Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn hướng tới làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn chất lượng công chức thuộc các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp, để xây dựng phương hướng và giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ KIỀU OANH CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐĂK R’LẤP TỈNH ĐĂK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐĂK LĂK - NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHẠM THỊ KIỀU OANH CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐĂK R’LẤP, TỈNH ĐĂK NÔNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ NHƯ THANH ĐĂK LĂK - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả Phạm Thị Kiều Oanh i
LỜI CẢM ƠN Đề hoàn thành luận văn thạc sĩ của mình, tôi gửi lời cảm ơn chân thành tới lãnh đạo Học viện, Phòng đào tạo sau đại học và các giảng viên Học viên Hành chính quốc gia đã nhiệt tình truyền đạt những kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện luận văn thạc sĩ. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Lê Như Thanh – Người trực tiếp chỉ bảo, người thầy đã nhiệt tình, tận tâm hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, UBND huyện Đăk R’Lấp cùng cán bộ phòng ban các cơ quan chuyên môn thuộc đã cung cấp cho tôi những tài liệu cần thiết để tôi hoàn thành luận văn. Do trình độ còn hạn chế, việc có một số lỗi là điều không thể tránh khỏi, tác giả mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ quý vị, mong muốn bản luận văn của mình hoàn chỉnh hơn. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên, khuyến khích tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu Xin chân thành cảm ơn. ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii MỤC LỤC ....................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................... v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ............................................................................ vi DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ ......................................................... vii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1.Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1 2.Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ............................................ 6 6. Ý nghĩa của luận văn ..................................................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 7 Chương 1:NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG CHỨC VÀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ............................................................................ 8 1.1 Công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện .......... 8 1.2. Chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện......................................................................................................... 19 1.3. Kinh nghiệm bảo đảm chất lượng công chức của một số tỉnh, thành phố trong nước ....................................................................................................... 41 Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ CHẤT LƯỢNG CỦA CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐĂK R’LẤP, TỈNH ĐĂK NÔNG ................................................ 50 2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội ........................... 50 iii
2.2 Thực trạng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông ........................................................... 53 2.3 Đánh giá chung về thực trạng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện của huyện Đăk R’Lấp .............................................. 61 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 80 Chương 3 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN ĐĂK R’LẤP, TỈNH ĐĂK NÔNG ......................... 81 3.1 Cơ sở đề xuất giải pháp ............................................................................. 81 3.2. Định hướng bảo đảm chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện Đăk R’Lấp ....................................................... 85 3.3. Các giải pháp nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông ............................. 90 KẾT LUẬN .................................................................................................. 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ CB, CC Cán bộ, công chức CCHC Cải cách hành chính CNH Công nghiệp hóa HĐH Hiện đại hóa HĐND Hội đồng nhân dân Nxb Nhà xuất bản UBND Ủy ban nhân dân v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 1.1: Sơ đồ phân cấp hành chính Việt Nam ........................................... 12 vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 2.1. Cơ cấu kinh tế của huyện Đăk R’Lấp .......................................... 53 Bảng 2.1 Số lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp ....................................................................................................... 55 Bảng 2.2 Trình độ chuyên môn của công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp ................................................................................ 56 Bảng 2.3 Dân tộc, giới tính và độ tuổi công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp ...................................................................... 57 Bảng 2.4 Trình độ lý luận chính trị của công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp ...................................................................... 59 vii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cán bộ, công chức có vai trò rất quan trọng trong việc hoạch định, triển khai và tổ chức thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước; quyết định sự thành công hay thất bại của đường lối, chính sách do cơ quan, tổ chức vạch ra. Đội ngũ cán bộ, công chức trực tiếp thực thi các chính sách, kế hoạch của cơ quan, tổ chức; các mục tiêu quốc gia; thực hiện các giao tiếp (trao đổi, tiếp nhận thông tin,...) giữa các cơ quan nhà nước với nhau, với doanh nghiệp và người dân. Trong quá trình đổi mới, công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước và mở cửa hội nhập quốc tế là cả một chặng đường phấn đấu lâu dài với những nhiệm vụ cao cả và vô cùng khó khăn. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”. Không có cán bộ tốt thì hỏng việc, tức là lỗ vốn”.[19] Không có đội ngũ cán bộ, công chức tốt thì đường lối, nhiệm vụ chính trị đúng cũng không trở thành hiện thực. Vì vậy, đội ngũ cán bộ, công chức phải được quan tâm về năng lực công tác, kỹ năng nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm và ý thức phục vụ nhân dân. Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng toàn quốc qua các nhiệm kỳ đã thể hiện rõ quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng đội ngũ, cán bộ, công chức. Đặc biệt Hội nghị Trung Ương lần thứ 6 (khóa IX) của Đảng đã khẳng định rõ cải cách hành chính nhà nước và nâng cao chất lượng đội ngũ CB, CC là vấn đề thuộc đường lối chiến lược của Đảng ta. Đổi mới, nâng cao chất lượng, đội ngũ CB, CC là một nhiệm vụ quan trọng được xác định rõ Nghị quyết số 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 về Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020. Với mục tiêu “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, đáp ứng yêu 1
cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nước”. Góp phần xây dựng hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước từ trung ương tới cơ sở thông suốt, trong sạch, vững mạnh, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả, tăng tính dân chủ và pháp quyền trong hoạt động điều hành của Chính phủ và của các cơ quan hành chính nhà nước.[11] Những năm gần đây, đội ngũ CB, CC đã được rèn luyện, thử thách qua quá trình xây dựng và phát triển đất nước, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với sự nghiệp cách mạng. Kiến thức, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực hoạt động thực tiễn của đội ngũ công chức hành chính nói chung và công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện nói riêng đã có bước phát triển về chất lượng. Đăk R’Lấp là một huyện cửa ngõ phía Nam của tỉnh Đăk Nông được thành lập ngày 22-2-1986, là một vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Đăk Nông, với khu công nghiệp Nhân Cơ, hiện đang thu hút nhiều dự án trọng điểm quốc gia, điểm hình cụm nhà máy luyện Alumin lớn nhất cả nước. Huyện nhà càng phát triển, vai trò của nguồn nhân lực càng được nâng cao, ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ cao, thì nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là chìa khóa để phát triển. Chất lượng cán bộ, công chức là một vấn đề quan trọng, có ý nghĩa quyết định trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước. Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về CCHC nâng cao chất lượng của công chức, trong thời gian qua Đảng bộ và chính quyền huyện Đăk R’Lấp đã và đang có nhiều cố gắng trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Nhờ vậy, huyện đã xây dựng được một đội ngũ cán bộ, công chức có bản lĩnh chính trị vững vàng, có tinh thần độc lập tự chủ, sáng tạo, được rèn luyện, thử thách, tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu, trưởng thành cả về số lượng và chất lượng, đặc biệt là đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện. Tuy nhiên, đội ngũ công chức hành 2
chính của huyện đông nhưng vẫn chưa đồng bộ, vừa thừa lại vừa thiếu, vẫn bộc lộ những yếu kém, bất cập về kiến thức năng lực, trình độ, kỹ năng trước những yêu cầu của tình hình, nhiệm vụ mới trong quá trình CNH – HĐH của huyện, nhất là quản lý thị trường, quản lý xã hội, quản lý kinh tế. Vì vậy, một số công chức gặp khó khăn, lúng túng trong thực thi nhiệm vụ. Với mục tiêu xây dựng huyện ĐăkR’Lấp trở thành một đô thị ngày càng giàu đẹp, văn minh, thanh lịch hiện đại, môi trường bền vững, đảm bảo vững chắc an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng cao, bền vững, cơ cấu hợp lý, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, hội nhập. Điều này đòi hỏi cần có những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của công tác của đội ngũ công chức toàn huyện nói chung, đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện nói riêng có phẩm chất, năng lực đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ của chính quyền cơ sở trong tình hình mới để đáp ứng yêu cầu CNH – HĐH của huyện. Xuất phát từ những yêu cầu, lý luận và thực tiễn nêu trên, tôi mạnh dạn chọn Đề tài: “Chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp. Từ đó góp phần định rõ phương hướng và có những giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyện môn thuộc UBND huyện đáp ứng yêu cầu chung của huyện Đăk R’Lấp. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Chất lượng công chức là một trong những nội dung quan trọng, trong công tác quản lý, sử dụng công chức; Đã nhận được sự quan tâm của nhiều nhà khoa học trong nước. Trong số những bài viết, công trình khoa học liên quan đến vấn đề chất lượng công chức có những bài viết, công trình điển hình đã được công bố như: 3
Thang Minh Phúc – Nguyễn Minh Phương (2005) Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ công chức, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong công trình nghiên cứu này trên cơ sở các quan điểm lý luận, tổng kết thực tiễn các tác giả đã phân tích, lý giải, hệ thống hoá các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Từ đó, đưa ra một hệ thống các quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, trong đó có công chức đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI. - Khoa Kinh tế và quản lý nguồn nhân lực trường Đại học kinh tế quốc dân, "Giáo trình quản lý nguồn nhân lực trong tổ chức công". Nxb. Đại học kinh tế Quốc dân, Hà Nội, 2011. Phạm Hồng Thái (2006), Công vụ, công chức nhà nước, Nxb. Tư pháp Hà Nội. Tài liệu đã cung cấp những lý luận cơ bản về công vụ, công chức nhà nước, đồng thời đánh giá thực trạng hiệu quả công vụ công chức nhà nước hiện nay. Tuy nhiên tác giả chưa chỉ rõ được sự khác biệt của hoạt động công vụ các cấp khác nhau. Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (2007), Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội. Ở đây tác giả chỉ mới nghiên cứu đối tượng là cán bộ mà chưa có sự phân biệt rõ khái niệm cán bộ công chức, cụ thể là công chức cấp huyện. Một số luận văn thạc sỹ chuyên ngành quản lý công tại học viện Hành chính thực hiện đề tài chất lượng, năng lực đội ngũ cán bộ công chức. Đáng chú ý đó là luận văn cao học của Nguyễn Trường Giang (2011) với đề tài “Nâng cao chất lượng công chức hành chính cấp huyện ở thành phố Hà Nội”. Luận văn cao học của Cù Trọng Hùng (2012) với đề tài “Nâng cao năng lực công chức của Đài truyền hình Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”. 4
Các luận văn này nghiên cứu cơ sở lý luận, thực trạng và các giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức ở địa phương, ngành, cơ quan đơn vị, có giá trị tham khảo để xây dựng các giải pháp nâng cao năng lực cán bộ, công chức ở các địa phương, cơ quan khác nhau trong cả nước. Các công trình đã hệ thống hóa ở mức độ nhất định cơ sở lý luận về công chức. Tuy nhiên, ít hoặc không thấy công trình tiếp cận theo hướng khoa học về công chức chuyên môn thuộc UBND huyện. Các công trình nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở mặt phương pháp luận là chủ yếu hoặc chỉ tập trung nghiên cứu trên phạm vi khá rộng (toàn bộ đội ngũ cán bộ, công chức; đội ngũ công chức nói chung…); hoặc chỉ nghiên cứu một số khâu của công tác xây dựng công chức nhà nước như tuyển dụng công chức; đào tạo, bồi dưỡng công chức; quy hoạch đề bạt cán bộ, công chức... Như vậy, cho đến nay chưa có một công trình khoa học nào đề cập đến chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp tỉnh Đăk Nông trong giai đoạn hiện nay. Đây chính là cơ sở và động lực để tác giả nghiên cứu đề tài về nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện từ đó đưa ra những giải pháp thiết thực, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của tình hình mới. Những quan điểm nhận định, đánh giá của những công trình khoa học có liên quan đến đề tài đều được tác giả nghiên cứu và chọn lọc đề ra hướng cho đề tài nghiên cứu của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Luận văn hướng tới làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn chất lượng công chức thuộc các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp, để xây dựng phương hướng và giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp trong giai đoạn hiện nay. 5
- Nhiệm vụ: Luận văn được nghiên cứu dựa trên việc nghiên cứu, thống kê, tổng hợp, so sánh, từ đó phân tích, đánh giá, làm sáng tỏ nội dung nghiên cứu. Hệ thống hóa các vấn đề lý luận để làm rõ các quan niệm về công chức, chất lượng công chức các cơ quan chuyện môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp. Phân tích thực trạng các vấn đề lý luận để làm rõ các quan niệm về công chức, chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp, từ đó tìm ra ưu nhược điểm và các vấn đề đặt ra cần giải quyết. Đề xuất phương hướng và các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu kết quả hoạt động và những vấn đề liên quan đến chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp – tỉnh Đăk Nông. - Phạm vi nghiên cứu: Vấn đề liên quan đến công chức có phạm vi rất rộng. Trong luận văn này, tác giả giới hạn phạm vi nghiên cứu như sau: Địa bàn nghiên cứu: tại huyện Đăk R’Lấp – tỉnh Đăk Nông. Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu chất lượng công chức thuộc các cơ quan chuyện môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp từ năm 2010 đến 2016. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Nghiên cứu trên cơ sở của chủ nghĩa Mác LêNin, tư tưởng Hồ Chí Minh, và quan điểm, chủ trương chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cấp huyện, bên cạnh đó luận văn có phát triển những giải pháp về nâng cao chất 6
lượng đối với công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp của các môi trường khoa học - Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu bằng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, và duy vật lịch sử cùng với các phương pháp cụ thể khác như là: hệ thống, phân tích tổng hợp, so sánh phương pháp luận, chọn lọc tri thức, cũng như kinh nghiệm thực tiễn trong và ngoài nước về đội ngũ công chức huyện Đắk R’Lấp. 6. Ý nghĩa của luận văn Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp tỉnh Đăk Nông. Nêu lên thực trạng chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện. Đánh giá thành công, hạn chế, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc huyện Đăk R’Lấp. Đồng thời đưa ra những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng của đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện nhằm đáp ứng yêu cầu hiện nay và những năm tiếp theo tại huyện Đăk R’Lấp, Đăk Nông. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài lời cảm ơn, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có kết cấu 03 chương: Chương 1: Những vấn đề chung về công chức và chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện. Chương 2: Thực trạng về chất lượng, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông. Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Đăk R’Lấp, tỉnh Đăk Nông. 7
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG CHỨC VÀ CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN 1.1 Công chức các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân huyện 1.1.1 Khái niệm công chức Công chức và công vụ có lịch sử khá lâu dài, đội ngũ công chức manh nha hình thành từ thời kỳ phong kiến tại Trung Quốc, nó bắt đầu bằng các học thuyết về tổ chức nhà nước, nền Nho giáo của Khổng Tử và được áp dụng chặt chẽ hơn, nâng lên thành thiết chế dưới thời của Hán Vũ Đế thuộc triều Hán vào khoảng thế kỷ thứ III Công Nguyên (206- 220 CN), thời này với học thuyết Nho giáo thịnh hành, tổ chức chính quyền của Trung Hoa phong kiến đã chia thành Lục bộ (6 bộ) như Bộ binh, Bộ hình, Bộ lại, Bộ lễ, Bộ công, Bộ hộ và mô hình này ảnh hưởng đến nhiều nước như Việt Nam, Triều Tiên, Nhật Bản. Đến thế kỷ thứ XVI thì hệ thống công chức bắt đầu hình thành và phát triển ở châu Âu phong kiến. Tuy nhiên thuật ngữ công chức chính thức được ra đời tại nước Anh trong thế kỷ XIX (năm 1847). [1] Công chức là khái niệm được dùng phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới nhưng được hiểu không giống nhau, thậm chí ngay trong phạm vi một quốc gia quan niệm về công chức qua các thời kỳ cũng khác nhau. Khái niệm công chức đã, đang và sẽ luôn tồn tại cùng với sự ra đời và phát triển của Nhà nước, nhưng quan điểm thế nào là công chức thì còn tồn tại rất nhiều ý kiến khác nhau. Dưới cách hiểu chung: "Công chức là những công dân được tuyển dụng vào làm việc thường xuyên trong cơ quan Nhà nước, do ngân sách Nhà nước trả lương", mỗi nước đều xây dựng cho mình 8
những khái niệm riêng phù hợp với quan niệm về hoạt động công vụ, chế độ chính trị, văn hóa và lịch sử phát triển của họ. Nền công vụ truyền thống Pháp quy định về công chức khá rõ ràng. Điều 2 Chương II Quy chế chung về công chức Nhà nước của Pháp năm 1994 xác định: "Công chức là người được bổ nhiệm vào một công việc thường xuyên với thời gian làm việc trọn vẹn và được biên chế vào một ngạch trong thứ bậc của các cơ quan hành chính Nhà nước, các cơ quan ngoại biên hoặc các công sở Nhà nước". Trong những năm gần đây, một khái niệm khác được thừa nhận là: "Công chức bao gồm toàn bộ những người được Nhà nước hoặc cộng đồng lãnh thổ (công xã, tỉnh, vùng) bổ nhiệm vào làm việc thường xuyên trong một công sở hay công sở tự quản, kể cả các bệnh viện và được biên chế vào một ngạch của nền hành chính công". Theo cách hiểu này, công chức Pháp gồm 3 loại: Công chức hành chính Nhà nước, công chức trực thuộc cộng đồng lãnh thổ và công chức trực thuộc các công sở tự quản.[21] Ở Anh, khái niệm công chức chỉ bao hàm những nhân viên công tác trong ngành hành chính. Ở Mỹ, tất cả các nhân viên trong bộ máy hành chính của chính phủ đều được gọi chung là công chức, bao gồm những người được bổ nhiệm về chính trị (còn gọi là công chức chính trị), những người đứng đầu bộ máy độc lập và những quan chức của ngành hành chính. Quan hệ giữa Chính phủ và công chức là quan hệ giữa ông chủ và người làm thuê, ngoài việc điều chỉnh theo Luật hành chính, quan hệ này còn được điều chỉnh bằng hợp đồng dân sự. Qua ba nền hành chính phát triển trên có thể thấy, mỗi quốc gia đều xác định một phạm vi những người là công chức riêng. Tuy nhiên hầu hết công chức đều mang một số đặc điểm sau: Là công dân nước đó, được tuyển dụng giữ một công việc thường xuyên trong cơ quan hành chính Nhà nước, được bổ nhiệm vào một ngạch nhất định, làm việc trong công sở, chỉ được làm 9
những gì pháp luật cho phép, trong biên chế và hưởng lương từ Ngân sách Nhà nước. Ở nước ta, khái niệm công chức cũng đã được quan tâm xây dựng và ngày càng hoàn thiện. Cán bộ, công chức, viên chức là những thuật ngữ cơ bản của chế độ công vụ, công chức, thường xuyên xuất hiện trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong khoa học hành chính, theo các cách tiếp cận khác nhau, người ta đã đưa ra những cách giải thích khác nhau về các thuật ngữ “cán bộ”, “công chức” và “viên chức”. Thuật ngữ “công chức” được sử dụng khá lâu tại các nước xã hội chủ nghĩa và bao hàm trong phạm vi rộng những người làm việc thuộc khu vực nhà nước, tổ chức chính trị và các tổ chức chính trị - xã hội. Tuy nhiên, để xác định cụ thể những tiêu chí nào là công chức thì từ trước đến nay chưa có văn bản nào quy định chính thức. Do đó, nhiều khi thuật ngữ “công chức” được sử dụng tương đối thoải mái và gắn liền trong một cụm từ “cán bộ, công chức, viên chức”. Trong điều kiện thể chế chính trị của Việt Nam, có một điểm đặc biệt là đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức luôn có sự liên thông với nhau. Theo yêu cầu nhiệm vụ, cơ quan có thẩm quyền có thể điều động, luân chuyển họ giữa các cơ quan, tổ chức của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội. Với điểm đặc thù này, việc nghiên cứu để xác định rõ cán bộ, công chức, viên chức một cách triệt để rất khó và phức tạp. Trong đời sống xã hội, từ lâu thuật ngữ “công chức” được sử dụng trong phạm vi rất rộng rãi, không hạn chế và không theo một quy tắc, quy định nào. Vì vậy, việc xây dựng và thực hiện cơ chế quản lý, chính sách đãi ngộ đối với công chức cũng như đối với công chức và viên chức chưa thể hiện được những điểm khác nhau giữa các nhóm, chưa gắn với đặc điểm và tính chất hoạt động khác nhau của cán bộ cũng như của công chức và viên chức. 10
Ngày 20/5/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh 76/ SL về “Quy chế công chức”, đây được xem là văn bản pháp luật đầu tiên có liên quan trực tiếp đến khái niệm này. Quy chế xác định rõ nghĩa vụ, quyền lợi của công chức, cùng các thể lệ về việc tổ chức, quản trị và sử dụng các ngạch công chức trong toàn quốc, theo đó “những công dân Việt Nam được chính quyền nhân dân tuyển để giữ một chức vụ thường xuyên trong các cơ quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nước, đều là công chức”. Thời gian sau đó, chúng ta cũng đã có nhiều văn bản đề cập đến công chức, công vụ như: Nghị định số 169/HĐBT ngày 25/5/1985, Pháp lệnh công chức ban hành ngày 26/02/1998 và sửa đổi bổ sung năm 2003 và gần đây nhất, trước đòi hỏi của thực tiễn khách quan, qua nhiều lần sửa đổi bổ sung ngày 13/11/2008, kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật cán bộ, công chức số 22/2008/QH12 có hiệu lực 01/01/2010 quy định cụ thể hơn về công chức, phân biệt và giải thích rõ công chức công chức: "Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật."[24] 11