Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức cấp xã, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:168

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm đánh giá thực trạng chất lượng công chức cấp xã của huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai và đề xuất các mục tiêu giải pháp, kiến nghị nhằm từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã huyện Mường Khương tỉnh Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức cấp xã, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HÀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN MƢỜNG KHƢƠNG TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. CHU XUÂN KHÁNH HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của cá nhân tôi, dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Chu Xuân Khánh. Các nội dung nghiên cứu, số liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài này là trung thực, chính xác và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào trƣớc đây. Số liệu phục vụ cho việc đánh giá, phân tích, tác giả thu thập từ nhiều nguồn thông tin khác nhau và đã nêu rõ trong phần tài liệu tham khảo. Nếu phát hiện có gì sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm ./. Hà Nội, tháng 02 năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thị Hà
LỜI CẢM ƠN Luận văn đƣợc hoàn thành tại Học viện Hành chính Quốc gia. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban lãnh đạo Học viện và các thầy giáo, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện cho em trong thời gian học tập và thực hiện luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn TS. Chu Xuân Khánh, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn tâm huyết, tận tình chỉ bảo giúp em hoàn thành Luận văn này. Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến gia đình và các đồng chí lãnh đạo Thƣờng trực Huyện ủy - HĐND - UBND huyện, Phòng Nội vụ huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai, Sở Nội vụ tỉnh Lào Cai, các đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi để vừa hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn tại cơ quan, vừa hoàn thành khóa học và đặc biệt là hoàn thành luận văn này. Mặc dù tác giả đã rất cố gắng, tuy nhiên với những hạn chế về kinh nghiệm nghiên cứu khoa học và thời gian nghiên cứu có hạn nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc sự đóng góp ý kiến của các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo, đồng nghiệp và bạn bè để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng 02 năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thị Hà
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ. 12 1.1. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 12 1.2. Đặc điểm, vai trò của công chức cấp xã .................................................. 21 1.3. Các tiêu chí đánh giá chất lƣợng công chức cấp xã ................................. 24 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng công chức cấp xã ........................ 30 1.5. Kinh nghiệm nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã của một số địa hƣơng và bài học cho huyện Mƣờng Khƣơng ................................................ 34 Chƣơng 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN MƢỜNG KHƢƠNG, TỈNH LÀO CAI ........................................... 41 2.1. Giới thiệu chung về huyện Mƣờng Khƣơng ............................................ 41 2.2. Chất lƣợng công chức cấp xã huyện Mƣờng Khƣơng ............................. 45 2.3. Đánh giá chung về thực trạng chất lƣợng công chức cấp xã, huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai ......................................................................... 73 Chƣơng 3 MỤC TIÊU, GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ, HUYỆN MƢỜNG KHƢƠNG, TỈNH LÀO CAI VÀ ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ ....................................................................................... 85 3.1. Mục tiêu nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã, huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai ..................................................................................................... 85 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã tại huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai ...................................................................................... 89 3.3. Đề xuất, kiến nghị với Trung ƣơng và cấp tỉnh ..................................... 109 KẾT LUẬN ................................................................................................... 113 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 115 PHỤ LỤC.... .................................................................................................. 119
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBCC : Cán bộ, công chức CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa HĐND : Hội đồng nhân dân UBND : Ủy ban nhân dân GĐKKH : Giấy đăng ký kết hôn XHCN : Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lƣợng công chức chuyên môn cấp xã theo vị trí công tác từ năm 2013 - 2017 ..................................................................................... 46 Bảng 2.2: Cơ cấu đội ngũ công chức cấp xã theo độ tuổi, giới tính, dân tộc. 47 Bảng 2.3: Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ công chức cấp xã tại huyện Mƣờng Khƣơng .................................................................... 48 Bảng 2.4: Trình độ lý luận chính trị đội ngũ công chức cấp xã tại huyện Mƣờng Khƣơng............................................................................... 50 Bảng 2.5: Trình độ quản lý hành chính của đội ngũ công chức cấp xã tại huyện Mƣờng Khƣơng .................................................................... 51 Bảng 2.6: Trình độ tin học, ngoại ngữ của công chức cấp xã tại huyện Mƣờng Khƣơng ........................................................................................... 52 Bảng 2.7: Thực trạng công chức là đảng viên năm 2017 ............................... 54 Bảng 2.8: Kỹ năng thực thi công vụ của đội ngũ công chức cấp xã tại huyện Mƣờng Khƣơng............................................................................... 56 Bảng 2.9: Kết quả đánh giá đội ngũ công chức cấp xã huyện Mƣờng Khƣơng giai đoạn 2013- 2016 ...................................................................... 60 B ảo sát sự hài lòng của ngƣời dân đối với thủ chính cấp giấy đăng ký kết hôn .............................................................................. 62 ảo sát sự hài lòng của ngƣời dân đối với thủ tục cấp giấy khai sinh .................................................................................................. 64 ảo sát mức độ hài lòng của ngƣời dân đối với thủ tục chứng thực ................................................................................................. 68 13: Biểu Tổng số lƣợng phiếu khảo sát mức độ hài lòng của ngƣời dân huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai ....................................... 70 Bảng 2.14: Tổng hợp sự hài lòng của ngƣời dân đối với dịch vụ khai sinh tỉnh Lào Cai..................................................................................... 71 Bảng 2.15: Tổng hợp sự hài lòng của ngƣời dân đối với dịch vụ chứng thực tỉnh Lào Cai..................................................................................... 71 Bảng 2.16: Sự hài lòng của ngƣời dân đối với dịch vụ đăng ký kết hôn của huyện, thành phố tỉnh Lào Cai ........................................................ 72
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: So sánh sự hài lòng của ngƣời dân đối với dịch vụ khai sinh huyện Mƣờng Khƣơng, huyện Bảo Yên, Thành Phố Lào Cai .................. 71 Biểu đồ 2.2: So sánh sự hài lòng của ngƣời dân đối với dịch vụ chứng thực huyện Mƣờng Khƣơng, huyện Bảo Yên, TP Lào Cai .............................. 72 Biểu đồ 2.3: So sánh sự hài lòng của ngƣời dân đối với dịch vụ đăng ký kết hôn huyện Mƣờng Khƣơng, huyện Bảo Yên, Thành Phố Lào Cai........ 72
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Cán bộ là gốc của mọi công việc. Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”. Thực hiện lời dạy của Ngƣời và trƣớc yêu cầu thực tiễn của sự nghiệp đổi mới, cải cách hành chính đất nƣớc hiện nay đòi hỏi phải có đội ngũ công chức xã, phƣờng, thị trấn (gọi chung là công chức cấp xã) đáp ứng đƣợc về năng lực, trình độ, khả năng thích ứng với nhiệm vụ đảm nhiệm, ngày càng phải đạt tiêu chuẩn theo chức danh, vị trí việc làm. Chính quyền cấp xã là một cấp trong hệ thống chính quyền bốn cấp ở nƣớc ta, cùng với các tổ chức đoàn thể trong hệ thống chính trị đã tích cực thực hiện nhiệm vụ thực thi công vụ tại địa phƣơng và là bộ phận cấu thành quan trọng của hệ thống chính trị cơ sở. Trong thực tế đã chứng minh hiệu lực và hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã có tác động trực tiếp đến việc phát huy quyền dân chủ của nhân dân, góp phần đảm bảo cho sự ổn định và phát triển của đất nƣớc. Chính quyền cấp xã không thể đảm nhận đƣợc vai trò nếu nhƣ thiếu đội ngũ công chức có đủ năng lực và phẩm chất, vì vậy yêu cầu về chất lƣợng luôn có ý nghĩa quan trọng đối với đội ngũ công chức đặc biệt là công chức cấp xã. Đội ngũ công chức cấp xã có vai trò hết sức quan trọng trong việc xây dựng, hoàn thiện bộ máy chính quyền cơ sở, trong hoạt động thi hành công vụ. Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cấp xã nói riêng và hệ thống chính trị nói chung, xét đến cùng đƣợc quyết định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ công chức xã. Vì vậy, việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức xã vững vàng về chính trị, văn hóa, có đạo đức lối sống trong sạch, có trí tuệ, kiến thức và trình độ năng lực để thực thi chức năng, nhiệm vụ theo đúng pháp luật, bảo vệ lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức 1
và phục vụ nhân dân là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng, Nhà nƣớc và cả hệ thống chính trị. Chính quyền cấp xã có chức năng: bảo đảm việc chấp hành các chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nƣớc, quyết định của Nhà nƣớc chính quyền cấp trên; Quyết định và đảm bảo thực hiện các chủ trƣơng, biện pháp để phát huy mọi khả năng và tiềm năng của địa phƣơng về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh, quốc phòng, không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân trên địa bàn và làm tròn nghĩa vụ của địa phƣơng với Nhà nƣớc. Thực tiễn cho thấy, nơi đâu có đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở vững mạnh thì nơi đó tình hình chính trị, xã hội ổn định; kinh tế, văn hoá phát triển; quốc phòng, an ninh đƣợc giữ vững. Ngƣợc lại, cơ sở nào đội ngũ cán bộ, công chức không đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, thì địa phƣơng đó sẽ gặp khó khăn, kinh tế - xã hội chậm phát triển, thậm chí tạo cơ sở cho kẻ địch lơi dụng, gây “điểm nóng” về chính trị. Điều đó cho thấy, cán bộ, công chức cấp xã có vai trò rất quan trọng, ảnh hƣởng trực tiếp đến việc xây dựng và củng cố hệ thống chính trị cơ sở, tác động trực tiếp đến sự nghiệp cách mạng và đổi mới của Đảng và Nhà nƣớc ta hiện nay. Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân và trong điều kiện cả nƣớc đang xây dựng nông thôn mới, đội ngũ công chức cấp xã có một vai trò rất quan trọng, bởi đội ngũ công chức cấp xã là lực lƣợng nòng cốt, điều hành hoạt động của bộ máy tổ chức chính quyền cấp xã; là lực lƣợng tiếp xúc trực tiếp, gần nhất với nhân dân, tiếp thu và phản ánh những tâm tƣ, nguyện vọng của nhân dân tới các cấp có thẩm quyền; là cầu nối giữa nhân dân địa phƣơng với Đảng và Nhà nƣớc. Những chính sách, chế độ của Đảng, của Nhà nƣớc có đến đƣợc tay nhân dân hay 2
không đều dựa vào kết quả thực hiện công việc của đội ngũ công chức cơ sở này. Vì vậy, chất lƣợng hoạt động của công chức cấp xã ảnh hƣởng trực tiếp đến sức mạnh của hệ thống chính trị ở cơ sở, tác động đến sự nghiệp cách mạng và đổi mới của Đảng và Nhà nƣớc. Việc lựa chọn đúng ngƣời thật sự có tâm, có tài, có đủ tiêu chuẩn chính trị, năng lực chuyên môn, phẩm chất đạo đức, lý luận chính trị vì vậy yêu cầu về chất lƣợng công chức xã luôn có ý nghĩa quan trọng đối với việc tuyển chọn, bố trí, đánh giá, sử dụng, khen thƣởng đội ngũ công chức cấp xã góp phần đảm bảo cho sự ổn định và phát triển của đất nƣớc. Mƣờng Khƣơng là huyện vùng cao biên giới của tỉnh Lào Cai, là một trong 62 huyện nghèo nhất của cả nƣớc, cách trung tâm tỉnh lỵ (thành phố Lào Cai) 50 km gồm 15 đơn vị hành chính xã và 01 thị trấn với số lƣợng đội ngũ công chức cấp xã là 198 ngƣời. Trong những năm qua dƣới sự lãnh chỉ đạo của Tỉnh ủy - Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân tỉnh và sự giúp đỡ về chuyên môn của các sở, ban ngành của tỉnh Lào Cai, huyện Mƣờng Khƣơng từng bƣớc phát triển về kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng đƣợc giữ vững. Trong những năm gần đây, chính quyền cấp xã đã có nhiều bƣớc đổi mới về tổ chức và hoạt động, công tác cán bộ, chính quyền cấp cơ sở đƣợc quan tâm, trình độ công chức đƣợc nâng lên nhiều mặt đã tạo nên nhiều bƣớc đổi mới. Cấp ủy và chính quyền huyện Mƣờng Khƣơng đã luôn quan tâm tới công tác tuyển chọn, đánh giá, khen thƣởng, quy hoạch gắn với đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức, phát triển nguồn nhân sự của huyện. Tuy nhiên trên thực tế đội ngũ công chức xã chƣa đạt đƣợc chất lƣợng nhƣ mong muốn vẫn còn tồn tại nhiều bất cập nhƣ: trình độ năng lực chuyên môn ở một số công chức còn hạn chế, trình độ chƣa đồng đều, chƣa chịu khó tự học, ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong lề lối làm việc chƣa đi vào nền nếp; một bộ phận nhỏ 3
công chức còn mang nặng phong tục tập quán trong giải quyết công việc và vận động quần chúng nhân dân... Trƣớc yêu cầu đáp ứng về công các cán bộ trong tình hình mới và xây dựng, phát triển nhằm xóa đói giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai. Là một công chức tham mƣu cho cấp ủy chính quyền huyện về công tác tổ chức xây dựng chính quyền luôn đối mặt với nhiệm vụ và các tình huống phức tạp. Với tâm huyết không chỉ cá nhân mà còn mong muốn đội ngũ công chức ở huyện Mƣờng Khƣơng đƣợc đào tạo bài bản về chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị, quản lý nhà nƣớc, kỹ năng giao tiếp, bồi dƣỡng chuyên ngành theo vị trí việc, đáp ứng đƣợc nhiệm vụ theo vị trí việc làm. Để góp phần nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã đã đặt ra nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn. Việc nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng chất lƣợng công chức cấp xã để có những giải pháp nhằm tạo ra một sự chuyển biến về chất lƣợng, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nƣớc và của huyện Mƣờng Khƣơng đang trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Xuất phát từ những lý do trên tác giả chọn đề tài: “Chất lượng công chức cấp xã, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai” làm luận văn thạc sỹ, chuyên ngành quản lý công, niên khóa 2016 - 2018 góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở của huyện Mƣờng khƣơng hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn nghiên cứu, nhà khoa học, nhà quản lý trong và ngoài nƣớc quan tâm, đặc biệt là trong bối cảnh đẩy mạnh cải cách nền HCNN, cải cách công vụ nhƣ hiện nay. Liên quan đến vấn đề này đã có một số công trình nghiên cứu của các tác giả sau đây: 4
- Phạm Hồng Thái (2004): “Công vụ, công chức nhà nước”, NXB Tƣ pháp, Hà Nội. Cuốn sách tập trung giới thiệu những vấn đề lý luận về công vụ, công chức trên cơ sở phân tích pháp luật thực định của Nhà nƣớc ta từ năm 1945 đến nay và chỉ ra xu hƣớng điều chỉnh của pháp luật về công vụ, công chức qua các thời kỳ lịch sử. Trong đó, đi sâu vào làm rõ và phân tích, đánh giá các quy định pháp luật về công vụ, công chức ở nƣớc ta, bao gồm các nội dung tuyển dụng, tập sự, sử dụng và quản lý, quyền và nghĩa vụ, điều động, kiêm nhiệm, thăng giáng chức, khen thƣởng, kỷ luật, đào tạo, bồi dƣỡng, chế độ hƣu trí và chế độ thôi việc. [27] - Đề tài khoa học “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa” (Mã số KX.04.09) do TS. Thang Văn Phúc làm chủ nhiệm có đề cập đến những vấn đề lý luận về cán bộ, công chức, năng lực thực thi công vụ; đồng thời đƣa ra các hƣớng tiếp cận để tiếp tục đổi mới, hoàn thiện các quy chế, phƣơng pháp khoa học trong quản lý cán bộ, công chức nhà nƣớc nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa. [30] - Năm 2008, Nguyễn Ngọc Vân chủ nhiệm đề tài “Cơ sở khoa học của đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức hành chính theo nhu cầu công việc” đã đánh giá tầm quan trọng của việc đánh giá nhu cầu; đánh giá, xác định nhu cầu đào tạo, bồi dƣỡng theo yêu cầu công việc. So sánh giữa hình thức đào tạo, bồi dƣỡng theo tiêu chuẩn ngạch và hình thức đào tạo, bồi dƣỡng theo nhu cầu công việc. Để thực hiện đào tạo, bồi dƣỡng theo vị trí việc làm, vấn đề căn bản là cần phải đổi mới việc xác định nhu cầu đào tạo, bồi dƣỡng của cán bộ, công chức và thực hiện cơ chế mở cửa cạnh tranh trong đào tạo, bồi dƣỡng theo nhu cầu. Theo nhóm tác giả nghiên cứu thì đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức 5
hành chính theo nhu cầu công việc là một trong những giải pháp cơ bản để nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức trong thời gian tới. [24] - - 2012. Bài viết đã khái quát những vấn đề cơ bản về chất lƣợng nguồn nhân lực cho bộ máy hành chính nhà nƣớc, từ đó đƣa ra những đề xuất để nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực này trong thời gian tới. [23] - Hữu Phan với bài “Xây dựng tiêu chuẩn cụ thể đối với các chức danh cán bộ, công chức cấp xã” Tạp chí Tổ chức nhà nƣớc, số 8- 2003. Bài viết đã xác định các tiêu chuẩn cụ thể đối với chức danh cán bộ, công chức cấp xã, trong đó tập trung vào tiêu chuẩn về năng lực của cán bộ, công chức cấp xã. [28] - TS Nguyễn Minh Sản (2009), Pháp luật về cán bộ công chức cấp xã ở Việt Nam hiện nay - những vấn đề lý luận và thực tiễn, Sách chuyên khảo, NXB Chính trị - Hành chính, Hà Nội. [22] - Nguyễn Văn Trƣờng với “Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức quận Hà Đông” Luận văn đã phân tích nội hàm các khái niệm „„năng lực, năng lực thực thi công vụ‟‟, các yếu tố cấu thành năng lực thực thi công vụ của công chức, trên cơ sở đó luận văn phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ của công chức trên địa bàn quận Hà Đông, đề xuất 3 nhóm giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức nói chung và tại quận Hà Đông nói riêng. [25] - Nguyễn Thị Thu Nga về “ Năng lực thực thi công vụ của công chức xã, huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội “ Luận văn thạc sỹ Quản lý hành chính công, năm 2013. Điểm mới của luận văn là đi sâu nghiên cứu về năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã - lực lƣợng gần dân nhất và có sự 6
ảnh hƣởng rất lớn trong việc tạo lập niềm tin của ngƣời dân đối với bộ máy nhà nƣớc. Từ thực tiễn năng lực thực thi công vụ của công chức xã trên địa bàn huyện Quốc Oai, luận văn đã đƣa ra một số đề xuất có giá trị thực tiễn cao để nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức cấp xã. [19] - Phùng Thị Thu Vinh với “ quyền cơ sở trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”, luận văn Thạc sỹ Hành chính công khóa 5, Học viện Hành chính Quốc gia, năm 2004. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lƣợng đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở, phân tích thực trạng tại tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất hệ thống giải pháp để nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở nói chung và trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói riêng. [29] - Tác giả ”, . [15] - Thang Văn Phúc Đề tài khoa học “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa” (Mã số KX.04.09). [30] Có thể thấy khái niệm công chức, chất lƣợng công chức đƣợc sử dụng khá nhiều trong quản trị nguồn nhân lực tại các nƣớc phát triển trên thế giới. Ở Việt Nam, trong quá trình cải cách công vụ và công chức, khái niệm này đƣợc sử dụng thƣờng xuyên. Tuy nhiên, cho đến nay chƣa có một công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống về chất lƣợng công chức và áp dụng đối với công chức cấp xã - cấp cơ sở cụ thể, đặc biệt là công chức cấp xã vùng đặc biệt khó khăn nhƣ huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai. Do đó, hƣớng nghiên cứu của đề tài góp phần làm rõ hơn cơ sở lý luận, thực tiễn cho việc nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức cấp xã và cụ thể là cấp xã tại một địa phƣơng có điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội khó khăn, hoàn toàn không trùng lặp với các công trình đã nghiên cứu 7
có liên quan. Có nhiều công trình nghiên cứu chất lƣợng công chức cấp xã, tuy nhiên trên địa bàn huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai thì chƣa có công trình nghiên cứu nào. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Đánh giá thực trạng chất lƣợng công chức cấp xã của huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai và đề xuất các mục tiêu giải pháp, kiến nghị nhằm từng bƣớc nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức cấp xã huyện Mƣờng Khƣơng tỉnh Lào Cai. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Để đạt đƣợc mục đích của Luận văn có ba nhiệm vụ cơ bản sau : + Hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lƣợng công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay bằng cách làm rõ khái niệm chất lƣợng công chức cấp xã; nhận diện đặc điểm, vị trí và vai trò của công chức cấp xã; Xác định các yếu tố cấu thành chất lƣợng công chức cấp xã và phân tích các yếu tố cấu thành chất lƣợng của công chức cấp xã. + Phân tích và đánh giá thực trạng chất lƣợng, sự hài lòng của ngƣời dân đối với đội ngũ công chức cấp xã của huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai từ đó phát hiện ra mặt đạt đƣợc cũng nhƣ những tồn tại, bất cập, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về chất lƣợng công chức cấp xã huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai. + Đề xuất mục tiêu, giải pháp và đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức cấp xã huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Là chất lƣợng công chức cấp xã, huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai. 4.2. Phạm vi nghiên cứu 8
+ Không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu chất lƣợng công chức cấp xã, huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai. Luận văn có mở rộng nghiên cứu tham khảo một số địa phƣơng khác để rút kinh nghiệm. ai + Về phạm vi nội dung: Luận văn tập trung đánh giá chất lƣợng đội ngũ công chức cấp xã thuộc huyện Mƣờng Khƣơng thể hiện qua các tiêu chí số liệu thực tế về trình độ, năng lực chuyên môn, lý luận chính trị đã qua đào tạo, bồi dƣỡng và các khảo sát về kỹ năng thực thi công việc trên thực tế. + Thời gian: Từ năm 2011 - 2016. từ đó đề ra các Mục tiêu, giải pháp và đề xuất, kiến nghị cho giai đoạn 2016 - 2021 và những năm tiếp theo. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn đƣợc thực hiện trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin tƣ tƣởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đƣờng lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức, về xây dựng nhà nƣớc pháp quyền XHCN. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, tác giả sử dụng các phƣơng pháp thu thập số liệu, tƣ liệu ( số liệu từ đề án “Xây dựng phƣơng pháp đo lƣờng sự hài lòng của ngƣời dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nƣớc” giai đoạn 2012 - 2020 của UBND tỉnh Lào Cai); Phƣơng pháp thống kê; Phƣơng pháp phân tích, thống kê, tổng hợp; Phƣơng pháp so sánh, Phƣơng pháp điều tra xã hội học, Phỏng vấn phiếu trực tiếp phiếu. 5.3. Phương pháp điều tra, khảo sát Thu thập thông tin bằng phiếu điều tra bảng hỏi, khảo sát các đối tƣợng là Tổ chức, cá nhân đã thực hiện thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa thuộc 05 xã: Thanh Bình, Pha Long, Nấm Lƣ, Lùng Khấu Nhin, Tung 9
Chung phố gồm 03 lĩnh vực: Chứng thực; Đăng ký kết hôn, cấp giấy Khai sinh, tổng hợp sự hài lòng của ngƣời dân tại 3 huyện Mƣờng Khƣơng, huyện Bảo Yên, Thành Phố Lào Cai và phỏng vấn phiếu trực tiếp 48 công chức lãnh đạo UBND các xã trong huyện đề cập đến kỹ năng thực thi công vụ của công chức xã trên địa bàn. Số liệu thu thập đƣợc phân loại theo nhóm nội dung, phân tích và so sánh thống kê. tổng số 355 phiếu, sau khi thu về đƣợc tổng hợp, phân tích xử lý bằng Excel. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Hệ thống hóa lý luận và thực tiễn vấn đề chất lƣợng công chức cấp xã nói chung dựa trên những phân tích, đánh giá thực trạng chất lƣợng công chức cấp xã cũng nhƣ đề xuất mục tiêu, giải pháp, đề xuất kiến nghị nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã của huyện Mƣờng Khƣơng tỉnh Lào Cai. Góp phần quyết định hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nƣớc của chính quyền cấp xã. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn là tài liệu tham khảo, giúp tham mƣu cho lãnh đạo huyện ủy - HĐND và ủy ban nhân dân huyện Mƣờng Khƣơng tham khảo dựa vào đó góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng công chức cấp xã và đƣa ra những quyết sách về chính sách, chế độ đảm bảo chất lƣợng và hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao hiệu quả chất lƣợng hệ thống chính trị thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng tại các xã trên địa bàn huyện Mƣờng Khƣơng. Luận văn có thể là tài liệu tham khảo trong nghiên cứu giảng dạy, bồi dƣỡng cho công chức cấp xã ở Trung tâm bồi dƣỡng chính trị huyện Mƣờng Khƣơng. 10
7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, các chữ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận văn gồm 03 chƣơng cụ thể nhƣ sau: - Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về chất lƣợng công chức cấp xã - Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng công chức cấp xã, huyện Mƣờng Khƣơng, tỉnh Lào Cai - Chƣơng 3: Mục tiêu, giải pháp nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã, huyện Mƣờng Khƣơng tỉnh Lào Cai và đề xuất kiến nghị. 11
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm công chức và khái niệm công chức cấp xã Cấp xã là gần dân nhất, là nơi chính quyền trong lòng dân. cấp xã là cấp thấp nhất trong các cấp độ quản lý của hệ thống chính quyền nhà nƣớc nhƣng lại là nền tảng của chế độ chính trị và đời sống xã hội, là nơi thực hiện quyền làm chủ của nhân dân một cách trực tiếp đồng thời ngƣời dân có điều kiện hiểu rõ hơn về bộ máy Nhà Nƣớc. Qua đó có thể nhận biết đƣợc lòng dân đối với Đảng và nhà nƣớc. Đây là nơi thực hiện đƣờng lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nƣớc, nơi thể hiện rõ nhất nghị quyết của Đảng đƣợc tổ chức ra sao và đi vào cuộc sống nhƣ thế nào, mang lại những hiệu quả gì cho nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “Cấp xã là cấp gần gũi dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi công việc được xong xuôi” [Hồ Chí Minh toàn tập: Tập 5, NXB CTQG, H.2002, trang 371]. Cấp xã là cấp chính quyền trực tiếp thực hiện giải quyết và bảo đảm trên thực tế việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong quản lý nhà nƣớc, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân có đƣợc tôn trọng và bảo đảm thực hiện hay không, trƣớc hết phải đƣợc thể hiện ở hoạt động của chính quyền cấp xã, thông qua chất lƣợng hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức thực thi nhiệm vụ. Trong lịch sử ra đời và phát triển của nền công vụ có thể thấy bất cứ nhà nƣớc nào cũng đều xây dựng và quản lý một đội ngũ công chức bao gồm những ngƣời có năng lực quản lý, trình độ chuyên môn và phẩm chất đạo đức tốt, làm việc tận tụy, nghiêm túc hết lòng vì nhân dân. Công chức là chìa khóa thành công của mọi nền công vụ trên thế giới, tất cả các nƣớc kể từ khi cách mạng tƣ sản diễn ra đến nay đều cần xây dựng 12
và quản lý một đội ngũ công chức bao gồm những ngƣời có năng lực, có trình độ chuyên môn, có phẩm chất đạo đức tốt làm việc nghiêm túc vì bổn phận của mình với nền công vụ. Công vụ là một loại hoạt động giắn liền với công chức là một loại lao động thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc, thực thi pháp luật. Không xây dựng và quản lý đƣợc đội ngũ công chức nhƣ vậy, kỷ cƣơng nhà nƣớc sẽ bị buông lỏng, hiệu quả, hiệu lực của nền hành chính bị suy giảm, xã hội trở nên lộn xộn, nhà nƣớc khó thực hiện đƣợc chức năng quản lý kinh tế, quản lý xã hội của mình. Ở Pháp theo Điều 2, Chƣơng II của quy chế chung về công chức nhà nƣớc năm 1994, khái niệm công chức đƣợc ấn định “Công chức là những ngƣời đƣợc bổ nhiệm vào một công việc thƣờng xuyên với thời gian làm việc trọn vẹn và đƣợc biên chế vào một ngạch trong thứ bậc của các cơ quan hành chính nhà nƣớc, các cơ quan ngoại biên hoặc trong công sở nhà nƣớc”. Trong những năm gần đây, ở Pháp thừa nhận khái niệm công chức “Công chức bao gồm toàn bộ những ngƣời đƣợc nhà nƣớc hoặc cộng đồng lãnh thổ bổ nhiệm vào làm việc thƣờng xuyên trong một công sở hay công sở tự quản, kể cả các bệnh viện và đƣợc biên chế vào một ngạch của nền hành chính công”. [Luật về Quy chế chung của công chức]. Nhìn chung, các nƣớc trên thế giới có nhiều điểm cơ bản giống nhau trong quan niệm về công chức, mặt khác do truyền thống văn hóa, xã hội, do đặc điểm chính trị, kinh tế nên mỗi nƣớc có những điểm riêng. Ở Việt Nam, khái niệm công chức đƣợc hình thành phát triển và hoàn thiện gắn với sự phát triển của nền hành chính nhà nƣớc. Điểm khởi đầu của sự hình thành khái niệm công chức ở Việt Nam nằm trong giai đoạn 1946 - 1960 đó là việc ban hành Sắc lệnh số 76/SL ngày 20/5/1950 của Chủ tịch nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hòa về Quy chế công chức. Theo đó khái niệm công chức đƣợc hiểu “những công dân Việt Nam đƣợc chính quyền nhân dân 13