Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:114

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là trên cơ sở lý luận chung về công chức cấp xã, nâng cao chất lượng công chức cấp xã; luận văn sẽ tập trung nghiên cứu thực trạng chất lượng công chức cấp xã và việc nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thị xã An Khê thời gian qua để đề xuất những giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ mới. Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……/…… …/… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU HẰNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐĂKLĂK, NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ……/…… …/… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU HẰNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THÁI BÌNH LỜI CẢM ƠN ĐĂKLĂK, NĂM 2019
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin trân trọng gửi lời cảm ơn các các thầy giáo, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã nhiệt tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức và hướng dẫn em thực hiện đề tài nghiên cứu này. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo TS. Nguyễn Thái Bình, người đã trực tiếp hướng dẫn em hoàn thành Luận văn. Xin chân thành cảm ơn Ban Thường vụ Thị ủy, Ủy ban nhân dân thị xã An Khê, Ban Tổ chức Thị ủy, Phòng Nội vụ thị xã, Ủy ban nhân dân các xã, phường thuộc thị xã An Khê và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ cho em trong suốt quá trình nghiên cứu thực hiện Luận văn. Với kiến thức đã được tiếp thu tại trường, kinh nghiệm công tác, sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn, bản thân em đã sắp xếp thời gian và đầu tư nghiên cứu khoa học một cách nghiêm túc; song, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những tồn tại, thiếu sót. Em mong nhận được sự góp ý chân thành của các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo và đồng nghiệp để em bổ sung, hoàn thiện Luận văn. Ngƣời viết luận văn Nguyễn Thị Thu Hằng
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân, dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thái Bình - Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh Gia Lai. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn hoàn toàn trung thực, nguồn gốc rõ ràng và xuất phát từ thực tế nghiên cứu về chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai, chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào. Ngƣời viết luận văn Nguyễn Thị Thu Hằng
MỤC LỤC Trang Phụ bìa Trang Lời cám ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các từ, cụm từ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ........................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................................. 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ......................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ....................................... 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn .................. 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 7 7. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 8 Chƣơng 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ ..................................................................................................................... 9 1.1. Công chức cấp xã ................................................................................... 9 1.2. Chất lượng công chức cấp xã và sự cần thiết nâng cao chất lượng công chức cấp xã .................................................................................................. 16 1.3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức cấp xã ............................. 20 1.4. Các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến chất lượng công chức cấp xã ......... 29 Tiểu kết chương 1........................................................................................ 34 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI ............................................................. 35 2.1. Khái quát về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai ......................................................................................... 35
2.2. Thực trạng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai ............. 37 2.3. Thực trạng chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai ..................................................................................................................... 43 2.4. Đánh giá chung về chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai ......................................................................................................... 60 Tiểu kết chương 2........................................................................................ 67 Chƣơng 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TẠI THỊ XÃ AN KHÊ, TỈNH GIA LAI ..................................... 68 3.1. Mục tiêu nâng cao chất lượng công chức cấp xã ................................. 68 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai ......................................................................................... 72 Tiểu kết chương 3........................................................................................ 88 KẾT LUẬN .................................................................................................... 89
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT STT Nội dung Chữ viết tắt 01 Biên chế BC 02 Cán bộ, công chức, viên chức CBCCVC 03 Công nghệ thông tin CNTT 04 Hành chính HC 05 Khiếu nại tố cáo KNTC 06 Quản lý nhà nước QLNN 07 Tài nguyên môi trường TNMT 08 Ủy ban nhân dân UBND 09 Ủy ban Mặt trận Tổ quốc UBMTTQ 10 Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam UBMTTQVN 11 Vi phạm hành chính VPHC
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Nội dung Trang Bảng 2.1 Số lượng công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018 37 Bảng 2.2 Cơ cấu công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018 40 Bảng 2.3 Trình độ văn hóa và chuyên môn công chức cấp xã năm 2018 45 Trình độ văn hóa và chuyên môn công chức cấp xã, giai đoạn Bảng 2.4 47 2014-2018 Bảng 2.5 Trình độ lý luận chính trị công chức cấp xã năm 2018 48 Bảng 2.6 Trình độ lý luận chính trị công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018 49 Bảng 2.7 Trình độ quản lý nhà nước công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018 50 Bảng 2.8 Trình độ ngoại ngữ, tin học công chức cấp xã, giai đoạn 2014-2018 51 Công chức cấp xã tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn, giai đoạn Bảng 2.9 54 2014-2018 Bảng 2.10 Đánh giá kỹ năng làm việc của công chức cấp xã 55 Kết quả đánh giá chất lượng công chức cấp xã, giai đoạn 2014- Bảng 2.11 57 2018 Đánh giá của công dân về thái độ, ý thức của công chức cấp xã Bảng 2.12 58 trong thực thi công vụ
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chiếm số lượng khá lớn trong tổng số cán bộ, công chức của hệ thống chính trị ở Việt Nam, là một thành tố quan trọng giúp cho hệ thống chính trị cơ sở thêm vững mạnh, năng lực của Đảng cầm quyền ngày một tăng cao. Đây là đội ngũ trực tiếp triển khai thực hiện các đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tại cơ sở, đồng thời nắm bắt tình hình, tâm tư nguyện vọng của nhân dân báo cáo cho cấp ủy, chính quyền xây dựng những chủ trương, chính sách phù hợp. Xác định được tầm quan trọng của cán bộ, công chức cấp xã; Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở đủ số lượng, đảm bảo về tiêu chuẩn chất lượng nhằm đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Hơn mười năm trở lại đây, hệ thống các quy định, chế độ chính sách về công chức cấp xã ngày càng được quan tâm xây dựng hoàn thiện tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho công tác tuyển dụng, sử dụng và phát triển đội ngũ công chức cấp xã. Tuy nhiên, trong điều kiện nước ta đang đẩy mạnh công cuộc cải cách hành chính, tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả thì đội ngũ công chức cấp xã và công tác xây dựng đội ngũ công chức cấp xã vẫn còn những tồn tại cần khắc phục. Thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai có nhiều đổi mới trong công tác quản lý cán bộ, công chức các cấp, thể hiện ở kết quả quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ; là nguồn lực quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu “phấn đấu xây dựng thị xã An Khê đến năm 2020 trở thành đô thị loại III” [4]. 1
Công chức cấp xã của thị xã đã có nhiều chuyển biến tích cực trong 05 năm trở lại, số lượng công chức cấp xã không thay đổi nhiều nhưng trình độ kiến thức, năng lực chuyên môn, tinh thần làm việc được nâng lên, ngày càng đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Tuy nhiên, xét trên tổng thể, chất lượng công chức cấp xã và các yếu tố tác động đến chất lượng công chức cấp xã của thị xã An Khê vẫn còn nhiều mặt hạn chế cần được chỉ rõ, để từ đó tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra giải pháp khắc phục. Công chức cấp xã ngày càng được chuẩn hóa về trình độ các mặt nhưng việc vận dụng kiến thức đã được đào tạo, bồi dưỡng, kỹ năng xử lý tình huống, giải quyết khiếu nại, tố cáo và thái độ ứng xử đối với người dân có lúc, có nơi chưa đảm bảo. Chế độ chính sách, điều kiện làm việc của công chức chậm được đổi mới, chưa theo kịp với sự phát triển của kinh tế - xã hội, chưa tạo động lực làm việc cũng như công chức yên tâm công tác với nghề. Việc nghiên cứu mang tính chất chuyên sâu về thực trạng công chức cấp xã, các yếu tố tác động để tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai trong giai đoạn hiện nay là cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của Hệ thống chính trị thị xã, đặc biệt chính quyền cấp xã. Đó chính là lý do tác giả chọn đề tài: “Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thời gian qua, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu các vấn đề liên quan đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng dưới nhiều góc độ khác nhau. Để có cơ sở nghiên cứu về lý luận công chức cấp xã, chất lượng công chức cấp xã và các vấn đề liên quan, tác giả đã tham khảo nhiều sách chuyên khảo, bài viết trên các tạp chí chuyên ngành, luận văn … cụ thể như: Thứ nhất, về giáo trình, sách chuyên khảo và đề tài khoa học: 2
Thang Văn Phúc, Nguyễn Văn Phương (2003), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Trong cuốn sách này, các tác giả đã nêu ra cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân. Cuốn sách đã nêu quá trình hình thành và phát triển của đội ngũ cán bộ, công chức ở Việt Nam cũng như kinh nghiệm xây dựng đội ngũ công chức ở một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm [29]. Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm (2003), Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Trong cuốn sách, trên cơ sở các quan điểm lý luận, tổng kết thực tiễn, hai tác giả đã nêu và phân tích các luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Từ đó, đưa ra hệ thống các quan điểm, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, tác phẩm viết ở tầm rộng: đội ngũ cán bộ Nhà nước nói chung, chưa chuyên sâu về đội ngũ cán bộ cấp xã [28]. Thứ hai, có nhiều bài viết trên các tạp chí liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu: - Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương (2018), “20 năm thực hiện chiến lược cán bộ và những bài học quý giá cho chúng ta”, Tạp chí Cộng sản, số 907 (5- 2018), tr. 9-17. Trong bài viết, tác đã đã đánh giá một cách khái quát những kết quả đã đạt được về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp của nước ta trong suốt 20 năm qua kể từ khi Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước được ban hành; đồng thời, nêu bật những tồn tại, 3
hạn chế cần khắc phục và nguyên nhân, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp [24]. - PGS, TS Lê Trọng Tuyến, Học viện Chính trị Bộ Quốc phòng (2018), “Nâng cao đạo đức công vụ của cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay”, Sinh hoạt lý luận chính trị Học viện Chính trị Khu vực III, số 4 (153), tr. 26-30. Trong bài viết, tác giả đã đánh giá thực trạng về đạo đức công vụ của cán bộ, công chức nước ta hiện nay và đề ra các giải pháp để nâng cao đạo đức công vụ cho cán bộ, công chức [27]. - PGS, TS Nguyễn Minh Phương, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội (2019), “Yêu cầu đổi mới đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế”, Sinh hoạt lý luận chính trị Học viện Chính trị Khu vực III, số 1 (158), tr. 84-88. Tác giả đã đánh giá khái quát kết quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong thời gian qua, và đề ra một số yêu cầu, giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, trong đó có công chức cấp xã [30]. Thứ ba, luận văn của Lê Phương Nguyên (2015) “Chất lượng công chức cấp xã, thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia [26]. Cùng nghiên cứu về đề tài chất lượng công chức cấp xã nhưng mỗi đề tài lại có những cách tiếp cận, nghiên cứu khác nhau, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp để xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương. Qua quá trình nghiên cứu các giáo trình, sách chuyên khảo và đề tài trên đã giúp tác giả nhìn nhận một cách hệ thống về công chức, công chức cấp xã và các nội dung cơ bản để nâng cao chất lượng công chức cấp xã. Từ đó, tích lũy kiến thức để đưa vào đề tài nghiên cứu của bản thân. “Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai” là đề tài nghiên cứu đầu 4
tiên trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai về chất lượng công chức cấp xã nên trong quá trình nghiên cứu tác giả đã chủ động thu thập các thông tin liên quan đến nhiệm vụ nghiên cứu khoa học để phân tích, đánh giá và tìm ra các giải pháp hiệu quả nhất phù hợp với thực trạng đội ngũ công chức cấp xã và tình hình thực tế của địa phương. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Trên cơ sở lý luận chung về công chức cấp xã, nâng cao chất lượng công chức cấp xã; luận văn sẽ tập trung nghiên cứu thực trạng chất lượng công chức cấp xã và việc nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thị xã An Khê thời gian qua để đề xuất những giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ mới. - Nhiệm vụ: + Phân tích cơ sở lý luận về chất lượng công chức cấp xã, hệ thống hóa các quan điểm của Đảng, Nhà nước về công chức cấp xã; xem xét, nghiên cứu đặc điểm, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của công chức cấp xã và các yếu tố tác động đến việc nâng cao chất lượng công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay. + Nghiên cứu, phân tích số liệu, nêu rõ thực trạng chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thị xã An Khê; kết quả đạt được của quá trình nâng cao chất lượng công chức cấp xã thời gian qua. + Trên cơ sở phân tích trên, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. - Phạm vi nghiên cứu: 5
+ Về không gian: Trên địa bàn các xã, phường thuộc thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. + Về thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2018. + Về nội dung: Chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai, trong phạm vi luận văn này tập trung nghiên cứu các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức cấp xã (phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; năng lực làm việc; kết quả hoàn thành nhiệm vụ và mức độ hài lòng của người dân). 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. - Phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp thống kê; + Phương pháp khảo cứu tài liệu; + Phương pháp so sánh, phân tích, quy nạp, diễn dịch và phương pháp thực chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu. + Phương pháp điều tra xã hội học (thông qua các bảng hỏi): đối với phương pháp này tác giả tiến hành điều tra xã hội học đối với 02 loại đối tượng để phục vụ nhiệm vụ nghiên cứu của mình: Đối với điều tra đánh giá chất lượng công chức cấp xã, tác giả tiến hành phát phiếu điều tra cho 65 công chức công tác tại các xã, phường thuộc thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai để đánh giá trên nhiều mặt: đánh giá về công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã; về kỹ năng làm việc; về khả năng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thực thi công vụ. Đối với điều tra đánh giá của công dân địa phương đối với công chức cấp xã: tác giả tiến hành phát phiếu điều tra cho 100 công dân công tác tại các ngành nghề khác nhau (công chức, viên chức, nông dân, công nhân và một số 6
ngành nghề khác) trên địa bàn thị xã An Khê để đánh giá trên các mặt: đánh giá trình độ, năng lực, đạo đức lối sống của công chức; về thái độ, ý thức của công chức trong thực thi công vụ. Sau khi thực hiện xong việc điều tra, tác giả tiến hành tổng hợp, phân tích, đánh giá kết quả thu thập được để làm căn cứ cho việc nghiên cứu đề tài. Để phục vụ cho việc nghiên cứu và áp dụng các phương pháp nghiên cứu, nguồn tài liệu được lấy từ: + Nguồn tư liệu được lấy từ các báo cáo thống kê, báo cáo tổng kết của Ủy ban nhân dân thị xã về số lượng, chất lượng công chức cấp xã, thị xã An Khê giai đoạn 2014-2018. + Báo cáo công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã, thị xã An khê giai đoạn 2014-2018 + Một số văn bản chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thị xã nói chung, trong đó có công chức xã, phường. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Đề tài là công trình đầu tiên nghiên cứu về công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai từ cơ sở tổng hợp các nghiên cứu lý luận Tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương của Đảng, quy định của Nhà nước về vấn đề công chức cấp xã. Do đó, sẽ có sự đóng góp nhất định về mặt lý luận trong việc nghiên cứu, xây dựng đội ngũ công chức cấp xã tại thị xã An Khê. - Ý nghĩa thực tiễn: Thông qua việc nghiên cứu, phân tích một cách tổng thể thực trạng chất lượng công chức cấp xã của thị xã trong giai đoạn 05 năm (2014-2018), giúp tác giả đánh giá một cách toàn diện, khách quan những ưu điểm, kết quả đạt được trong công tác xây dựng đội ngũ công chức cấp xã cũng như những tồn tại hạn chế và nguyên nhân để tìm giải pháp khắc 7
phục. Là cơ sở để tham mưu, đề xuất cho cấp ủy, chính quyền thị xã những định hướng lâu dài, giải pháp hữu hiệu nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê trong thời gian tới. Bên cạnh đó, đề tài cũng là cơ sở để các nhà nghiên cứu sau có thể tham khảo, vận dụng và tiếp tục nghiên cứu ở mức độ cao hơn. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn gồm 03 chương: - Chương 1: Lý luận chung về chất lượng công chức cấp xã. - Chương 2: Thực trạng chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. - Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai. 8
Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã Công chức là một bộ phận cấu thành quan trọng của nền hành chính nhà nước, bất kỳ một quốc gia nào trên thế giới muốn xây dựng một bộ máy hành chính nhà nước phát triển đều chú trọng xây dựng một đội ngũ công chức có chất lượng. Trong khoa học hành chính, thuật ngữ công chức được tiếp cận nhiều cách khác nhau, theo đó “công chức” thường được hiểu một cách khái quát là những người được Nhà nước tuyển dụng, nhận một công vụ hoặc một nhiệm vụ nhất định, do Nhà nước trả lương và có nghĩa vụ, bổn phận phục vụ Nhân dân, phục vụ Nhà nước theo các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, phạm vi xác định công chức lại khác nhau đối với mỗi quốc gia phụ thuộc vào thể chế chính trị, cách thức tổ chức bộ máy Nhà nước và lịch sử văn hóa, quốc gia mỗi dân tộc. Ở nước ta, thuật ngữ “cán bộ, công chức” được sử dụng khá phổ biến như một khái niệm thống nhất, tuy nhiên nội hàm của nó không giống nhau qua các thời kỳ. Năm 1998, Pháp lệnh Cán bộ, công chức ra đời, là văn bản pháp lý cao nhất của nước ta về cán bộ, công chức. Điều 1, Pháp lệnh quy định quy định: “Cán bộ, công chức quy định tại Pháp lệnh này là công dân Việt Nam trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [43, tr.1]. Tuy nhiên, ở khái niệm trên, vẫn chưa phân biệt rõ ràng giữa “cán bộ” và “công chức”; đến khi Luật Cán bộ, công chức ra đời thì các khái niệm về “cán bộ”, “công chức” và “cán bộ, công chức cấp xã” mới dần được phân biệt 9
rõ ràng hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, sử dụng từng đối tượng cán bộ, công chức. Tại khoản 2, Điều 4, Luật cán bộ, công chức năm 2008 xác định: Công chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được đảm bảo từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật [44]. Khoản 3, Điều 4, Luật cán bộ, công chức năm 2008 xác định “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [44, tr.5]. Tại điểm 2, điều 3, chương II, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thì công chức cấp xã bao gồm các chức danh sau: - Trưởng Công an; - Chỉ huy trưởng quân sự; - Văn phòng - Thống kê; 10
- Địa chính - xây dựng - đô thị - môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã); - Tài chính - kế toán; - Tư pháp - hộ tịch. - Văn hóa - xã hội. Tùy theo loại đơn vị hành chính (cấp xã loại 1, loại 2, loại 3) mà số lượng công chức cấp xã được phân bổ cho phù hợp và dao động từ 21 đến 25 biên chế. Khác với công chức cấp huyện, cấp tỉnh, mỗi chức danh công chức cấp xã chỉ được phân bổ từ 01 đến 02 biên chế nhưng phải thực hiện tất cả các nhiệm vụ được giao ở từng lĩnh vực cụ thể như tài chính - kế toán, tư pháp - hộ tịch… nên đòi hỏi ở công chức cấp xã trình độ chuyên môn phù hợp với vị trí công việc và nhiều kỹ năng cần thiết khác để phục vụ nhiệm vụ. Như vậy, công chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng vào làm việc tại Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; được phân công đảm nhận một chức danh công chức và thực hiện việc tham mưu cho chính quyền cấp xã các nhiệm vụ thuộc lĩnh vực, chuyên ngành phụ trách; công chức cấp xã là lực lượng gần dân, sát dân nhất, là cầu nối giữa chính quyền cơ sở với nhân dân. 1.1.2. Đặc điểm công chức cấp xã Từ khái niệm của công chức cấp xã được nêu trong Luật cán bộ, công chức (năm 2008) ta có thể khái quát một số đặc điểm cơ bản của công chức cấp xã đó là: thông qua việc tuyển dụng trở thành công chức, làm việc thường xuyên tại Ủy ban nhân dân cấp xã, đảm nhận một chức danh cụ thể theo quy định, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Cũng giống như công chức nói chung, một trong những đặc trưng hoạt động của công chức cấp xã là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước, thông qua hoạt động thực 11
thi công vụ của mình để thực hiện các nhiệm vụ do nhà nước quy định, phục vụ lợi ích của nhà nước và xã hội. Bên cạnh đó, công chức cấp xã có một số đặc điểm cụ thể sau: - Hoạt động của công chức cấp xã rất đa dạng, mỗi chức danh công chức đảm nhận một số nhiệm vụ nhất định, do đó đòi hỏi công chức cấp xã phải đảm bảo các tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực làm việc, khả năng hoàn thành nhiệm vụ và đáp ứng nhu cầu được phục vụ của người dân. - Đội ngũ công chức cấp xã chủ yếu là người dân địa phương, do đó có mối quan hệ gắn bó với cộng đồng dân cư nơi sinh sống, am hiểu và bị ảnh hưởng nhất định về truyền thống, phong tục, tập quán cũng như tình hình phát triển kinh tế xã hội, an ninh chính trị của địa phương; có những thuận lợi trong quá trình thực thi nhiệm vụ, đặc biệt là việc giải quyết những tình huống phức tạp, những mâu thuẫn phát sinh ở cơ sở. - Công chức cấp xã là những người gần dân nhất, là cầu nối quan trọng giữa chính quyền với nhân dân. Họ là người trực tiếp tiếp xúc và giải quyết công việc hằng ngày liên quan đến đời sống của nhân dân. Công chức cấp xã là người trực tiếp chuyển tải chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đến người dân, đồng thời tiếp nhận những kiến nghị, phản ánh, tâm tư, nguyện vọng của người dân đến chính quyền cơ sở. 1.1.3. Vai trò công chức cấp xã Thông qua những đặc điểm cơ bản của công chức cấp xã, ta có thể đấy được công chức cấp xã có một vai trò rất quan trọng trong nền hành chính nhà nước nói chung và chính quyền cơ sở nói riêng. Đội ngũ công chức cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện chức năng triển khai, tổ chức thực hiện các đường lối, chính sách, pháp luật vào cuộc sống và cung cấp dịch vụ 12