intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cung ứng dịch vụ hành chính công tại Ủy ban nhân dân quận Ba Đình, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: ViLijen ViLijen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:105

47
lượt xem
12
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Quản lý công "Cung ứng dịch vụ hành chính công tại Ủy ban nhân dân quận Ba Đình, thành phố Hà Nội" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở khoa học về cung ứng dịch vụ hành chính công; Thực trạng cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND Quận Ba Đình, thành phố Hà Nội; Định hướng và giải pháp hoàn thiện hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của UBND quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cung ứng dịch vụ hành chính công tại Ủy ban nhân dân quận Ba Đình, thành phố Hà Nội

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ---/--- ---/--- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BÙI THỊ HẢO CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2020
  2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ---/--- ---/--- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BÙI THỊ HẢO CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI UỶ BAN NHÂN DÂN QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ ANH THƢ HÀ NỘI - 2020
  3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình, thành phố Hà Nội” là kết quả nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Nội dung của Luận văn là kết quả của quá trình thu thập thông tin, số liệu, nghiên cứu, tổng hợp tài liệu, báo cáo của Ủy ban nhân dân quận Ba Đình, thành phố Hà Nội, các văn bản quy định có liên quan đến nội dung Luận văn, đảm bảo tính chính xác và khoa học. Tôi xin cam đoan kết quả nghiên cứu của Luận văn chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Nếu sai, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Học viên Bùi Thị Hảo
  4. LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tâp, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp tạo Học viện Hành Chính Quốc Gia, em luôn nhận đƣợc sự quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo trong Học viện hành Chính, các thầy cô trong khoa sau Đại học tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ học viên trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập tại Học viện. Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Anh Thƣ đã tận tình chỉ bảo và hƣớng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện tốt luận văn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Lãnh đạo Văn phòng và các chuyên viên tại Bộ phận Tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính UBND quận Ba Đình, đã tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian qua để tôi có thể tìm kiếm tài liệu, thông tin thực hiện luận văn tốt nghiệp. Mặc dù đã rất cố gắng nhƣng luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc những lời góp ý, nhận xét của các thầy cô để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 30 tháng 12 năm 2020 Học viên Bùi Thị Hảo
  5. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CCHC Cải cách hành chính CNTT Công nghệ thông tin DVHCC Dịch vụ hành chính công HĐND Hội đồng nhân dân QLNN Quản lý nhà nƣớc TTHC Thủ tục hành chính TP Thành phố TN & TKQ Tiếp nhận và trả kết quả UBND Ủy ban nhân dân
  6. DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Các lĩnh vực cung ứng DVHCC thuộc trách nhiệm của các phòng chuyên môn…………………………………………………………………….53 Bảng 2.2: Kết quả giải quyết TTHC tại UBND quận Ba Đình giai đoạn 2014 – 2019……………………………………………………………………………57 Bảng 2.3: Thông tin cơ bản về khách hàng……………………………………59 Bảng 2.4: Kết quả đánh giá của ngƣời dân về vị trí làm việc của bộ phận tiếp nhận và trả kết quả……………………………………………………………..60 Bảng 2.5: Kết quả Đánh giá của ngƣời dân về đảm bảo cơ sở vật chất……….61 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát về sự tiếp cận các nguồn thông tin về DVHCC của khách hàng…………………………………………………………………......62 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Các loại dịch vụ công phân theo tính chất và tác dụng của dịch vụ……………………………….……………………..……………………….14 Sơ đồ 1.2: Quá trình cung ứng dịch vụ hành chính công…………………………………………………………………………….21 Sơ đồ 1.3: Quy trình cung cấp dịch vụ hành chính công theo mô hình “ một cửa”.....................................................................................................................33 Sơ đồ 1.4: Cơ chế "một cửa liên thông".............................................................34 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Đánh giá của công dân về thái độ làm việc của công chức……...63 Biểu đồ 2.2: Đánh giá của ngƣời dân về hƣớng dẫn, giải thích quy trình, thủ tục của cán bộ, công chức…………………………………………….....................65 Biểu đồ 2.3: Đánh giá của ngƣời dân về mức độ chờ đợi……………………..66 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của công dân về thời gian trả kết quả hồ sơ tại bộ phận một cửa………………………………..……………………………………......67 Biểu đồ 2.5: Đánh giá của công dân về chi phí giải quyết hồ sơ hành chính…………………………….……………………………………………...67
  7. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................................................................................. 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG ................................................................................................................................. 7 1.1. Khái quát về dịch vụ công và dịch vụ hành chính công ........................................... 7 1.2. Hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công........................................................ 24 1.3. Các nhân tố tác động đến hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công ............... 37 1.4. Kinh nghiệm cung ứng dịch vụ hành chính công tại một số quận .......................... 39 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1................................................................................................. 43 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG TẠI UBND QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .............................................. 44 2.1. Giới thiệu chung về quận Ba Đình ........................................................................ 44 2.2. Giới thiệu về UBND quận Ba Đình và Bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả ..... 46 2.3. Hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của UBND quận Ba Đình ............. 48 2.4. Thực trạng kết quả cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình 54 2.5. Đánh giá hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình 66 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2……………………………………………………………73 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG CỦA QUẬN BA ĐÌNH, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................................................................................................................................... 72 3.1 Định hƣớng xây dựng nền hành chính phục vụ và nâng cao chất lƣợng cung ứng DVHCC của quận Ba Đình ..................................................................................... 72 3.2. Một số giải pháp nâng cao hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của UBND quận Ba Đình ..................................................................................................... 78 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3…………………………………………………………....94 KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
  8. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cung ứng dịch vụ công phục vụ chung cho nhu cầu thiết yếu của cộng đồng và là một trong những chức năng cơ bản của nhà nƣớc. Trong bối cảnh phát triển kinh tế thị trƣờng định hƣớng XHCN và mở cửa hội nhập quốc tế, Việt Nam cần phải đẩy mạnh hơn nữa công cuộc cải cách nền hành chính nhà nƣớc góp phần xây dựng và hoàn thiện nhà nƣớc pháp quyền XHCN. Các nội dung của cải cách hành chính hƣớng vào xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bƣớc hiện đại hóa nhằm phục vụ tốt hơn các nhu cầu cơ bản, thiết yếu, bảo đảm các quyền và nghĩa vụ cơ bản của ngƣời dân. Trong đó, việc đổi mới vai trò, trách nhiệm của Chính phủ và bộ máy hành chính nhà nƣớc trong quản lý và tổ chức cung ứng dịch vụ công thực sự là một nhiệm vụ quan trọng cần tập trung giải quyết. Hiện nay, Chính phủ Việt Nam cũng xác định nâng cao chất lƣợng cung ứng dịch vụ hành chính công là một trong những nhiệm vụ quan trọng và khó khăn trong quá trình thực hiện Chƣơng trình tổng thể cải cách hành chính nhà nƣớc 2011-2020 (ban hành kèm theo Nghị quyết 30c/NQ-CP ngày 08 tháng 11 năm 2011 của Chính phủ) đã xác định ba mục tiêu chủ yếu bao gồm: “Cải cách thể chế; xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, chú trọng cải cách chính sách tiền lƣơng nhằm tạo động lực thực sự để cán bộ, công chức, viên chức thực thi công vụ có chất lƣợng và hiệu quả cao; nâng cao chất lƣợng dịch vụ hành chính và chất lƣợng dịch vụ công” [2]. Ngoài ra còn nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến dịch vụ công đã đƣợc ban hành. Luật Tổ chức Chính phủ (2001, 2015), Luật Tổ chức chính quyền địa phƣơng (2015), các nghị định (36/NĐ-CP, 123/2016/NĐ-CP) quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, chính quyền địa phƣơng đã quy định rõ việc quản lý dịch vụ công là một trong những chức năng chủ yếu của bộ máy hành chính nhà nƣớc. Cùng với việc đẩy mạnh cải cách kinh tế và cải 1
  9. cách hành chính, Chính phủ đã có nhiều chủ trƣơng, chính sách mới nhằm tách bạch quản lý hành chính nhà nƣớc với hoạt động dịch vụ công, đẩy mạnh xã hội hóa, đổi mới cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp, dịch vụ công. Nằm trong 4 quận trung tâm của thủ đô Hà Nội, quận Ba Đình là nơi tập trung nhiều cơ quan quan trọng của Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng, quận luôn đi đầu trong công tác cải cách hành chính và đƣợc lựa chọn thí điểm từ những năm đầu cải cách của thủ đô Hà Nội. Trong quá trình thực hiện, mặc dù đã có những chuyển biến tích cực trong hoạt động của bộ máy công quyền, nhƣng quận Ba Đình luôn có đặc thù chịu sức ép đô thị rất lớn, mỗi năm tiếp nhận hàng vạn hồ sơ hành chính nên mặc dù đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp để cải thiện hiệu quả hoạt động DVHCC song cũng không thể tránh khỏi những khó khăn, vƣớng mắc. Để có thể thấy đƣợc rõ nét thực trạng chất lƣợng cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình, từ đó chỉ ra những điểm cần điều chỉnh nhằm nâng cao chất lƣợng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của công dân và tổ chức, Học viên đã lựa chọn đề tài “ Cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình, thành phố Hà Nội” cho luận văn này. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài của luận văn Trên thế giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về dịch vụ công và vai trò của Nhà nƣớc trong cung ứng dịch vụ công. Ở Việt Nam hiện nay đề tài cung ứng dịch vụ công đƣợc nhiều nhà quản lý, các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu đặc biệt quan tâm. Nội dung này đã đƣợc đề cập trên nhiều tạp chí, sách báo hay các công trình nghiên cứu khoa học đã đƣợc công bố. Có thể kể ra một số đề tài nghiên cứu tiêu biểu sau: - Cuốn sách: “Vai trò của nhà nƣớc trong cung ứng dịch vụ công” (NXB. Văn hóa - Thông tin, Hà Nội, 2002) do TS. Nguyễn Ngọc Hiến làm chủ biên. Sau đó là cuốn “Cải cách dịch vụ công ở Việt Nam” (NXB. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003) của PGS.TS. Lê Chi Mai là những tài liệu chuyên khảo sớm nhất với vai trò nghiên cứu một cách toàn diện lý luận cơ bản về dịch vụ công. Nghiên cứu của các tác giả này đã đƣa ra những phân tích tƣơng đối toàn diện và đầy đủ về 2
  10. dịch vụ công và vai trò của Nhà nƣớc trong cung ứng dịch vụ công dƣới nhiều góc độ khác nhau. - Cuốn sách chuyên khảo “ Dịch vụ công – đổi mới quản lý và tổ chức cung ứng ở Việt Nam hiện nay” (NXB. Chính trị Quốc gia, 2007 ) của tác giả Chu Văn Thành đƣa ra những phân tích về DVC và thực trạng quản lý, tổ chức cung ứng dịch vụ công cũng nhƣ đƣa ra một số giải pháp đổi mới quản lý, đẩy mạnh xã hội hóa DVC ở nƣớc ta hiện nay. - GS.TS Nguyễn Đình Phan (2010), với tác phẩm “Nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công ở Thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu hội nhập”, Nxb Đại học Kinh tế Quốc dân đã tập trung làm rõ những vấn đề lý luận về DVC, DVC trong lĩnh vực hành chính, làm rõ về tổ chức thực hiện các dịch vụ hành chính công trong thực tiễn của Hà Nội, bao gồm hoạt động của một số cơ quan hành chính cấp quận, phƣờng trong giải quyết yêu cầu của nhân dân trên địa bàn; - Cuốn sách “ Quản lý nhà nước đối với cung ứng dịch vụ công” của PGS.TS Đỗ Thị Hải Hà (2007), Nxb Khoa học và Kỹ Thuật. Tác giả đã tập trung làm rõ những vấn đề lý luận về DVC và rút ra từ kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc về dịch vụ công của nƣớc ngoài vào điều kiện ở Việt Nam. Ngoài ra tác giả còn phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với cung ứng dich vụ công ở Việt Nam giai đoạn vừa qua. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với cung ứng dịch vụ công ở Việt Nam trong giai đoạn (2007-2020) Nhìn chung các tài liệu sách chuyên khảo trên chủ yếu tập trung làm rõ bản chất và đặc điểm của dịch vụ công làm nền tảng để khảo sát và phân tích thực tiễn cung ứng các loại dịch vụ công cơ bản nhất đối với xã hội trong thời điểm đó và đƣa ra những giải pháp nhằm đổi mới cung ứng dịch vụ công ở Việt Nam. Ngoài các sách chuyên khảo, tham khảo về “ Cung ứng dịch vụ công và dịch vụ hành chính công” còn đƣợc quan tâm và đề cập ở nhiều bài báo khoa học cũng nhƣ luận án tiến sĩ, thạc sĩ. Có thể kể một số công trình nhƣ sau: 3
  11. - “ Vận dụng lý thuyết quản lý chất lượng toàn bộ để nâng cao hiệu quả điều hành hành chính và cung ứng dich vụ công” của Th.S Nguyễn Tuấn Minh đăn trên Tạp chí quản lý nhà nƣớc, Học viện hành chính Quốc gia, số 261 (10/2017); - “Áp dụng giá trị dich vụ trong cải cách cung ứng dịch vụ công” của PGS TS. Lê Chi Mai đăng trên Tạp trí quản lý nhà nƣớc, Học viện hành chính Quốc gia, số 258, tr.36-40. (7/2017); - Luận án tiến sĩ quản lý kinh tế của tác giả Vũ Quỳnh (2017) “Chất lượng dịch vụ hành chính công trên địa bàn thành phố Hà Nội”. - Luận văn thạc sĩ quản lý hành chính công của tác giả Lê Việt Hà (2015) “Cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận trên địa bàn Thành phố Hà Nội”; - Khóa luận tốt nghiệp chuyên ngành quản lý công của tác giả Nguyễn Quang Đồng (2005), “Kiến nghị một số giải pháp nhằm hoàn thiện dịch vụ hành chính công ở nước ta”. Nhƣ vậy, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về dịch vụ công nói chung và DVHCC nói riêng. Các nghiên cứu đều chỉ ra rằng chất lƣợng cung ứng DVHCC ở mỗi địa phƣơng đều mang những đặc thù riêng. Do đó, việc nghiên cứu thực trạng cung ứng DVHCC tại một địa phƣơng cụ thể để đƣa ra những giải pháp phù hợp cho địa phƣơng đó là hết sức cần thiết. Đến nay, chƣa có một nghiên cứu nào về đề tài cung ứng DVHCC của UBND quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội nên học viên đã lựa chọn vấn đề nâng cao chất lƣợng cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình làm đề tài luận văn của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn * Mục đích nghiên cứu - Trên cơ sở khái quát, làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về DVC, DVHCC và thực trạng hoạt động cung ứng DVHCC của UBND quận Ba Đình, 4
  12. Thành phố Hà Nội. Từ đó đề xuất các giải pháp để hoàn thiện chất lƣợng cung ứng dịch vụ hành chính công của UBND quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. * Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng quan những lý luận cơ bản về dịch vụ hành chính công. - Đánh giá thực trạng hoạt động cung ứng DVHCC tại UBND QuậnBa Đình, Thành phố Hà Nội. - Đề xuất một số giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lƣợng cung ứng DVHCC tại UBND quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu của luận văn * Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hoạt động cung ứng DVHCC của UBND quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội. * Phạm vi nghiên cứu - Không gian: Đề tài nghiên cứu hoạt động cung ứng DVHCC tại UBND quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội. - Thời gian: Đề tài nghiên cứu hoạt động cung ứng DVHCC tại UBND quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội giai đoạn 2014 đến nay. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn * Phƣơng pháp luận Trên nền tảng quan điểm chủ nghĩa Mac – Lenin, đƣờng lối chủ trƣơng của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nƣớc về dịch vụ hành chính công và nâng cao chất lƣợng dịch vụ hành chính công phù hợp với tình hình phát triển hiện nay. * Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu: - Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu, thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh để xử lý tài liệu thu thập đƣợc. 5
  13. - Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Tác giả đã tiến hành điều tra khảo sát lấy ý kiến của ngƣời dân đến làm TTHC tại UBND quận Ba Đình và đội ngũ cán bộ, công chức đang làm việc tại Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả của quận Ba Đình bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu để phục vụ cho việc đánh giá thực trạng cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình. Dự kiến: + Số lƣợng phiếu khảo sát: 300 phiếu + Thời điểm khảo sát cuối năm 2019 Ngoài ra, luận văn còn sử dụng một số tài liều của các công trình hoặc các bài viết trên sách, báo, tạp trí đã đƣợc công bố, đăng tải. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn * Ý Nghĩa lý luận - Luận văn hệ thống hóa những lý luận cơ bản về DVC và cung ứng dịch vụ hành chính công. * Ý nghĩa thực tiễn - Phân tích đánh giá thực trạng cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND quận Ba Đình, những ƣu điểm, nhƣợc điểm, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân tồn tại trong cung ứng dịch vụ hành chính công. - Luận văn cũng có thể làm tài liệu tham khảo trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đổi mới cung ứng dịch vụ hành chính công. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có kết cấu gồm 3 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1. Cơ sở khoa học về cung ứng dịch vụ hành chính công Chƣơng 2. Thực trạng cung ứng dịch vụ hành chính công tại UBND Quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện hoạt động cung ứng dịch vụ hành chính công của UBND quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. 6
  14. CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CUNG ỨNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG 1.1. Khái quát về dịch vụ công và dịch vụ hành chính công 1.1.1. Dịch vụ công Dịch vụ công (DVC) trong tiếng anh có nghĩa là (public services) và tiếng pháp là (Service publique). Là một khái niệm mới xuất hiện ở nƣớc ta trong thời gian gần đây cũng giống nhƣ các thuật ngữ hành chính công, quản lý công. Hoạt động cung ứng dịch vụ công đƣợc hiểu nhƣ một lĩnh vực hoạt động gắn liền với vai trò và chức năng của Nhà nƣớc trong xã hội trong việc bảo đảm các dịch vụ thiết yếu phục vụ cho việc duy trì trât tự xã hội và bảo đảm thúc đẩy xã hội phát triển, đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của công dân và của xã hội. Theo từ điển Petit Larousse (1992, trang 892): “ Dịch vụ công là hoạt động vì lợi ích chung, do một cơ quan nhà nƣớc hoặc tƣ nhân đảm nhiệm”. [13, tr. 32] Theo từ điển Oxford, Dịch vụ công: 1. Các dịch vụ nhƣ giao thông hoặc chăm sóc sức khỏe do nhà nƣớc hoặc do tổ chức chính thức cung cấp cho nhân dân nói chung đặc biệt là xã hội; 2. Việc làm gì đó đƣợc thực hiện nhằm giúp đỡ mọi ngƣời hơn là kiếm lợi nhuận; 3. Chính phủ và cơ quan chính phủ. [13, tr. 32]. Theo Từ điển về chính quyền và chính trị Hoa Kỳ, Public service đƣợc xác định là: 1. Sự tham gia vào đời sống xã hội; hành động tự nguyện vì cộng đồng của một ngƣời nào đó. 2. Việc làm cho Chính phủ; toàn bộ ngƣời làm của một cơ quan quyền lực; toàn bộ công nhân viên chức trong khu vực công cộng của quốc gia. 3. Việc mà chính quyền làm cho cộng đồng của mình: Sự bảo vệ của cảnh sát, thu dọc rác thải…4. Một cơ sở công ích địa phƣơng. 5. Nghĩa vụ của một ngƣời đối với nhà nƣớc. [13, tr.32-33]. Một số nhà nghiên cứu trên thế giới cũng đƣa ra những khái niệm về 7
  15. DVC, chẳng hạn, ở Canada khái niệm DVC rất rộng, có tới 34 loại hoạt động đƣợc coi là DVC, từ quốc phòng, an ninh, pháp chế, đến các chính sách kinh tế - xã hội, nhƣ tạo việc làm, quy hoạch, bảo vệ môi trƣờng và các hoạt động y tế, giáo dục, văn hoá, bảo hiểm xã hội. Pháp và Italia đều quan niệm DVC là những hoạt động phục vụ nhu cầu thiết yếu của ngƣời dân do các cơ quan nhà nƣớc thực hiện hoặc do các tổ chức tƣ nhân thực hiện theo những tiêu chuẩn, quy định của nhà nƣớc. Tuy vậy, ở mỗi nƣớc lại có nhận thức khác nhau về phạm vi của dịch vụ công. Ở Pháp, khái niệm DVC bao gồm không chỉ các hoạt động phục vụ nhu cầu về vật chất, tinh thần và sức khoẻ của ngƣời dân (nhƣ giáo dục, văn hoá, y tế, thể thao… ), các hoạt động phục vụ đời sống dân cƣ nhƣ điện, nƣớc, giao thông công cộng, vệ sinh môi trƣờng,... hay các dịch vụ hành chính công nhƣ cấp phép, hộ khẩu, hộ tịch,… và cả hoạt động thuế vụ, trật tự, an ninh, quốc phòng. Ở Italia, DVC đƣợc giới hạn chủ yếu ở hoạt động sự nghiệp (y tế, giáo dục) và hoạt động cung ứng dịch vụ công ích (điện, nƣớc sạch, vệ sinh môi trƣờng) và các hoạt động cấp phép, hộ khẩu, hộ tịch do cơ quan HCNN thực hiện. Có thể thấy hiện nay vẫn chƣa có một khái niệm thống nhất đƣợc thừa nhận chung về dich vụ công. Ngay cả giữa các nhà Nghiên cứu DVC cho dù đƣợc tiếp cận ở nhiều góc độ khác nhau chúng đều có đặc điểm chung nhằm phục vụ cho nhu cầu và lợi ích chung thiết yếu của xã hội, của cộng đồng dân cƣ và nhà nƣớc có trách nhiệm đảm bảo các dịch vụ này cho xã hội. Hiện nay, khái niệm dịch vụ công mới đƣợc đƣa vào sử dụng trong những năm gần đây nên có nhiều ý kiến, quan niệm không giống nhau: Theo tác giả Diệp Văn Sơn (Bộ Nội Vụ) đã đƣa ra khái niệm dịch vụ công nhƣ sau: “Dịch vụ công là những hoạt động thực thi chức năng quản lý nhà nƣớc và bảo đảm phục vụ ch lợi ích chung tối cần thiết của xã hội, do cơ quan công quyền hay các chủ thể đƣợc cơ quan công quyền ủy nhiệm đứng ra thực hiện. Nói cách khác dịch vụ công là hoạt động của các cơ quan nhà nƣớc trong việc thực thi các chức năng quản lý hành chính nhà nƣớc và bảo 8
  16. đảm cung ứng những hàng hóa công cộng phục vụ nhu cầu (lợi ích) thiết yếu của xã hội”. Theo PGS.TS Lê Chi Mai [8, tr.20, 21], DVC có thể đƣợc hiểu theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp nhƣ sau: Theo nghĩa rộng, DVC là những hàng hóa, dịch vụ mà Chính phủ can thiệp trực tiếp vào việc cung cấp nhằm mục tiêu hiệu quả và công bằng. Theo đó, DVC là tất cả những hoạt động nhằm thực hiện các chức năng vốn có của Chính phủ, bao gồm từ các hoạt động ban hành chính sách, pháp luật, tòa án,… cho đến những hoạt động y tế, giáo dục, giao thông công cộng. Theo nghĩa hẹp, DVC đƣợc hiểu là những hàng hóa, dịch vụ phục vụ trực tiếp nhu cầu của các tổ chức và công dân mà Chính phủ can thiệp vào việc cung cấp nhằm mục tiêu hiệu quả và công bằng nhƣ y tế, giáo dục, giao thông công cộng,… Ở Việt Nam, khái niệm DVC đƣợc hiểu theo nghĩa hẹp hơn so với các nƣớc. Khái niệm DVC tập trung nhiều hơn vào chức năng phục vụ xã hội của Nhà nƣớc, mà không bao gồm các chức năng công quyền, nhƣ lập pháp, hành pháp, tƣ pháp, an ninh, quốc phòng, ngoại giao… qua đó nhấn mạnh vai trò chủ thể của Nhà nƣớc trong việc cung cấp các dịch vụ cho cộng đồng. Có thể thấy, tính chất chung của DVC là nhằm phục vụ cho nhu cầu và lợi ích chung thiết yếu của cộng đồng và xã hội, và Nhà nƣớc có trách nhiệm đảm bảo các dịch vụ nhằm phục vụ cho nhu cầu và lợi ích chung thiết yếu của xã hội, của cộng đồng dân cƣ, và ngay cả khi Nhà nƣớc chuyển giao một phần việc cung ứng DVC cho khu vực ngoài Nhà nƣớc thì Nhà nƣớc vẫn có vai trò điều tiết nhằm đảm bảo sự công bằng trong phân phối các dịch vụ này và khắc phục các bất cập của thị trƣờng. Tuy có những định nghĩa khác nhau tùy theo giác độ tiếp cận nghiên cứu nhƣng điểm chung mà ta có thể dễ dàng nhận thấy qua các định nghĩa trên về dich vụ công là: “dịch vụ công là những hàng hóa, dịch vụ phục vụ các nhu cầu chung, thiết yếu của các tổ chức và công dân. Việc cung ứng các dịch vụ công 9
  17. do Chính phủ hoặc các tổ chức, cá nhân được Chính phủ ủy quyền cung ứng dưới sự quản lý của Chính phủ nhằm mục tiêu hiệu quả và công bằng xã hội”. 1.1.1.1. Đặc điểm của dịch vụ công Các dịch vụ công mặc dù rất đa dạng cả về tính chất và hình thức cung cấp nhƣng đều mang những đặc điểm sau: - Dịch vụ công có tính xã hội. DVC là những dịch vụ phục vụ nhu cầu chung thiết yếu của cả cộng đồng, phục vụ các đối tƣợng trong xã hội một cách công bằng, không hƣớng tới phục vụ cho một cá nhân hay một nhóm ngƣời cụ thể nào trong xã hội. Mọi ngƣời đều có quyền ngang nhau trong việc tiếp cận và sử dụng DVC, không phân biệt giai cấp, dân tộc, tôn giáo hay địa vị xã hội. Trong mối quan hệ với nhà nƣớc, các cá nhân công dân và tổ chức vừa là ngƣời thụ hƣởng dịch vụ, có quyền yêu cầu nhà nƣớc cung ứng những dịch vụ có chất lƣợng, vừa là ngƣời có trách nhiệm đóng góp chi phí tạo nên dịch vụ đó (thƣờng là qua thuế, phí và lệ phí). - Nhà nước có trách nhiệm đảm bảo cung ứng dịch vụ công. Xã hội luôn có những nhu cầu hết sức phong phú và không ngừng tăng cao về số lƣợng và chất lƣợng DVC. Tuy nhiên, có những loại DVC các doanh nghiệp tƣ nhân không thể hoặc không muốn cung ứng vì đòi hỏi nguồn vốn lớn, lợi nhuận thu đƣợc không cao. Trong những trƣờng hợp đó, nhà nƣớc phải có trách nhiệm cung ứng các dịch vụ này để đảm bảo nhu cầu của nhân dân, đảm bảo sự ổn định và phát triển xã hội. Nhà nƣớc có trách nhiệm cung ứng, can thiệp vào quá trình cung ứng DVC để đảm bảo quá trình cung ứng DVC diễn ra theo đúng định hƣớng của nhà nƣớc, đáp ứng đƣợc những đòi hỏi của ngƣời dân và tổ chức trong xã hội. - Nhà nước không phải là chủ thể duy nhất cung ứng dịch vụ công. Việc cung ứng các dịch vụ công có thể do các cơ quan của nhà nƣớc (có thể là cơ quan công quyền hoặc các đơn vị sự nghiệp hay doanh nghiệp nhà 10
  18. nƣớc) đảm nhận hoặc nhà nƣớc có thể ủy quyền cung ứng cho các đơn vị ngoài nhà nƣớc. - Cung ứng dịch vụ công không hoàn toàn diễn ra theo quan hệ thị trường và quy luật kinh tế. Dịch vụ công đƣợc cung cấp không nhằm mục tiêu lợi ích kinh tế mà hƣớng tới phục vụ xã hội. Thông thƣờng, ngƣời sử dụng DVC không phải trả tiền trực tiếp hoặc chỉ trả một phần kinh phí. Phần lớn chi trả của ngƣời dân cho các DVC đƣợc thực hiện gián tiếp qua ngân sách nhà nƣớc do ngƣời dân đóng góp qua các loại thuế. Mức độ thực hiện nguyên tắc này đối với mỗi loại hình DVC không giống nhau: đối với các dịch vụ hành chính công, ngƣời dân chỉ phải trả một phần chi phí phát sinh để tạo nên dịch vụ qua phí và lệ phí; còn với dịch vụ công cộng ngƣời dân có thể phải trả một phần hoặc toàn bộ chi phí để sản xuất ra dịch vụ. 1.1.1.2. Phân loại dịch vụ công Có nhiều cách phân loại dịch cụ công khác nhau dựa vào các tiêu chí đƣợc sử dụng để phân loại: - Căn cứ vào chủ thể cung ứng dịch vụ, DVC có thể phân thành ba loại: + Loại dịch vụ do nhà nước độc quyền cung cấp: Đây là những loại dịch vụ gắn liền với việc thực hiện thẩm quyền hành chính - pháp lý của nhà nƣớc (dịch vụ hành chính công). Nhà nƣớc phục vụ các quyền của ngƣời dân, có trách nhiệm cung cấp các giấy tờ hành chính, tƣ pháp nhƣ: Giấy chứng nhận nhân dân, giấy phép các loại… Theo quy định của pháp luật. Các cơ quan công quyền thực hiện và thu tiền. + Dịch vụ công do nhà nước và tư nhân phối hợp với nhau để cung ứng: Đây là những DVC mà nhà nƣớc hay tƣ nhân phối hợp với nhau để cung ứng d- ƣới nhiều hình thức khác nhau trong khi nhà nƣớc vẫn giữ quyền can thiệp, điều tiết để duy trì định hƣớng trong việc cung ứng dịch vụ. Trong trƣờng hợp này, sự hỗ trợ của nhà nƣớc về cơ chế và tài chính là cần thiết để bảo đảm các dịch vụ đƣợc cung ứng đầy đủ, đảm bảo chất lƣợng. 11
  19. + Dịch vị công do tư nhân cung ứng dưới sự giám sát của nhà nước: Nhà nƣớc can thiệp rất ít hoặc hầu nhƣ không can thiệp vào quá trình cung ứng các dịch vụ nay mà chỉ tiến hành điều tiết vĩ mô thông qua hệ thống pháp luật và các chính sách cụ thể. - Căn cứ theo sự chi trả của ngƣời hƣởng dịch vụ. Có thể chia Dịch vụ công thành 3 loại: + Dịch vụ công ngƣời dân phải trả toàn bộ phí; + Dịch vụ công ngƣời dân phải trả một phần phí; + Dịch vụ công hoàn toàn do Nhà nƣớc chi trả. - Căn cứ vào tính chất và tác dụng của DVC thì DVC có thể chia thành ba loại: + Dịch vụ hành chính công: là loại dịch vụ bao gồm các hoạt động gắn với thẩm quyền của Nhà nƣớc để đáp ứng các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của tổ chức và công dân, phục vụ các quyền và nghĩa vụ có tính hành chính – pháp lý của các tổ chức và công dân. Mỗi loại dịch vụ hành chính công gắn liền với một TTHC để giải quyết một công việc của công dân, tổ chức. (ví dụ: cấp giấy phép,cấp giấy chứng nhận, xác nhận, đăng ký, công chứng, thu phí và lệ phí …) + Dịch vụ sự nghiệp công: Là các hoạt động phục vụ các nhu cầu cơ bản để phát triển con ngƣời về thể chất và tinh thần, nhƣ giáo dục, dạy nghề, y tế, văn hóa, khoa học và công nghệ, báo chí và truyền thông, thể dục thể thao, bảo hiểm, an sinh xã hội,…Các dịch vụ này chủ yếu do các đơn vị sự nghiệp cung ứng. Nhƣng xu hƣớng chung hiện nay trên thế giới là Nhà nƣớc chỉ thực hiện những DVC nào mà xã hội không thể làm đƣợc hoặc không muốn làm, nên Nhà nƣớc đã chuyển giao một phần việc cung ứng loại DVC này cho khu vực tƣ nhân và các tổ chức xã hội. + Dịch vụ công ích: Là hoạt động cung cấp các hàng hoá, dịch vụ có tính chất kinh tế đáp ứng nhu cầu tối thiểu gắn với đời sống vật chất hàng ngày của các tổ chức và công dân, nhƣ cung cấp điện, nƣớc, vệ sinh môi trƣờng, xử lý rác thải, giao thông đô thị, cấp thoát nƣớc... Các loại dịch vụ này chủ yếu do các 12
  20. doanh nghiệp nhà nƣớc thực hiện. Cung ứng một số loại dịch vụ công ích, nhƣ vệ sinh môi trƣờng, thu gom vận chuyển rác thải hoặc cung ứng nƣớc sạch ở các đô thị, vùng nông thôn do khu vực tƣ nhân đứng ra đảm nhiệm. Sơ đồ 1.1: Các loại dịch vụ công phân theo tính chất và tác dụng của dịch vụ DỊCH VỤ CÔNG DỊCH VỤ CÔNG CỘNG DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG Cấp Giấy phép Dịch vụ xã Dịch vụ hội công ích (trƣờng (cung cấp Cấp giấy chứng nhận, xác nhận học bệnh điện, nƣớc viện, sạch, vệnh Thu các khoản đóng góp vào nghiên cứu sinh môi ngân sách và các quỹ của nhà khoa học, trƣờng, nƣớc thi đấu thể xây dựng Giải quyết khiếu nại, tố cáo và thao) đƣờng…) xử lý vi phạm hành chính Nguồn: PGS.TS.Lê Chi Mai, trong cuốn “Cải cách dịch vụ công ở Việt Nam”,tr.27 1.1.2. Dịch vụ hành chính công 1.1.2.1. Khái niệm dịch vụ hành chính công Trên thực tế ở nhiều nƣớc không sử dụng khái niệm dịch vụ hành chính công, mà chỉ sử dụng khái niệm dịch vụ công với nghĩa đó là tất cả những dịch vụ nào thuộc về chức năng và trách nhiệm của Nhà nƣớc. Ở Việt Nam hiện nay trong các văn bản quy phạm pháp luật cũng đã lần lƣợt quy định một cách chính thức về dịch vụ hành chính công. Theo điều 3 13
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0