hội nhất định [27, tr.64]. Từ những quan niệm về văn bản trên, có thể hiểu VBQLNN là một loại công cụ để ghi nhận những quy tắc pháp lý của các CQNN có thẩm quyền. Tuy nhiên, hiện nay khái niệm văn bản QLNN còn có nhiều cách hiểu khác 12