Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác thi đua, khen thưởng, đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thưởng của trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân trong thời gian qua; đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng của trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------ ----/---- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MINH TRANG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT – HẬU CẦN CÔNG AN NHÂN DÂN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MINH TRANG NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƢỞNG TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT – HẬU CẦN CÔNG AN NHÂN DÂN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. CAO MINH CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, dữ liệu nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Minh Trang
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến: Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các thầy, cô giáo Khoa sau đại học và các Phòng, Khoa của Học viện. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Cao Minh Công đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn thạc sỹ Quản lý công đúng thời gian quy định. Cảm ơn Ban Giám hiệu Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân và các Phòng, Khoa thuộc trƣờng đã quan tâm, giúp đỡ, cung cấp tài liệu, số liệu giúp tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Tuy bản thân đã có nhiều cố gắng, song luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Tôi kính mong nhận đƣợc sự đóng góp, những chỉ dẫn của các thầy, cô giáo và bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn! TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Minh Trang
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................... LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................... MỤC LỤC ........................................................................................................... MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ..................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 7 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 8 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu:........................................... 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. .................................................... 9 7. Kết cấu của luận văn: .................................................................................... 9 Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THI ĐUA, KHEN THƢỞNG .............. 10 1.1. Khái niệm thi đua, khen thƣởng ............................................................... 10 1.1.1. Khái niệm thi đua .................................................................................. 10 1.1.2. Khái niệm khen thưởng ......................................................................... 13 1.1.3. Mối quan hệ biện chứng giữa thi đua và khen thưởng ......................... 16 1.2. Nội dung cơ bản của Quản lý Nhà nƣớc đối với thi đua, khen thƣởng ... 18 1.2.1. Khái niệm .............................................................................................. 18 1.2.2 Nội dung quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ............................. 19 1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng.............................................................................................................. 28 1.4. Khái quát về hệ thống cơ quan quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng ..33 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.................................................................................. 42 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƢỞNG CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - HẬU CẦN CÔNG AN NHÂN DÂN .. 43 2.1. Giới thiệu về Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân .... 43 2.1.1. Chức năng, nhiệm vụ............................................................................. 43
2.1.2. Tổ chức bộ máy, cơ sở vật chất............................................................. 43 2.2. Thực trạng hƣớng dẫn, cụ thể hóa các văn bản quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân 44 2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân .......................................................................................................... 52 2.4 Thực trạng thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân...................................................................................................... 62 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 64 Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG TÁC THI ĐUA, KHEN THƢỞNG CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - HẬU CẦN CÔNG AN NHÂN DÂN ............................................................. 65 3.1 Định hƣớng phát triển của trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân trong thời gian tới ............................................................................ 65 3.2. Tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các chủ trƣơng, đƣờng lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nƣớc, các quy định của ngành Công an về công tác thi đua, khen thƣởng ...................................................... 68 3.3. Kiến nghị, đề xuất hoàn thiện việc xây dựng, ban hành văn bản quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân...................................................................................................... 70 3.4. Tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân .....81 3.5. Nâng cao chất lƣợng công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân ................................................................. 91 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3.................................................................................. 94 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 97
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi thi đua ái quốc nhằm động viên, khích lệ, tập trung sức mạnh toàn dân đoàn kết một lòng phát huy truyền thống yêu nƣớc, vƣợt mọi hy sinh gian khổ để thực hiện mục tiêu lớn của đất nƣớc trong bối cảnh gian khổ, ác liệt của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lƣợc. Các phong trào thi đua yêu nƣớc đã tạo đƣợc động lực cách mạng của quần chúng, phát huy đƣợc sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, vƣợt qua những khó khăn, thách thức, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định “Thi đua là yêu nƣớc, yêu nƣớc thì phải thi đua và những ngƣời thi đua là những ngƣời yêu nƣớc nhất” [31, tr.407] Công tác thi đua, khen thƣởng là một chủ trƣơng, chính sách lớn của Đảng và Nhà nƣớc đã đƣợc cụ thể hóa thành hệ thống luật pháp. Lĩnh vực thi đua, khen thƣởng cần đƣợc quản lý hiệu quả thì mới phát huy đƣợc vai trò, tác dụng trong thực tiễn cuộc sống. Nhận thức rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của thi đua, khen thƣởng, quản lý nhà nƣớc đối với thi đua, khen thƣởng thì mới có đƣợc sự thống nhất, tạo đƣợc sức mạnh để thi đua trở thành động lực thúc đẩy xã hội phát triển. Bởi nếu quản lý không chặt chẽ công tác thi đua rất dễ bị biến chất thành cạnh tranh, thậm chí là tha hóa dẫn đến hàng loạt các hành động tiêu cực nhƣ mua danh hiệu thi đua, hình thức khen thƣởng, chạy thủ tục, lạm dụng ngân sách khen thƣởng để tƣ lợi, tranh thủ lợi ích nhóm, bất bình đẳng với một số đối tƣợng khác, ... làm mất đi bản chất tốt đẹp của phong trào thi đua, thậm chí đƣa tới hiệu ứng ngƣợc, Nhà nƣớc cần can thiệp kịp thời để phòng ngừa, chấn chỉnh và xử lý các sai phạm đó, đề xuất biện pháp khắc phục những bất hợp lý của thi đua, khen thƣởng trong thực tiễn hoạt động. 1
Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân là cơ sở giáo dục đại học công lập, trực thuộc Bộ Công an, cùng với hệ thống các trƣờng trong lực lƣợng Công an nhân dân ngoài các phong trào thi đua chung của cả nƣớc, còn tổ chức tốt các phong trào thi đua riêng của lực lƣợng Công an nhân dân nhƣ phong trào thi đua "Vì an ninh tổ quốc", phong trào "Công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy", cuộc vận động "Xây dựng phong cách ngƣời Công an nhân dân bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ"... Thông qua các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều tấm gƣơng trong giảng dạy và học tập để phổ biến, nhân rộng, góp phần vào phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo của nhà trƣờng. Tuy nhiên, chất lƣợng phong trào thi đua còn chƣa đồng đều, công tác thi đua, khen thƣởng cũng còn nhiều vấn đề bất cập cần khắc phục nhƣ: vẫn còn tình trạng hình thức trong thi đua khen thƣởng, coi trọng công tác khen thƣởng mà chƣa tập trung nhiều cho phong trào thi đua, cho việc nhân rộng các điển hình tiên tiến, khen thƣởng đột xuất còn ít, chƣa kịp thời, khen lãnh đạo, chỉ huy nhiều, cán bộ, chiến sỹ ít... Bởi vậy, muốn nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng của trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân cần đánh giá đúng thực trạng công tác thi đua, khen thƣởng, quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân thời gian qua, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác này ở trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân trong thời gian tới, tạo động lực thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của trƣờng, cũng nhƣ của ngành là vấn đề rất cần thiết và cấp bách. Xuất phát từ những lý do trên, học viên chọn vấn đề "Nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân" làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công. 2
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 2.1 Những nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng Năm 2010, nội dung cuốn sách Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua, yêu nước trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật về thi đua, khen thưởng của Trƣơng Quốc Bảo đã góp phần làm phong phú cơ sở lý luận của việc vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nƣớc trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật về thi đua, khen thƣởng. Trong đó tác giả nhấn mạnh: “Các quy định pháp luật đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc xây dựng các phong trào thi đua, tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội, đồng thời làm cơ sở cho việc quản lý nhà nƣớc trong lĩnh vực thi đua, khen thƣởng” [3]. Đây là cuốn sách có cách tiếp cận mở khi phản ánh thực trạng vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về thi đua, yêu nƣớc trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật về thi đua, khen thƣởng. Năm 2013, Đề tài cấp nhà nƣớc Cơ sở lý luận và thực tiễn đổi mới thi đua, khen thưởng trong giai đoạn hiện nay, mã số 02/2010 của Trần Thị Hà, đã tập trung nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về thi đua, khen thƣởng, trên cơ sở đó đề xuất các quan điểm, phƣơng hƣớng, nhằm đổi mới hoạt động thi đua, khen thƣởng và quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng, trực tiếp góp phần kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật thi đua, khen thƣởng. Việc tiếp cận này đã mở ra cách nhìn đa chiều trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật về thi đua, khen thƣởng và đánh giá hiệu quả quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng. 2.2 Những nghiên cứu về thực trạng quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng Năm 2016, luận văn Thạc sỹ Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng đối với các trường cao đẳng trên địa bàn thành phố Hà Nội của Nguyễn Thu Hiền đã đề cập đến các nguồn lực cho quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen 3
thƣởng nhƣ nguồn lực về tài chính, nhấn mạnh nguồn lực về con ngƣời “là yếu tố quan trọng, giúp cho quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng ở nƣớc ta đạt hiệu quả cao” [23, tr.30]. Cùng với đó, tác giả cũng chỉ ra những vấn đề thực tiễn, những ƣu điểm, tồn tại, hạn chế của công tác này, để đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng trong các trƣờng cao đẳng nói riêng và ngành giáo dục nói chung. Báo cáo chuyên đề về công tác thi đua, khen thƣởng trong Công an nhân dân qua việc triển khai thực hiện Thông tƣ số 12/2019/TT-BCA ngày 29/5/2019 của Bộ Công an quy định công tác thi đua, khen thƣởng trong Công an nhân dân của Từ Thị Thu Hòa, Ủy viên Hội đồng thi đua, khen thƣởng Bộ Công an, Trƣởng phòng Thi đua, khen thƣởng, Cục Công tác Đảng và công tác chính trị, Bộ Công an đã nêu rõ thực trạng công tác thi đua, khen thƣởng của Bộ Công an nói chung và các học viện, trƣờng Công an nhân dân nói riêng trong những năm qua, qua đó đã giúp cho tác giả luận văn có cách nhìn rộng hơn và sát thực hơn về công tác thi đua, khen thƣởng trong Công an nhân dân và trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân. 2.3 Những nghiên cứu về các giải pháp đã đƣợc đề xuất nhằm tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng Năm 2012, trong Đề án đổi mới công tác Thi đua - khen thưởng trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Ban thi đua – khen thƣởng trung ƣơng trình Bộ Chính trị đã đề xuất các giải pháp đổi mới công tác thi đua, khen thƣởng trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh 04 nhóm giải pháp: Đổi mới về công tác lãnh đạo, chỉ đạo; Đổi mới nội dung, hình thức, phƣơng thức tổ chức các phong trào thi đua yêu nƣớc; Đổi mới chính sách, pháp luật và đổi mới tổ chức bộ máy làm công tác thi đua, khen thƣởng. Công trình đã đề ra các giải pháp rất hữu ích cho tác giả luận văn trong quá trình nghiên cứu. 4
Luận án Tiến sỹ Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chuyên trách công tác thi đua, khen thưởng ở nước ta giai đoạn hiện nay (2014) của Nguyễn Khắc Hà đã đƣa ra 06 nhóm giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý chuyên trách công tác thi đua, khen thƣởng những năm tiếp theo. Đây là tài liệu có giá trị để tác giả luận văn tham khảo đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc đối với việc tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật về thi đua, khen thƣởng trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo. Báo cáo chuyên đề về khen thƣởng thành tích đột xuất trong Công an nhân dân của Đỗ Thị Mỹ Ngọc, Phó trƣởng phòng Thi đua – Khen thƣởng, Cục Công tác Đảng và công tác chính trị, Bộ Công an năm 2019 đã nêu ra những giải pháp cụ thể để nâng cao chất lƣợng công tác khen thƣởng, nhất là khen thƣởng thành tích đột xuất trong Công an nhân dân đã giúp tác giả luận văn có cách nhìn khái quát hơn về giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác khen thƣởng trong Công an nhân dân. 2.4. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu trong luận văn Qua tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng của Trường Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân cho thấy, vấn đề này đƣợc nghiên cứu ở khía cạnh và mức độ sau: Thứ nhất, nhóm “Những nghiên cứu lý luận về quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng” đã đề cập các khái niệm thi đua, khen thƣởng, các đặc điểm, vai trò của thi đua, khen thƣởng; đã xác định tính đa dạng của các hình thức thi đua, khen thƣởng; pháp luật về thi đua, khen thƣởng; các hoạt động tổ chức công tác thi đua, khen thƣởng, v.v.. Bên cạnh đó, quản lý nhà nƣớc là một khái niệm “động”, đòi hỏi phải thích ứng với từng quốc gia trong từng giai đoạn phát triển. Cho nên, cũng đã có không ít công trình nghiên cứu về quản lý nhà nƣớc dƣới những góc độ chuyên ngành khác nhau, nhƣ Chính trị học, Chính 5
sách công, v.v.. Tuy nhiên, có thể nhận thấy, chƣa có các nghiên cứu từ nền tảng của khung lý thuyết đƣợc xây dựng bài bản, khoa học về quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng, nhất là đối với trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân. Vì vậy, với mong muốn tìm hiểu và hoàn thiện, tác giả luận văn tập trung nghiên cứu nội dung này. Thứ hai, nhóm “Những nghiên cứu về thực trạng quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng” cũng đã đƣợc nhiều tác giả phân tích, đánh giá trên nhiều phƣơng diện, nhƣ thực trạng pháp luật về thi đua, khen thƣởng, thực trạng việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý chuyên trách công tác thi đua, khen thƣởng, thực trạng công tác thi đua khen thƣởng ở một số ngành, địa phƣơng, đơn vị, v.v.. Song, bàn trực diện đến thực trạng quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân thì hiện nay chƣa có công trình nào, tác giả nào đề cập đến. Vì vậy, việc nghiên cứu vấn đề này là cần thiết và cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả công tác này đối với các trƣờng Công an nhân dân nói chung và Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân nói riêng. Thứ ba, nhóm “Những nghiên cứu về các giải pháp đã được đề xuất nhằm tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng”. Ở hƣớng nghiên cứu này, không ít công trình nghiên cứu của các tác giả đi trƣớc đã đề xuất đƣợc một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về công tác thi đua, khen thƣởng nói chung ở một số khía cạnh nội dung, một số địa phƣơng, một số ngành cụ thể. Tuy nhiên, các giải pháp cụ thể để nhằm tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân chƣa có tác giả nào đề cập tới. Do đó, việc nghiên cứu đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân hiện nay có ý nghĩa cấp thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn. 6
Trên cơ sở kế thừa thành quả trong những công trình nghiên cứu của các học giả đi trƣớc, luận văn tiếp tục triển khai nghiên cứu, làm rõ những vấn đề sau: Thứ nhất, luận văn nghiên cứu có hệ thống lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về thi đua, khen thƣởng; hệ thống hóa và phân tích các khái niệm cơ bản về thi đua, khen thƣởng, những vấn đề lý luận cơ bản về thi đua, khen thƣởng, quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng, các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng v.v..; Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng của Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân. Thứ ba, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng, nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng tại Trƣờng Đại học Kỹ thuật – Hậu cần Công an nhân dân. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Luận văn nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác thi đua, khen thƣởng, đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thƣởng của trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân trong thời gian qua; đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng của trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. 3.2. Nhiệm vụ của luận văn Xuất phát từ mục đích nhƣ trên, theo đó luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau đây: - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về thi đua, khen thƣởng. - Phân tích, đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thƣởng của trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. 7
- Đề xuất đƣợc giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng để nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng của Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là công tác thi đua, khen thƣởng và việc thực hiện công tác thi đua, khen thƣởng tại Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân + Thời gian: Từ năm 2015 đến năm 2019 + Nội dung: Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng tại Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân, trong đó tập trung phân tích và làm rõ thực trạng quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trên ba khía cạnh chủ yếu: Thứ nhất, cụ thể hóa những hƣớng dẫn, các văn bản pháp luật về thi đua, khen thƣởng; Thứ hai, tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật về thi đua, khen thƣởng; Thứ ba, thực hiện thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thƣởng. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu: - Phƣơng pháp luận: Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê Nin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, đƣờng lối và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng. - Phƣơng pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng các phƣơng pháp luận biện chứng duy vật và các phƣơng pháp cụ thể nhƣ phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa và phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm, so sánh. 8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. - Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác thi đua, khen thƣởng, đề xuất các giải pháp có luận giải khoa học nhằm nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng tại trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các học viện, trƣờng Công an nhân dân và cơ quan quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng của Bộ Công an. 7. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn có kết cấu 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học về thi đua, khen thƣởng. Chƣơng 2: Thực trạng công tác thi đua, khen thƣởng của Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. Chƣơng 3: Một số giải pháp nâng cao chất lƣợng công tác thi đua, khen thƣởng của Trƣờng Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THI ĐUA, KHEN THƢỞNG 1.1. Khái niệm thi đua, khen thƣởng 1.1.1. Khái niệm thi đua C. Mác – Ph.Ănghen là những ngƣời đầu tiên nghiên cứu một cách khoa học về bản chất và nội dung của thi đua. Ông đã nghiên cứu vấn đề thi đua khi đặt cạnh với cạnh tranh. Theo C. Mác, gốc rễ của cạnh tranh là chế độ tƣ hữu, còn thi đua xuất hiện tất yếu trong chế độ xã hội chủ nghĩa. Nếu cạnh tranh là cố gắng dành lấy phần hơn, phần thắng về mình giữa những ngƣời, những tổ chức với nhau nhằm mang lại lợi ích cho riêng mình thì thi đua xuất phát từ lợi ích tập thể, là sự cộng lại sức mạnh lao động của từng cá nhân trong tập thể đó. Kế thừa những tƣ tƣởng, quan điểm của C. Mác – Ănghen, Lênin cho rằng thi đua là một hình thức hợp tác giữa ngƣời với ngƣời nhằm phát triển năng lực của con ngƣời, phát triển tính chủ động, sáng tạo của nhân dân và của chế độ dân chủ trong xã hội mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh là ngƣời vận dụng sáng tạo những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về thi đua, thi đua xã hội chủ nghĩa vào hoàn cảnh nƣớc ta và đã nâng quan điểm về thi đua lên tầm tƣ tƣởng, đƣờng lối chính trị, coi thi đua yêu nƣớc là biểu hiện của lòng yêu nƣớc. Ngƣời khẳng định “Thi đua là yêu nƣớc, yêu nƣớc thì phải thi đua, những ngƣời thi đua là những ngƣời yêu nƣớc nhất”[31, tr.407]. Ngƣời cho rằng “Thật ra công việc hằng ngày chính là nền tảng thi đua. Thí dụ từ trƣớc đến nay, ta vẫn ăn, vẫn mặc, vẫn ở. Nay ta thi đua ăn, ở, mặc sao cho sạch, cho hợp vệ sinh, khỏi đau ốm. Xƣa nay ta vẫn làm ruộng, nay ta thi đua làm sao cho ruộng tốt hơn, sản xuất nhiều hơn, mọi việc đều thi đua nhƣ vậy”[30, tr.658]. 10
Do vậy, thi đua là hoạt động tự nguyện, có tổ chức diễn ra trong tất cả các tổ chức, các ngành, các cấp, các lĩnh vực đời sống xã hội nhằm làm cho các hoạt động đó, đạt kết quả tốt hơn góp phần xây dựng đất nƣớc vững mạnh và bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Phân biệt giữa cạnh tranh và thi đua: Sự tƣơng đồng giữa thi đua và cạnh tranh: Thi đua thúc đẩy, khuyến khích cá nhân, tập thể hoạt động đạt kết quả tốt hơn. Cạnh tranh, nhất là cạnh tranh lành mạnh cũng làm cho hoạt động cá nhân và tập thể tốt hơn, song cạnh tranh kiểu này không nhiều. Khác nhau cơ bản giữa cạnh tranh và thi đua là ở động cơ và mục đích. + Cạnh tranh: Nặng về động cơ vì cá nhân hoặc nhóm ngƣời nhằm chiếm ƣu thế và kết quả vƣợt trội so với cá nhân hoặc nhóm ngƣời khác. + Thi đua: Xuất phát từ động cơ làm cho hoạt động của cá nhân, tập thể đạt kết quả lớn hơn, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc. - Mục đích của thi đua: Thi đua nhằm làm cho hoạt động của cá nhân và tập thể đạt kết quả tốt hơn, đơn vị, ngành, địa phƣơng hoàn thành tốt nhiệm vụ đƣợc giao. Thi đua nhằm tạo động lực động viên, lôi cuốn, khuyến khích các cá nhân, tập thể phát huy truyền thống yêu nƣớc, năng động, sáng tạo, vƣơn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị. - Mục tiêu của thi đua: Mục tiêu của thi đua là nhằm tạo động lực động viên, lôi cuốn, khuyến khích mọi cá nhân, tập thể phát huy truyền thống yêu nƣớc, năng động, sáng tạo vƣơn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ đƣợc giao. Thi đua là quan hệ xã hội, là đòn bẩy của tiến bộ kinh tế, xã hội, đặc biệt là trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc hiện nay, trƣớc thời cơ và thách thức mới của tình hình quốc tế, khu vực và trong nƣớc, thi đua đƣợc xem là nhiệm vụ quan trọng nhằm phát huy động lực tinh thần và vật chất tạo nên sức mạnh nội sinh, lôi cuốn mọi ngƣời, mọi 11
nhà, mọi tổ chức xã hội tạo thành phong trào quần chúng rộng khắp, phát huy truyền thống yêu nƣớc, năng động, sáng tạo, vƣơn lên lập thành tích trên mọi lĩnh vực góp phần vào sự nghiệp đổi mới, đƣa nƣớc ta vững bƣớc đi lên chủ nghĩa xã hội. - Nội dung của thi đua: Hoạt động thi đua của nƣớc ta có nhiều nội dung phong phú và đa dạng bao hàm tất cả hoạt động của cá nhân, tập thể trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội nhƣ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng... - Nguyên tắc thi đua + Tự nguyện, tự giác, công khai + Đoàn kết, hợp tác và cùng phát triển + Nguyên tắc bình đẳng giới Hình thức thi đua: Hình thức thi đua rất đa dạng, phong phú, gồm các hình thức chủ yếu sau: Thi đua thƣờng xuyên và thi đua theo đợt. + Thi đua thƣờng xuyên: Khái niệm: Là hình thức thi đua căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao của cá nhân, tập thể để tổ chức phát động nhằm thực hiện tốt nhất công việc hàng ngày, hàng tháng, hàng quý, hàng năm của cơ quan, đơn vị. Đối tƣợng thi đua thƣờng xuyên là các cá nhân trong một tập thể, các tập thể tuy cùng một cơ quan, tổ chức đơn vị hoặc giữa các đơn vị có chức năng, nhiệm vụ, tính chất công việc tƣơng đồng nhau. Việc tổ chức phong trào thi đua thƣờng xuyên phải xác định rõ mục đích, yêu cầu, mục tiêu, các chỉ tiêu cụ thể và đƣợc tổ chức tại cơ quan, tổ chức, đơnvị hoặc theo khối, cụm thi đua để phát động phong trào thi đua, ký kết giao ƣớc thi đua. Kết thúc năm công tác, thủ trƣởng cơ quan, đơn vị, trƣởng các khối, cụm thi đua tiến hành tổng kết và bình xét các danh hiệu thi đua. + Thi đua theo chuyên đề (theo đợt) 12
Khái niệm: Là hình thức thi đua nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ trọng tâm đƣợc xác định trong khoảng thời gian nhất định hoặc tổ chức thi đua để phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ đột xuất, cấp bách của cơ quan, đơn vị. Cơ quan, tổ chức chỉ phát động thi đua theo chuyên đề (hoặc theo đợt) khi đã xác định rõ mục đích, yêu cầu, chỉ tiêu, nội dung, giải pháp và thời gian. 1.1.2. Khái niệm khen thưởng Ở nƣớc ta, khen thƣởng xuất hiện từ các triều đại phong kiến khi các bậc vua chúa sử dụng nó nhƣ một trong những công cụ quản lý và cai trị đất nƣớc có hiệu quả. Đại Việt sử ký toàn thƣ của Ngô Sỹ Liên đã kể đến nhiều hình thức khen thƣởng trong thời phong kiến nhƣ khen thƣởng ngƣời có công đánh giặc, ngƣời có công trong việc đi sứ, ngƣời phò tá có công lao tài đức, ngƣời tiến cử ngƣời hiền tài, ngƣời hiến kế giúp nhà vua trị nƣớc yên dân, ngƣời cấp dƣới giữ đúng phép công, không vị nể ngƣời quyền quý cấp trên, ngƣời có công làm thủy lợi, ngƣời có tài văn chƣơng, ngƣời cao tuổi…Nhƣ vậy, khen là nhận xét, đánh giá tốt về một con ngƣời nào đó, về cái gì, việc với ý hài lòng; còn thƣởng là tặng tiền hoặc hiện vật để tỏ ý khen ngợi và khuyến khích cá nhân hay tổ chức đã có công hay việc làm xuất sắc. Khen thƣởng là việc ghi nhận, biểu dƣơng, tôn vinh của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối với công trạng và thành tích xuất sắc của cá nhân tập thể trong học tập, rèn luyện, lao động, công tác và chiến đấu, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc. - Mục đích của khen thƣởng: Nhằm ghi nhận, tôn vinh, biểu dƣơng thành tích, công lao của cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến trong lao động sản xuất, chiến đấu, học tập và công tác đã nhân ra diện rộng, góp phần giáo dục, động viên thúc đẩy mạnh mẽ phong trào thi đua yêu nƣớc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc. 13
- Nội dung khen thƣởng: Khen thƣởng các cá nhân và tập thể hoạt động trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội có công trạng, thành tích xuất sắc. + Căn cứ xét khen thƣởng (Khoản 2, Điều 10 Luật Thi đua khen thƣởng) + Tiêu chuẩn khen thƣởng + Phạm vi, mức độ ảnh hƣởng của thành tích + Trách nhiệm và hoàn cảnh cụ thể lập đƣợc thành tích. - Đối tƣợng khen thƣởng: Theo điều 2, nghị định số 91/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của luật thi đua khen thƣởng, đối tƣợng khen thƣởng là "Công dân Việt Nam, các cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, nghề nghiệp, tổ chức kinh tế thuộc các thành phần kinh tế, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân, gia đình, người Việt Nam ở nước ngoài, người nước ngoài, cơ quan, tổ chức nước ngoài và các tổ chức quốc tế ở Việt Nam". - Hình thức khen thƣởng: Lịch sử đã ghi nhận những hình thức khen thƣởng dƣới triều đại phong kiến rất đa dạng nhƣ đƣợc ban họ vua, đƣợc ghi công vào sử sách, đƣợc dựng bản ghi công, đƣợc phong chức, đƣợc thƣởng vàng bạc, đƣợc cấp ruộng đất, truy phong, cấp ruộng cho con cháu thờ cúng… Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng khẳng định “Thi đua là gieo trồng, khen thƣởng là thu hoạch”[2, tr14]. Vì vậy lúc sinh thời, Ngƣời rất quan tâm đến việc khen thƣởng. Ngƣời nêu rõ “Thƣởng phạt phải nghiêm minh, có công thì thƣởng, có lỗi thì phạt; có công mới có huân, phải có công huân mới đƣợc thƣởng huân chƣơng, thƣởng cái nào đích đáng cái ấy… khen thƣởng phải có tác dụng động viên, giáo dục, nêu gƣơng”[29, tr.20]. Chính vì vậy ngay sau khi giành đƣợc chính quyền năm 1945, ngày 26/1/1946 Ngƣời đã ký ban hành Quốc lệnh điều thƣởng của Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa, cụ thể là: 14