Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Hiệu quả thanh tra hành chính-từ thực tiễn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:141

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần làm rõ những vấn đề cơ bản nhất về lý luận và thực tiễn hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ năm 2011 đến 2016, từ đó đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Hiệu quả thanh tra hành chính-từ thực tiễn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… .…../…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH THỊ NHƢ THỦY HIỆU QUẢ THANH TRA HÀNH CHÍNH - TỪ THỰC TIỄN HUYỆN MINH HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… .…../…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH THỊ NHƢ THỦY HIỆU QUẢ THANH TRA HÀNH CHÍNH - TỪ THỰC TIỄN HUYỆN MINH HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN ĐỨC LƢỢNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Nội dung và các số liệu trong công trình là hoàn toàn trung thực. Kết quả của công trình này không trùng lắp với các công trình có liên quan đã được công bố. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2017 Học viên Đinh Thị Nhƣ Thủy
Lời Câm Ơn Với lòng kính trọng và sự tri ån såu sắc, trước tiên tôi xin gửi lời câm ơn chån thành đến quý Thæy, Cô Học viện Hành chính Quốc gia đã trang bị cho tôi nhiều kiến thức quý báu trong suốt thời gian qua. Đặc biệt, tôi xin chån thành câm ơn Giâng viên TS Træn Đức Lượng - người Thæy kính mến đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn tận tình, thæy luôn động viên và täo mọi điều kiện thuận lợi để giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin câm ơn các bän bè, đồng nghiệp đã luôn quan tåm giúp đỡ, cung cçp rçt nhiều số liệu, chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế để giúp tôi có thể hoàn thành nghiên cứu này. Trån trọng! Thừa Thiên Huế, tháng năm 2017 Học viên Đinh Thị Như Thủy
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các bảng MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA HÀNH CHÍNH ..................................................................... 10 1.1. Khái quát lý luận về công tác thanh tra hành chính ...................................10 1.1.1. Khái niệm thanh tra ...................................................................... 10 1.1.2. Mục đích, ý nghĩa hoạt động thanh tra hành chính ..................... 16 1.1.3. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng, Nhà nước ta về công tác thanh tra ....................................... 18 1.1.4. Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra hành chính ............... 25 1.1.5. Phân biệt hoạt động thanh tra hành chính với các hoạt động kiểm tra, điều tra và giám sát .......................................................................... 28 1.1.6. Những đặc điểm cơ bản của thanh tra hành chính ...................... 33 1.2. Pháp luật về thanh tra, vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính ......37 1.2.1. Pháp luật về thanh tra .................................................................. 37 1.2.2. Vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính ......................... 38 1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra hành chính ......................................43 Kết luận Chương 1 ......................................................................................... 52 Chương 2: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TRA HÀNH CHÍNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MINH HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH GIAI ĐOẠN 2011 - 2016 ..................................................................... 53 2.1. Khái quát chung về huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình ...........................53
2.2. Kết quả hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa từ khi thực hiện Luật Thanh tra năm 2010 đến năm 2016. ...................................54 2.2.1. Công tác quản lý nhà nước về hoạt động thanh tra hành chính . 54 2.2.2. Kết quả hoạt động thanh tra hành chính từ năm 2011 - 2016..... 61 2.3. Khái quát tình hình chấp hành pháp luật trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện Minh Hóa thông qua hoạt động thanh tra hành chính, thời gian từ năm 2011 - 2016..........................................67 2.3.1. Ưu điểm ......................................................................................... 67 2.3.2. Khuyết điểm, hạn chế .................................................................... 70 2.4. Khuyết điểm, hạn chế và nguyên nhân của thanh tra hành chính .............77 2.4.1. Những khuyết điểm, hạn chế......................................................... 77 2.4.2. Nguyên nhân của khuyết điểm, hạn chế ....................................... 83 2.5. Những vấn đề đặt ra đối với hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện trong tình hình mới ...................................................................................87 2.6. Một số kinh nghiệm góp phần nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính ..89 Từ thực tiễn công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa 06 năm qua có thể rút ra một số kinh nghiệm sau: .................................................89 Kết luận Chương 2 ......................................................................................... 93 Chương 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA HÀNH CHÍNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MINH HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ..................................................................................................... 94 3.1. Một số định hướng chung về công tác thanh tra hành chính ở huyện Minh Hóa trong giai đoạn tới ........................................................................................94 3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính cấp huyện.......96 3.2.1. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với thanh tra hành chính ...... 96
3.2.2. Nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành của Trưởng đoàn thanh tra hành chính ............................................................................................. 104 3.2.3. Nâng cao hiệu quả các cuộc thanh tra hành chính.................... 108 3.2.4. Nâng cao hiệu quả xử lý sau thanh tra hành chính ................... 112 3.2.5. Tăng cường công tác cải cách hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác thanh tra hành chính ................... 115 3.2.6. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan Thanh tra, Điều tra, Kiểm toán và Kiểm tra Đảng các cấp................................................... 118 Kết luận chương 3 ........................................................................................ 121 KẾT LUẬN .................................................................................................. 122 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 124 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 128
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT XHCN Xã hội chủ nghĩa TTCP Thanh tra chính phủ HĐND Hội đồng nhân dân UBND Ủy ban nhân dân CBCC Cán bộ công chức NSNN Ngân sách nhà nước KT - XH Kinh tế - Xã hội UBKT Ủy ban kiểm tra
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Bảng so sánh số lượng, chất lượng cán bộ công chức, viên chức, người lao động của cơ quan Thanh tra huyện Minh Hóa năm 2011 và 201659 Bảng 2.2. Kết quả kiến nghị thu hồi và kết quả thu hồi ................................. 62
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Từ thời phong kiến, khi khái niệm thanh tra chưa được sử dụng, nhưng các triều đại Lý, Trần, Lê đã có cơ quan gọi là “Ngự sử đài” với chức năng gần giống như cơ quan Thanh tra nhà nước hiện nay và có chức “Quan ngự sử” đứng đầu Ngự sử đài. Ngự sử đài có nhiệm vụ giúp vua trong việc theo dõi, xem xét các công việc hệ trọng trong triều đình. Quan Ngự sử đời nhà Trần có quyền tiền trảm, hậu tấu và là chức quan duy nhất có quyền can gián vua. Thời Lê có hàm “Gián nghị đại phu” phong tặng cho bất cứ bề tôi nào dám nói thẳng, nói đúng sự thật, Gián nghị đại phu có quyền đề xuất ý kiến về những việc nhà vua nên làm và can gián nhà vua những việc không nên làm. Xuất phát từ nhận thức thanh tra với tư cách là một chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước, gắn liền với quản lý nhà nước, chính vì vậy, ngay sau khi thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chủ tịch Hồ Chí Minh có sự quan tâm đặc biệt đến công tác thanh tra và đã ký Sắc lệnh số 64/SL ngày 23/11/1945 thành lập Ban Thanh tra đặc biệt, Điều 1 ghi: “Chính phủ sẽ lập ngay một Ban Thanh tra đặc biệt, có uỷ nhiệm là đi giám sát tất cả các công việc và nhân viên của các Uỷ ban nhân dân và các cơ quan của Chính phủ”. Từ đó đến nay, công tác thanh tra luôn gắn liền với hoạt động quản lý và là một nhiệm vụ quan trọng của cơ quan quản lý hành chính nhà nước. Trải qua hơn 70 năm, với nhiều tên gọi khác nhau, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra qua từng giai đoạn phát triển đất nước cũng khác nhau theo yêu cầu của hoạt động quản lý, nhưng hoạt động thanh tra nói chung, hoạt động thanh tra hành chính nói riêng luôn có vị trí, vai trò quan trọng trong hoạt động của bộ máy nhà nước. 1
Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 xác định hoạt động thanh tra của các tổ chức Thanh tra là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước, có nhiệm vụ thanh tra việc thực hiện chính sách pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch nhà nước của các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Khái niệm thanh tra được định nghĩa trong Luật Thanh tra năm 2004 dưới khái niệm thanh tra nhà nước. Luật Thanh tra năm 2010 thay thế Luật Thanh tra năm 2004 cũng đưa ra định nghĩa tương tự. Theo đó “Thanh tra nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục được quy định trong Luật này và các quy định khác của pháp luật”. Hiện nay, chúng ta đang tiến hành xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách tổng thể nền hành chính nhà nước nhằm xây dựng một nền hành chính phục vụ. Việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động thanh tra là yêu cầu bức thiết, cần được quan tâm nghiên cứu, đánh giá, tổng kết, coi đó là một trong những công việc quan trọng, có tính quyết định đến kết quả của công tác cải cách hành chính ngành Thanh tra trong giai đoạn hiện nay. Trong thời gian qua, công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa được các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ngành quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Hoạt động thanh tra có nhiều đổi mới và đạt được những kết quả quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý của Thủ trưởng các cấp, các phòng, ban; tăng cường pháp chế; phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, bên cạnh 2
những kết quả đạt được, công tác thanh tra của huyện Minh Hóa trong thời gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập; hiệu quả công tác thanh tra chưa cao, đặc biệt là việc xử lý sau thanh tra chưa triệt để. Có nhiều nguyên nhân khách quan lẫn nguyên nhân chủ quan dẫn đến những bất cập, hạn chế nêu trên, trong đó đáng chú ý là cơ chế, chính sách, pháp luật còn thiếu đồng bộ, chồng chéo chưa theo kịp thực tiễn; việc chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân còn hạn chế, chưa nghiêm. Các tổ chức thanh tra, Đoàn thanh tra chưa phát huy hết chức năng, nhiệm vụ được giao, việc góp phần bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách qua thanh tra chưa thể hiện rõ nét. Việc đúc rút kinh nghiệm, đề xuất cơ chế, giải pháp cũng như tăng cường nhận thức và tổ chức thực hiện nhiệm vụ thanh tra còn nhiều hạn chế. Đội ngũ cán bộ thanh tra đang còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng, biên chế chưa ổn định. Điều kiện, phương tiện vật chất phục vụ cho hoạt động thanh tra còn thiếu, chưa đảm bảo... Do đó, với chuyên ngành Quản lý hành chính công, Mã số: 60 34 04 03, việc nghiên cứu đề tài: “ Hiệu quả thanh tra hành chính – từ thực tiễn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình” là rất cần thiết, vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả công tác thanh tra hành chính ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Đã có nhiều chuyên đề, bài tham luận, bài báo nghiên cứu tổng kết về công tác thanh tra mà đặc biệt trong lĩnh vực thanh tra hành chính đăng trên Tạp chí Thanh tra, Báo thanh tra. Cũng có nhiều đề tài khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ đề cập đến các khía cạnh của công tác thanh tra như: Việc công khai kết luận thanh tra; công tác khảo sát nắm tình hình để quyết định thanh tra; những biện pháp bảo đảm hiệu lực thực hiện kết luận thanh tra; các 3
nguyên tắc trong hoạt động thanh tra… của các tác giả là Thanh tra viên chính, Thanh tra viên cao cấp ở Thanh tra Chính phủ, Viện Khoa học Thanh tra. Ví dụ như: - Đề tài cấp nhà nước: “Hoàn thiện cơ chế thanh tra, kiểm tra, giám sát nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước”. Chủ nhiệm: Trần Đức Lượng/2002. - Đề tài khoa học cấp Bộ nhà nước “Nghiên cứu cơ sở khoa học hoàn thiện chế độ công vụ ở Việt Nam”. Chủ nhiệm: PGS.TS Nguyễn Trọng Điều/2006. - Đề tài khoa học cấp Bộ nhà nước “Cơ sở khoa học quy định hoạt động giám sát hành chính cho cơ quan Thanh tra Chính phủ” - Đề tài “Trách nhiệm kỷ luật và trách nhiệm bồi thường vật chất của cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay”, Học viện Hành chính Quốc gia. Chủ nhiệm TS. Phạm Hồng Thái/2001. - Đề tài trọng điểm cấp bộ: “Đổi mới hệ thống tổ chức và hoạt động của Ngành Thanh tra trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa – Luận cứ khoa học và hoàn thiện pháp luật về thanh tra”. Chủ nhiệm: Trần Văn Truyền, Tổng Thanh tra Chính phủ/2009. - Đề tài cấp bộ: “Trách nhiệm pháp lý của chủ tịch UBND các cấp trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng”. Chủ nhiệm: Nguyễn Tuấn Khanh/2010. - Đề tài cấp bộ: “Đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Thanh tra nhà nước theo hướng cải cách nền hành chính nhà nước”, Trần Đức Lượng/1996. 4
- Đề tài cấp bộ: “Cơ sở khoa học xác định mô hình và cơ cấu tổ chức hệ thống Thanh tra nhà nước đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính nhà nước”. Chủ nhiệm: Trần Ngọc Liêm/1999. - Đề tài cấp bộ: Thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của cơ quan hành chính nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng”. Chủ nhiệm: Phạm Văn Khanh/2004. - Đề tài cấp bộ: “Thanh tra trách nhiệm thực hiện Luật Phòng chống tham nhũng và các văn bản hướng dẫn thi hành”. Chủ nhiệm: Ngô Mạnh Hùng/2009. - Chuyên đề “Chế độ công vụ và quản lý cán bộ, công chức” thuộc tập Tài liệu bồi dưỡng thi nâng ngạch lên chuyên viên chính khối Đảng, Đoàn thể năm 2014. - Đề tài cấp cơ sở: Một số vấn đề về kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của kết luận thanh tra, quyết định xử lý sau thanh tra”. Chủ nhiệm: ThS. Lê Đức Trung/2014. - Đề tài cấp bộ: “Cơ sở khoa học quy định hoạt động giám sát hành chính cho cơ quan Thanh tra Chính phủ”. Chủ nhiệm: ThS. Trần Văn Long/2015. - Một số chuyên đề nghiên cứu về thanh tra công vụ đã được tổng hợp, đăng tải trên trang điện tử hệ thống cơ sở dữ liệu khoa học hành chính – luật, học viện Hành chính quốc gia. Ví dụ như “Vấn đề về thanh tra công vụ” của Vũ Thanh Hương; chuyên đề “Thanh tra công vụ nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước”… Trong số các công trình nghiên cứu trên đây, một số đề tài đã làm rõ những vấn đề cơ bản về thanh tra hành chính. Ví dụ, đề tài khoa học cấp Bộ Nhà nước “Cơ sở khoa học quy định hoạt động giám sát hành chính cho cơ 5
quan Thanh tra Chính phủ”, mục tiêu nghiên cứu đề tài là nhằm đề xuất phương hướng, giải pháp, kiến nghị cụ thể hoàn thiện pháp luật và thực hiện chức năng giám sát hành chính cho cơ quan Thanh tra Chính phủ. Việc nghiên cứu đề tài đặt ra trong bối cảnh Hiến pháp năm 2013 đặt ra nhiệm vụ cho ngành Thanh tra cần thực hiện có hiệu quả hơn các chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần kiểm soát quyền lực nhà nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Việc xây dựng Chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 cũng đang đặt ra nhiệm vụ cần nghiên cứu, đánh giá toàn diện vị trí, vai trò, chức năng của các cơ quan thanh tra nhà nước và nghiên cứu, đổi mới phương thức hoạt động của các cơ quan thanh tra, trong đó có định hướng cơ quan thanh tra theo cấp hành chính chuyển sang thực hiện chức năng giám sát, đánh giá hành chính. Các đề tài, chuyên đề, bài viết nghiên cứu trên đây mới chỉ đề cập bước đầu đến vấn đề thanh tra hành chính. Một số đề tài, bài viết khác đề cập đến vấn đề thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước nói chung. Nhìn chung, chưa có công trình nào nghiên cứu riêng về hiệu quả thanh tra hành chính ở một huyện nhỏ lẻ như huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình để từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính. Ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, trên báo Quảng Bình, bản tin tư pháp Quảng Bình, Đài phát thanh truyền hình Quảng Bình có đăng một số chuyên đề về công tác thanh tra, công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm... Có thể nói các tài liệu viết về công tác thanh tra tương đối đa dạng, phong phú, nhưng chưa có công trình nào đề cập toàn diện, sâu sắc đến công tác thanh tra hành chính ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 6
3. Mục tiêu và nhiệm vụ của luận văn: 3.1. Mục tiêu: Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần làm rõ những vấn đề cơ bản nhất về lý luận và thực tiễn hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ năm 2011 đến 2016, từ đó đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ: Đề tài có nhiệm vụ sau: - Đưa ra được khái niệm, quan điểm, mục đích, nguyên tắc hoạt động thanh tra hành chính; vị trí, vai trò của hoạt động thanh tra hành chính, các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh tra hành chính. - Đánh giá được thực trạng hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa trong thời gian qua, những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó. - Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Các đoàn thanh tra của Thanh tra huyện Minh Hóa, các đoàn thanh tra liên ngành của Ủy ban nhân dân huyện Minh Hóa - Công tác thanh tra hành chính. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Không gian nghiên cứu: Đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, như: xây dựng cơ bản, đầu tư, thương mại, tài chính, văn hóa, xã hội..; trách nhiệm của Thủ trưởng, giải quyết khiếu nại, tố 7
cáo và phòng, chống tham nhũng. Vì vậy, Đề tài đi sâu nghiên cứu tổng kết thực tiễn các yếu tố tác động đến công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện như: Về thể chế, tổ chức bộ máy, kết quả thanh tra của Thanh tra huyện Minh Hóa, Đoàn thanh tra liên ngành - Ủy ban nhân dân huyện Minh Hóa. - Thời kỳ nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu từ khi thực hiện Luật Thanh tra năm 2010 cho đến nay. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp luận nghiên cứu đề tài là phép duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Việc nghiên cứu những nội dung cụ thể của đề tài được sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội nói chung như phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, phương pháp hệ thống, phương pháp lịch sử cụ thể… 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn: Việc hoàn thành đề tài nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm nâng cao hiệu quả công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực; góp phần nâng cao ý thức chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước của các đối tượng thanh tra; hạn chế tiêu cực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Đồng thời, đề tài góp phần nâng cao nhận thức, năng lực, trình độ cho thanh tra viên, cán bộ làm công tác thanh tra và là cẩm nang cho các tổ chức thanh tra trong và ngoài huyện áp dụng trong khi thực hiện nhiệm vụ thanh tra hành chính. 8
7. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm các chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp luật về công tác thanh tra hành chính. Chương 2: Thực trạng hiệu quả hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2011 – 2016. Chương 3: Định hướng và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn hiện nay. 9
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TRA HÀNH CHÍNH 1.1. Khái quát lý luận về công tác thanh tra hành chính 1.1.1. Khái niệm thanh tra Thuật ngữ Thanh tra xuất phát từ nguồn gốc Latinh (Inspectare) có nghĩa là "nhìn vào bên trong", chỉ một sự xem xét từ bên ngoài đối với hoạt động của một số đối tượng nhất định. Theo nghĩa của danh từ “inspectorate” trong Từ điển Anh - Việt "thanh tra" lại có nghĩa là một cơ quan, tổ chức, bộ phận thanh tra, ví dụ như: Ban thanh tra, cơ quan thanh tra… Từ điển Luật học (tiếng Đức) giải thích "thanh tra là sự tác động của chủ thể đến đối tượng đã và đang thực hiện thẩm quyền được giao nhằm đạt được mục đích nhất định - sự tác động có tính trực thuộc". Theo Từ điển Tiếng việt “Thanh tra là kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp”, [32, trang 838]. Từ những nghĩa như vậy, thanh tra với nghĩa là danh từ chung được hiểu là một thực thể pháp lý, một thiết chế nhà nước về thanh tra để chỉ cơ quan, tổ chức thanh tra hoặc bộ phận, lĩnh vực thanh tra nhất định. Đồng thời, thanh tra với nghĩa là một động từ còn để chỉ hoạt động kiểm tra, kiểm soát của cơ quan, tổ chức, người được giao nhiệm vụ, quyền hạn nhằm: "xem xét và phát hiện, ngăn chặn với những gì trái với quy định " [33] của các tổ chức, cá nhân là đối tượng của thanh tra. 1.1.1.1. Thanh tra nhà nước: Khái niệm thanh tra được định nghĩa trong Luật Thanh tra năm 2004 dưới khái niệm thanh tra nhà nước. Luật Thanh tra năm 2010 kế thừa định 10
nghĩa này, nêu tại khoản 1, Điều 3, như sau: “Thanh tra nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh tra nhà nước bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.” Từ khái niệm nêu trên, có thể khái quát thanh tra nhà nước với hai nghĩa như sau: Một là, thanh tra nhà nước với tư cách là một thực thể pháp lý, một thiết chế nhà nước về thanh tra, hay nói cách khác là các cơ quan, tổ chức thực hiện chức năng thanh tra. Theo Luật Thanh tra năm 2010, thiết chế thanh tra thuộc khối cơ quan hành pháp và bao gồm: Hệ thống các cơ quan thanh tra nhà nước và cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, cụ thể : - Cơ quan thanh tra nhà nước, bao gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ (gọi chung là Thanh tra bộ); Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là Thanh tra tỉnh); Thanh tra sở; Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là Thanh tra huyện); - Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành được giao cho các tổng cục, cục thuộc Bộ và Chi cục thuộc Sở do Chính phủ quy định. Hai là, thanh tra nhà nước là khái niệm để chỉ hoạt động thanh tra của các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, đó là một chức năng thiết yếu của quản lý nhà nước. Xuất phát từ quan niệm coi thanh tra là chức năng thiết yếu của Nhà nước, hoạt động này bao gồm: Hoạt động thanh tra hành chính (hướng vào bản thân bộ máy quản lý) và hoạt động thanh tra chuyên ngành (hướng vào xã hội, các đối tượng quản lý). 1.1.1.2. Thanh tra hành chính: 11