Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:126

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là nhằm làm sáng tỏ về mặt lý luận và những vấn đề về thực trạng năng lực hiệu trưởng trường tiểu học, qua đó đề xuất đề xuất một số giải pháp nâng cao“Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi” phù hợp với tình hình phát triển giáo dục tiểu học ở địa phương, đáp ứng yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BÙI THỊ NGỌC THANH NĂNG LỰC ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Thừa Thiên Huế - Năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA BÙI THỊ NGỌC THANH NĂNG LỰC ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. CHU XUÂN KHÁNH Thừa Thiên Huế - Năm 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi” là công trình nghiên cứu thực sự của bản thân tôi, chưa được công bố ở bất kỳ nơi nào và được thực hiện trên việc vận dụng các kiến thức đã được học, nghiên cứu các tài liệu tham khảo, kết hợp với quá trình điều tra, khảo sát thực tiễn và với sự hướng dẫn khoa học của TS. Chu Xuân Khánh, qua trao đổi với đồng nghiệp, người thân để hoàn thành luận văn của mình. Số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, hoàn toàn dựa theo số liệu thu thập và điều tra tại địa phương. Các thông tin trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn tài liệu tham khảo. Thừa Thiên Huế, ngày 27 tháng 12 năm 2017 Học viên Bùi Thị Ngọc Thanh
LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của bản thân sau một quá trình nỗ lực học tập và nghiên cứu với sự giúp đỡ của thầy cô, đơn vị, đồng nghiệp và người thân. Để có được thành quả ngày hôm nay, lời đầu tiên xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo TS. Chu Xuân Khánh, người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã dành nhiều thời gian, công sức trong quá trình nghiên cứu để giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tiếp theo, xin gửi lời cảm ơn đến Cơ sở Học viện Hành chính khu vực miền Trung, Khoa Sau đại học Học viện Hành chính Quốc gia cùng toàn thể các thầy, cô giáo của Học viện hành chính Quốc gia đã giảng dạy tận tình và truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tuy có nhiều cố gắng, nhưng trong luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi kính mong quý thầy, cô và những người quan tâm đến đề tài có những đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn./. Học viên Bùi Thị Ngọc Thanh
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .............................................................................................................................1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC .........................................................................9 1.1. Hiệu trưởng và các khái niệm liên quan: .............................................................9 1.1.1. Hiệu trưởng và nhiệm vụ quyền hạn của hiệu trưởng .............................................9 1.1.2. Các khái niệm liên quan:.................................................................................11 1.2. Trường tiểu học và vị trí, vai trò của trường tiểu học ........................................14 1.2.1. Vị trí của trường tiểu học ....................................................................................14 1.2.2. Mục tiêu giáo dục tiểu học:.................................................................................14 1.2.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của trường tiểu học...................................................15 1.2.4. Quy định hạng trường tiểu học:..........................................................................16 1.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực hiệu trưởng: ......................................................16 1.3.1. Kiến thức:.............................................................................................................16 1.3.2. Kỹ năng, nghiệp vụ: ............................................................................................20 1.3.3. Tinh thần, thái độ, ý thức, hành vi, đạo đức.......................................................20 1.3.4. Phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp.........................................................21 1.3.5. Năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm: ......................................................23 1.3.6. Năng lực quản lý trường tiểu học:......................................................................23 1.3.7. Năng lực tổ chức phối hợp với gia đình học sinh, cộng đồng và xã hội ..26 1.3.8. Kết quả thực thi công vụ .....................................................................................27 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực hiệu trưởng ...............................................27 1.4.1. Yếu tố khách quan...............................................................................................27 1.4.2. Yếu tố chủ quan...................................................................................................29 1.5. Sự cần thiết khách quan phải nâng cao năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học . ...........................................................................................................................30
Chương 2. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI .............34 2.1 Đặc điểm tự nhiên, xã hội, kinh tế huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ...............34 2.2. Khái quát về giáo dục huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi. ................................37 2.2.1. Đánh giá chung:...................................................................................................37 2.2.2. Khái quát về giáo dục tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi. .................39 2.3. Phân tích thực trạng năng lực của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ................................................................................................42 2.3.1. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị ............................................42 2.3.2. Đội ngũ hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn. ..............................45 2.3.3. Thực trạng thực hiện công tác quản lý của hiệu trưởng các trường tiểu học huỵên Bình Sơn. ............................................................................................................53 2.4. Kết quả thực thi công vụ của hiệu trưởng:.........................................................54 2.5. Phân tích thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của hiệu trưởng các trường Tiểu học huyện Bình Sơn..............................................................................55 2.5.1. Về số lượng:.........................................................................................................55 2.5.2. Về chất lượng: .....................................................................................................55 2.5.3. Về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm. .................................................57 2.5.4. Về năng lực quản lý: ...........................................................................................59 2.5.5. Về năng lực tổ chức phối hợp với gia đình học sinh, cộng đồng và xã hội: ...61 2.6. Thực trạng năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi . .............................................................................................................62 2.6.1. Công tác quy hoạch:............................................................................................62 2.6.2 Công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn. .....63 2.6.3 Công tác đào tạo, bồi dưỡng. ...............................................................................65 2.6.4 Công tác kiểm tra, đánh giá. ................................................................................66 2.6.5 Công tác thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật. .............67 2.7. Những thành công và hạn chế nâng cao năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi . ............................................................69
2.7.1. Thành công. .........................................................................................................69 2.7.2. Hạn chế.................................................................................................................70 2.8. Những thuận lợi, khó khăn trong việc nâng cao năng lực ở các trường tiểu học huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi . ..........................................................................71 2.8.1. Thuận lợi: .............................................................................................................71 2.8.2 Khó khăn:..............................................................................................................72 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÌNH SƠN TỈNH QUẢNG NGÃI ............................................................................................74 3.1. Phương hướng và mục tiêu: ...............................................................................74 3.1.1. Phương hướng: ....................................................................................................74 3.1.2. Mục tiêu: ..............................................................................................................75 3.1.3. Nguyên tắc đề xuất giải pháp: ............................................................................77 3.2. Một số giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi............................................................................79 3.2.1. Nâng cao nhận thức của lãnh đạo huyện Bình Sơn về vai trò quản lý của hiệu trưởng tiểu học ...............................................................................................................79 3.2.2. Xây dựng quy hoạch đội ngũ hiệu trưởng tiểu học:..........................................81 3.2.3. Phát huy vai trò, năng lực của hiệu trưởng các trường tiểu học nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý. ............................................................................................82 3.2.4. Thực hiện công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn. ...............................................................................................................................84 3.2.5. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu 3.2.6. Đổi mới công tác kiểm tra đánh giá năng lực quản lý của Hiệu trưởng Tiểu học...................................................................................................................................99 3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp đề xuất ..........................................................102 3.4. Khảo nghiệm đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp ......104 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................111 1.Kết luận ................................................................................................................111
2. Khuyến nghị........................................................................................................112 2.1. Đối với UBND tỉnh Quảng Ngãi và Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ngãi ... 112 2.2. Đối với UBND -Phòng GD&ĐT huyện Bình Sơn .......................................... 113 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng số 1: Quy định hạng trường tiểu học. ......................................................................16 Bảng số 2.1: Quy mô lớp học, số lượng học sinh tiểu học toàn huyện năm học 2015 – 2016........................................................................................................................40 Bảng số 2.2: Tổng hợp biên chế cấp tiểu học năm học 2016 – 2017 của Phòng GD&ĐT Huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi. ...........................................................41 2.3. Phân tích thực trạng năng lực của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ................................................................................................42 Bảng 2.3. Danh sách và trình độ của đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học ở huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi........................................................................................42 Bảng 2.4. Đánh giá, xếp loại Hiệu trưởng theo Chuẩn hiệu trưởng .........................46 Bảng 2.5. Kết quả tự đánh giá của Hiệu trưởng về năng lực của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn ...............................................................................46 Bảng 2.6. Kết quả đánh giá hiệu trưởng của cán bộ, GV và nhân viên các trường tiểu học ......................................................................................................................48 Bảng 2.7. Kết quả đánh giá của cơ quan quản lý về năng lực của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn ...............................................................................51 Bảng 2.8: Hệ số phụ cấp chức vụ lãnh đạo trong các trường tiểu học: ....................53 Bảng 2.9: Kết quả thực thi công vụ của hiệu trưởng ................................................54 Bảng số 2.10: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm của hiệu trưởng trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ...........................................................................................................................58 Bảng số 2.11: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực quản lý của CBQL trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi . .....................................60
Bảng số 2.12: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực lực tổ chức phối hợp với gia đình học sinh, cộng đồng và xã hội của CBQL trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ............................................................................61 Bảng số 2.13: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng việc xây dựng quy hoạch đội ngũ Hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi . ...............62 Bảng số 2.14: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn đội ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ................................................................................................63 Bảng số 2.15: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi . .......65 Bảng số 2.16: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, đángiá đội ngũ hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi . .............67 Bảng số 2.17: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng việc thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật đối với đội ngũ hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi ............................................................................68
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ số 2.1: Thực trạng phát triển đội ngũ hiệu trưởng ở các trường tiểu học huyện Bình Sơn.........................................................................................................69 Bảng 3.1. Tổng hợp đánh giá tính cần thiết của các giải pháp nâng cao ................105 Bảng 3.2. Tổng hợp đánh giá tính khả thi của các giải pháp quản lý .....................106 nâng cao năng lực quản lý của hiệu trưởng trường tiểu học huyện Bình Sơn .......106 Bảng 3.3. Tổng hợp đánh giá sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của giải pháp quản lý nâng cao năng lực quản lý của hiệu trưởng ...............................107
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Đất nước ta đang trong thời kỳ đấy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi phải đổi mới hệ thống Giáo dục - Đào tạo. Đầu tư, quan tâm đến giáo dục là tạo tiền đề quan trọng cho việc phát triển nguồn nhân lực, nhân tài cho đất nước. Trong giai đoạn hiện nay với tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá diễn ra nhanh, mạnh, có phạm vi ảnh hưởng rộng lớn trên cả nước, trên tất cả các lĩnh vực thì việc phát triển giáo dục- đào tạo, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu là điều mà Đảng và nhà nước ta quan tâm nhất. Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của ban Bí thư Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam nêu rõ: "Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước". [4, tr1] Đại hội XII của Đảng cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định: " Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn. Phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế- xã , xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với tiến bộ khoa học-công nghệ, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực và thị trường lao động.” Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục. Trong đó, hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận. Trong phạm vi, chức năng nhiệm vụ của 1
mình, họ là những người trực tiếp truyền tải và thực thi chính sách pháp luật của nhà nước đến với cán bộ, giáo viên và học sinh; là người trực tiếp chịu trách nhiệm trong việc giáo dục nhân cách học sinh. Một trong các yếu tố quyết định cho sự thành công của giáo dục là năng lực hiệu trưởng nhà trường. Hiệu trưởng có vai trò quyết định đến chất lượng và hiệu quả giáo dục của mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục. Trong những năm qua, đội ngũ hiệu trưởng các trường tiểu học được đào tạo bài bản, phần lớn có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức trong sáng và lối sống lành mạnh, trình độ chuyên môn nghiệp vụ ngày càng nâng cao. Đã góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng nước ta. Hai trong sáu nhiệm vụ về: “ Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, phát triển nguồn nhân lực” của Nghị quyết XII của Đảng đã đề ra:“Đổi mới căn bản công tác quản lý giáo dục, đào tạo, bảo đảm dân chủ, thống nhất; tăng cường quyền tự chủ và chịu trách nhiệm xã hội của cơ sở giáo dục; coi trọng quản lý chất lượng” và “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo” . Trong trường phổ thông, Hiệu trưởng là thủ trưởng đơn vị do Nhà nước bổ nhiệm bằng văn bản quy phạm pháp luật theo chế độ phân cấp hiện hành. Là người chịu trách nhiệm pháp lý cao nhất của một nhà trường, đồng thời thực hiện những quyền và nhiệm vụ do Nhà nước giao về điều hành và quản lý nhà trường, Hiệu trưởng phải là người phải có chuyên môn, có năng lực quản lý và có đạo đức trong sáng. Như vậy, người quản lý - Hiệu trưởng ở các trường Tiểu học cũng không nằm ngoài những qui định trên. Hiện nay, vai trò, năng lực quản lý của Hiệu trưởng các trường Tiểu học nói chung và Hiệu trưởng các trường Tiểu học huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng ngãi nói riêng đang ngày càng được nâng cao, đáp ứng yêu cầu quản lý 2
giáo dục và góp phần to lớn vào sự nghiệp phát triển giáo dục của đất nước. Tuy nhiên, một số Hiệu trưởng các trường Tiểu học còn bộc lộ những hạn chế nhất định trong quá trình quản lý nhà trường như năng lực còn hạn chế, tac phong chuyên nghiệp của đội ngũ hiệu trưởng chưa cao, tính chuyên môn còn hạn chế, đặc biệt trong công tác tham mưu, xây dựng kế hoạch và chỉ đạo thực hiện.v.v, điều này cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng hệ thống giáo dục quốc dân nói chung và bậc tiểu học nói riêng. Xuát phát từ vị trí quan trọng của trường tiểu học, để đảm báo hoạt động có hiệu quả của nhà trường, có trình độ cao về chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị để giải quyết những vấn đề thực tế cho nhà trường, góp phần xây dựng và phát triển sự nghiệp giáo dục của huyện nhà. Bình Sơn là một huyện đồng bằng của tỉnh Quảng Ngãi, cách tỉnh lỵ 20 km về phía Nam, là một huyện có quy mô trường lớp rộng lớn kể cả về mặt không gian và về số lượng. Toàn huyện có 34 trường tiểu học/ 25 xã, thị trấn. Là một huyện có xuất phát điểm về giáo dục thấp, vì địa bàn rộng, các điểm trường nằm rải rác ở thôn, xóm, điều kiện vật chất chưa đáp ứng với đòi hỏi với yêu cầu đổi mới Giáo dục- Đào tạo. Chính vì vậy việc nâng cao năng lực hiệu trưởng trường tiểu học là một đòi hỏi cấp thiết hiện nay nhất là việc chuẩn hoá đội ngũ hiệu trưởng một cahs chuyên nghiệp. Nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn của các trường tiểu học ở huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng ngãi, việc nghiên cứu các giải pháp nâng cao năng lý quản lý của Hiệu trưởng là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện nay. Chính vì những lý do nêu trên nên tôi chọn đề tài nghiên cứu “Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi”. 3
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề quản lý giáo dục đã có nhiều dự án, đề án, công trình nghiên cứu, nhiều bài báo, đề tài đề cập đến vấn đề nâng cao năng lực quản lý của Hiệu trưởng nhà trường. Các công trình, các bài viết trên đều thể hiện các khía cạnh của một số yếu tố thuộc nội hàm về chất lượng giáo dục và năng lực của đội ngũ Hiệu trưởng ; phản ánh những khía cạnh nhất định của các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục của nước ta, bao gồm: Chất lượng quản lý (trong đó có đề cập đến vai trò quản lý và tầm quan trọng của hiệu trưởng); Mục tiêu, chương trình đào tạo; nội dung, phương pháp dạy học. Chúng ta có thể kể ra một loạt các công trình nghiên cứu được cho là tiêu biểu về những vấn đề liên quan đến chất lượng giáo dục nói chung và tiểu học nói riêng, như: - Năm 1984, tác giả Hà Sỹ Hồ với giáo trình: "Những bài giảng về quản lý trường học", Tập1, Tập 2; - Năm 1989, tác giả Hà Thế Ngữ với công trình “Dự báo giáo dục- Vấn đề và xu hướng”; - Tác giả Phạm Minh Hạc và nhiều tác giả với công trình: “Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng của thế kỷ XXI” xuất bản năm 2002; - Năm 2004, hai tác giả Đặng Quốc Bảo và Nguyễn Đắc Hưng với công trình: “Giáo dục Việt Nam hướng tới tương lai - Vấn đề và giải pháp”; - Tác giả Thái Văn Thành với giáo trình “Quản lý Giáo dục và Quản lý Nhà trường” xuất bản năm 2007; - Năm 2009, tác giả Trần Khánh Đức với công trình “Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI”; … Tuy nhiên, các công trình này chủ yếu tiếp cận giáo dục trên phương diện khoa học giáo dục, với đối tượng nghiên cứu riêng, tuy có đề 4
cập đến vai trò quản lý của Hiệu trưởng đối với chất lượng giáo dục, nhưng không nhiều. Duy chỉ có hai công trình “Quản lý Giáo dục và Quản lý Nhà trường” (2007) của tác giả Thái Văn Thành và “Những bài giảng về quản lý trường học” của tác giả Hà Sỹ Hồ là đề cập tương đối sâu về vai trò quản lý của Hiệu trưởng trong trường học. Bên cạnh đó, còn có một số bài viết về vấn đề vai trò, năng lực quản lý của Hiệu trưởng như: - Đinh Văn Lê với bài viết “Chân dung Hiệu trưởng thời đổi mới” đăng trên báo Giáo dục và Thời đại, số 53 - 2011; - Nguyễn Trọng Hưng với bài viết “ Đổi mới công tác quy hoạch nhằm nâng cao chất lượng cán bộ quản lý các trường tiểu học” đăng trên Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt, tháng 11 năm 2010. Có thể thấy một điểm chung rằng, mặc dù Hiệu trưởng có vai trò quan trọng đối với chất lượng giáo dục và sự phát triển của nhà trường, nhưng hầu hết, vấn đề này chỉ được trình bày lồng ghép vào các nghiên cứu chung về giáo dục, hoặc trong các giáo trình, các công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, mà chưa có một tài liệu nào nghiên cứu một cách chuyên sâu, đầy đủ và hệ thống cơ sở khoa học về năng lực và vai trò của Hiệu trưởng trường tiểu học đối với chất lượng giáo dục và sự phát triển của nhà trường tiểu học, nhất là trước yêu cầu cấp bách về nâng cao chất lượng toàn bộ nền giáo dục quốc dân nước ta trong thời kỳ hội nhập. Tuy các đề tài đã đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý của Hiệu trưởng, mỗi công trình đề cập vấn đề một cách khác nhau nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu về giải pháp quản lý nâng cao “Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh 5
Quảng Ngãi”. Những quan điểm, nhận định, đánh giá của công trình khoa học liên quan đến đề tài đều được tác giả nghiên cứu, tham khảo có chon lọc. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích: Nhằm làm sáng tỏ về mặt lý luận và những vấn đề về thực trạng năng lực hiệu trưởng trường tiểu học, qua đó đề xuất đề xuất một số giải pháp nâng cao“Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi” phù hợp với tình hình phát triển giáo dục tiểu học ở địa phương, đáp ứng yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ: Để đạt được mục tiêu trên, đề tài đặt ra giả quyết 3 nhiệm vụ chính sau: - Nghiên cứu cơ sở lý luận về năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi - Phân tích và đánh giá thực trạng năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng ngãi. Từ đó rút ra những hạn chế cần khắc phục và tìm ra nguyên nhân của hạn chế đó. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường Tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng ngãi 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học công lập trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: 4.2.1. Về nội dung: 6
Luận văn nghiên cứu làm rõ các nhóm tiêu chí đánh giá năng lực Hiệu trưởng các trường tiểu học công lập, thông qua các yếu tố cấu thành năng lực hiệu trưởng, thông qua kết quả thực thi công vụ, luận văn lấy số liệu thực tiễn, số liệu được phân tích, kết hợp với phiếu điều tra, khảo sát ý kiến của giáo viên, nhân viên, phụ huynh để đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao năng lực hiệu trưởng tiểu học công lập trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. 4.2.2. Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu thông qua số liệu về thực trạng năng lực hiệu trưởng các trường tiểu học được thu thập trong khoảng thời gian từ năm học 2012-2013 đến năm học 2015-2016. Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp từ năm học 2016- 2018. 4.2.3. Địa bàn nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành ở 34 trường tiểu học công lập trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận: Để đạt được mục tiêu nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa Mác Lê- nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về công tác quản lý đồng thời kế thừa có chọn lọc các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học có liên quan.. 5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Các phương pháp sẽ thực hiện để đạt được mục đích nghiên cứu của luận văn đó là: phương pháp định tính; phương pháp phân tích số liệu định lượng từ các thông tin phiếu đánh giá Chuẩn Hiệu trưởng và điều tra cơ sở. 7
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa về lý luận: Hệ thống hóa và góp phần hoàn thiện hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn của năng lực quản lý của Hiệu trưởng các trường Tiểu học; làm cơ sở để giải quyết một số bất cập về năng lực quản lý phát sinh trong thực tiễn quản lý, khuyến nghị một số biện pháp tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 24/12/2013 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “ Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và Đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” - Ý nghĩa về thực tiễn: Góp phần nâng cao năng lực đối với đội ngũ Hiệu trưởng trường Tiểu học trên địa bàn huyện. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, nâng cao tỷ lệ trường đạt chuẩn Quốc gia trên cơ sở Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Bình Sơn các khóa nhất là từ khoá XXV – XXVI. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn có 3 chương với nội dung như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về “Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi”. Chương 2: Thực trạng “Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi”. Chương 3: Mục tiêu, phương hướng và giải pháp “Năng lực đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi”. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.1. Hiệu trưởng và các khái niệm liên quan: 1.1.1. Hiệu trưởng và nhiệm vụ quyền hạn của hiệu trưởng 1.1.1.1. Khái niệm “Hiệu trưởng” Điều 54, Luật Giáo dục 2005 ( Sửa đổi, bổ sung năm 2009) quy định về Hiệu trưởng như sau: - Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận. - Hiệu trưởng các trường thuộc hệ thống giáo dục quốc dân phải được đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lý trường học. - Tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng; thủ tục bổ nhiệm, công nhận hiệu trưởng trường đại học do Thủ tướng Chính phủ quy định; đối với các cấp học khác do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định; đối với cơ sở dạy nghề do thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề quy định. Theo Thông tư số 41/2010/TT-BGD ĐT, ngày 30 tháng 12 năm 2010 về ban hành Điều lệ trường Tiểu học, thì hiệu trưởng trường tiểu học được qui định như sau: Hiệu trưởng trường tiểu học là người chịu trách nhiệm tổ chức, quản lí các hoạt động và chất lượng giáo dục của nhà trường. Hiệu trưởng do Trưởng phòng giáo dục và đào tạo bổ nhiệm đối với trường tiểu học công lập, công nhận đối với trường tiểu học tư thục theo quy trình bổ nhiệm hoặc công nhận Hiệu trưởng của cấp có thẩm quyền. Người được bổ nhiệm hoặc công nhận làm hiệu trưởng trường tiểu học phải đạt chuẩn hiệu trưởng trường tiểu học. 9