Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định" là đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH VĂN LỚ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH VĂN LỚ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HUỲNH QUÝ THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn Thạc sĩ Quản lý công: “Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định” là kết quả nghiên cứu độc lập của bản thân. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa được công bố trong các công trình khác. Nếu không đúng như trên tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về đề tài của mình./. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2023 Học viên Đinh Văn Lớ
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được luận văn này tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Lãnh đạo Ban Quản lý đào tạo sau đại học; Viên chức, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia; Lãnh đạo, viên chức, giảng viên Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại thành phố Huế đã tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn thạc sĩ. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Huỳnh Quý đã tận tình hướng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn thạc sĩ quản lý công đúng thời gian quy định. Xin cảm ơn Lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện;cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định đã hỗ trợ, giúp đỡ tác giả trong thu thập thông tin, tài liệu để hoàn thiện luận văn; Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, những người đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu của mình. Trong quá trình thực hiện luận văn sẽ không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót nhất định, rất mong nhận được sự thông cảm và chia sẻ của quý Thầy, Cô giáo và Hội đồng. Xin trân trọng cảm ơn./. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2023 Học viên Đinh Văn Lớ
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ............................................................................ 9 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số.............................................................................................. 9 1.1.1. Khái niệm giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ........ 9 1.1.2. Đặc điểm của giáo dục pháp luật cho đồng bào các dân tộc thiểu số ... 12 1.1.3. Vai trò của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ..... 17 1.2. Các thành tố của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ... 20 1.2.1. Mục đích của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số . 20 1.2.2. Chủ thể của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số .... 22 1.2.3. Nội dung giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số ........ 24 1.2.4. Hình thức của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số. 26 1.3. Các điều kiện bảo đảm thực hiện phổ biến giáo dục pháp Luật cho đồng bào dân tộc thiểu số………………………………………………………….28 1.3.1. Về nguồn nhân lực và chương trình thực hiện………………………..28 1.3.2. Về nhận thức và chỉ đạo thực hiện……………………………………29 1.3.2. Về phong tục tập quán ………………………………………………29 1.3.3. Về kinh tế đời sống xã hội…………………………………………….30 1.3.4. Về công tác tổ chức triển khai………………………………………..31 Tiểu kết chương 1........................................................................................ 31 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ........... 33 2.1. Tác động của tình hình kinh tế - xã hội của huyện An Lão đến công tác giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện An Lão, tỉnh
Bình Định .................................................................................................... 33 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tổ chức hành chính .................................... 33 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội .............................................................. 35 2.1.3. Đặc điểm của người đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định........................................................................... 38 2.2. Phân tích tình hình giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................................ 40 2.2.1. Công tác chỉ đạo, điều hành giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số .............................................................................................. 40 2.2.2. Thực hiện giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................................... 47 2.3. Đánh giá về công tác giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................................ 58 2.3.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 58 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 60 Tiểu kết chương 2........................................................................................ 63 Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH .................................... 65 3.1. Phương hướng tăng cường giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................... 65 3.1.1. Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, thực hiện nghiêm túc pháp luật của Nhà nước về giáo dục pháp luật ................................................ 65 3.1.2. Xây dựng, hoàn thiện thể chế về công tác giáo dục pháp luật cho người đồng bào dân tộc thiểu số ............................................................. 67 3.1.3. Chú trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật ....................................................................... 68
3.1.4. Nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi gắn liền với phát triển đồng bộ các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. ............................................................................................. 69 3.2. Giải pháp tăng cường giáo dục pháp luật cho đồng bào các dân tộc thiểu số tại huyện An Lão, tỉnh Bình Định ................................................. 71 3.2.1. Các giải pháp chung ...................................................................... 71 3.2.2. Một số giải pháp cụ thể ................................................................. 74 3.3. Kiến nghị .............................................................................................. 83 Tiểu kết chương 3........................................................................................ 84 KẾT LUẬN .................................................................................................... 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 87
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BCV Báo cáo viên CBCC Cán bộ, công chức DTIN Dân tộc ít người DTTS Dân tộc thiểu số GDPL Giáo dục pháp luật PBGDPL Phổ biến, giáo dục pháp luật TTV Tuyên truyền viên XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thông tin cơ bản về đơn vị hành chính thuộc huyện An Lão, tỉnh Bình Định ........................................................................................................ 33 Bảng 2.2. Thông tin dân cư huyện An Lão, tỉnh Bình Định ........................... 34 Bảng 2.3. Thông tin về cơ cấu dân cư theo thành phần dân tộc của huyện An Lão, tỉnh Bình Định......................................................................................... 34 Bảng 2.4. Tình hình nghèo đói của đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định, giai đoạn 2015 – 2021................................................... 38 Bảng 2.5. Các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện Luật phổ biến giáo dục pháp luật (giai đoạn 2015 - 2021) ................................................................... 48 Bảng 2.6. Thống kê số lượng báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật huyện An Lão, tỉnh Bình Định (2015 – 2021) ......................................... 57
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Tổng hợp công tác thể chế hóa các quy định về GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định giai đoạn 2015 – 2021............. 42 Biểu đồ 2.2. Thống kê số lượng thực hiện công tác GDPL cho đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện An Lão, tỉnh Bình Định (2015 – 2021) ....................... 52 Biểu đồ 2.3. Thống kê số người tham gia công tác GDPL cho đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện An Lão, tỉnh Bình Định (2015 – 2021) ....................... 53
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đất nước ta đang tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện và sâu sắc các mặt, các lĩnh vực của đời sống xã hội. Bên cạnh việc xây dựng, ban hành một hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, điều quan trọng hơn là phải đưa pháp luật vào thực tế xã hội để mọi thành viên trong xã hội, trong đó có đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS), hiểu được những nguyên tắc, quy định pháp luật; từ đó, sử dụng pháp luật như một công cụ để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tập thể, cộng đồng và của mỗi người dân. đòi hỏi phải đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho các tầng lớp nhân dân nhằm trang bị cho họ những kiến thức, hiểu biết nhất định về pháp luật. Trong những năm qua, trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh bình định với sự nỗ lực và cố gắng của các cấp, các ngành, công tác phổ biến, GDPL đã có những chuyển biến tích cực, đã góp phần xây dựng ý thức sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật của cán bộ và nhân dân. Tuy nhiên, vẫn còn bộc lộ những hạn chế, bất cập trên nhiều mặt, từ việc xác định mục tiêu GDPL, xây dựng đội ngũ báo cáo viên (BCV), tuyên truyền viên (TTV) pháp luật, lựa chọn nội dung, phương pháp cho đến hình thức GDPL cho đồng bào DTTS; bên cạnh đó trách nhiệm của các cấp, các ngành chưa được xác định cụ thể, rõ ràng nên kết quả đạt được còn thấp so với yêu cầu. Sự hiểu biết pháp luật của cán bộ và nhân dân vùng đồng bào DTTS vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập; điều kiện để tiếp nhận thông tin, nhất là các văn bản pháp luật của Nhà nước đối với đồng bào vùng sâu, vùng xa bị hạn chế. Vì vậy, vẫn còn có tình trạng các luật tục của người đồng bào DTTS chi phối, điều chỉnh các quan hệ xã hội ở thôn, làng. Bối cảnh đó càng cho thấy vấn đề đặt ra hiện nay là phải tăng cường GDPL cho đồng bào DTTS, để người dân hiểu và làm theo pháp luật, giảm bớt những hủ tục lạc hậu, 1
những vụ vi phạm pháp luật; qua đó nâng cao đời sống vật chất và văn hóa tinh thần, góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự ở địa phương. Chính vì vậy, tôi lựa chọn đề tài “Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định” làm đề tài luận văn tốt nghiệp, nhằm đóng góp một phần công sức nhỏ bé trong công tác GDPL nói chung và GDPL cho đồng bào các DTTS tại huyện An Lão, tỉnh Bình Định nói riêng. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Giáo dục pháp luật với tư cách là một phạm trù pháp lý là một dạng hoạt động của Nhà nước trong tổ chức thực hiện pháp luật, biện pháp tăng cường pháp chế, vấn đề này đã thu hút sự quan tâm, nghiên cứu của nhiều cơ quan và các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Cho đến nay có nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục pháp luật của tập thể, cá nhân đã được công bố dưới nhiều góc độ, khía cạnh khác nhau, song về cơ bản gồm các nhóm sau đây: - Thứ nhất: sách chuyên khảo và các đề tài khoa học cấp Bộ, cấp Nhà nước: + Tìm kiếm mô hình phổ biến, giáo dục pháp luật có hiệu quả trong một số dân tộc ít người, Đề tài khoa học cấp Bộ của Viện Nghiên cứu khoa học pháp lý; + Bộ Tư pháp (1995), Đổi mới giáo dục pháp luật trong hệ thống các Trường chính trị ở nước ta hiện nay; + Viện Nhà nước và pháp luật Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2000), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về phổ biến, giáo dục pháp luật trong công cuộc đổi mới, Đề tài cấp Bộ, mã số 92-98-223; + Nguyễn Đình Đặng Lục (2005), Vai trò của pháp luật trong quá trình hình thành nhân cách, Nxb Tư pháp, Hà Nội. + Nguyễn Đình Đặng Lục (2008) Giáo dục pháp luật trong nhà trường, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 2
+ Nguyễn Minh Đoan (2011), Ý thức pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Các công trình này đã tập trung nghiên cứu khái quát những vấn đề lý luận cơ bản nhất về GDPL và đề cập đến một số biện pháp để xây dựng ý thức pháp luật, lối sống theo pháp luật. Những nội dung này là cơ sở quan trọng cho việc nghiên cứu về phổ biến giáo dục pháp luật ở các khía cạnh cụ thể và là tài liệu tham khảo bổ ích để nghiên cứu về GDPL đối với người dân tộc thiểu số. - Thứ hai, các luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ: + Lê Đình Khiêm (1993), Nâng cao ý thức pháp luật của đội ngũ cán bộ quản lý hành chính ở nước ta hiện nay, Luận án Phó tiến sỹ Luật học; + Đinh Xuân Thảo (1996), Giáo dục pháp luật trong các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề ở nước ta hiện nay, Luận án Phó tiến sỹ Luật học; + Nguyễn Đình Lộc (1987), Ý thức pháp luật và giáo dục pháp luật ở Việt Nam, Luận án Phó tiến sỹ luật học; + Trần Văn Trần (2002), Giáo dục pháp luật cho cán bộ và công chức trên địa bàn tỉnh Bình Định thực trạng và giải pháp, Luận văn thạc sỹ luật học; + Nguyễn Trung Thành (2004), Giáo dục pháp luật cho nông dân tỉnh Thái Bình trong giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sỹ luật học; + Trần Tiến Hải (2005), Giáo dục pháp luật cho đội ngũ báo cáo viên pháp luật ở tỉnh Quảng Bình hiện nay, Luận văn thạc sỹ luật học; + Đinh Thị Hương (2008), Giáo dục pháp luật cho phụ nữ nông thôn trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, Luận văn thạc sỹ luật học; + Nguyễn Quốc Sữu (2010), Giáo dục pháp luật cho đội ngũ cán bộ công chức hành chính trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luận án tiến sỹ; + Phạm Thị Ngọc Minh (2011), Giáo dục pháp luật cho phụ nữ của nước ta hiện nay”, Luận văn thạc sỹ Luật học; 3
+ Phạm Kim Dung (2012) Giáo dục pháp cán bộ, công chức cơ quan hành chính ở thành phố Hà Nội hiện nay”, Luật văn thạc sỹ Luật học; + Nguyễn Văn Thọ (2016), Tổ chức thực hiện phổ biến pháp luật cho đồng bào dân tộc Êđê, tỉnh ĐắkLắk, Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Hành chính Quốc gia; + Phạm Anh Tân (2017), Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc ít người ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Hành chính Quốc gia; + Hà Thị Hạnh Huyền (2017), Phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Hà Giang, Luận văn Thạc sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội; + Trần Thị My Ly (2018), Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên từ thực tiễn tỉnh Quảng Bình, Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Khoa học xã hội; + Lương Thị Ái (2018), Giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Tương Dương, Tỉnh Nghệ An, Luận văn Thạc sĩ Luật, Trường Đại học Vinh; + Lê Hải Yến (2019), Phổ biến, giáo dục pháp luật cho đồng bào các dân tộc thiểu số từ thực tiễn tỉnh Đắk Lắk, Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Khoa học xã hội; - Thứ ba: các bài viết đăng trên tạp chí khoa học: + Lê Văn Hoè (2008), Công tác nghiên cứu lý luận về giáo dục pháp luậttrong thời kỳ đổi mới, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, Văn phòng Quốc hội (9/2008). + Phạm Mạnh Tiến (2011), Cần có cái nhìn mới về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay, tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Bộ Tư pháp (10/2011). 4
+ Nguyễn Minh Đoan (2011), Ý thức pháp luật, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. + Hoàng Thị Kim Quế (2011), Bàn về hiệu quả phổ biến, giáo dục pháp luật ở nước ta hiện nay, Tạp chí Khoa học pháp lý, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (4/2011). + Phan Hồng Nguyên (2012), Thực trạng tổ chức và hoạt động của hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Bộ Tư pháp (10/2012). + Đặng Thị Tuyết Hạnh (2013), Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật, Bộ Tư pháp, (6/2013). + Trần Đức Toàn (2014), Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên giai đoạn hiện nay, Tạp chí Quản lý nhà nước, Học viện Hành chính Quốc gia (10/2014). + Cao Thị Thiên Phúc (2015), Huy động, phối hợp các nguồn lực xã hội cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường ở TP. Hồ Chí Minh, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (3/2015). + Đỗ Xuân Lân (2015), Tăng cường phối hợp giữa ngành Tư pháp và ngành giáo dục - đào tạo trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (3/2015), Bộ Tư pháp. Như vậy, nhìn chung các công trình nghiên cứu về việc thực hiện GDPL nói chung, GDPL cho đồng bào DTTS nói riêng khá phong phú, với nhiều cách tiếp cận. Nhiều nghiên cứu nêu đã tập trung cho các vấn đề lý luận, thực tiễn công tác GDPL hiện nay. Tuy nhiên, có thể nhận thấy rằng, cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu một cách đầy đủ và có hệ thống về GDPL cho đồng bào các DTTS tại huyện An Lão, tỉnh Bình Định. 5
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu: - Thứ nhất, luận văn nghiên cứu cơ sở khoa học về GDPL và GDPL cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn cấp huyện. - Thứ hai, luận văn khảo sát, đánh giá thực trạng công tác GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định; - Thứ ba, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc thực hiện chính sách GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là việc thực hiện GDPL đối với đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu thực tiễn công tác GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. - Phạm vi về không gian: luận văn nghiên cứu trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định; tập trung khu vực các xã có đông đồng bào DTTS sinh sống. - Phạm vi về thời gian: giai đoạn 2015 - 2021, các giải pháp đến năm 2025. 6
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật; các quan điểm của Đảng và pháp luật Nhà nước ta về công tác dân tộc, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, về vai trò GDPL nói chung và cho đồng bào DTTS nói riêng. Phương pháp luận trong nghiên cứu là chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử. Bên cạnh đó, các quan điểm, kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn về GDPL nói chung, GDPL cho đồng bào DTTS nói riêng của các tác giả trong nước cũng là cơ sở lý luận quan trọng của luận văn. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu, luận văn sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng các phương pháp dưới đây: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Tác giả sử dụng phương này để nghiên cứu các tài liệu sẵn có (sách, báo khoa học, luận văn, luận án, văn bản quản lý của nhà nước, các báo cáo...) liên quan đến việc thực hiện công tác GDPL nói chung, GDPL cho đồng bào DTTS nói riêng và thực trạng thực hiện GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. - Phương pháp thống kê mô tả: Tác giả sử dụng phương pháp này để xử lý và trình bày kết quả nghiên cứu; kết hợp cùng các phương pháp thống kê, khái quát thực tiễn, phân tích định tính, suy luận logic, diễn giải trong quá trình phân tích, đánh giá chính sách. - Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp: Tác giả sử dụng các phương pháp này để phân tích cơ sở lý luận, phân tích thực trạng, đối chiếu giữa thực tế và lý luận, từ đó tổng hợp lại thành những quan điểm, luận điểm, những kết luận. 7
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn đề cập, phân tích một trong những vấn đề quan trọng và cấp thiết nhưng chưa được nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ thống vấn đề GDPL cho đồng bào DTTS ở huyện An Lão, tỉnh Bình Định. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận về GDPL cho một đối tượng, khu vực cụ thể; đồng thời bổ sung thêm những luận cứ khoa học và thực tiễn cho việc xây dựng, hoàn thiện về lý luận GDPL cho đồng bào các DTTS ở tỉnh Bình Định nói chung và đồng bào DTTS ở huyện An Lão, tỉnh Bình Định nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn góp phần làm rõ tính đặc thù của công tác GDPL cho đồng bào DTTS ở huyện An Lão, tỉnh Bình Định; từ đó nâng cao nhận thức, trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức hoạt động thực tiễn của các cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc GDPL đối với đồng bào DTTS ở huyện An Lão. Trên cơ sở đó góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GDPL cho đồng bào DTTS trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số Chương 2: Thực trạng giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định Chương 3: Phương hướng và giải pháp giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. 8
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC THIỂU SỐ 1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số 1.1.1. Khái niệm giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số 1.1.1.1. Giáo dục pháp luật Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) là một hoạt động quan trọng trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay. Hoạt động này có ý nghĩa góp phần nâng cao giá trị của pháp luật trong đời sống. Trong khoa học pháp lý có nhiều quan điểm, quan niệm khác nhau về khái niệm PBGDPL. Giáo dục là quá trình hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi dưỡng cho con người những phẩm chất đạo đức và những tri thức cần thiết để người ta có khả năng tham gia mọi mặt của đời sống xã hội. Giáo dục pháp luật là hoạt động truyền giao thông tin pháp luật một cách có hệ thống, khoa học nhằm tác động lên nhận thức của con người sâu sắc hơn, có tính chất giáo huấn cụ thể hơn. Theo giáo trình Cao cấp lý luận chính trị của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, khi nghiên cứu các quan điểm lý luận về giáo dục pháp luật cho thấy hiện nay đang có ba quan điểm: Thứ nhất, giáo dục pháp luật là một bộ phận của giáo dục chính trị, tư tưởng và giáo dục đạo đức, nên nếu tiến hành giáo dục chính trị, tư tưởng và đạo đức tốt thì tức là đã giáo dục pháp luật tốt. Do đó, phải tích cực tuyên truyền đường lối của Đảng. Thứ hai, đồng nhất giữa giáo dục pháp luật với tuyên truyền phổ biến pháp luật, nên chỉ cần sử dụng phương tiện thông tin đại chúng để tuyên 9
truyền phổ biến pháp luật là đủ, mà không cần phải giáo dục pháp luật. Thứ ba, không cần giáo dục pháp luật. Pháp luật là các quy tắc có tính bắt buộc chung mọi người phải có nghĩa vụ nắm bắt, hiểu rõ và tuân theo. Cái gọi là giáo dục pháp luật thực chất là phổ biến, tuyên truyền pháp luật [25. tr.142]. Vậy hiểu khái niệm giáo dục pháp luật như thế nào cho chính xác. Qua nghiên cứu cho thấy, giáo dục pháp luật thường xuất phát từ khái niệm giáo dục của khoa học sư phạm. Từ điển tiếng Việt nêu khái niệm giáo dục như sau: “Giáo dục là hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng đó dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đề ra” [76, tr 379]. Theo giáo trình Cao cấp lý luận chính trị của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, giáo dục trong khoa học sư phạm có hai nghĩa: Theo nghĩa rộng, giáo dục là quá trình ảnh hưởng của những điều kiện khách quan như chế độ xã hội, trình độ phát triển kinh tế, môi trường sống và sự tác động của các nhân tố chủ quan như giáo dục của cha mẹ, thầy cô giáo, đoàn thể xã hội,… đối với các đối tượng giáo dục (học sinh, sinh viên, cán bộ công chức,…). Theo nghĩa hẹp, giáo dục là quá trình tác động có định hướng của nhân tố chủ quan lên đối tượng giáo dục, như giáo dục của thầy, cô giáo đối với học sinh, sinh viên; giáo dục của cơ quan đối với cán bộ, công chức; giáo dục của các tổ chức xã hội đối với các hội viên [25. tr. 142]. Giáo dục pháp luật thường được hiểu theo nghĩa hẹp của khái niệm giáo dục trong khoa học sư phạm. Bởi vì: hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt động có tổ chức bao gồm hàng loạt biện pháp tác động mang tính chủ quan như tuyên truyền pháp luật, phổ biến pháp luật, giải thích pháp luật,… nhằm tác động lên những con người cụ thể làm cho họ hiểu pháp luật và tuân 10