Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên THCS ở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN XUÂN DIỆU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN XUÂN DIỆU QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN MINH PHƯƠNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam kết đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Minh Phương. Các số liệu, tài liệu luận văn nêu ra là trung thực, đảm bảo tính khách quan, khoa học. Các tài liệu tham khảo có nguồn gốc rõ ràng. Thừa Thiên Huế, ngày 27tháng 12 năm 2017 Học viên Nguyễn Xuân Diệu
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn, tôi xin chân thành cảm ơn tới lãnh đạo Phòng GD&ĐT Lệ Thủy; Các thầy giáo, cô giáo, cán bộ quản lý ở các trường THCS huyện Lệ Thủy; Bạn bè và đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn. Tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Minh Phương, người đã nhiệt tình hướng dẫn, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu trong nghiên cứu khoa học và dành những tình cảm tốt đẹp cho tôi trong thời gian qua. Mặc dù đã hết sức cố gắng nhưng chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những sai sót, kính mong nhận được sự chỉ bảo, góp ý của quý thầy cô và bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 Chương 1:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ. ........... 7 1.1. Khái niệm và vai trò, đặc điểm của giáo viên các trường Trung học Cơ sở ..... 7 1.1.1. Khái niệm, vai trò của giáo viên các trường Trung học Cơ sở ......................... 7 1.1.2. Đặc điểm của giáo viên các trường Trung học cơ sở ...................................... 10 1.2. Quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở ................... 12 1.2.1. Khái niệm và nội dung của quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở ............................................................................................................. 12 1.2.2. Đặc điểm của quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở ........................................................................................................................................ 24 1.3. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở ............................................................................................................................... 26 1.3.1. Chức trách, nhiệm vụ của giáo viên các trường Trung học cơ sở .................. 26 1.3.2. Quy định pháp luật đối với giáo viên THCS ..................................................... 28 1.3.3. Tổ chức bộ máy và cán bộ, công chức quản lý ................................................. 30 Chương 2:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH .......................................... 34 2.1. Khái quát đặc điểm kinh tế-xã hội và thực trạng đội ngũ giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ............................ 34 2.1.1. Khái quát đặc điểm kinh tế-xã hội huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ............. 34 2.1.2. Thực trạng giáo viên các trường Trung học Cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.................................................................................................. 38 2.2. Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình: Kết quả, hạn chế và nguyên nhân ...... 66
2.2.1. Kết quả quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.................................................................... 66 2.2.2. Hạn chế, vướng mắc quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình và nguyên nhân ............... 67 Chương 3:QUAN ĐIỂM VÀ CÁC GIẢI PHÁP CẦN NÂNG CAO QUẢN LÝ NHÀNƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH............................................................... 73 3.1. Quan điểm nâng cao quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ............................ 73 3.1.1. Quản lý nhà nước về giáo viên các trường Trung học cơ sở phải đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng ........................................................................................................ 74 3.1.2. Quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học Cơ sở phải hướng tới mục tiêu xây dựng đội ngũ giáo viên đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục ........... 75 3.1.3. Quản lý nhà nước về đội ngũ giáo viên các trường Trung học Cơ sở phải đảm bảo sự hài hòa lợi ích giữa nhà nước, xã hội và với lợi ích của đội ngũ này ........... 76 3.1.4. Quản lý nhà nước về đội ngũ giáo viên trường Trung học cơ sở phải phù hợp với đặc điểm vùng, miền. .............................................................................................. 76 3.2. Yêu cầu nâng cao quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ............................ 77 3.2.1. Tổ chức cho các giáo viên học tập nâng cao nhận thức về mục tiêu giáo dục và đào tạo....................................................................................................................... 79 3.2.2. Nâng cao tinh thần trách nhiệm cho đội ngũ giáo viên, lòng yêu nghề, yêu ngành tất cả vì học sinh thân yêu thông qua các phong trào thi đua ........................ 79 3.2.3. Phát huy tính dân chủ, vai trò trách nhiệm của các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên..................... 81 3.2.5. Xây dựng chế độ thi đua khen thưởng........................................................ 82 3.2.6. Xây dựng quy chế quản lý giáo viên theo các nhiệm vụ chuyên môn......... 82
3.2.7. Xây dựng quy trình kế hoạch kiểm tra và đánh giá xếp loại giáo viên 83 3.3. Các giải pháp nâng cao QLNN đối với đội ngũ giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ....................................... 83 3.3.1. Nâng cao nhận thức về vai trò quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo các trường THCS ................................................................................................................. 83 3.3.2. Hoàn thiện pháp luật .......................................................................................... 86 3.3.3. Kiện toàn tổ chức bộ máy và cán bộ, công chức quản lý................................. 90 3.3.4. Bảo đảm các điều kiện quản lý .......................................................................... 91 3.3.5. Đổi mới công tác tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, đánh giá, kiểm tra, giám sát, khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên Trung học Cơ sở .... 92 Tiểu kết chương 3 ................................................................................... 99 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................. 100 1. KẾT LUẬN ....................................................................................... 100 2. KIẾN NGHỊ ...................................................................................... 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT CHŨ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 CB Cán bộ 2 CBQL Cán bộ quản lý 3 CNH-HĐH Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa 4 CTQL Công tác quản lý 5 ĐNGV Đội ngũ giáo viên 6 GD Giáo dục 7 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 8 GS Giáo sư 9 GV Giáo viên 10 HS Học sinh 11 KH-CN Khoa học công nghệ 12 NCKH Nghiên cứu khoa học 13 Nxb Nhà xuất bản 14 PGS Phó giáo sư 15 QL Quản lý 16 QLGD Quản ly giáo dục 17 QLNN Quản lý nhà nước 18 THCS Trung học cơ sở 19 TS Tiến sĩ 20 UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình phát triển giáo dụcTHCS từ năm 2010-2015 ...... 37 Bảng 2.2 .Thống kê số liệu về trường, lớp và học sinh năm học 2015- 2016 ......................................................................................................... 39 Bảng 2.3.Tỉ lệ giáo viên bình quân trên mỗi lớp học ............................ 41 Bảng 2.4: Số lượng và cơ cấu GV THCS............................................... 41 Bảng 2.5. Thống kê trình độ chuyên môn của GV cấp THCS huyện .. 44 Lệ Thủy ................................................................................................... 44 Bảng 2.6. Thống kê về năng lực chuyên môn của giáo viên các trường THCS theo đánh giá của cán bộ quản lý ............................................... 45 Bảng 2.7. Thống kê kết quả năng lực sư phạm của giáo viên các trường THCS theo đánh giá của cán bộ quản lý ngành giáo dục..................... 47 Bảng 2. 8. Kết quả đánh giá về tư tưởng, đạo đức của giáo viên THCScác trường theo đánh giá của cán bộ quản lý ngành GD qua kết quả khảo sát ............................................................................................ 49 Bảng 2.9. Bảng thông kế thực trạng về công tác tuyển dụng .............. 52
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Diễn tả thực chất quản lý ..................................................... 15 Sơ đồ 1.3: Cơ cấu tổ chức trường THCS .............................................. 31
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia," điều này đã đúng với ngày xưa, với ngày nay và mãi mãi về sau.Vậy để có hiền tài, không có con đường nào khác ngoài con đường phát triển giáo dục, đào tạo. Quan điểm “Con người Việt Nam vừa là động lực, vừa là mục tiêu của sự phát triển kinh tế- xã hội” của Đảng và Nhà nước nhằm phát triển nguồn nhân lực cho đất nước, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Phát triển giáo dục và đào tạo được Đảng và Nhà nước ta xác định là nền tảng và động lực thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước (CNH-HĐH), là yếu tố cơ bản để phát triển kinh tế -xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội giai đoạn 2011-2020 được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam thông qua, đã chỉ rõ: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Trong đó, đổi mới cơ chế giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. Lệ Thủy là huyện kinh tế trọng điểm của tỉnh Quảng Bình, trong những năm qua đã đạt được những thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế xã hội, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trong nhiều năm liên tục. Cùng với sự quan tâm của Đảng và chính quyền các cấp, được sự hưởng ứng tich cực của tầng lớp nhân dân, các doanh nghiệp và các tổ chức trong huyện. Ngành giáo dục và đào tạo của huyện Lệ Thủy đã phát triển cả về số lượng, lẫn chất lượng, bước đầu đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của huyện và nhu cầu nâng cao trình độ dân trí, đào tạo nhân lực và nuôi dưỡng, khuyến khích nhân tài trong huyện. 1
Cho đến nay, huyện Lệ Thủy đã xây dựng được đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, cán bộ công chức, viên chức phục vụ trong các cơ sở giáo dục ngày càng đông đảo, có phẩm chất đạo đức và ý thức chính trị tốt, trình độ chuyên môn nghiệp vụ ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, từ thực tế phát triển độ ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục đã bộc lộ những hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả giáo dục. Qua khảo sát, nhiều giáo viên trình độ chưa đạt chuẩn nên không đáp ứng được yêu cầu dạy học trong thời kỳ đổi mới giáo dục hiện nay. Công tác quản lý giáo viên các trường THCS còn nhiều bất cập, các văn bản chỉ đạo chưa thống nhất, đội ngũ giáo viên các trường còn thiếu về số lượng và kém về chất lượng. Vì vậy, cần phải có giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, nâng cao chất lượng giáo dục, nhằm thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục- đào tạo của huyện Lệ Thủy đến năm 2020 là: “Phát triển toàn diện giáo dục - đào tạo theo hướng tiên tiến, hiện đại. Xây dựng Lệ Thủy trở thành trung tâm giáo dục - đào tạo chất lượng cao của tỉnh Quảng Bình”. Đề thực hiện mục tiêu trên cần có sự kết hợp của nhiều yếu tố, trong đó phát triển lực lượng giáo viên ở các trường học được xem là yếu tố then chốt. Quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên (GV) các trưởng Trung học Cơ sở (THCS) nói riêng là nhiệm vụ trọng tâm để thực hiện mục tiêu trên. Do vậy, vấn đề đào tạo, quản lý giáo viên là một vấn đề nóng và bức thiết đặt ra, cần được giải quyết và cải thiện hiện nay. Chính vì những lý do đó, học viên chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy tỉnh Quảng Bình” làm luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ 2
giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt, là vấn đề có tính thời sự cấp bách. Vì vậy đã có nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu về vấn đề này, đã có nhiều công trình nghiên cứu về đổi mới quản lý giáo viên nói chung và đội ngũ giáo viên trong các trường THCS nói riêng ở nhiều cấp độ khác nhau. Việc nghiên cứu quản lý đội ngũ giáo viên (ĐNGV) là một vấn đề hết sức quan trọng và cấp thiết đối với sự nghiệp giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Trong thời gian qua, ở nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý nhà nước (QLNN) đối với giáo viên ở các trường phổ thông. Trong đó tiêu biểu phải kể đến các công trình nghiên cứu như: Trường cán bộ quản lý giáo dục đào tạo Trung ương (2002), Quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo, Hà Nội. Cuốn sách đã hệ thống hóa lý luận về giáo dục đào tạo cũng như quản lý về giáo dục đào tạo, chỉ ra các nội dung, nguyên tắc và sự cần thiết phải quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, từ đó chỉ ra các biện pháp để QLNN về giáo dục và đào tạo (GD&ĐT). Đặng Quốc Bào, 2010. Đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục. Hà Nội, Nxb giáo dục.Tác giả đã chỉ ra những hạn chế trong công tác quản lý giáo dục, cũng như nguyên nhân của những hạn chế đó, từ đó tác giả nêu ra những giải pháp đổi mới công tác quản lý giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Phí Văn Hạnh, Nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực CNH- HĐH đất nước.Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Tác giả đã chỉ ra 4 giải pháp để nâng cao vai trò của nhà giáo góp phần đào tạo nguồn nhân lực cho công cuộc xây dựng, đổi mới đất nước. Nâng cao nhận thức xã hội về vai trò của đội ngũ nhà giáo. Đổi mới công tác đào tạo và bồi dưỡng độ nhà giáo theo hướng chuẩn hóa, hiện 3
đại hóa. Đổi mới công tác bố trí, sử dụng đội ngũ nhà giáo. Tạo động lực cho việc nâng cao vai trò của đội ngũ nhà giáo trong các trường phổ thông. Vũ Ngọc Hải, Giải pháp đột phá phát triển giáo dục. Báo điện tử chính phủ.Tác giả đã đưa ra 3 giải pháp đột phá để đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục nước ta là: Đổi mới QLNN về giáo dục phù hợp với cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, hiện đại hóa và liên thông. Xây dựng, phát triển nhanh đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giỏi. Ở nước ta, vấn đề quản lý đội ngũ giáo viên trong các đơn vị trường học từ bậc phổ thông cho đến đại học, bao giờ cũng được các cấp quản lý quan tâm sâu sát, bởi đội ngũ giáo viên giữ vai trò quyết định trong quá trình giáo dục, sản phẩm của họ khác với sản phẩm của các loại hình lao động khác ở chỗ loại hình này tích hợp cả nhân tố tinh thần và vật chất, đó là nhân cách, sức lao động. Chính vì vậy, đã có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều đề tài khoa học đề cập đến vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên như: - Hội thảo toàn quốc "QLGD còn hạn chế- thực trạng và giải pháp" tháng 4 năm 2005 do Bộ GD&ĐT tổ chức tại Hà Nội đã nêu lên các nguyên nhân khách quan, chủ quan của những hạn chế, yếu kém trong quản lý giáo dục. Trong đó có nguyên nhân năng lực của đội ngũ quản lý giáo dục còn hạn chế và đội ngũ giáo viên vừa thừa, vừa thiếu, vừa không đồng bộ. TS.Vũ Bá Thế đã đưa ra, Một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực đề CNH-HĐH đất nước trong giai đoạn đến năm 2020. Trong đó có những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển giáo dục phổ thông" Xây dựng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu về số lượng, ổn định theo vùng, đồng bộ về cơ cấu". "Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đổi mới công tác quản lý và đào tạo cán bộ quản lý phổ thông" 4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn, luận văn đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên THCS ở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 3.2. Nhiệm vụ Thứ nhất, hệ thống hóa và phân tích cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên THCS Thứ hai, khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Thứ ba, đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu: QLNN đối với giáo viên THCS trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các trường Trung học Cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy từ năm 2011- 2016 và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn giai đoạn 2017-2025 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Tiếp cận quan điểm lịc sử- logic và thực tiễn 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp điều tra bằng phiếu. 5
+ Đối tượng điều tra: Giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện. + Nội dung điều tra: Tìm hiểu thực trạng về đội ngũ giáo viên; thực trạng về công tác quản lý đội ngũ giáo viên; những giải pháp mà các trường Trung học Cơ sở và Phòng GD&ĐT đã áp dụng để phát triển đội ngũ giáo viên; tính khả thi của các giải pháp và những đề xuất nhằm hoàn thiện công tác quản lý đội ngũ giáo viên trên địa bàn huyện Lệ Thủy. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Làm rõ thêm lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với giáo viên trong các trường Trung học cơ sở. - Đánh giá những thành công, hạn chế và nguyên nhân về chất lượng đội ngũ giáo viên các trường Trung học Cơ sở của huyện Lệ Thủy, trên cơ sở đó đề xuất phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng trong công tác quản lý đội ngũ giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn hiện nay. - Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản lý nhà nước trong ngành giáo dục nói chung và ngành giáo dục huyện Lệ Thủy nói riêng, nhằm góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo tại địa phương. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu trúc gồm 03 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường THCS. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Chương 3: Các giải pháp nâng cao hiệu quả QLNN đối với giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 6
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ. 1.1. Khái niệm và vai trò, đặc điểm của giáo viên các trường Trung học Cơ sở 1.1.1. Khái niệm, vai trò của giáo viên các trường Trung học Cơ sở 1.1.1.1. Khái niệm giáo viên các trường Trung học cơ sở * Khái niệm giáo viên: Giáo viên là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác [31] * Giáo viên THCS: Giáo viên THCS là người hành nghề giảng dạy một môn hoặc hai môn học nào đó ở trường THCS và qua sự giảng dạy môn đó mà giáo dục học sinh theo mục tiêu giáo dục mà Bộ GD&ĐT đã đề ra đối với giáo dục THCS. * Đội ngũ giáo viên THCS Đội ngũ giáo viên trường THCS là tập hợp tất cả giáo viên của trường đó theo một cấu trúc nhất định về mặt tổ chức, có số lượng GV nhất định, có một chất lượng nhất định (về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, chuyên môn, nghiệp vụ) tạo thành một tập thể sư phạm được đánh giá là vững mạnh hay yếu kém nói chung hoặc vững mạnh hay yếu kém về từng mặt nói riêng. Như vậy có thể hiểu rằng: Đội ngũ giáo viên THCS là tập hợp những người tham gia công tác giảng dạy, giáo dục trong trường THCS và các cơ sở giáo dục khác thuộc hệ thống GD quốc dân, được tổ chức thành một lực lượng, có cùng nhiệm vụ là giảng dạy, giáo dục và NCKH, là lực lượng chủ yếu giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu và kế hoạch của nhà trường. Lao động của đội ngũ GV là lao động trí óc, lao 7
động khoa học, lao động đặc thù nhằm tạo ra sản phẩm đặc biệt là con người đã được giáo dục và đào tạo. Bất kỳ giáo viên nào cũng có ảnh hưởng giáo dục rộng rãi đến một tập thể học sinh và ngược lại học sinh nào cũng đều trực tiếp nhận sự giáo dục của đội ngũ giáo viên. Chất lượng giáo dục trong trường THCS là sự đóng góp chung của tập thể sư phạm trong đó đội ngũ GV đóng vai trò quyết định.Chất lượng giáo dục không chỉ phụ thuộc vào tinh thần trách nhiệm và năng lực công tác của từng giáo viên mà còn phụ thuộc vào sự phối hợp của các giáo viên trong nhà trường. Đội ngũ giáo viên trong trường THCS có sự quan hệ gần gủi, gắn bó, giúp đỡ, tương trợ nhau trong cuộc sống và trong công tác, tham gia tích cực vào các hoạt động giáo dục của nhà trường, coi trọng sinh hoạt của các tổ chức, có sự thống nhất cao về nhận thức và hoạt động giáo dục [28]. 1.1.1.2. Vai trò giáo viên các trường Trung học cơ sở Giáo viên các trường THCS không chỉ đóng vai trò là người truyền đạt tri thức mà phải là người tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn, gợi mở, cố vấn, trọng tài cho các hoạt động học tập tìm tòi khám phá, giúp học sinh tự lực chiếm lĩnh kiến thức mới. Giáo viên phải có năng lực đổi mới phương pháp dạy học, chuyển từ kiểu dạy tập trung vào vai trò giáo viên và hoạt động dạy sang kiểu dạy tập trung vào vai trò của học sinh và hoạt động học, từ cách dạy thông báo - giải thích - minh họa sang cách dạy hoạt động tìm tòi khám phá. Trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh, tạo ra sự chuyển dịch định hướng giá trị, giáo viên trước hết phải là nhà giáo dục có năng lực phát triển ở học sinh về cảm xúc, thái độ, hành vi, bảo đảm người học làm chủ được và biết ứng dụng hợp lý tri thức học được vào cuộc sống bản thân, gia đình, cộng đồng. Bằng chính nhân cách của mình, giáo viên tác động tích cực đến sự hình thành nhân cách của học sinh, giáo viên phải 8
là một công dân gương mẫu, có ý thức trách nhiệm xã hội, hăng hái tham gia vào sự phát triển của cộng đồng, là nhân vật chủ yếu góp phần hình thành bầu không khí dân chủ trong lớp học, trong nhà trường, có lòng yêu giới trẻ và có khả năng tương tác với giới trẻ. Người giáo viên phải có ý thức, có nhu cầu, có tiềm năng không ngừng tự hoàn thiện nhân cách, đạo đức, lối sống, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phát huy tính chủ động, độc lập, sáng tạo trong hoạt động sư phạm, biết phối hợp nhịp nhàng với tập thể sư phạm nhà trường trong việc thực hiện các mục tiêu giáo dục. Quá trình đào tạo ở trường sư phạm chỉ là sự đào tạo ban đầu, là cơ sở cho quá trình đào tạo tiếp theo trong đó sự tự học, tự đào tạo đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành đạt của mỗi giáo viên. GV phải có năng lực giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn dạy học - giáo dục bằng con đường tổng kết kinh nghiệm, phát huy sáng kiến, thực nghiệm sư phạm. Giáo viên THCS là giáo viên môn học: mỗi giáo viên dạy một hoặc hai môn có quan hệ chuyên môn gần nhau, thực hiện chức năng giáo dục học sinh (nghĩa hẹp) chủ yếu thông qua giảng dạy môn học. Những giáo viên được phân công làm chủ nhiệm lớp, công tác Đoàn, Đội, hoạt động ngoài giờ lên lớp... có phạm vi hoạt động giáo dục rộng hơn. Đối tượng của giáo viên THCS là học sinh lứa tuổi từ 11 đến 15 tuổi, nên hoạt động nghề nghiệp của giáo viên trung học cơ sở đa dạng, phức tạp.Giáo viên phải đạt yêu cầu cao về phẩm chất, năng lực chuyên môn nghiệp vụ mới đáp ứng được nhu cầu, trình độ nhận thức đã khá phát triển của học sinh. Trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi giáo viên trung học cơ sở phải có trình độ tin học và sử dụng phương tiện công nghệ thông tin trong dạy học, 9
trình độ ngoại ngữ mới theo kịp yêu cầu phát triển nội dung, đổi mới phương pháp dạy học môn học của mình ở trường THCS . 1.1.2. Đặc điểm của giáo viên các trường Trung học cơ sở Nghề của GV là nghề dạy học, đây là lao động trí óc đặc thù. Nghề dạy học yêu cầu về phẩm chất và năng lực rất cao ở giáo viên, vì GV dạy học bằng chính năng lực và nhân cách của mình. Giáo viên là một tấm gương sáng cho học sinh noi theo, do đối tượng lao động của người giáo viên là học sinh. Ngề dạy học có ý nghĩa chính trị và kinh tế to lớn vì GD tạo ra lao động mới cho từng người. Hơn nữa, nghề dạy học đòi hỏi phải có tính khoa học, tính nghệ thuật và tính sáng tạo. Do giáo viên THCS là dạy học sinh từ lớp 6 đến lớp 9, là tuổi thiếu niên. Chính vì thế, giáo viên các trường THCS có đặc điểm là vừa mang tính phổ biến, lại vừa mang tính đặc thù riêng của một ngành đặc thù. Tính phổ biến: Đó là người lao động mang đầy đủ phẩm chất, đức tính truyền thống của người lao động Việt Nam, đó là: Con người có bản chất nhân văn - nhân bản, nhân ái trong quan hệ với con người, với cộng đồng; có đầu óc khoa học và duy lý biết sử dụng các quy luật để xây dựng cuộc sống; có nhân cách công dân, ý thức rõ về quyền lợi và nghĩa vụ công dân; con người lao động có tay nghề cao, sáng tạo ra các giá trị để làm giàu cho mình và cho xã hội [43, tr.282]. Tính đặc thù của giáo viên các trường Trung học Cơ sở được thể hiện bằng các đặc điểm sau đây: - Là người tạo ra sản phẩm có tính đặc thù Là người sản sinh ra các sản phẩm đặc thù thông qua đào tạo về kiến thức, kỹ năng chuyên môn và kỹ năng sống để trở thành nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. - Là lực lượng lao động đã qua đào tạo và có trình độ học vấn cao 10