Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ thực tiễn Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm sáng tỏ cơ sở lý luận các chính sách liên quan đến người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã theo các quy định hiện nay; nêu lên thực trạng về thực hiện chính sách của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã tại huyện Krông Pắc; nêu lên quan điểm, giải pháp nhằm thống nhất về số lượng và tên gọi chức danh của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ đó thực hiện tốt các chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ thực tiễn Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI THANH TÚ CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH Ở CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK– 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH Ở CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THỊ PHƯỢNG ĐẮK LẮK– 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của riêng cá nhân, dưới sự giúp đỡ hướng dẫn khoa học của PGS. TS Nguyễn Thị Phượng. Tất cả các thông tin số liệu, kết quả tự điều tra, khảo sát trong luận văn là trung thực và theo đúng quy định. Tác giả luận văn Mai Thanh Tú
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập và nghiên cứu tại Phân viện Học viện hành chính quốc gia khu vực Tây Nguyên, học viên xin cảm ơn Ban Giám đốc Học viện, Phân viện, quý thầy cô giáo Khoa Sau Đại học, quý giảng viên đã trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn trong quá trình học tập tại Phân viện. Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn Chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ thực tiễn Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk, học viên xin bày tỏ lòng biết ơn PGS. TS Nguyễn Thị Phượng đã tận tình hướng dẫn, hỗ trợ để học viên hoàn thành luận văn này. Bên cạnh đó, tác giả cũng chân thành cảm ơn Phòng Nội vụ huyện Krông Pắc, lãnh đạo và cán bộ UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện, đã tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp các tài liệu, số liệu. Đồng thời, bản thân tôi cũng gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp, bạn bè, gia đình đã khích lệ, động viên tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để tôi có thể hoàn thành đề tài luận văn theo đúng mục tiêu kế hoạch đề ra. Tác giả luận văn Mai Thanh Tú
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục chữ viết tắt Danh mục bảng biểu MỞ ĐẦU 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NHỮNG 11 NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH Ở CẤP XÃ 1.1 Cấp xã và vị trí, vai trò của cấp xã trong hệ thống chính trị cơ sở 11 1.2 Khái quát về người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã 12 1.3 Khái niệm chính sách 16 1.4. Các yếu tố tác động đến thực hiện chính sách đối với người 23 hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Chương 2: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI 30 HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH CẤP XÃ TẠI HUYỆN KRÔNG PẮC, TỈNH ĐẮK LẮK 2.1. Điều kiện tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Krông 30 Pắc, tỉnh Đắk Lắk. 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách đối với những người hoạt động 35 không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. 2.3. Đánh giá chung về chính sách và công tác quản lý nhà nước đối 62 với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI 70 VỚI NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH Ở CẤP XÃ 3.1. Giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách đối với những người 70 hoạt động không chuyên trách ở cấp xã 3.2. Một số kiến nghị 83 KẾT LUẬN 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO 92 PHỤ LỤC 96
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT KÝ HIỆU CỤM TỪ VIẾT TẮT BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế CBCC Cán bộ, công chức CNTT Công nghệ thông tin GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo HĐND Hội đồng nhân dân KH Kế hoạch Kế hoạch – Giao thông – Thủy lời –Nông lâm KH-GT-TL-NLN nghiệp THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông PV Phỏng vấn UBND Ủy ban nhân dân UBMTTQVN Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam UBKT Ủy ban kiểm tra
DANH MỤC BẢNG BIỂU TÊN BẢNG BIỂU TRANG Bảng 2.1 Số lượng người hoạt động không chuyên trách ở huyện 41 Krông Pắc phân theo chức danh trước ngày 01/01/2022 Bảng 2.2 Số lượng người hoạt động không chuyên trách ở huyện 43 Krông Pắc phân theo chức danh sau ngày 01/01/2022 Bảng 2.3 Kết quả đánh giá về số lượng người hoạt động không 45 chuyên trách ở huyện Krông Pắc năm 2022 Bảng 2.4 Công tác thực hiện chế độ, chính sách 51 đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã Bảng 2.5 Kết quả khảo sát về công tác đào tạo, bồi dưỡng những 55 người hoạt động không chuyên trách cấp xã Bảng 2.6 Kết quả tổng hợp y kiến về công tác tuyển chọn và sử dụng 58 những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Hộp 2.1 Ý kiến về số lượng người hoạt động không chuyên trách so 46 với chức danh theo quy định Hộp 2.2 Ý kiến về chế độ, chính sách đối với người hoạt động không 52 chuyên trách cấp xã,
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm qua, cơ chế quản lý cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được các cấp đặc biệt quan tâm, đã có nhiều đổi mới và đạt được nhiều kết quả tích cực. Có thể thấy, những thành công của cấp ủy, chính quyền địa phương cấp xã không thể không kể đến sự đóng góp tích cực của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Trong công việc thường ngày, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã luôn nêu cao tinh thần làm việc, sẵn sàng chia sẻ, gách vác trách nhiệm với cán bộ, công chức cấp xã; không những vậy ngoài giải quyết các công việc hành chính được phân công phụ trách thì đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã cũng gắn bó với phong trào ở thôn, buôn, tổ dân phố, tham gia tích cực các hoạt động tại cơ sở. Mặc dù vậy, một số quy định chính sách liên quan đến đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã vẫn còn nhiều bất cập, nhất là về cơ chế quản lý, số lượng, tên gọi chức danh, tiêu chuẩn, chế độ phụ cấp và các chính sách vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay. Đối với huyện Krông Pắc, các chủ trương, đường lối của Đảng chính sách pháp luật và các quy định khác của các cấp liên quan đến chế độ chính sách người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được thực hiện đúng, đầy đủ, kịp thời theo quy định về biên chế cũng như các chế độ phụ cấp, bồi dưỡng, đào tạo. Nhờ đó đã động viên, khuyến khích được đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã yên tâm công tác, tham gia tích cực các hoạt động ở cấp xã góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh trật tự an toàn xã hội tại địa bàn huyện. Tuy nhiên, trên thực tế do tác động của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, kết cấu hạ tầng kinh tế - chính trị - xã hội khu vực tây nguyên nói chung, huyện Krông Pắc nói riêng vẫn chưa đồng bộ, phát triển chưa cân đối. Bên cạnh đó, một số chính sách dành cho những người 1
hoạt động không chuyên trách ở cấp xã vẫn còn nhiều bất cập như: mức phụ cấp còn thấp so với khối lượng công việc, việc bồi dưỡng, đào tạo, bố trí, quy hoạch còn hạn chế…. Trong khi đó, bối cảnh kinh tế phát triển nhanh, chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao. Những điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả công việc, tạo ra tâm lý không an tâm công tác cho những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã trên địa bàn huyện. Từ thực trạng trên đặt ra câu hỏi kết quả của thực hiện chính sách đối với đội ngũ không chuyên trách ở cấp xã tại huyện Krông Pắc như thế nào? Các ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân? Giải pháp nào để thực hiện các chính sách liên quan đến người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã hiệu quả nhằm tạo động lực để người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã gắn bó và yên tâm công tác? Từ những lý do đó, học viên lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ thực tiễn Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk” để làm luận văn thạc sĩ ngành quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Liên quan tới đề tài nghiên cứu đã có những công trình đã được công bố, có thể kể đến những công trình sau: 2.1 Một số cuốn sách có liên quan về đổi mới nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và chính sách Ðội ngũ cán bộ có vai trò chủ đạo trong tham mưu hoạch định chính sách, trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng và thực thi luật pháp, quản lý mọi mặt của đời sống xã hội. Cho nên, cán bộ và công tác cán bộ luôn giữ vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của mọi quốc gia. Xác định được tầm quan trọng của công tác cán bộ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tác giả Cao Văn Thống, Vũ Trọng Lâm (2020), “Đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ trong giai đoạn mới”, nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật, đã trình bày một cách hệ thống quan điểm của C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng ta về đội ngũ cán 2
bộ và công tác cán bộ; thực trạng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ ở nước ta kể từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đến nay; những mặt mạnh, mặt yếu của đội ngũ cán bộ và từng khâu trong công tác cán bộ, nguyên nhân khách quan, chủ quan của tình trạng đó. Trên cơ sở đó, các tác giả đã đưa ra một số giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ Việt Nam đủ năng lực, trình độ, phẩm chất đạo đức đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới.[4] Tác giả Ngô Thành Can, Nguyễn Thị Hồng Hải, Lưu Kiếm Thanh (2018), “Công vụ và quản lý thực thi công vụ”, nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật, đã đề cập đến quy định về công vụ, công chức, năng lực thực thi công vụ, mô hình thực thi công vụ của tổ chức và cá nhân và các yếu tố ảnh hưởng từ đó đưa ra những phương thức quản lý thực thi công vụ, theo mục tiêu theo quá trình và theo kết quả; quản lý thực thi công vụ trong cơ quan hành chính nhà nước qua đó giới thiệu các xu hướng cải cách chế độ công vụ, công chức trên thế giới và Đề án đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức ở Việt Nam.[15] Tác giả Võ Khánh Vinh (2020) với cuốn sách “Chính sách pháp luật - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”, nhà xuất bản Chính trị quốc gia sự thật, nội dung sách tập trung làm rõ những vấn đề lý luận chung về chính sách pháp luật; các hình thức thực hiện chính sách pháp luật; các loại và các cấp độ chính sách pháp luật. Đây là công trình nghiên cứu khoa học chuyên sâu, chất lượng cao về chính sách pháp luật. Thông qua việc phân tích lý luận và thực tiễn trong mối quan hệ qua lại, kết hợp với nhau, tác giả đưa ra các quan điểm và kiến nghị cụ thể về vấn đề liên quan. Cuốn sách góp phần cung cấp những hiểu biết cần thiết cho hoạt động xây dựng và thực hiện chính sách pháp luật ở nước ta.[27] 2.2 Một số bài báo, tạp chí viết về người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Trong bài viết “Phát huy vai trò cán bộ không chuyên trách cơ sở ở thị xã Buôn Hồ” của tác giả Lê Hương trên báo Đắk Lắk điện tử (đăng ngày 26/10/2017) đã nhận định rằng đội ngũ hoạt động không chuyên trách là cầu nối 3
giữa người dân với cấp ủy, chính quyền, tổ chức đoàn thể. Trong những năm qua đội ngũ cán bộ không chuyên trách ở thị xã Buôn Hồ đã phát huy vai trò, trách nhiệm, tích cực đóng góp trong mọi lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội ở địa phương. Để phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ không chuyên trách này, căn cứ Nghị quyết 33/2010/NQ-HĐND và Nghị quyết 146/2010/NQ- HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Lắk, thị xã Buôn Hồ đã hướng dẫn UBND các xã, phường căn cứ nhu cầu thực tế của địa phương lựa chọn nhân sự cán bộ không chuyên trách khối Đảng, khối chính quyền, đoàn thể gửi các cơ quan có thẩm quyền thẩm định cho chủ trương và quyết định bố trí, phân công công tác theo quy định; đồng thời, lập dự toán điều chỉnh, thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ không chuyên trách ở cấp xã, phường và ở thôn, buôn, tổ dân phố.[11] Bài báo “ Chế độ cán bộ không chuyên trách ở cơ sở: Ghi nhận tại Hội An” của tác giả Lê Hiền trên báo Quảng Nam (đăng vào 01/2018) đã nêu lên thực trạng về các chế độ đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã với mức phụ cấp thấp, nhưng trách nhiệm công việc cao không khác gì so với cán bộ, công chức cấp xã; bài báo đã đề cập đến những bất cập trong việc đề xuất, xây dựng các quy định về công tác đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bố trí sử dụng người hoạt động không chuyên trách cấp xã.[10] Bài viết “Những bất cập trong việc thực hiện các chính sách đối với cán bộ xã phường thị trấn và khóm, ấp” của tác giả Tuyết Nhung đăng trên trang Thông tin điện tử của Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh Bạc Liêu (ngày 02/12/2012) bài viết đã đề cập đến các chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và đánh giá việc Nghị định 92/2009/NĐ-CP quy định về chức danh, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã là bước đột phá giải quyết những vấn đề bất cập về số lượng, chế độ chính sách đối với cán bộ và những người hoạt động không chuyên trách ở cơ sở, góp phần rất lớn để nâng cao chất lượng hoạt động và quyền lợi của đội 4
ngũ ở cơ sở. Tuy nhiên xét thực tế trong điều kiện hiện nay vẫn còn một khó khăn, bất cập, theo quy định người hoạt động không chuyên trách ở cơ sở chưa phải là cán bộ, nên không hưởng lương và các chế độ khác như cán bộ là phù hợp, nhưng nếu áp dụng chung mức phụ cấp cho tất cả địa bàn trong cả nước là chưa phù hợp. Từ đó đưa ra các kiến nghị như cần quy định các chức danh cán bộ của các cơ quan Đảng như Tuyên giáo, Kiểm tra, Tổ chức, Chánh Văn phòng Đảng ủy; tăng số lượng những người hoạt động không chuyên trách ở khóm ấp từ không quá 03 người theo quy định tại khoản 3, Điều 19, Nghị định 92/2009/NĐ-CP lên không quá 07 người hoặc giao cho địa phương quyết định số lượng những người hoạt động không chuyên trách ở khóm, ấp cho phù hợp với tình hình và khả năng ngân sách của tỉnh; điều chỉnh tăng hệ số lương, mức phụ cấp đối với cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách phù hợp với điều kiện thực tế và sự cống hiến của họ. Xã, phường, thị trấn là một cấp hành chính. Vì vậy, cần có chính sách tinh giản biên chế cho cán bộ, công chức cấp xã như cán bộ, công chức cấp huyện trở lên để giải quyết thỏa đáng những cán bộ, công chức cấp xã công tác lâu năm bị hạn chế về trình độ, năng lực và sức khỏe; đồng thời, từng bước trẻ hóa và nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp cơ sở. Chính phủ có chủ trương hỗ trợ kinh phí để đóng Bảo hiểm xã hội và quy định những người hoạt động không chuyên trách thuộc đối tượng bắt buộc đóng Bảo hiểm xã hội.[13] 2.3 Một số đề tài nghiên cứu khoa học có liên quan đến chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Trần Anh Tuấn (2017) trong Đề tài khoa học cấp quốc gia “Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn phục vụ xây dựng và kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã” đã đi sâu vào đánh giá: số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã; thực trạng công tác quản lý, sử dụng đối với cán bộ công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã và đánh giá chung về những vấn đề đặt ra đối với việc kiện toàn đội ngũ CBCC và những người 5
hoạt động không chuyên trách cấp xã ở nước ta. Trên cơ sở đó, đề tài đã đưa ra phương hướng, giải pháp xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ công chức và những người hoạt động không chuyên trách cấp xã.[19] Lê Quốc Khánh và Nguyễn Thăng Long (2018) trong nghiên cứu về “Đội ngũ cán bộ không chuyên trách ở Nghệ An: Thực trạng và giải pháp”, đã nghiên cứu, đánh giá thực tiễn về chức năng, nhiệm vụ; vị trí việc làm những người hoạt động không chuyên trách và đề xuất một số giải pháp như: thống nhất tên gọi các chức danh, chuẩn hóa quy trình tuyển dụng, bổ sung quy định về chế độ làm việc, hoàn thiện chính sách đãi ngộ.[12] 2.4 Một số luận văn, luận án có liên quan đến người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Phan Thị Nữ (2018), với luận văn thạc sĩ về “Thực hiện chính sách đối với cán bộ không chuyên trách cấp xã trên địa bàn quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng” đã tập trung vào các vấn đề: cán bộ không chuyên trách cấp xã, việc tổ chức thực hiện chính sách đối với cán bộ không chuyên trách cấp xã; nội dung các bước trong tổ chức thực hiện chính sách và các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện chính sách đối với cán bộ không chuyên trách cấp xã. Tác giả đã đánh giá thực trạng việc tổ chức thực hiện chính sách đối với cán bộ không chuyên trách tại các phường trên địa bàn quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng và qua đó rút ra những ưu điểm, tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại. Từ đó, xây dựng phương hướng, đề xuất giải pháp và kiến nghị chủ yếu trong việc hoàn thiện thực hiện chính sách đối với cán bộ không chuyên trách cấp trên địa bàn quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng hiện nay.[14] Nguyễn Ngọc Tiến (2020), với luận văn thạc sĩ về “Quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị” đã đánh giá rằng đây chính là đội ngũ đóng góp vai trò quan trọng trong việc giúp cán bộ công chức cấp xã giải quyết tất cả các công việc trong đời sống xã hội ở địa phương, cơ sở mang tính thường xuyên để đảm 6
bảo quyền và lợi ích, nguyện vọng chính đáng của người dân và doanh nghiệp. Để phát triển đội ngũ này cả về số lượng và chất lượng, Nhà nước cần quan tâm quản lý đội ngũ những người hoạt động không chuyên trách cấp xã, tạo điều kiện để xây dựng, sử dụng và phát huy một cách tốt nhất năng lực của đội ngũ này. Thông qua nghiên cứu này, tác giả cũng đã đưa ra các định hướng và đề xuất 05 nhóm giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách cấp xã trên địa bàn huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị.[16] Thông qua dữ liệu thu thập được trong quá trình thực hiện luận văn cho thấy các công trình nghiên cứu trên đã đề cập, nghiên cứu đến nhiều góc độ khác nhau và đa phần đều đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức nói chung ở nước ta hiện nay. Các tác giả trên đều đã phân tích một cách hệ thống và tương đối toàn diện về người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã dưới góc độ lý luận và thực tiễn, cung cấp cho học viên những kiến thức, hiểu biết nền tảng, phục vụ cho việc nghiên cứu về những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Việc phân tích, đánh giá về thực trạng những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được dựa trên những quy định chung và từ thực tiễn ở huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. Do đó công trình nghiên cứu của tác giả không trùng lắp với các công trình nêu trên. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu của các tác giả đều là cơ sở khoa học về lý luận và giải pháp để tác giả tham khảo, so sánh và rút ra những nhận định khách quan đối với công trình nghiên cứu của mình, cũng như đưa ra giải pháp đổi mới nhằm hoàn thiện các chế độ, chính sách liên quan đến đối tượng này trong công trình nghiên cứu, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy hành chính ở cơ sở. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích của luận văn: Làm sáng tỏ cơ sở lý luận các chính sách liên quan đến người hoạt động 7
không chuyên trách ở cấp xã theo các quy định hiện nay; nêu lên thực trạng về thực hiện chính sách của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã tại huyện Krông Pắc; nêu lên quan điểm, giải pháp nhằm thống nhất về số lượng và tên gọi chức danh của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã từ đó thực hiện tốt các chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Nhiệm vụ của luận văn: + Phân tích các cơ cở lý luận về chính sách và công tác quản lý nhà nước đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã hiện nay. + Phân tích thực trạng thực hiện chính sách và công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã tại huyện Krông Pắc hiện nay, nêu ra những điểm bất cấp, hạn chế cần khắc phục. + Xác định nguyên nhân và đề ra các giải pháp nhằm góp phần thống nhất các chính sách và quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã hiện nay tại huyện Krông Pắc. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các văn bản quy phạm pháp luật chứa đựng những nội dung quy định liên quan đến cơ sở lý luận về chính sách và công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; thực trạng về thực hiện chính sách của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã ở huyện Krông Pắc hiện nay. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: Nghiên cứu được học viên thực hiện trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. + Phạm vi thời gian: Nghiên cứu được thực hiện từ năm 2019 đến 31/12/2022. 8
+ Phạm vi nội dung: Luận văn sẽ tập trung nghiên cứu về các chính sách và thực hiện chính sách, công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã trên huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa vào phương pháp luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. - Phương pháp nghiên cứu: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tổng hợp, kế thừa các kết quả nghiên cứu lý thuyết cũng như thực tiễn về những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; các văn kiện của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. + Luận văn sử dụng phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp lịch sử,….để nghiên cứu về tình hình thực hiện các chính sách và công tác quản lý nhà nước đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã trên địa bàn huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phương pháp này, học viên sử dụng bảng hỏi lấy ý kiến của cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thuộc UBND các xã, thị trấn. Kết quả thu được 157 bảng hỏi đầy đủ các thông tin theo yêu cầu của nghiên cứu. - Phương pháp chuyên gia: Bên cạnh thu thập thông tin định lượng từ bảng hỏi, học viên trực tiếp trao đổi, phỏng vấn và thảo luận với cán bộ quản lý trong lĩnh vực hành chính cấp huyện, cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Krông Pắc. Trong quá trình triển khai trên thực tế, học viên đã thực hiện phỏng vấn được 21 người. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 9
- Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần bổ sung nhằm hoàn thiện hơn các quy định về chính sách và thực hiện chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã trong bối cảnh hiện nay. - Ý nghĩa thực tiễn: Tác giả của luận văn sẽ đưa ra các quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện hơn các quy định về chức danh, chế độ, chính sách và việc thực hiện chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nói chung và tại huyện Krông Pắc nói riêng trong giai đoạn hiện nay. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương cụ thể: Chương 1: Cơ sở lý luận về chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã tại huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Giải pháp bảo đảm thực hiện chính sách đối với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. 10
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI HOẠT ĐỘNG KHÔNG CHUYÊN TRÁCH Ở CẤP XÃ 1.1 Cấp xã và vị trí, vai trò của cấp xã trong hệ thống chính trị cơ sở Ở nước ta hiện nay, hệ thống chính trị được cấu thành bởi ba thành tố: Tổ chức Đảng, tổ chức Chính quyền, tổ chức Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội. Đây là một chỉnh thể thống nhất, có sự gắn bó mật thiết với nhau dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam. Theo Điều 2 của Luật Tổ chức chính quyền địa năm 2015, đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay có bốn cấp, gồm: Cấp tỉnh (Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương), cấp huyện (Huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương), cấp xã (Xã, phường, thị trấn) và Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Cấp xã (gồm xã, phường, thị trấn) được xác định là đơn vị hành chính cấp cơ sở địa phương. Trong các cấp nói trên, cấp cơ sở có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh, là cầu nối giữa Đảng với nhân dân, trực tiếp nắm bắt tình hình, đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào đời sống xã hội. Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương 2015, chính quyền cấp xã có nhiệm vụ sau: - Tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật trên địa bàn xã; - Quyết định những vấn đề của xã trong phạm vi được phân quyền, phân cấp theo quy định và quy định khác của pháp luật có liên quan; - Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn do cơ quan hành chính nhà nước cấp trên ủy quyền; - Chịu trách nhiệm trước chính quyền địa phương cấp huyện về kết quả thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở xã; 11
- Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn xã. Tuy là cấp chính quyền, nhưng cấp xã là nơi mà chính quyền gần gũi với nhân dân nhất. Hệ thống chính quyền cấp xã là cầu nối giữa nhà nước với nhân dân sinh sống và làm việc trong xã, đại diện cho nhà nước, để thực thi quyền lực nhà nước, đồng thời thực hiện triển khai, tổ chức chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước ở xã. Đặc biệt, chính quyền xã giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện công tác quản lý các vấn đề phát triển xã hội ở nông thôn. Hay nói cách khác, chính quyền cấp xã là cửa ngõ để chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước đi vào thực tiễn cuộc sống và cũng là đầu vào để tiếp nhận nhu cầu, mong mỏi của nhân dân. Họ là lực lượng thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở địa phương, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, đồng thời là người huy động khả năng cộng đồng dân cư để thúc đẩy kinh tế - xã hội ở địa phương, góp phần nâng cao khối đại đoàn kết toàn dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói “Cấp xã là cấp gần gũi dân nhất, là nền tảng hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi”. Chính vì vậy, các cấp ngành cần phải chú trọng quan tâm đến vai trò, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị ở cấp này. 1.2 Khái quát về người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã 1.2.1 Khái niệm người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Theo Luật Cán bộ, công chức năm 2008; Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 không đề cập đến khái niệm về người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Đồng thời tại Nghị định số 121/2003/NĐ-CP ngày 21/10/2003 của Chính phủ quy định về chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức cấp xã, thị trấn thì chỉ dùng thuật ngữ “Cán bộ không chuyên trách cấp xã” bao gồm: Trưởng Ban Tổ chức đảng, Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và 01 cán bộ Văn phòng Đảng 12
ủy; Phó Trưởng công an (nơi chưa bố trí lực lượng công an chính quy); Phó Chỉ huy trưởng quân sự; Cán bộ kế hoạch - giao thông - thủy lợi - nông, lâm, ngư, diêm nghiệp; Cán bộ lao động - thương binh và xã hội; Cán bộ dân số - gia đình và trẻ em; Thủ quỹ - văn thư - lưu trữ; Cán bộ phụ trách đài truyền thanh; Cán bộ quản lý nhà văn hóa; Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc; Phó các đoàn thể cấp xã: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh; Chủ tịch Hội Người cao tuổi; Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt Nam”. Khi Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và tại Nghị định số 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 của Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; Thông tư số 13/2019/TT- BNV ngày 06/11/2019 của Bộ Nội vụ về việc hướng dẫn một số quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố thì sử dụng thuật ngữ “người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã” thay cho thuật ngữ “Cán bộ không chuyên trách” theo Nghị định số 121/2003/NĐ-CP ngày 21/10/2003 của Chính phủ. Song có thể căn cứ vào Luật Cán bộ, công chức Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 và các văn bản của Chính phủ, để xây dựng nên khái niệm như sau: Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã là những người làm việc tại các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể ở cấp xã và thôn, buôn, tổ dân phố nhưng không phải là cán bộ, công chức cấp xã. Họ được bầu cử vào chức danh hoặc được tuyển chọn ký hợp đồng lao động. 1.2.2 Vai trò của những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Trong hệ thống chính trị cấp cơ sở, không chỉ riêng đội ngũ cán bộ, công 13