Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thương Thành phố Hà Nội

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:169

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thương Thành phố Hà Nội, đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan nói riêng cũng như đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thương Thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/…………. .../... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI VŨ YÊN CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI SỞ CÔNG THƢƠNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI- 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… .../... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI VŨ YÊN CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI SỞ CÔNG THƢƠNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trịnh Thị Thủy HÀ NỘI- 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn đƣợc thu thập đƣợc trong quá trình nghiên cứu là trung thực, chƣa từng đƣợc ai công bố trƣớc đây. Tác giả luận văn Mai Vũ Yên
LỜI CẢM ƠN Trƣớc hết, em xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô của Học viện Hành chính Quốc gia - những ngƣời đã giành thời gian quý báu để truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm giúp em nâng cao nhận thức và khả năng ứng dụng vào thực tiễn công việc. Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Trịnh Thị Thủy, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn tận tình, giúp đỡ em hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã hỗ trợ về thông tin, về số liệu và có nhiều ý kiến đóng góp, định hƣớng và tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành khóa học của mình. Với những cố gắng của bản thân, song kinh nghiệm và khả năng còn hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô, bạn bè, đồng nghiệp cùng độc giả để giúp đỡ em có điều kiện hoàn thiện hơn nữa. Tác giả Luận văn Mai Vũ Yên
MỤC LỤC Chƣơng 1 ........................................................................................................... 9 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HOẠT ĐỘNG CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG .................................................................................................. 9 1.1. Dịch vụ công và dịch vụ hành chính công ................................................. 9 1.1.1. Dịch vụ công ........................................................................................... 9 1.1.2. Dịch vụ hành chính công....................................................................... 16 1.2. Hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công ........................................ 20 1.2.1. Khái niệm hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công .................... 20 1.2.2. Các yếu tố cấu thành cung ứng dịch vụ hành chính công .................... 21 1.3. Vai trò, ý nghĩa của hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công......... 28 1.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến cung ứng dịch vụ hành chính công ............... 30 1.4.1. Yếu tố thể chế ........................................................................................ 30 1.4.2. Năng lực cung ứng của chủ thể............................................................. 31 1.4.3. Nhu cầu của “khách hàng” .................................................................. 33 1.4.4. Trình độ phát triển khoa học công nghệ ............................................... 34 1.4.5. Toàn cầu hóa ......................................................................................... 35 1.5. Kinh nghiệm cung ứng dịch vụ hành chính công của một số cơ quan và bài học kinh nghiệm cho Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội....................... 36 1.5.1. Kinh nghiệm của Sở Công thương thành phố Hồ Chí Minh................. 36 1.5.2. Kinh nghiệm của UBND Thành phố Đà Nẵng...................................... 38 1.5.3. Kinh nghiệm của tỉnh Quảng Ninh ....................................................... 39 1.5.4. Bài học kinh nghiệm cho Sở Công thương Thành phố Hà Nội ............ 41 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.................................................................................. 43 Chƣơng 2 ......................................................................................................... 44 THỰC TRẠNG CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI SỞ CÔNG THƢƠNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................................................... 44
2.1. Khái quát chung về Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội ........................ 44 2.1.1. Vị trí, chức năng, cơ cấu tổ chức .......................................................... 44 2.1.2. Khái quát đặc điểm tự nhiên, đặc điểm kinh tế xã hội ảnh hưởng tới việc cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thương ........................ 46 2.2. Thực trạng hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng.............................................................................................................. 50 2.1.1. Thủ tục hành chính ................................................................................ 50 2.2.2. Mô hình cung ứng và quy trình thực hiện ............................................. 52 2.2.3. Tổ chức bộ máy và đội ngũ nhân sự cho hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thương Thành phố Hà Nội ............................. 67 2.2.4. Các phương tiện được sử dụng trong hoạt động cung cấp dịch vụ hành chính công ....................................................................................................... 71 2.2.5. Kết quả hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thương Thành phố Hà Nội .............................................................................. 72 2.3. Đánh giá chung về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Hà Nội ....................................................................................... 77 2.3.1. Những mặt đạt được .............................................................................. 77 2.3.2. Những mặt hạn chế ............................................................................... 80 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .......................................................... 80 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 83 Chƣơng 3 ......................................................................................................... 84 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI SỞ CÔNG THƢƠNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...................................... 84 3.1. Quan điểm, mục tiêu và yêu cầu đối với hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công trong lĩnh vực công thƣơng ở Thành phố Hà Nội ........................ 84 3.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 84
3.1.2. Mục tiêu, yêu cầu đối với hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thương Thành phố Hà Nội ......................................................... 85 3.2. Một số giải pháp nâng cao hoàn thiện cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội trong thời gian tới ............................ 87 3.2.1. Nhóm giải pháp về hoàn thiện thủ tục hành chính, mô hình và quy trình thực hiện .......................................................................................................... 87 3.2.2. Các nhóm giải pháp đối với chủ thể cung ứng ..................................... 90 3.2.3. Nhóm giải pháp về tăng cường cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ thông tin......................................................................................................... 100 3.2.4. Nhóm giải pháp về tăng cường kiểm tra, đánh giá chất lượng dịch vụ hành chính công ............................................................................................ 104 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3................................................................................ 108 KẾT LUẬN ................................................................................................... 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 110 PHỤ LỤC 1 ................................................................................................... 115 PHỤ LỤC 2 ................................................................................................... 119 PHỤ LỤC 3 ................................................................................................... 140
DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT TÊN BIỂU ĐỒ TRANG Biểu đồ 2.1: Kết quả khảo sát về thái độ và cách thức 1 phục vụ của cán bộ, công chức trong cung ứng dịch vụ hành 70 chính công tại Sở Công thƣơng Hà Nội Biểu đồ 2.2: Số lƣợng dịch vụ hành chính công cung 2 cấp trực tuyến của Sở Công thƣơng Hà Nội, giai đoạn 75 2015-2017 Biểu đồ 2.3: Tỷ lệ hồ sơ đƣợc giải quyết trực tuyến 3 trong cung cấp dịch vụ hành chính công của Sở Công 76 thƣơng Hà Nội, năm 2017 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của khách hàng về tiến độ, thời 4 gian giải quyết hồ sơ trong cung ứng dịch vụ hành chính 77 công của Sở Công thƣơng Hà Nội DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH STT TÊN CÁC BẢNG, HÌNH TRANG 1 Hình 1.1. Mô hình “một cửa” 24 Bảng 2.1: Kết quả triển khai cung cấp dịch vụ công trực 2 tuyếntại Sở Công thƣơng Hà Nội (tính từ 01/01/2016 64 đến 09/03/2017) Bảng 2.2: Kết quả giải quyết thủ tục hành chính trong 3 cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng 73 Hà Nội giai đoạn 2015-2-17. Bảng 2.3: Kết quả giải quyết dịch vụ hành chính công trong lĩnh vực cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm 4 74 đối với cơ sở sản xuất của Sở Công thƣơng Hà Nội (giai đoạn 2015-2017).
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Giải thích 1 CBCC Cán bộ công chức 2 CBCCVC Cán bộ, công chức, viên chức 3 DVHCC Dịch vụ hành chính công 4 HCNN Hành chính nhà nƣớc 5 HĐND Hội đồng nhân dân 6 KT-XH Kinh tế- xã hội 7 SCT Sở Công thƣơng 8 TN&TKQ Tiếp nhận và trả kết quả 9 UBND Ủy ban nhân dân
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cung cấp dịch vụ công là một trong những chức năng quan trọng của nhà nƣớc. Nhất là trong bối cảnh khu vực công đang ngày càng cải cách mạnh mẽ trên thế giới, việc chú trọng vào tính phục vụ, nỗ lực cải thiện chất lƣợng dịch vụ công cho ngƣời dân và tổ chức trở thành nhiệm vụ hàng đầu của mỗi Nhà nƣớc. Là một loại hình dịch vụ công đặc biệt, dịch vụ hành chính công (DVHCC) ở Việt Nam mang đặc điểm đặc thù vì gắn với thẩm quyền hành chính của hệ thống cơ quan hành chính nhà nƣớc. Chính vì thế, trong những năm qua, với nỗ lực không ngừng, cả hệ thống hành chính nhà nƣớc đã chú trọng đổi mới và nâng cao chất lƣợng cung ứng DVHCC, coi đó là một khâu quan trọng trong thực hiện chƣơng trình cải cách nền hành chính nhà nƣớc theo hƣớng hiện đại, chuyên nghiệp. Trƣớc những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao của ngƣời dân và tổ chức, cung ứng dịch vụ hành chính công là một vấn đề cần đƣợc quan tâm, giải quyết một cách thiết thực, nhằm góp phần xây dựng một nền hành chính hiệu lực hiệu quả mang tinh thần phục vụ tạo động lực cho sự phát triển. Là một cơ quan chuyên môn thuộc UBND Thành phố Hà Nội, Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội thực hiện chức năng tham mƣu, giúp Ủy ban nhân dân Thành phố quản lý nhà nƣớc về công thƣơng trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Với lĩnh vực hoạt động đặc thù về phát triển kinh tế, xúc tiến thƣơng mại, tiếp xúc nhiều với các doanh nghiệp trong và ngoài nƣớc, trong những năm qua, Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội quyết tâm thực hiện cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cƣờng trách nhiệm và chất lƣợng phục vụ bằng nhiều kế hoạch, biện pháp cụ thể và đã có những cải thiện rõ nét. Sở lồng ghép nội dung tuyên truyền mục tiêu, nhiệm vụ CCHC 1
trong các cuộc họp giao ban, kết hợp công tác kiểm tra với tuyên truyền, phổ biến về mục tiêu, nhiệm vụ CCHC, gắn kết chặt chẽ với chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao, qua đó căn cứ tình hình thực tế trên địa bàn, Sở đã tham mƣu trình UBND Thành phố ban hành kịp thời nhiều quy định, chính sách nhằm tăng cƣờng hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nƣớc trong lĩnh vực Công Thƣơng, góp phần tháo gỡ khó khăn, tạo môi trƣờng thông thoáng, minh bạch hơn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm hạn chế nhƣ việc rà soát, sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản quy phạm pháp luật; thực hiện công bố các thủ tục hành chính đôi lúc còn chậm chƣa đúng với tiến độ, thời gian theo yêu cầu, quy định, tình trạng khi nhận hồ sơ đầu vào không kiểm tra kỹ dẫn đến phải yêu cầu bổ sung hồ sơ, trong thành phần hồ sơ tiếp nhận còn có giấy tờ ngoài quy định, công chức tự ý liên hệ với tổ chức, công dân để yêu cầu bổ sung hồ sơ, nhận hồ sơ không đúng, không đủ thành phần theo quy định. Những khó khăn mà ngƣời dân, doanh nghiệp gặp phải trong lĩnh vực công thƣơng trên địa bàn thành phố Hà Nội vẫn còn nhiều, gây khó khăn cho doanh nghiệp, phần nào thiếu động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội Thủ đô phát triển. Chính vì thế, thực tiễn đang đòi hỏi chính quyền Thủ đô nói chung và ngành Công thƣơng Hà Nội nói riêng có thêm nhiều nỗ lực trong cung cấp dịch vụ hành chính công để đáp ứng tốt hơn nữa những mong muốn của ngƣời dân và doanh nghiệp trên địa bàn, giải tỏa những vấn đề vốn đang tồn tại hiện nay trong lĩnh vực công thƣơng của Hà Nội. Trách nhiệm này đầu tiên đặt lên vai Sở Công thƣơng Thủ đô trong công tác quản lý, mà trƣớc hết là trong việc giải quyết thủ tục hành chính, cung ứng dịch vụ hành chính công thuộc lĩnh vực công thƣơng trên địa bàn. Với những lý do trên, em lựa chọn hƣớng nghiên cứu: “Cung ứng dịch 2
vụ hành chính công tại Sở Công thương Thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn cao học chuyên ngành Quản lý công với mong muốn tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội, đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan nói riêng cũng nhƣ đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội nói chung. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Cung ứng dịch vụ hành chính công là nội dung đã đƣợc nhiều nhà khoa học quan tâm, với nhiều công trình nghiên cứu có thể đƣợc kể đến nhƣ sau: - Tác giả TS. Nguyễn Khắc Hùng, TS. Lê Thị Vân Hạnh (2001) Cải tiến việc cung ứng dịch vụ công trong tiến trình cải cách hành chính nước ta, Kỷ yếu Hội thảo “ Dịch vụ công - nhận thức và thực tiễn”, Học viện Hành chính Quốc gia, T9-2001) nghiên cứu về quá trình đổi mới cung ứng dịch vụ công gắn với cải cách hành chính. Những giải pháp cải tiến việc cung ứng dịch vụ công đã đƣợc nhóm tác giả đƣa ra trên các phƣơng diện nhƣ đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực cung ứng dịch vụ, tăng cƣờng xã hội hóa,... - Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Ngọc Hiến (chủ biên): “Vai trò của nhà nước trong cung ứng dịch vụ công: Nhận thức, thực trạng và giải pháp” (2002). Giới thiệu những cách nhìn đa dạng về khái niệm dịch vụ công và lý luận về vai trò của Nhà nƣớc trong cung ứng dịch vụ công. Xem xét các vấn đề bức xúc đặt ra từ thực tiễn cung ứng dịch vụ công ở nƣớc ta. Trên cơ sở đó cho rằng phải cải cách, đổi mới căn bản khu vực dịch vụ công, gồm cả phƣơng thức cung ứng dịch vụ, cơ chế tài chính và thể chế. - Tác giả Lê Chi Mai (2003) với cuốn sách “Cải cách dịch vụ công ở Việt Nam” (NXB Chính trị Quốc gia, 2003) đã đề cập một cách tổng thể về dịch vụ công cả về lý luận lẫn thực tiễn, trong đó có đề cập đến cải cách cung 3
ứng dịch vụ hành chính công với tƣ cách là một loại hình dịch vụ công đặc biệt. - Tác giả Chu Văn Thành (2007) có cuốn “Dịch vụ công - Đổi mới quản lý và tổ chức cung ứng ở Việt Nam hiện nay” cũng nghiên cứu về đổi mới cung ứng dịch vụ công nói chung, trong đó có dịch vụ hành chính công. - Cuốn “Đổi mới cung ứng dịch vụ công ở Việt Nam” của tác giả Đinh Văn Ân và Hoàng Thu Hòa (2006) tìm hiểu đổi mới cung ứng dịch vụ công trong bối cảnh Chƣơng trình tổng thể cải cách hành chính nhà nƣớc giai đoạn 2001-2010. Nghiên cứu này giới thiệu những quan niệm và thực tiễn về dịch vụ công và cung ứng dịch vụ công trên thế giới trong 20 năm qua. Phân tích thực trạng cung ứng dịch vụ công của khu vực nhà nƣớc và những yêu cầu đổi mới cung ứng dịch vụ công ở Việt Nam. Quá trình xã hội hóa cung ứng dịch vụ công ở Việt Nam. Từ đó đề xuất chủ trƣơng và giải pháp đẩy mạnh xã hội hoá cung ứng dịch vụ công trong thời gian tới. - Tác giả Lê Việt Hà (2015) “Cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở trên địa bàn thành phố Hà Nội”, Luận văn thạc sĩ quản lý hành chính công nghiên cứu về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở. - Tác giả Nguyễn Văn Đồng (2017)“Thực tiễn dịch vụ hành chính công trong nền hành chính Nhà nước Việt Nam”, Tạp chí Lý luận chính trị - 2017. Bài viết này phân tích, luận giải vấn đề xoay quanh dịch vụ hành chính công, làm rõ thực trạng dịch vụ hành chính công tại Việt Nam; từ đó đƣa ra hệ thống giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng dịch vụ hành chính công tại Việt Nam nhƣ minh bạch hóa thủ tục hành chính, tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện có hiệu quả cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại các cơ quan hành chính nhà nƣớc; hiện đại hóa nền hành chính, đẩy mạnh đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao tính chuyên nghiệp của bộ máy hành chính, của cán bộ, công chức, đặc biệt là kỹ năng hành chính và áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của 4
cơ quan hành chính. * Từ tổng quan tình hình nghiên cứu trên, có thể thấy: Cung ứng dịch vụ hành chính công là vấn đề đƣợc nghiên cứu trong nhiều công trình, đề tài nghiên cứu. Tuy nhiên, hiện chƣa có nghiên cứu nào nghiên cứu trực tiếp vấn đề cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng thành phố Hà Nội. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Đề tài nghiên cứu hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. Từ đó đƣa ra các giải pháp để hoàn thiện hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. - Nhiệm vụ: Để đạt đƣợc mục đích trên, Luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau: + Khái quát và làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công. + Phân tích và đánh giá thực trạng cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. Chỉ ra những mặt đạt đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. + Đề xuất một số giải pháp hoàn thiệncung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tƣợng nghiên cứu là hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. 5
- Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi về nội dung: Hoạt động cung ứng một số loại hình dịch vụ hành chính công thuộc thẩm quyền của Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội theo quy định của pháp luật hiện hành và sự phân cấp quản lý hiện nay. + Phạm vi về thời gian: Giai đoạn 2015- nay. + Phạm vi về không gian: Tại trụ sở Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. 5. Phƣơng pháp lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Đề tài đƣợc nghiên cứu trên cơ sở phƣơng pháp luận của Chủ nghĩa Mác Lê Nin; tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài Luận văn, tác giả sử dụng một số phƣơng pháp cơ bản sau: + Phương pháp nghiên cứu tài liệu (desk study): Sử dụng để phân tích các vấn đề lý luận liên quan tới đề tài nghiên cứu và tổng quan về các nghiên cứu đã có liên quan tới vấn đề nghiên cứu. + Phương pháp điều tra xã hội học: * Thông qua khảo sát bằng bảng hỏi, tác giả thu thập các tài liệu về thực trạng hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội, tìm hiểu các quan điểm, ý kiến của đội ngũ công chức, ngƣời dân và doanh nghiệp về cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội cũng nhƣ các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động này. Tác giả tiến hành khảo sát vào thời điểm tháng 01 năm 2018. Số phiếu phát ra là 150, số phiếu thu về là 142. Đối tƣợng khảo sát là ngƣời dân, doanh nghiệp đến sử dụng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố 6
Hà Nội (Mẫu phiếu xem tại Phụ lục 1). + Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ khác: * Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở các dữ liệu, tài liệu thu thập đƣợc, tác giả đã tiến hành phân tích, đánh giá và tổng hợp lại để tìm ra những luận điểm, kết luận có giá trị khoa học, hữu ích với đề tài luận văn. * Phƣơng pháp so sánh: Tác giả sử dụng phƣơng pháp này để so sánh qua các năm trong giai đoạn 2015-2017, đối chiếu những kinh nghiệm, cách thức thực hiện của các địa phƣơng trong cung ứng dịch vụ hành chính công. Từ đó, rút ra những bài học kinh nghiệm phù hợp cho Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn nghiên cứu toàn diện hệ thống lý luận và thực tiễn về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. Kết quả nghiên cứu của Luận văn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn nhƣ sau: 6.1. Về lý luận Luận văn đã hệ thống hóa, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. 6.2. Về thực tiễn - Luận văn đã cung cấp những luận cứ khoa học và thực tiễn để đƣa ra những kiến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. - Luận văn đã đề xuất những giải pháp hoàn thiện cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội. - Kết quả nghiên cứu của Luận văn có giá trị làm tài liệu tham khảo trong học tập, nghiên cứu, giảng dạy và công tác thực tiễn tại Sở Công thƣơng Thành phố Hà Nội, cũng nhƣ các cơ quan hành chính nhà nƣớc khác. 7. Kết cấu của luận văn 7
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công Chƣơng 2: Thực trạng cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng thành phố Hà Nội Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện cung ứng dịch vụ hành chính công tại Sở Công thƣơng thành phố Hà Nội. 8
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HOẠT ĐỘNG CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG 1.1. Dịch vụ công và dịch vụ hành chính công 1.1.1. Dịch vụ công 1.1.1.1. Khái niệm dịch vụ công Khái niệm “dịch vụ công” (Public service) là một khái niệm đƣợc tiếp cận dƣới nhiều góc độ khác nhau. “Dịch vụ công là hoạt động vì lợi ích chung, do cơ quan nhà nƣớc hoặc tƣ nhân đảm nhiệm” [1]. Nhƣ vậy việc cung ứng dịch vụ công không nhất thiết phải do nhà nƣớc trực tiếp đảm nhận mà có thể do nhiều chủ thể khác nhau trong xã hội đảm nhận. Từ giác độ chủ thể quản lý nhà nƣớc, các nhà nghiên cứu hành chính cho rằng, dịch vụ công là những hoạt động của cơ quan nhà nƣớc trong việc thực thi chức năng quản lý hành chính nhà nƣớc và đảm bảo cung ứng các hàng hóa công cộng phục vụ nhu cầu chung, thiết yếu của xã hội. Cách hiểu này nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của nhà nƣớc đối với những hoạt động cung cấp hàng hóa công cộng. Cách tiếp cận khác xuất phát từ đối tƣợng đƣợc hƣởng hàng hóa công cộng cho rằng, đặc trƣng chủ yếu của dịch vụ công là hoạt động đáp ứng nhu cầu thiết yếu của xã hội và cộng đồng, còn việc tiến hành hoạt động ấy có thể do nhà nƣớc hoặc tƣ nhân đảm nhiệm. Khái niệm và phạm vi dịch vụ công có sự biến đổi tùy thuộc vào bối cảnh của mỗi quốc gia. Chẳng hạn, ở Canada, có tới 34 loại hoạt động đƣợc coi là dịch vụ công, từ quốc phòng, an ninh, pháp chế, đến các chính sách kinh tế - xã hội, nhƣ tạo việc làm, quy hoạch, bảo vệ môi trƣờng và các hoạt động y tế, giáo dục, văn hoá, bảo hiểm xã hội,... Trong khi đó, Pháp và Italia 9
đều quan niệm dịch vụ công là những hoạt động phục vụ nhu cầu thiết yếu của ngƣời dân do các cơ quan nhà nƣớc đảm nhiệm hoặc do các tổ chức tƣ nhân thực hiện theo những tiêu chuẩn, quy định của nhà nƣớc. Tuy vậy, ở mỗi nƣớc lại có nhận thức khác nhau về phạm vi của dịch vụ công. Ở Pháp, khái niệm dịch vụ công đƣợc hiểu rộng, bao gồm không chỉ các hoạt động phục vụ nhu cầu về vật chất, tinh thần và sức khoẻ của ngƣời dân (nhƣ giáo dục, văn hoá, y tế, thể thao… ), các hoạt động phục vụ đời sống dân cƣ mang tính công nghiệp (điện, nƣớc, giao thông công cộng, vệ sinh môi trƣờng,...) hay các dịch vụ hành chính công, bao gồm hoạt động của cơ quan hành chính về cấp phép, hộ khẩu, hộ tịch,… và cả hoạt động thuế vụ, trật tự, an ninh, quốc phòng… Còn ở Italia, dịch vụ công đƣợc giới hạn chủ yếu ở hoạt động sự nghiệp (y tế, giáo dục) và hoạt động kinh tế công ích (điện, nƣớc sạch, vệ sinh môi trƣờng) và các hoạt động cấp phép, hộ khẩu, hộ tịch do cơ quan hành chính nhà nƣớc thực hiện. Có thể thấy, rằng khái niệm và phạm vi các dịch vụ công cho dù đƣợc tiếp cận ở nhiều góc độ khác nhau, chúng đều có tính chất chung là nhằm phục vụ cho nhu cầu và lợi ích chung thiết yếu của xã hội, của cộng đồng dân cƣ và nhà nƣớc có trách nhiệm đảm bảo các dịch vụ này cho xã hội. Ngay cả khi nhà nƣớc chuyển giao một phần việc cung ứng dịch vụ công cho khu vực tƣ nhân thì nhà nƣớc vẫn có vai trò điều tiết nhằm đảm bảo sự công bằng trong phân phối các dịch vụ này và khắc phục các bất cập của thị trƣờng. Hiện nay giữa các nhà nghiên cứu và các nhà hành chính vẫn còn tồn tại nhiều quan điểm khác nhau, chƣa thống nhất về phạm vi của dịch vụ công, cách thức phân loại cũng nhƣ phƣơng thức cung ứng các dịch vụ công. Từ những tính chất trên đây, dịch vụ công có thể đƣợc hiểu là những hoạt động dịch vụ của các cơ quan nhà nƣớc hoặc của các doanh nghiệp, tổ chức xã hội, tƣ nhân đƣợc nhà nƣớc uỷ quyền thực hiện theo các quy định của 10
pháp luật, phục vụ những nhu cầu thiết yếu của cộng đồng, công dân; theo nguyên tắc không vụ lợi, đảm bảo sự công bằng và ổn định xã hội. Trên cơ sở nghiên cứu và tổng hợp các tài liệu nghiên cứu về dịch vụ công, theo tác giả, dịch vụ công có thể đƣợc hiểu theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng, dịch vụ công đƣợc hiểu là toàn bộ các hoạt động do nhà nƣớc đảm bảo để phục vụ cho các quyền và nhu cầu hợp pháp của công dân và tổ chức trong xã hội. Khi hiểu nhƣ vậy, dịch vụ công bao gồm tất cả các hoạt động quản lý nhà nƣớc nhƣ ban hành pháp luật, sử dụng pháp luật điều tiết các hoạt động của cá nhân và tổ chức trong xã hội để duy trì trật tự xã hội theo định hƣớng của nhà nƣớc và bảo đảm sự phát triển cho xã hội. Tuy nhiên, cách hiểu này không phổ biến. Theo nghĩa hẹp, dịch vụ công là những hàng hoá và dịch vụ nhà nƣớc có trách nhiệm cung ứng nhằm đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của cộng đồng, phục vụ và thúc đẩy sự phát triển xã hội. Khi hiểu nhƣ vậy, dịch vụ công thƣờng đƣợc đồng nhất với khái niệm “dịch vụ công cộng”. Dịch vụ công và tƣ tƣởng đổi mới dịch vụ công lần đầu tiên đƣợc xuất hiện trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ VII Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VIII. Tiếp sau đó, nó đƣợc khẳng định tại Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX và Báo cáo chính trị Đại hội lần thứ X. Quán triệt tinh thần cơ bản trên, Quốc hội đã đƣa khái niệm này vào Luật tổ chức Chính phủ năm 2001. Luật này khẳng định: Bộ máy hành chính nhà nƣớc có ba chức năng cơ bản: chức năng quản lý nhà nƣớc, chức năng cung cấp dịch vụ công và chức năng thực hiện đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nƣớc tại doanh nghiệp có vốn nhà nƣớc theo quy định của pháp luật [18]. Theo đó, Chƣơng trình tổng thể cải cách hành chính nhà nƣớc giai đoạn 2001 - 2010 của Chính phủ khẳng định: song song với việc cải cách thủ tục hành 11