Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Hoàn thiện việc quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: Elysale Elysale | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

58
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới; Thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2010 – 2019; Định hướng, giải pháp, kiến nghị nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Hoàn thiện việc quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng

BỘ NỘI VỤ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI TRẦN VĂN HẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỨC TRỌNG, TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8340403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HÀ VĂN HÒA TP Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu, kết quả trình bày, nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực, là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, không sao chép của một cá nhân nào./. Lâm Đồng, ngày 15 tháng 8 năm 2020 Học viên Trần Văn Hải
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn này tôi đã nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ, hướng dẫn của các thầy cô tại Trường Đại học Nội vụ, đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới giáo viên trực tiếp hướng dẫn, đồng hành cùng tôi, giúp tôi hoàn thành Luận văn là TS. Hà Văn Hòa – Khoa hành chính học – Trường Đại học Nội vụ Hà Nội. Đồng thời, tôi xin gửi lời cảm ơn đến Huyện ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân huyện Đức Trọng; Đảng ủy, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện; Ban chỉ đạo và Văn phòng điều phối chương trình xây dựng nông thôn mới các huyện Đơn Dương, Di Linh đã nhiệt tình, tạo điều kiện, cung cấp tài liệu liên quan để tôi tham khảo, thu thập thông tin phục vụ cho việc nghiên cứu để hoàn thành Luận văn. Tôi xin cam đoan số liệu, kết quả trình bày, nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực, là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, không sao chép của một cá nhân nào./. Lâm Đồng, ngày 15 tháng 8 năm 2020 Học viên Trần Văn Hải
DANH MỤC VIẾT TẮT BCĐ: Ban chỉ đạo BCH: Ban chấp hành CNH-HĐH: Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa DTTS: Dân tộc thiểu số HĐND: Hội đồng nhân dân MTTQ: Mặt trận tổ quốc NQ: Nghị quyết NTM: Nông thôn mới MTQG: Mục tiêu quốc gia QLNN: Quản lý nhà nước THPT: Trung học phổ thông TW: Trung ương UBND: Ủy ban nhân dân
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN THẠC SĨ Học viên: TRẦN VĂN HẢI Mã số HV: 1802QLCB009 Tên đề tài: Hoàn thiện việc quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng. Chuyên ngành: Quản lý công; Mã ngành đào tạo: 8340403 Ngày bảo vệ luận văn: 20/12/2020 Kết quả bảo vệ luận văn: Đạt Nội dung chỉnh sửa, bổ sung: TT Yêu cầu chỉnh sửa Nội dung đã chỉnh sửa Phần, mục, số trang Đã bổ sung 4 công trình Phần mở đầu, mục 2, Bổ sung các công trình nghiên nghiên cứu của 4 tác giả 1 bổ sung từ trang 4 đến cứu có liên quan đến đề tài từ cấp địa phương đến trang 5 cấp nhà nước Đã bổ sung thêm Bổ sung thêm phương pháp Phẩn mở đầu, mục 5, 2 phương pháp điều tra xã nghiên cứu bổ sung tại trang 7. hội học Đã bổ sung thêm phần Bổ sung trích dẫn các tài liệu Chương 1, mục 1.1. 3 khái niệm về nông thôn tham khảo trang 8, trang 9 mới, quản lý nhà nước Đã sắp xếp lại các mục, Sắp xếp, thay đổi một số nội thay đổi từ ngữ tại một Chương 2, trang 32 4 dung tại Chương 2 số mục, tiểu mục cho đến trang 43 logic Đã bổ sung, sửa đổi một Bổ sung thêm nội dung một số Chương 3, mục 3.2.1, 5 số nội dung về các giải giải pháp để cụ thể hơn 3.2.4, 3.2.5 pháp để cụ thể hơn.
Thay thế từ “đối với Quản lý nhà nước” bằng từ “về quản lý nhà 6 Đã sửa đổi theo yêu cầu Toàn bộ Luận văn nước” trong tên đề tại của toàn bộ Luận văn Đưa Mục lục về cuối cùng của 7 Đã sửa đổi theo yêu cầu Luận văn Lâm Đồng, ngày 20 tháng 01 năm 2021 XÁC NHẬN CỦA HỌC VIÊN NGƯỜI HƯỚNG DẪN T.S Hà Văn Hòa Trần Văn Hải XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA ỦY VIÊN THƯ KÝ CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG
1 A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và an ninh quốc phòng. Với mục tiêu toàn diện: xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn từng bước hiện đại; xây dựng cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xây dựng nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; bảo vệ môi trường sinh thái; giữ vững an ninh - trật tự; tăng cường vai trò của hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân do Chính phủ Việt Nam xây dựng và triển khai trên phạm vi nông thôn toàn quốc, theo Nghị quyết số 26-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 7 khóa X, ngày 05/8/2008, về “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”. Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng và là cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ một cách toàn diện; có nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Nước ta đang phấn đấu trở thành nước công nghiệp, một nước công nghiệp không thể để nông nghiệp, nông thôn lạc hậu, nông dân nghèo khó, vì vậy, phải tiến hành xây dựng xã nông thôn mới trên phạm vi cả nước. Lâm Đồng là tỉnh duy nhất của Tây Nguyên có huyện Đơn Dương đạt chuẩn nông thôn mới và đang cùng 4 huyện trong cả nước thực hiện đề án huyện nông thôn mới kiểu mẫu về nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo hướng thông minh. Hai thành phố Đà Lạt và Bảo Lộc đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Điều đáng nói là kết quả thực hiện các mục tiêu chương trình nông thôn mới tại Lâm Đồng đều vượt trội so với khu vực và bình quân chung cả nước trên cả 3 khía cạnh: Tỷ lệ số xã đạt chuẩn, số tiêu
2 chí bình quân và tỷ lệ xã dưới 10 tiêu chí. Lâm Đồng hiện không còn xã dưới 10 tiêu chí. Huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng có 15 đơn vị hành chính gồm 14 xã và 01 thị trấn với 117 thôn và 35 tổ dân phố. Tổng diện tích tự nhiên toàn huyện là 90.362,1 ha. Dân số toàn huyện 187.324 người, với số hộ 49.643 hộ. Mật độ dân số: 207 người/km2 Số liệu theo niêm giám thống kê huyện Đức Tr ng năm 2019). Toàn huyện có trên 24 dân tộc anh em cùng sinh sống đồng bào dân tộc Tây Nguyên chiếm trên 30% dân số chủ yếu là người Chu Ru và Cơ Ho) tạo nên nét đa dạng về sắc thái văn hóa đặc biệt là văn hóa Tây Nguyên như cồng chiêng, dệt thổ cẩm, các lễ hội… có tiềm năng khai thác du lịch địa phương. Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn như giao thông, điện, đường, trường h c, trạm y tế, nước sinh hoạt, bảo vệ môi trường và cải tạo cảnh quan nông thôn được huyện Đức Tr ng quan tâm, ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện góp phần thay đổi đáng kể diện mạo nông thôn, cơ bản đáp ứng được nhu cầu phát triển sản xuất và đời sống của người dân. Kết quả xây dựng nông thôn mới tuy đã có những chuyển biến tích cực nhưng việc triển khai thực hiện có lúc còn thiếu chiều sâu, thiếu toàn diện, mới chỉ tạo được điểm sáng ở một số nơi; tính lan tỏa, nhân rộng các mô hình điển hình chưa nhiều; một số địa phương chưa phát huy hết lợi thế về nguồn lực đất đai, tài nguyên, các giá trị văn hóa truyền thống để khai thác, hỗ trợ cho xây dựng nông thôn mới; thu nhập người dân nông thôn tăng chậm, chưa bền vững… Vì vậy, trong thời gian tới, huyện Đức Tr ng tiếp tục quán triệt quan điểm “nông nghiệp, nông dân, nông thôn là chiến lược; nông thôn mới là căn bản; tái cơ cấu ngành nông nghiệp là then chốt; người nông dân là chủ thể”; phát triển nông thôn toàn diện và bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn tiệm cận với người dân khu vực đô thị. Là một cán bộ đang công tác tại huyện Đức Tr ng, là thành viên của văn phòng điều phối xây dựng nông thôn mới cấp huyện, qua thực tiễn nghiên
3 cứu, tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng trong giai đoạn 2010 – 2019 tôi nhận thấy vấn đề cấp thiết phải nghiên cứu đề tài: “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng” để tìm ra giải pháp để thực hiện có hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện giai đoạn 2020- 2025. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Luận văn Thạc sĩ Quản lý công của tác giả Nguyễn Hồng Văn năm 2013 với đề tài: “Những giải pháp quản lý nhà nước nhằm phát triển kinh tế nông thôn trong quá trình xây dựng nông thôn mới”. Với mục đích đưa ra những giải pháp về quản lý nhà nước để phát triển kinh tế nông thôn nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn ở Việt Nam. Đề tài nghiên cứu này, tác giả đã chỉ ra được những vấn đề còn tồn tại trong phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội, làm cơ sở đưa ra các giải pháp về quản lý nhà nước nhằm phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Khóa luận tốt nghiệp Đại h c Hành chính năm 2014 của Nguyễn Thị Thùy Linh với đề tài: “Thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại tỉnh Ninh Bình”. Tác giả đã trình bày ngắn g n những vấn đề về lý luận xây dựng nông thôn mới, đưa ra một số kinh nghiệm xây dựng NTM tại một số tỉnh. Từ những lý luận chung về xây dựng NTM cũng như thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng NTM tại Ninh Bình, tác giả đã nêu được các giải pháp chính nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về xây dựng NTM tại tỉnh Ninh Bình nói riêng và đóng góp một phần vào việc quản lý nhà nước về xây dựng NTM ở nước ta hiện nay nói chung. Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế của tác giả Vương Đình Thắng năm 2015 với đề tài: “Xây dựng nông thôn mới ở huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang”, tác giả phân tích làm rõ được những khó khăn, thách thức ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành mục tiêu chương trình xây dựng nông thôn mới theo đúng lộ trình ở một huyện nghèo vùng núi phía Bắc, từ đó có những giải pháp thúc đẩy phù hợp.
4 Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công của tác giả Nguyễn Hồ Anh Thư năm 2017 với đề tài: “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông” đã làm rõ được thực trạng và những điểm còn hạn chế trong quá trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương, từ đó đưa ra một số giải pháp chủ yếu về quản lý nhà nước trong quá trình hoàn thành mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông. Luận án Tiến sỹ năm 2019 của tác giả Nguyễn Tiến Toàn chuyên ngành Chính trị h c với đề tài: “Vai trò của hệ thống chính trị cấp cơ sở trong quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay”, tác giả đánh giá thực trạng vai trò của tổ chức cơ sở Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống chính trị cấp cơ sở thực hiện thắng lợi các mục tiêu xây dựng nông thôn mới, chỉ ra rào cản lớn nhất ảnh hưởng tới kết quả của chương trình xây dựng nông thôn mới là năng lực của đội ngũ cán bộ cấp xã, từ đó đưa ra các giải pháp để tập trung nâng cao năng lực, ý thức trách nhiệm, vai trò của đội ngũ cán bộ cấp xã đáp ứng được yêu cầu, mục tiêu của quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đề tài nghiên cứu cấp Bộ: “Thực trạng xây dựng nông thôn mới và những vấn đề đặt ra đối với quản lý nhà nước” năm 2013 của TS. Hoàng Sỹ Kim. Đề tài đã đi sâu vào nghiên cứu, phân tích và làm rõ thực trạng của quá trình xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam từ năm 2009 đến nay, tìm ra được những vấn đề cần phải giải quyết đối với quản lý nhà nước về nông thôn mới, đồng thời đưa ra các nhóm giải pháp cụ thể nhằm giải quyết các vấn đề đặt ra. Những công trình nghiên cứu nói trên đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn trong xây dựng và phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân một cách khá rõ nét. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào nghiên cứu thực trạng và những tồn tại trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Sóc Sơn, thành phố Hà Nội. Đề tài cấp nhà nước: “Vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam trong quá trình phát triển đất nước” năm 2010 do PGS.TS Nguyễn Danh
5 Sơn làm chủ nhiệm đã tập trung làm rõ vị trí, vai trò của nông nghiệp, nông thôn trong đời sống chính trị, đời sống kinh tế, đời sống xã hội, đời sống văn hóa khi đất nước đang bước vào một giai đoạn phát triển mới cao về chất, chuyển mạnh từ một xã hội nông nghiệp, nông dân sang một xã hội công nghiệp hiện đại gắn chặt với phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đồng thời làm rõ mục tiêu, con đường phát triển nông thôn toàn diện, hài hòa theo hướng hiện đại, giải quyết mối quan hệ giữa nông nghiệp và công nghiệp, thành thị và nông thôn ở nước ta hiện nay. Những công trình nghiên cứu nêu trên đã tập trung phân tích những vấn đề về lý luận và đánh giá được tình hình, thực trạng, những khó khăn, thách thức trong vấn đề xây dựng nông thôn mới ở một số địa phương trên cả nước nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu về thực trạng và các giải pháp để tăng cường vai trò quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu về quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trong đó tập trung vào các nội dung như: Nội dung, cơ chế chính sách, công tác chỉ đạo, điều hành, các nguồn lực… trên địa bàn Huyện. - Phạm vi về không gian: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng. - Phạm vi về thời gian: Đề tài nghiên cứu quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Huyện trong giai đoạn 2010 – 2019. 4. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục tiêu nghiên cứu: Hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng. - Nhiệm vụ nghiên cứu:
6 + Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới. + Khảo sát, phân tích, đánh giá khái quát thực trạng, kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng. + Đưa ra một số giải pháp, kiến nghị và đề xuất góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử để nghiên cứu, trên cơ sở vận dụng những quan điểm của Đảng và Nhà nước về chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. - Phương pháp cụ thể: + Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh: Nghiên cứu các đề tài, luận văn đã thực hiện liên quan đến vấn đề xây dựng nông thôn mới; các báo cáo đánh giá quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng để phân tích, tổng hợp số liệu; các tài liệu, tạp chí nhà nước, sách báo, các webside viết về vấn đề xây dựng nông thôn mới để tham khảo, so sánh kết quả, khó khăn, thách thức giữa các vùng trên cả nước trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới. + Phương pháp quan sát: Quan sát trực tiếp địa bàn tại huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng nhằm thu thập thông tin cần thiết, đánh giá hiện trạng so với báo cáo của cấp có thẩm quyền về kết quả đạt được sau khi triển khai mô hình xây dựng nông thôn mới. + Phương pháp điều tra xã hội h c: phác thảo một số phiếu điều tra để khảo sát, lấy ý kiến người dân để đánh giá hiệu quả, tác động của chương trình. 6. Đóng góp của luận văn
7 - Khái quát hóa lý luận, thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng qua đó góp phần nâng cao và hoàn thiện các vấn đề lý luận trong quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới - Góp phần làm sáng rõ và khái quát hóa các nội dung quản lý nhà nước cơ bản trong xây dựng nông thôn mới hiện nay mà nhiều đơn vị cấp huyện đang gặp phải. - Đưa ra một vài hướng tiếp cận về lý luận, về mô hình xây dựng nông thôn mới, đồng thời đề xuất một số kiến nghị và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Huyện. 7. Kết cấu của luận văn Để đạt được mục đích trên, ngoài phần mở đầu, phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2010 – 2019. Chương 3: Định hướng, giải pháp, kiến nghị nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Đức Tr ng, tỉnh Lâm Đồng. B. PHẦN NỘI DUNG CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
8 1.1. Các khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới 1.1.1. Một số khái niệm quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới 1.1.1.1. Khái niệm về nông thôn mới Theo Nghị quyết 26/NQ-TW ngày 05/08/2008 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn nêu rõ: “Nông thôn mới là nông thôn mà ở đó đời sống vật chất, văn hoá, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao, giảm dần sự cách biệt giữa nông thôn và thành thị. Nông dân được đào tạo, tiếp thu các tiến bộ kỹ thuật tiên tiến, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đóng vai trò làm chủ NTM”. Nông thôn mới có kinh tế phát triển toàn diện, bền vững, cơ sở hạ tầng được xây dựng đồng bộ, hiện đại, phát triển theo quy hoạch, gắn kết hợp lý giữa nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ và đô thị. Nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, môi trường đảm bảo, giữ vững an ninh chính trị và trật tự xã hội. Như vậy mô hình NTM là tổng thể những đặc điểm, cấu trúc tạo thành một kiểu tổ chức nông thôn theo tiêu chí mới, đáp ứng yêu cầu đặt ra cho nông thôn trong điều kiện hiện nay, là kiểu nông thôn được xây dựng khác biệt hẳn so với mô hình truyền thống ở tính tiên tiến về m i mặt: sản xuất nông nghiệp của NTM phải bao gồm cơ cấu các ngành nghề mới với các điều kiện sản xuất nông nghiệp hiện đại hơn, việc ứng dụng khoa h c, kỹ thuật tiên tiến phải được phổ biến rộng rãi, quy mô lớn, hiệu quả kinh tế cao, thu nhập của người dân ổn định, hạ tầng và các điều kiện sống hiện đại… Như vậy, nông thôn mới là khu vực nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an
9 ninh trật tự được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao….theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 1.1.1.2. Khái niệm Quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới Quản lý nhà nước là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật nhà nước để điều chỉnh các hành vi của con người trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm thỏa mãn nhu cầu hợp pháp của con người, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội (Theo Tài liệu bồi dưỡng ngạch chuyên viên năm 2018 của Bộ Nội vụ ban hành kèm theo Quyết định 2721/QĐ-BNV ngày 28/12/2018). QLNN là hoạt động không thể thiếu của bất kỳ quốc gia nào, với tình hình kinh tế - chính trị nhiều biến động như hiện nay, hoạt động này càng được chú tr ng hơn, mang tính quyết định trong việc thực hiện thành công các kế hoạch phát triển của cả đất nước. Quản lý hành chính nhà nước là hoạt động thực thi quyền hành pháp nhằm tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi của công dân do các cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước từ Trung ương đến cơ sở thực hiện để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, duy trì trật tự an ninh, thỏa mãn nhu cầu hàng ngày của nhân dân. QLNN về xây dựng nông thôn mới là việc nhà nước thực hiện vai trò của mình thông qua việc hoạch định chiến lược, ban hành kế hoạch, triển khai thực hiện các chương trình, dự án tác động trực tiếp tới sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực nông thôn, làm cho nông thôn phát triển toàn diện và đồng bộ theo các tiêu chí chung đã được ban hành. Hay có thể nói QLNN về xây dựng NTM là việc cơ quan QLNN sử dụng công cụ luật pháp), bộ máy của mình để tác động đến quá trình triển khai, thực hiện mục tiêu, nội dung của Chương trình xây dựng NTM nhằm đem lại đời sống ấm no hạnh phúc cho người dân ở khu vực nông thôn, góp phần hạn chế và giảm bớt khoảng cách giữa đô thị và nông thôn ở nước ta.
10 1.1.2. Chủ thể quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới Chủ thể quản lý nhà nước trong quá trình xây dựng NTM chính là các cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương và đội ngũ cán bộ, công chức làm việc ở các cơ quan đó. Cơ quan hành chính nhà nước chia làm 4 cấp hành chính: cấp Trung ương là Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ; cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã là Uỷ ban nhân dân và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp đó. Các cơ quan hành chính Nhà nước ban hành các Quyết định, chương trình mục tiêu, chiến lược xây dựng nông thôn mới nhằm quản lý phát triển nền kinh tế, thực hiện các chính sách xã hội, các hoạt động văn hóa, giáo dục, khoa h c, công nghệ, y tế, thể dục, thể thao … để xây dựng, phát triển đất nước trong quá trình hội nhập. 1.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới 1.2.1. Công tác chỉ đạo, triển khai các nội dung hoạt động quản lý nhà nƣớc về xây dựng nông thôn mới Nhiệm vụ xây dựng NTM là một trong những nhiệm vụ quan tr ng theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Vì vậy, cần triển khai chỉ đạo thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM một cách khoa h c, đồng bộ trên toàn quốc, trong đó có lựa ch n một số địa bàn tiêu biểu để tiến hành đầu tư thí điểm nâng cao để đánh giá hiệu quả chương trình. Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới đảm bảo theo 06 nguyên tắc và phải đạt được các mục tiêu sau: Một là: Các nội dung, hoạt động của Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM phải hướng tới mục tiêu thực hiện 19 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về NTM ban hành tại Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16 tháng 4 năm 2009 của Thủ tướng Chính phủ sau đây g i là Bộ tiêu chí quốc gia NTM).
11 Hai là: Phát huy vai trò chủ thể của cộng đồng dân cư địa phương là chính, Nhà nước đóng vai trò định hướng, ban hành các tiêu chí, quy chuẩn, chính sách, cơ chế hỗ trợ, đào tạo cán bộ và hướng dẫn thực hiện. Các hoạt động cụ thể do chính cộng đồng người dân ở thôn, xã bàn bạc dân chủ để quyết định và tổ chức thực hiện. Ba là: Kế thừa và lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình hỗ trợ có mục tiêu, các chương trình, dự án khác đang triển khai trên địa bàn nông thôn. Bốn là: Thực hiện Chương trình xây dựng NTM phải gắn với kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội của địa phương, có quy hoạch và cơ chế đảm bảo thực hiện các quy hoạch xây dựng NTM đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Năm là: Công khai, minh bạch về quản lý, sử dụng các nguồn lực; tăng cường phân cấp, trao quyền cho cấp xã quản lý và tổ chức thực hiện các công trình, dự án của Chương trình xây dựng NTM; phát huy vai trò làm chủ của người dân và cộng đồng, thực hiện dân chủ cơ sở trong quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và giám sát, đánh giá. Sáu là: Xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội; cấp uỷ đảng, chính quyền đóng vai trò chỉ đạo, điều hành quá trình xây dựng quy hoạch, đề án, kế hoạch và tổ chức thực hiện. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị, xã hội vận động m i tầng lớp nhân dân phát huy vai trò chủ thể trong xây dựng nông thôn mới. 1.2.2. Tổ chức, hoạt động bộ máy quản lý nhà nƣớc thực hiện Chƣơng trình Căn cứ Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04 tháng 6 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020, ngày 01/7/2010 Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 1013/QĐ-TTg về Thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 g i tắt là Ban Chỉ đạo Trung ương), gồm: 01 Trưởng ban, 03
12 phó trưởng ban và 20 ủy viên gồm đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành cấp Trung ương. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan thường trực của Chương trình. Trên cơ sở đó, cấp tỉnh, huyện, xã đều phải thành lập BCĐ và văn phòng điều phối của từng cấp để triển khai thực hiện chương trình NTM tại từng địa phương, đảm bảo cho bộ máy tổ chức hoạt động khoa h c, thống nhất, hiệu quả. Mỗi cấp, ngành phải xác định được nhiệm vụ của mình để xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện, đạt được các tiêu chí theo quy định trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Trách nhiệm của UBND cấp huyện trong tổ chức thực hiện chương trình xây dựng NTM: - Thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM; Ban hành Quy chế hoạt động và phân công trách nhiệm cụ thể đối với các thành viên của BCĐ; Thành lập Văn phòng điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2010 – 2020; - Xây dựng và ban hành Kế hoạch, chương trình, hướng dẫn tổ chức triển khai Chương trình trên địa bàn huyện; - Chỉ đạo rà soát và điều phối kế hoạch xây dựng NTM các xã trên địa bàn để phù hợp với Kế hoạch xây dựng NTM của huyện; - Chỉ đạo và phân công các phòng, ban cấp huyện trực tiếp hỗ trợ các xã để triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM; - Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các phòng, ban ngành với các cơ quan của Đảng, MTTQ và các đoàn thể nhân dân nhằm huy động cả hệ thống chính trị vào thực hiện nhiệm vụ xây dựng NTM. Đồng thời tranh thủ sự giúp đỡ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Theo Quyết định số 1920/QĐ-TTg ngày 05/10/2016 của Thủ tướng chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy và biên chế của Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM thì Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
13 NTM cấp huyện do Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc Phòng Kinh tế hạ tầng làm cơ quan thường trực, thực hiện chức năng giúp BCĐ thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia cấp huyện g i tắt là Ban Chỉ đạo huyện) quản lý và tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn. Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cấp huyện có nhiệm vụ, quyền hạn như sau: - Giúp BCĐ huyện xây dựng kế hoạch, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát đánh giá đồng bộ, toàn diện Chương trình trên địa bàn huyện; - Theo dõi, tổng hợp, báo cáo tình hình về thực hiện Chương trình trên địa bàn huyện; - Chuẩn bị nội dung, chương trình cho các cuộc h p, hội nghị, hội thảo của BCĐ huyện và các báo cáo theo yêu cầu của Trưởng BCĐ; - Bố trí cán bộ chuyên trách theo dõi, tổng hợp, giám sát, đánh giá tình hình thực hiện Chương trình; - Thực hiện công tác thông tin, truyền thông về xây dựng NTM trên địa bàn huyện; - Tham mưu, giúp BCĐ cấp huyện trong việc đôn đốc các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc phạm vi quản lý trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao; - Thực hiện các nhiệm vụ khác do Chủ tịch UBND huyện quy định. Cơ cấu tổ chức của Văn phòng nông thôn mới cấp huyện gồm: Chánh Văn phòng và 01 phó Chánh Văn phòng. Chánh Văn phòng do phó Chủ tịch UBND huyện kiêm nhiệm, Phó chánh Văn phòng do Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc Phòng Kinh tế - Hạ tầng) kiêm nhiệm; Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoặc Phòng Kinh tế - Hạ tầng) bố trí một số công chức chuyên trách trong tổng biên chế được giao; Các công chức cấp phòng của các phòng, ban liên quan cử đến, làm việc theo chế độ kiêm nhiệm.
14 1.2.3. Công tác xây dựng, ban hành các quy hoạch xây dựng nông thôn mới Theo Nghị quyết 26-NQ/TW, công tác quy hoạch xây dựng NTM là công việc mang tính tiền đề, có tầm quan tr ng trước mắt cũng như lâu dài đối với việc xây dựng NTM. Đây là nội dung giúp hoạch định phát triển các không gian trên địa bàn xã một cách toàn diện, đáp ứng tốt các yêu cầu của Đảng và Chính phủ về xây dựng tam nông: “Nông nghiệp, nông dân, nông thôn”, đặc biệt là việc xây dựng nông nghiệp, nông thôn. Nội dung của công tác lập quy hoạch xây dựng NTM liên quan chủ yếu đến quy hoạch xây dựng, quy hoạch sản xuất và quy hoạch sử dụng đất. Trong giai đoạn trước mắt công tác quy hoạch là cơ sở cho việc lập các Đề án xây dựng NTM theo 19 tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM do Chính phủ ban hành. Việc lập quy hoạch cho NTM là việc làm cấp thiết của Chương trình xây dựng NTM, quy hoạch xây dựng 19 tiêu chí NTM cho thấy bước đi đúng đắn có tầm nhìn của Đảng và Nhà nước ta. Bởi có lập được quy hoạch tốt thì các bước triển khai xây dựng trên địa bàn các huyện thị mới có thể đẩy mạnh được kinh tế - xã hội. Ngay sau khi có chủ trương lập quy hoạch xây dựng NTM, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư 09/2010/TT-BXD ngày 04/8/2010 quy định việc lập nhiệm vụ, đồ án quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng xã NTM. Qua thực tế triển khai, việc đòi hỏi hợp nhất 3 loại hình quy hoạch quy hoạch xây dựng, quy hoạch sản xuất và quy hoạch sử dụng đất) trong 1 đồ án quy hoạch xây dựng xã NTM nhằm đảm bảo tính thống nhất, hiệu quả trong việc lập và quản lý quy hoạch trên địa bàn xã là hết sức cần thiết. Ngày 28/10/2011 Bộ Xây dựng ban hành Thông tư liên tịch số 13/2011/TTLT-BXD-BNNPTNT-BTN&MT quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng xã NTM nhằm đáp ứng yêu cầu này. Bộ Xây dựng cũng đã kịp thời đưa ra các quy định cụ thể về quy chuẩn, tiêu chuẩn phục vụ công tác lập quy hoạch cũng như xây dựng NTM, ngày 10/9/2009 Bộ đã ban hành Thông tư số 31/2009/TT-BXD về tiêu chuẩn quy