Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành, làm rõ thực trạng, xác định những vấn đặt ra, đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ HÒA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ HÒA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số : 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ THỊ THU PHƢỢNG HÀ NỘI - NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu” là công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc của bản thân. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào. Tác giả luận văn Trần Thị Hòa
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Ban quản lý đào tạo Sau đại học, Khoa Quản lý nhà nước về xã hội, đặc biệt là lời cảm ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Lê Thị Thu Phượng đã tận tâm, nhiệt tình hướng dẫn và tạo điều kiện giúp đỡ tôi nghiên cứu hoàn thành luận văn này. Qua thời gian học tập và nghiên cứu, được sự quan tâm tạo điều kiện của Học viện Hành chính Quốc gia, Nhà Xuất bản Tôn giáo - Ban Tôn giáo Chính phủ (nơi tôi đang công tác) đến nay, tôi đã hoàn thành bản luận văn Thạc sĩ “Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu”. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Tôn giáo Chính phủ, Nhà Xuất bản Tôn giáo và các đồng nghiệp trong cơ quan đã động viên, tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận văn này. Tác giả rất mong nhận được sự quan tâm, chỉ bảo và góp ý của các thầy, cô giáo để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Trần Thị Hòa
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH........................................................ 11 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài Luận văn .................................. 11 1.1.1. Tôn giáo và hoạt động tôn giáo..........................................................11 1.1.2. Quản lý nhà nước đối với hoạt động tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng ................................................................................................13 1.1.3. Đạo Tin lành .......................................................................................14 1.1.4. Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành ở Việt Nam ...16 1.2. Một số vấn đề lý luận về QLNN đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng ............................................................ 17 1.2.1. Sự cần thiết QLNN đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo .............17 1.2.2. Mục tiêu, nguyên tắc của quản lý nhà nước đối với hoạt động tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng ....................................................18 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành......21 1.2.4. Những yếu tố tác động đến quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành...................................................................................................24 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành ở một số địa phương ........................................................................................ 29 1.3.1. Tỉnh Lào Cai .......................................................................................29 1.3.2. Tỉnh Điện Biên ....................................................................................32 1.3.3. Bài học cho tỉnh Lai Châu ..................................................................35 Tiểu kết chương 1............................................................................................ 38 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG ĐẠO TIN LÀNH VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU .......................................................................................... 40 2.1. Khái quát chung về tỉnh Lai Châu ......................................................... 40 2.1.1. Về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên; kinh tế, xã hội .........................40 2.1.2. Về hoạt động tôn giáo, trên địa bàn tỉnh Lai Châu ...........................41 2.2. Khái quát chung về đạo Tin lành .......................................................... 43 2.2.1. Đạo Tin lành ở Việt Nam ....................................................................43 2.2.2. Đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu...........................................46 2.2.3. Thực trạng hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu ..............................................................................................................49
2.3. Thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu ................................................................................... 54 2.3.1. ây dựng, t ch c thực hiện các v n bản chính sách, pháp lu t của Nhà nước đối với đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu ........................54 2.3.2. Công tác kiện toàn, củng cố t ch c bộ máy và đào tạo bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công ch c làm công tác quản lý nhà nước về tôn giáo .................................................................................58 2.3.3. Công tác quản lý sinh hoạt của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh ........60 2.3.4. Quan hệ giữa người dân và chính quyền địa phương sau Chỉ thị số 01/2005/CT-TTg ............................................................................................66 2.3.5. Công tác phối h p đ u tranh chống việc l i dụng đạo Tin lành đối với đồng bào dân tộc thi u số trên địa bàn tỉnh ..........................................68 2.3.6. Công tác thanh tra, ki m tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp lu t liên quan đến đạo Tin lành ................................................71 2.4. Đánh giá chung ..................................................................................... 72 2.4.1. Kết quả ................................................................................................72 2.4.2. Hạn chế ...............................................................................................74 2.4.3. Nguyên nhân .......................................................................................76 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 78 Chƣơng 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU ............................................................ 79 3.1. Quan điểm chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng .............................................. 79 3.1.1. Quan đi m chủ trương của Đảng về hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng ............................................................79 3.1.2. Chủ trương của Đảng về quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành...................................................................................................81 3.1.3. Chính sách pháp lu t của Nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng...................................................................86 3.1.4. Dự báo xu hướng phát tri n hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu từ 2020 đến 2025 ...................................................................89 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu ...................................................... 93
3.2.1. Hoàn thiện chủ trương chính sách, pháp lu t đối với đạo Tin lành trong điều kiện mới .......................................................................................93 3.2.2. ây dựng và đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh đối với đạo Tin lành..........................................................94 3.2.3. Nâng cao ch t lư ng công tác v n động, tuyên truyền, ph biến chính sách, pháp lu t về tôn giáo tới quần chúng nhân dân, ch c sắc, tín đồ đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu.................................................96 3.2.4. Đ i mới công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu ...................................................................98 3.2.5. Phối h p quản lý tôn giáo và quản lý dân tộc, phòng chống l i dụng tôn giáo phát tri n trái quy định pháp lu t ............................................... 100 3.2.6. Thanh tra, ki m tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp lu t liên quan đến đạo Tin lành........................................................ 102 3.2.7. Quan hệ quốc tế trong lĩnh vực tôn giáo, công tác đối ngoại và đ u tranh nhân quyền........................................................................................ 104 3.3. Kiến nghị ............................................................................................. 105 3.3.1. Các cơ quan ở Trung ương.............................................................. 105 3.3.2. Ban Tôn giáo Chính phủ .................................................................. 105 3.3.3. UBND tỉnh Lai Châu ....................................................................... 106 Tiểu kết chương 3.......................................................................................... 109 KẾT LUẬN .................................................................................................. 110 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 112 DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC .................................................................... 119
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT - BTGCP : Ban Tôn giáo Chính phủ - CMA : Hội Liên hiệp Phúc Âm và Truyền giáo Bắc Mỹ - CNXH : Chủ nghĩa xã hội - ĐCSVN : Đảng Cộng sản Việt Nam - QLHCNN : Quản lý hành chính nhà nước - QLNN : Quản lý nhà nước - QPPL : Quy phạm pháp luật - NĐ-CP : Nghị định – Chính phủ - NQ : Nghị quyết - NXB : Nhà xuất bản - PL : Pháp lệnh - TTg : Thủ tướng - TW : Trung ương - WTO : Tổ chức thương mại thế giới - UBMTTQ : Ủy ban Mặt trận Tổ quốc - UBND : Ủy ban nhân dân - UBTVQH : Ủy ban Thường vụ Quốc hội
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Việt Nam là một quốc gia đa tín ngưỡng, tôn giáo với chính sách nhất quán tôn trọng và bảo đảm tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Tính đến tháng 11/2019, nước ta đã công nhận và cấp đăng ký hoạt động cho 43 tổ chức tôn giáo thuộc 16 tôn giáo khác nhau. Với hơn 26 triệu tín đồ, chiếm khoảng 27% dân số cả nước, trong đó có 57.049 chức sắc; 147.028 chức việc; có 29.660 cơ sở thờ tự. So với năm 2018, số lượng tín đồ tăng 424.142 người; chức sắc tăng 1.539 người; chức việc tăng 1.467 người; cơ sở thờ tự tăng 264 cơ sở (số liệu BTGCP). Với số liệu này cho thấy, sự phát triển của các tôn giáo đang ngày càng tăng nhanh về cả số lượng tôn giáo và tín đồ. Sự hoạt động nhộn nhịp của các tôn giáo, một mặt cho thấy Đảng và Nhà nước đang thực hiện chính sách phát triển tự do tôn giáo, một mặt cho thấy nhu cầu theo tôn giáo c ng đang ngày càng lớn mạnh. Một trong những tôn giáo đang phát triển mạnh ở Việt Nam là Đạo Tin lành, đây là tôn giáo lớn trên thế giới với rất nhiều hệ phái và tổ chức giáo hội khác nhau. Theo một số nghiên cứu đạo Tin lành được truyền vào Việt Nam từ những năm đầu thế k XX. Cùng với thời gian đạo Tin lành ở Việt Nam phát triển khá nhanh, nhất là sau năm 1975 cho đến nay, với hơn 100 năm h nh thành và phát triển đạo Tin lành đã có trên 100 tổ chức, giáo phái, nhóm Tin lành với khoảng 1,5 triệu tín đồ ở khắp các địa phương trong cả nước trong đó có 13 tổ chức đã được Nhà nước công nhận, ngoài ra c n một số lượng rất lớn các tổ chức, nhóm Tin lành chưa được Nhà nước xem xét công nhận. Những năm qua, phần lớn vùng đồng bào dân tộc theo tín ngưỡng đa thần, chỉ một số ít theo Công giáo, đặc biệt từ năm 1986 xuất hiện một bộ phận người Mông, Dao theo Tin lành dưới tên gọi “Vàng Chứ” trong đồng bào Mông, “Th n Hùng” trong đồng bào Dao. Các hoạt động truyền đạo Tin lành trái phép tăng lên nhanh chóng lan sang các dân tộc khác như Tày, Nùng, 1
Thái. Sự phát triển của đạo Tin lành tập trung với ba khu vực chủ yếu là Tây Bắc, Tây Nguyên và trong các khu công nghiệp. Từ khi có sự ra đời của Chỉ thị số 01/2005/CT-TTg, ngày 04/02/2005 của Thủ tướng Chính phủ về một số công tác đối với đạo Tin lành. Đây là văn bản chuyên biệt điều chỉnh hoạt động của đạo Tin lành ở các khu vực dần h nh thành rõ nét hơn đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của các tổ chức Tin lành. Bên cạnh đó vẫn c n một số dân tộc thiểu số theo đạo Tin lành một cách gián tiếp, tổ chức c n sơ khai và chưa thực sự ổn định về tổ chức, hệ phái nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, tiềm ẩn những nguy cơ làm rạn nứt khối đại đoàn kết dân tộc, gây bất ổn về an ninh, chính trị, xã hội tại địa phương. Khu vực Tây Bắc theo cách nh n rộng hơn th toàn bộ vùng cao của miền Tây Bắc, trước đây có thời kỳ gọi là Khu tự trị Thái Mèo. Theo Quyết định số 712-TTg ngày 30/8/1997 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội gồm 3 tỉnh, nay là 4 tỉnh do Lai Châu tách thành 2 tỉnh Lai Châu, Điện Biên. Trong đó, khu vực Tây Bắc có vị trí địa lý, chính trị, kinh tế và an ninh – quốc ph ng hết sức quan trọng, là địa bàn chiến lược về quốc ph ng - an ninh không chỉ đối với khu vực mà c n đối với cả nước. Tuy nhiên t nh h nh sinh hoạt tôn giáo tại một số địa phương cơ sở c n tiềm ẩn những diễn biến phức tạp, một số hiện tượng tín ngưỡng, tôn giáo mới như: đạo “Bà Cô Dợ”, hội thánh “Giê Sùa”... chia tách điểm nhóm, làm nhà nguyện trá hình vẫn tiếp tục diễn ra trên địa bàn tỉnh. Tính đến nay trên địa bàn tỉnh Lai Châu có 8/8 huyện, thành phố; 78/108 xã, phường, thị trấn, 328/1.140 bản và tổ dân phố, 246 điểm nhóm, 3 nhóm hộ với tổng số 9.086 hộ/50.041 người tin theo đạo Tin lành, Công giáo và Phật giáo (trong đó từ 13 tuổi trở lên là 28.378 người). Trong thời gian qua, đạo Tin lành phục hồi và phát triển trên địa bàn tỉnh Lai Châu, ảnh hưởng đến đời sống vật chất và tinh thần của người dân nơi 2
đây. Bên cạnh những mặt tích cực và hoạt động tôn giáo b nh thường, ổn định, tuân thủ pháp luật, t nh h nh đạo Tin lành ở Lai Châu c ng có diễn biến rất phức tạp gây nên những tác động tiêu cực về chính trị, kinh tế, văn hóa, trật tự an toàn xã hội. Các hoạt động tuyên truyền, lừa phỉnh, phát triển đạo trái phép, kích động tư tưởng ly khai; lợi dụng việc phát triển “đạo Vàng Chứ” để lôi kéo chia rẽ tôn giáo này với tôn giáo khác, giữa người có tôn giáo và không tôn giáo, đồng bào dân tộc thiểu số vẫn thường xuyên diễn ra. Trước tình hình trên, chính quyền địa phương đã dùng nhiều biện pháp, vừa tuyên truyền, vận động thuyết phục, vừa đấu tranh xử lý bằng những biện pháp hành chính nhưng vẫn chưa thực sự đem lại hiệu quả làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn tỉnh. Trong bối cảnh này, việc tập trung nghiên cứu nhằm hoàn thiện QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn nhằm tìm ra những giải pháp hữu hiệu cho công tác QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trong thời gian tới. Do đó, tôi chọn “Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu” làm đề tài tốt nghiệp cao học chuyên ngành Quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Tín ngưỡng, tôn giáo luôn là một đề tài rộng về nội dung, phạm vi thực hiện c n là vấn đề nhạy cảm và phức tạp, cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu, sách chuyên khảo viết về tôn giáo và một số công trình liên quan trực tiếp đến công tác QLNN đối với hoạt động tôn giáo như: Tác giả Nguyễn Thị Bình: “Quản lý nhà nước đối với hoạt động quan hệ quốc tế của các t ch c tôn giáo ở Việt Nam” [17]; Tác giả Nguyễn Hồng Hải: “Quản lý nhà nước về tôn giáo ở Việt Nam hiện nay” [36]; Tác giả Nguyễn Đức Lữ : “Một số quan đi m của Đảng và Nhà nước Việt Nam về tôn giáo” [44]; Tác giả 3
Nguyễn Hồng Dương “Quan đi m, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam về tôn giáo”[29]; Tác giả Lê Xuân Quỳnh: “Quản lý nhà nước đối với hoạt động tôn giáo trên địa bàn tỉnh Lào Cai trong giai đoạn hiện nay’ [48]; Tác giả Ngô Hữu Thảo:“Công tác tôn giáo từ quan đi m Mác-Lênin đến thực ti n Việt Nam”[53]; Tác giả Đặng Nghiêm Vạn: “Lý lu n về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam” [59]; Tác giả Nguyễn Thanh Xuân: “Một số tôn giáo ở Việt Nam” [64]; “Tôn giáo và chính sách tôn giáo ở Việt Nam” [65]. Các công trình nêu trên tác giả đề cập đến công tác QLNN về tôn giáo và giới thiệu về một số tôn giáo lớn trên thế giới có ở Việt Nam và QLNN về hoạt động tôn giáo từ lý luận đến thực tiễn từ đó đề cập đến những qua điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, một số vấn đề chủ trương chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước . Riêng đối với đạo Tin lành ở Việt Nam, đã có rất nhiều công tr nh nghiên cứu liên quan đến đạo Tin lành của các học giả trên cả nước như: Tác giả V Thế Duy: “Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành ở Việt Nam hiện nay” [30]; Tác giả Phí Thị Hải Hà: “Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn Thành phố Hà Nội” [33]; Tác giả Hoàng Minh Đô: “Đạo Tin lành ở Việt Nam, thực trạng, xu hướng phát tri n và những v n đề đặt ra cho công tác lãnh đạo, quản lý” [31]. Công tr nh đã khái quát đạo Tin lành trên thế giới và ở Việt Nam, nêu rõ thực trạng và nguyên nhân, ảnh hưởng, xu thế và những vấn đề đặt ra cho công tác đối với đạo Tin lành trong thời gian tới ở nước ta. Tác giả Lê Hoàng Phu: “Lịch sử Hội thánh Tin lành Việt Nam (1911 - 1965)” [46]. Đây là luận án tiến sĩ được tác giả c ng là mục sư của Hội thánh thực hiện. Tác phẩm là kho tư liệu quý về hệ phái CMA ở Việt Nam nói chung, về Hội thánh Tin lành Việt Nam nói riêng. Luận án khá chi tiết và dày công biên niên các sự kiện đánh dấu quá tr nh h nh thành, phát triển của Hội 4
thánh Tin lành Việt Nam từ năm 1911 đến năm 1965, đủ để h nh dung đạo Tin lành ở Việt Nam giai đoạn trước năm 1975 dù được Hoa Kỳ hậu thuẫn vẫn không thể có sự nở rộ về tổ chức, nhóm, phái nhiều như sau thời điểm đất nước đổi mới đến nay. Tác giả Nguyễn Thanh Xuân với các tác phẩm: “Bước đầu tìm hi u đạo Tin lành trên thế giới và ở Việt Nam” [61]; “Đạo Tin lành ở Việt Nam” [63]; “Đạo Tin lành - công tác đối với đạo Tin lành trong giai đoạn mới” [62]. Trong các tác phẩm này, tác giả đã khái quát trình bày những vấn đề cơ bản của đạo Tin lành trên thế giới và Việt Nam như lịch sử ra đời phát triển và ảnh hưởng của đạo Tin lành đối với đời sống kinh tế an ninh, chính trị xã hội nơi có đạo; khẳng định đạo Tin lành tuy có số lượng tín đồ không nhiều nhưng đã, đang và sẽ là một tôn giáo phát triển ở Việt Nam. Nhìn chung, những công trình nghiên cứu chung về tôn giáo và riêng về đạo Tin lành ở Việt Nam nói trên đã đề cập nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn từ những góc độ tiếp cận khác nhau về tôn giáo học, về chính trị học, về hành chính học,… Tuy vậy, vấn đề QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành ở Việt Nam nói chung, với Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu nói riêng hiện c n chưa được nhiều cơ quan nghiên cứu, quản lý và các tác giả quan tâm toàn diện, chi tiết và có hệ thống. Kế thừa những thành quả của các công trình nghiên cứu trên, luận văn “Quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu” của tác giả tiếp tục góp phần nghiên cứu, giải đáp có hệ thống về cơ sở khoa học và thực tiễn QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu mà chưa có công tr nh nào nghiên cứu cụ thể trên địa bàn này để từ đó đề xuất những giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao hiệu quả QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu trong thời gian tới. 5
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành, làm rõ thực trạng, xác định những vấn đặt ra, đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục đích nghiên cứu, Luận văn có những nhiệm vụ nghiên cứu sau: + Nghiên cứu cơ sở khoa học quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên cả nước, áp dụng trong QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. + Điều tra, phân tích thực trạng hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. + Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu thời gian qua. + Nghiên cứu những quan điểm, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của nhà nước về đạo Tin lành. Qua đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản về quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu theo quy định của pháp luật. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành theo quy định của pháp luật. - Về không gian: Địa bàn tỉnh Lai Châu. 6
- Về thời gian: Đánh giá thực trạng từ năm 2005 đến nay (sau khi có Chỉ thị số 01/2005/CT-TTg, ngày 04/02/2005 của Thủ tướng Chính phủ về một số công tác đối với đạo Tin lành) và đề ra giải pháp cho giai đoạn từ 2020 đến 2025. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận và khung nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để nhìn nhận đối tượng nghiên cứu. Với phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, đạo Tin lành ở địa bàn nghiên cứu (tỉnh Lai Châu) được nhìn nhận như kết quả của một quá trình lịch sử đạo Tin lành đến định cư ở vùng đất này và tiếp tục được bổ sung hoàn thiện trong sinh hoạt đời sống, hoạt động sản xuất và đấu tranh với thiên nhiên và các thế lực thù địch. Nghiên cứu c n được thực hiện dựa trên nền tảng Tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tôn giáo. Vận dụng các lý thuyết và thực tiễn vào trong trường hợp nghiên cứu cụ thể về đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu có thể đưa ra Quy trình khung nghiên cứu (tiếp cận nghiên cứu) QLNN về hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu trên cơ sở tư duy logic và hệ thống để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu. Quy tr nh khung nghiên cứu sẽ bao gồm: dựa trên việc làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, các khái niệm liên quan đến QLNN về đạo Tin lành, kinh nghiệm QLNN về đạo Tin lành ở một số địa phương. Kết quả của nghiên cứu thực trạng và những vấn đề đặt ra sẽ là căn cứ thực tiễn để đề ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu được thể hiện trong Sơ đồ 1 dưới đây: 7
Yếuđộng Tác tố chủ của hội nhập quan QT Quan điểm Lý luận QLNN về Thực trạng hoạt của Đảng và hoạt động của đạo Xác định động động của của Đạo đạo những một số giải Tin lành pháp phápđối tinTin lànhlành và công và vấn đề nhằm với QLNN tác QLNN đối đối với đặt ra và nâng công cao tác nguyên QLNN hiệu quả về với hoạtđạo động Tin đạo lành hoạt độngđối Kinh Kinh nghiệm nghiệm về QLNN công nhân thực QLNN về táchoạt QLNN động đạođạo vềcủa tin Tin trênlành địa bàn trêntỉnh địa trạng vớiđạo của hoạt Tin Tin lành ở một lành ở một sốsố tỉnh tỉnh Laitỉnh bàn ChâuLai lành độngtrên đại của đạo bàn Tin tỉnhlành Lai Châu trênChâu địa bàn tỉnh Lai Tác Yếu động tố khách của Châu phát quan triển KT- XH Nguồn: Tác giả Sơ đồ 1: Quy trình khung nghiên cứu QLNN về hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của luận văn tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp sưu tầm số liệu, tài liệu: Phương pháp này dựa trên các công trình nghiên cứu, các tài liệu, các báo cáo có liên quan, sách báo, giáo trình, các tạp chí khoa học trước đó đã công bố và các phương tiện truyền thông internet để tổng hợp các kết quả nghiên cứu phù hợp với mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài đặt ra. - Phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích, so sánh: Đây là phương pháp không thể thiếu trong quá trình nghiên cứu những vấn đề mang tính định lượng như đánh giá thực trạng hoạt động của đạo Tin lành và định tính của hoạt động QLNN đối với đạo Tin lành. Việc sử dụng 8
các phương pháp này để tham khảo tài liệu, các công trình có liên quan, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp tài liệu từ các sách, báo, báo cáo Hội nghị, Hội thảo…. những văn bản quản lý nhà nước liên quan đến đạo Tin lành và công tác QLNN đối với đạo Tin lành. - Phương pháp điều tra, khảo sát: Đây là phương pháp quan trọng nhằm xác định những vấn đề đặt ra trong công tác QLNN đối với đạo Tin lành. Điều tra khảo sát trực tiếp bằng việc đi thực tế, qua quan sát, ghi chép và trao đổi trực tiếp đối với các đối tượng liên quan để có ý kiến khách quan về QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành và tìm ra những khó khăn, bất cập. Ngoài phương thức điều tra khảo sát, việc phỏng vấn sâu một số đối tượng tham gia vào QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành ở địa phương nghiên cứu c ng được thực hiện. - Phương pháp chuyên gia: Ngoài các phương pháp tự thân th phương pháp chuyên gia c ng đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình nghiên cứu đề tài. Bản thân hoạt động của đạo Tin lành và công tác quản lý mang tính tổng hợp cao, do vậy muốn đảm bảo cho các đánh giá về thực trạng và định hướng nhằm hoàn thiện QLNN về hoạt động của đạo Tin lành đ i hỏi có sự tham gia của các chuyên gia, các nhà quản lý ở nhiều lĩnh vực có liên quan. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Về mặt lý luận Luận văn góp phần hệ thống lại cơ sở khoa học của quản lý nhà nước đối với đạo Tin lành và áp dụng trong QLNN đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. 6.2. Về mặt thực tiễn - Làm rõ thực trạng hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. 9
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. - Đề xuất một số giải pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy, học tập, nghiên cứu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực tôn giáo và cho các nhà quản lý đang thực thi công vụ trong công tác tôn giáo. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo; luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành Chương 2: Thực trạng đạo Tin lành và quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Chương 3: Một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Lai Châu. 10
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài Luận văn 1.1.1. Tôn giáo và hoạt động tôn giáo 1.1.1.1. Tôn giáo: Có thể nói tôn giáo đã xuất hiện trong xã hội loài người cách đây hàng chục nghìn năm, hàng ngàn năm qua đã có nhiều nghiên cứu về tôn giáo dưới các góc độ tiếp cận của các nhà khoa học, những người quan tâm nghiên cứu và các quan điểm khác nhau. Nhưng chỉ đến khi chủ nghĩa Mác – Lê nin ra đời chúng ta mới thấy được cách nhìn nhận tôn giáo một cách toàn diện, biện chứng và đi vào bản nhất. Trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin thì con người đã tạo ra tôn giáo hay nói một cách khác, tôn giáo là một sản phẩm xã hội của con người, nó là phạm trù lịch sử. Tôn giáo sẽ còn tồn tại lâu dài trong tiến trình phát triển của lịch sử loài người và sẽ tồn tại trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh là người vận dụng sáng tạo các quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin vào cách mạng Việt Nam trong đó có các quan niệm về tôn giáo. Từ đó đã h nh thành lên và ngày càng hoàn thiện một hệ thống đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và nhà nước để đảm bảo các quyền con người, đảm bảo xây dựng được lực lượng cách mạng là quần chúng theo tôn giáo dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Liên quan đến cách giải thích về tôn giáo, trong văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước Việt Nam đưa ra cách hiểu về tôn giáo. Khoản 5, Điều 2, Luật tín ngưỡng, tôn giáo giải thích: “Tôn giáo là niềm tin của con người tồn 11
tại với hệ thống quan niệm và hoạt động bao gồm đối tư ng tôn thờ, giáo lý, giáo lu t, l nghi và t ch c”. [47, tr.1] Bên cạnh đó, c ng có ý kiến cho rằng khi nói đến tôn giáo là nói đến cộng đồng người có chung niềm tin vào lực lượng siêu nhiên, huyền bí; có hệ thống giáo lý, giáo luật, lễ nghi và có tổ chức. Tùy từng mục tiêu nghiên cứu khác nhau, cách tiếp cận khác nhau, người ta đưa ra những quan niệm khác nhau về tôn giáo. Mặc dù việc giải thích khái niệm này khá phức tạp, thậm chí khó có thể thống nhất, tuy nhiên, về phương diện quản lý nhà nước, khi nói đến một tôn giáo hoàn chỉnh thường được tiếp cận từ góc độ thực thể xã hội tôn giáo được thể hiện bằng các yếu tố để nhận biết một tôn giáo đó là: + Giáo lý (kinh sách, giáo luật, lễ nghi, sấm giảng…); + Giáo sỹ (nhà tu hành, chức sắc, chức việc, …của tôn giáo); + Giáo dân (tín đồ của tôn giáo); + Giáo hội (tổ chức tôn giáo với đường hướng hoạt động đặc trưng của một tôn giáo). 1.1.1.2. Hoạt động tôn giáo: Theo Khoản 11, Điều 2, Luật tín ngưỡng, tôn giáo: “Hoạt động tôn giáo là hoạt động truyền bá tôn giáo, sinh hoạt tôn giáo và quản lý t ch c tôn giáo”. [47, tr.2]. Tín đồ có quyền tự do bày tỏ đức tin, thực hành các nghi thức thờ cúng, cầu nguyện, tham gia các hình thức sinh hoạt tôn giáo là việc bày tỏ niềm tin tôn giáo, thực hành giáo lý, giáo luật, lễ nghi tôn giáo và học tập giáo lý tôn giáo mà mình tin theo. Hoạt động tôn giáo phải tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và quyền tự do không tín ngưỡng, tôn giáo của người khác; hoạt động tôn giáo đảm bảo an toàn, tiết kiệm, tôn trọng quy định của cơ sở tôn giáo và tuân thủ quy định của pháp luật. 12