Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau, từ đó rút ra những thành tựu, hạn chế trong quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại đây, đồng thời chỉ rõ những nguyên nhân, hạn chế và đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ THÚY LINH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ THÚY LINH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ NGÂN TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, tư liệu được sử dụng trong Luận văn là trung thực, có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng. Những kết quả khoa học của Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào. Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Học viện Hành chính quốc gia xem xét để tôi có thể bảo vệ Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Cà Mau, ngày 24 tháng 8 năm 2020 Học viên Đỗ Thúy Linh
LỜI CẢM ƠN Để thực hiện và hoàn thành luận văn này tôi đã nhận được nhiều sự hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện từ nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Học viện Hành chính quốc gia, Ban Đào tạo Sau đại học – Học viện Hành chính quốc gia cùng toàn thể quý thầy giáo, cô giáo đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Ngân – người hướng dẫn khoa học, đã rất tận tình và dành nhiều thời gian trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình xây dựng đề cương, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Cà Mau, Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Cà Mau đã tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình khảo sát, thu thập số liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nhưng do hạn chế về thời gian và khả năng nghiên cứu nên trong luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong quý thầy giáo, cô giáo, những người quan tâm đến đề tài tiếp tục cho những ý kiến đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn! Cà Mau, ngày 24 tháng 8 năm 2020 Học viên Đỗ Thúy Linh
DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT STT CỤM TỪ VIẾT TẮT CỤM TỪ ĐẦY ĐỦ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 1 GCNQSDĐ và tài sản khác gắn liền với đất 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 TN&MT Tài nguyên và Môi trường 4 TP Thành phố 5 UBND Uỷ ban nhân dân 6 VPĐKĐĐ Văn phòng đăng ký đất đai
DANH MỤC BẢNG, BIỂU Nội dung Trang Hình 1.1. Trang 1 và trang 4 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, 11 quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất Bảng 2.1. Kết quả cấp GCNQSDĐ của thành phố Cà Mau từ năm 35 2016-2019 Bảng 2.2. Kết quả giải quyết hồ sơ giai đoạn 2016-2019 c0ủa Chi 36 nhánh Văn phòng đăng ký đất đai các huyện, thành phố Cà Mau Bảng 2.3. Thống kê nhân lực công chức, viên chức ngành 41 Bảng 2.4. Mô tả chi tiết quy trình thực hiện (quy trình 1) 46 Bảng 2.5. Mô tả chi tiết quy trình thực hiện (quy trình 2) 50
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài ..................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu........................................................... 4 3.1. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 4 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu luận văn............................................ 5 4.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 5 4.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 5 5. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 6 5.1. Phương pháp luận ............................................................................................ 6 5.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .............................................. 7 6.1. Về mặt lý luận .................................................................................................. 7 6.2. Về mặt thực tiễn ............................................................................................... 7 7. Bố cục luận văn.......................................................................................... 8 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI THÀNH PHỐ THUỘC TỈNH ..................................................................................................................... 9 1.1. Tổng quan quản lý nhà nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố thuộc tỉnh ..................................................................... 9 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất9 1.1.2.. Sự cần thiết của việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ............. 11 1.1.3. Nguyên tắc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất .............................. 12 1.1.4. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố thuộc tỉnh ...................................... 14 1.1.5. Các yếu tố chi phối, ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.................................................................................................... 17 1.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ....................................................................................................................... 26 1.2.1. Hoạt động tổ chức thực thi văn bản quy phạm pháp luật........................ 26
1.2.2. Xây dựng đội ngũ công chức, viên chức thực hiện nhiệm vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………………27 1.2.3. Quản lý quy trình, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...... 28 1.2.4. Hoạt động thanh tra, kiểm tra .................................................................... 32 1.3. Kinh nghiệm của một số thành phố thuộc tỉnh trong công tác quản lý nhà nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất............................... 32 1.3.1. Kinh nghiệm của các địa phương .............................................................. 32 1.3.2. Bài học rút ra có thể áp dụng cho thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau ...... 34 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU ............................................................................... 35 2.1. Kết quả cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau từ năm 2016 đến năm 2019 ............................................................................................................ 35 2.2. Hoạt động quản lý nhà nƣớc về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau từ năm 2016 đến nay ........................................................ 37 2.2.1. Hoạt động tổ chức thực thi văn bản quy phạm pháp luật........................ 37 2.2.2. Xây dựng đội ngũ công chức, viên chức thực hiện nhiệm vụ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ........................................................................................ 41 2.2.3. Quản lý quy trình, thủ tục cấp GCNQSDĐ ............................................. 43 2.2.4. Hoạt động thanh tra, kiểm tra .................................................................... 52 2.3. Đánh giá chung tình hình quản lý nhà nƣớc về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau từ năm 2016 đến năm 2019 ..................... 53 2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................. 53 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ................................................................ 62 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI THÀNH PHỐ CÀ MAU, TỈNH CÀ MAU ............................................. 67 3.1. Phƣơng hƣớng tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau ......... 67 3.1.1. Tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật đất đai tại địa phương ........... 67 3.1.2. Nâng cao chất lượng công tác lập và tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ............................................................................................................. 67 3.1.3. Quản lý tốt công tác đăng ký đất đai, lập hồ sơ địa chính và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ........................................................................................ 69
3.1.4. Kiện toàn bộ máy, xây dựng đội ngũ viên chức - người lao động trong ngành quản lý đất đai........................................................................................................ 70 3.1.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ............................................................................................................. 71 3.2. Một số giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau ..................................................................................................................... 72 3.2.1. Tổ chức thực thi văn bản quy phạm pháp luật và đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền pháp luật đến người dân về trách nhiệm và quyền lợi của họ trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ............................................................................... 72 3.2.2. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến cấp GCNQSDĐ ................................................. 73 3.2.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ........................................................................................ 74 3.2.4. Tiếp tục kiện toàn cơ cấu tổ chức, bộ máy và nâng cao chất lượng đội ngũ nhân lực ngành........................................................................................................... 76 3.2.5. Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp đất đai .................................................................................................. 76 3.3 Kiến nghị ................................................................................................ 78 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 81
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, giá trị của nó đã được ông bà ta đúc kết thành một câu tục ngữ: “Tấc đất tấc vàng”. Khi các ngành kinh tế ngày càng phát triển sẽ kéo theo nhu cầu sử dụng đất tăng lên, đặc biệt là trong bối cảnh nước ta đang trên đường xây dựng “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Do đó công tác quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản khác gắn liền với đất (viết tắt là GCNQSDĐ) đóng vai trò hết sức quan trọng. Công tác cấp chứng nhận quyền sử dụng đất là hồ sơ để Chính phủ quản lý chặt chẽ toàn bộ quỹ đất trên phạm vi cả nước, đảm bảo quỹ đất được sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả nhất; là cơ sở để xác định, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, giúp cho các cá nhân, hộ gia đình, tổ chức sử dụng đất, yên tâm đầu tư trên thửa đất của mình, góp phần vào sự phát triển kinh tế của cả nước. Cà Mau là tỉnh cực nam của Việt Nam, thuộc khu vực đồng bằng châu thổ sông Cửu Long. Đây là vùng có nhiều sông gạch, địa hình thấp, bằng phẳng và thường xuyên bị ngập nước. Về mặt hành chính, Cà Mau gồm 08 huyện và 01 thành phố. Trong đó, thành phố Cà Mau là đô thị loại 2, có diện tích 249,29 km2 và hầu hết là đất đô thị. Do những tác động của đô thị hóa nên công tác quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau vừa mang đặc trưng của vùng sông nước vừa mang đặc trưng của đô thị đang phát triển và kèm theo đó là những khó khăn trong công tác quản lý nhà nước và cấp GCNQSDĐ. Từ khi Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Cà Mau và Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thành phố Cà Mau được thành lập theo mô hình một
cấp, công tác quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau đã đạt được những kết quả quan trọng, cụ thể như: Hoạt động tổ chức thực thi văn bản quy phạm pháp luật về cấp GCNQSDĐ do Trung ương, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành được triển khai và thực hiện nghiêm túc, triệt để hơn; Hệ thống các cơ quan nhà nước có chức năng thực hiện quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ ngày càng thắt chặt mối quan hệ, cùng nhau xây dựng quy chế phối hợp, quy trình giải quyết hồ sơ cho tổ chức, cá nhân cho nhu cầu; Nguồn nhân lực thực hiện công tác cấp GCNQSDĐ được đảm bảo cả về số lượng và chất lượng, được tuyển dụng theo Đề án vị trí việc làm được phê duyệt, được bồi dưỡng nghiệp vụ thường xuyên; Quy trình cấp GCNQSDĐ được xây dựng theo quy định của pháp luật hiện hành nhằm đảm bảo tính chặt chẽ trong hoạt động, xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan phối hợp, đồng thời thể hiện rõ tính công khai, minh bạch nhằm phục vụ tốt nhất nhu cầu của cá nhân, tổ chức khi đến liên hệ làm việc; Hoạt động thanh tra, kiểm tra được tiến hành thường xuyên nhằm kịp thời phát hiện những sai sót, bất cập trong hoạt động quản lý, thực hiện nhiệm vụ để đưa ra những giải pháp khắc phục kịp thời. Tuy nhiên trong thực tiễn công tác quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc và bất cập như: Công tác cải cách thủ tục hành chính vẫn chưa đáp ứng được mong đợi của người dân, doanh nghiệp, một số hồ sơ còn thực hiện trễ hẹn so với thời gian quy định theo Quy chế phối hợp giải quyết thủ tục hành chính; Mối quan hệ phối hợp giữa một vài cơ quan nhà nước có chức năng thực hiện quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ vẫn chưa được thiết lập chặt chẽ đã làm tăng chi phí và thời gian giải quyết hồ sơ; Chất lượng nguồn nhân lực ở các vị trí có dấu hiệu giảm sút về chuyên môn lẫn thái độ phục vụ người dân, doanh nghiệp; Việc thực hiện quy trình cấp GCNQSDĐ còn rườm 2
rà và cần được nghiên cứu cắt giảm các khâu thực hiện trung gian; Hoạt động thanh tra, kiểm tra chỉ diễn ra ở một vài bộ phận nên chưa đánh giá được tổng thể chất lượng hoạt động của đơn vị. Do đó, việc nghiên cứu và đưa ra những giải pháp quản lý hữu hiệu là nhiệm vụ cấp bách trong công tác cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau. Nhận thấy được sự phù hợp giữa chuyên ngành được đào tạo và sự cần thiết trong việc nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau nên học viên đã chọn đề tài “Quản lý nhà nước về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau” làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ là một trong 15 nội dung quản lý nhà nước về đất đai được quy định tại Luật Đất đai năm 2013. Đã có nhiều công trình nghiên cứu, bài viết, sách chuyên khảo viết về đề tài quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ, chẳng hạn như: - TS. Đinh Văn Hải, TS. Vũ Sỹ Cường (2014), “Giáo trình quy hoạch và quản lý đất đai”, Học viện Tài chính. Giáo trình đã làm rõ những nhân tố ảnh hưởng đến việc quản lý và sử dụng đất; lý luận chung, nội dung quản lý nhà nước về đất đai và những nội dung quản lý nhà nước về đất đai;… - Nguyễn Đăng Sinh (2014), “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận đất lâm nghiệp trên địa bàn huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc”, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thái Nguyên. Luận văn đã khái quát về cơ sở pháp lý của công tác cấp GCNQSDĐ, kết quả cấp GCNQSDĐ trên thế giới và Việt Nam, trình bày và đánh giá kết quả cấp GCNQSDĐ của huyện Lập Thạch, phương hướng và mục tiêu của huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc trong công tác cấp GCNQSDĐ. 3
- ThS. Phạm Thu Thủy (2015), “Một số vấn đề về cấp GCNQSDĐ theo Luật Đất đai 2013”, Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 4 năm 2015; - Trần Mạnh Tuấn (2017), “Quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ – Từ thực tiễn tỉnh Đắk Nông”, Luận văn Thạc sỹ, Học viện Hành chính quốc gia cơ sở thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã khái quát cơ sở lý luận về cấp GCNQSDĐ, thực trạng công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại tỉnh Đắk Nông và đề ra một số phương hướng, giải pháp nhằm tăng cường công tác này tại tỉnh Đắk Nông. - Hoàng Thị Hương (2017), “Thủ tục cấp GCNQSDĐ ở thành phố Hà Nội”, Luận văn Thạc sỹ, Học viện Hành chính quốc gia cơ sở Hà Nội. Luận văn đã làm rõ những vấn đề lý luận về thủ tục cấp GCNQSDĐ; phân tích và đánh giá được thực tiễn thực hiện thủ tục cấp GCNQSDĐ; đồng thời đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả cấp GCNQSDĐ ở thành phố Hà Nội. Ngoài ra vẫn còn nhiều công trình nghiên cứu khác về đề tài quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ. Mỗi công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố đều là những tài liệu có giá trị nhất định, phục vụ cho quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết một cách thấu đáo và cần phải tiếp tục nghiên cứu, cũng như chưa có đề tài nào nghiên cứu quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Bởi vậy, đề tài mà học viên nghiên cứu là hoàn toàn độc lập và ở một khía cạnh hoàn toàn khác so với các đề tài nghiên cứu trước đây. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trước hết, đề tài thực hiện nhằm nghiên cứu nắm vững những quy định pháp luật hiện hành về thủ tục cấp GCNQSDĐ tại thành phố thuộc tỉnh. Sau đó, đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau, từ đó rút ra những thành tựu, 4
hạn chế trong quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại đây, đồng thời chỉ rõ những nguyên nhân, hạn chế và đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về cấp GCNQSDĐ: Làm rõ khái niệm, vai trò, nội dung quản lý, thủ tục cấp GCNQSDĐ,… - Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau trong những năm gần đây. - Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố thuộc tỉnh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố thuộc tỉnh. Do cơ quan quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ ở địa phương chỉ được thành lập ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh nên luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu ở cấp quản lý thấp nhất trong hệ thống quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ. - Về không gian: Luận văn chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ cho các hộ gia đình, cá nhân tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. - Về thời gian: Trong khuôn khổ có hạn của luận văn thạc sỹ, luận văn được giới hạn phạm vi về thời gian nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý 5
nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau từ năm 2016 đến nay, định hướng nghiên cứu đến năm 2025. Theo đó, luận văn nghiên cứu dựa trên thực tiễn tình hình quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau từ khi Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Cà Mau và Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thành phố Cà Mau được thành lập theo Quyết định số 1418/QĐ-UBND ngày 25/9/2015 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở vận dụng phương pháp nghiên cứu khoa học của phép duy vật biện chứng và phép duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác – Lê Nin. Thông qua phương pháp luận này, tác giả sẽ làm rõ được mối quan hệ giữa quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ với quản lý nhà nước về đất đai nói riêng và quản lý nhà nước nói chung dựa trên các quan điểm của Đảng và Nhà nước. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn được thực hiện thông qua việc thực hiện các phương pháp nghiên cứu như: phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh đánh giá để nghiên cứu thực tiễn quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Trong đó: - Phương pháp thống kê là phương pháp tiếp cận dựa trên việc xem xét toàn bộ các sự vật hiện hữu để đưa ra kết luận về bản chất sự vật. Luận văn thực hiện thống kê về: Kết quả thực hiện công tác cấp GCNQSDĐ của Chi nhánh VPĐKĐĐ các huyện, thành phố Cà Mau; Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về cấp GCNQSDĐ;… - Phương pháp phân tích là nghiên cứu các tài liệu, lý luận khác nhau bằng cách phân tích chúng thành từng bộ phận để tìm hiểu sâu sắc về đối tượng. Luận văn phân tích về các yếu tố chi phối, ảnh hưởng đến công tác cấp 6
GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau; Những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân hạn chế;… - Phương pháp tổng hợp là xác lập những liên hệ tất yếu giữa các bộ phận đã được phân tích rồi đưa ra đánh giá đối với đối tượng nghiên cứu. Luận văn dựa trên những kết quả được thống kê, phân tích, so sánh để đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ. - Phương pháp so sánh là làm rõ sự khác biệt hay những đặc trưng riêng của đối tượng nghiên cứu, từ dó giúp người nghiên cứu có căn cứ để đưa ra quyết định lựa chọn giải pháp thực hiện. Luận văn thực hiện so sánh kết quả thực hiện công tác cấp GCNQSDĐ qua các năm của Chi nhánh VPĐKĐĐ các huyện và Chi nhánh VPĐKĐĐ thành phố Cà Mau để đưa ra những nét riêng trong công tác cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Về mặt lý luận Đề tài được thực hiện với mong muốn hệ thống hóa về mặt lý luận trong công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ trong phạm vi toàn quốc. Phân tích và làm rõ các khái niệm, nội dung quản lý và các yếu tố tác động đến công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ. 6.2. Về mặt thực tiễn Luận văn phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ trên địa bàn thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau, từ đó chỉ ra những hạn chế, bất cập và đề xuất các giải pháp nhằm góp phần vào việc hoàn thiện và nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Ngoài ra, luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho sinh viên và học viên, cán bộ làm công tác liên quan đến quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ tại Cà Mau nói riêng và cả nước nói chung. 7
7. Bố cục luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 03 chương với nội dung cụ thể như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố thuộc tỉnh. Chương 2: Thực trạng công tác quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau. 8
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TẠI THÀNH PHỐ THUỘC TỈNH 1.1. Tổng quan quản lý nhà nƣớc về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại thành phố thuộc tỉnh 1.1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất Theo dân gian, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thường được gọi là “sổ đỏ” hay “sổ hồng”,…được xem là một trong số những giấy tờ quan trọng của người dân, được cất giữ rất kỹ càng. Đồng thời GCNQSDĐ cũng chính là tài sản quý giá nhất, thể hiện sự giàu có của người nông dân. Theo Khoản 15, Điều 3, Luật Đất đai 2013 quy định: “Đăng ký đất đai, nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất là việc kê khai và ghi nhận tình trạng pháp lý về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất và quyền quản lý đất đối với một thửa đất vào hồ sơ địa chính”. Theo khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”. Quản lý nhà nước về cấp GCNQSDĐ là tổng hợp các hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện quản lý về: ban hành, thi hành các văn bản quy phạm pháp luật; về cơ cấu tổ chức, nhân sự; về quy trình, thủ tục; hoạt động thanh tra, kiểm tra; hoạt động tổng kết, sơ kết về công tác cấp GCNQSDĐ nhằm đảm bảo các hoạt động trên tuân thủ đúng theo quy định pháp luật, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho tổ chức, hộ gia 9
đình, cá nhân trong quá trình thực hiện cấp GCNQSDĐ. Đây là một trong những nội dung quan trọng của quản lý nhà nước về đất đai. Việc cấp GCNQSDĐ phải tuân theo mẫu giấy đã được quy định cụ thể tại khoản 1, điều 3, Thông tư 23/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 của Bộ TN&MT Quy định về GCNQSDĐ, chi tiết như sau: - Giấy chứng nhận do Bộ TN&MT phát hành theo mẫu thống nhất và được áp dụng trong phạm vi cả nước đối với mọi loại đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. - Giấy chứng nhận gồm một tờ có 04 trang, 04 mục, in nền hoa văn trống đồng và Trang bổ sung, mỗi trang có kích thước 190mm x 265mm. Trang 1 gồm Quốc hiệu, Quốc huy, dòng chữ “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất”, mục “I. Tên người sử dụng đất, chủ sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất” thể hiện thông tin về năm sinh, số chứng minh nhân dân, địa chỉ, thông tin về người cùng sử dụng đất hoặc người bảo hộ (nếu có), số phát hành giấy chứng nhận (số seri) gồm 02 chữ cái tiếng Việt và 06 chữ số, dấu nổi của Bộ TN&MT. Trang 2 gồm mục “II. Thửa đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất” thể hiện các thông tin về thửa đất, nhà ở, công trình xây dựng khác, rừng sản xuất là rừng trồng, cây lâu năm và ghi chú; ngày tháng năm và cơ quan ký cấp Giấy chứng nhận; số vào sổ cấp Giấy chứng nhận. Trang 3 gồm mục “III. Sở đồ thửa đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất” và mục “IV. Những thay đổi sau khi cấp Giấy chứng nhận”. Trang 4 gồm nội dung tiếp theo của mục IV, nội dung lưu ý đối với người được cấp Giấy chứng nhận và mã vạch. Trang bổ sung Giấy chứng nhận gồm dòng chữ “Trang bổ sung Giấy chứng nhận”, số hiệu thửa đất, số seri, số vào sổ cấp Giấy chứng nhận và mục IV. Hình 1.1 dưới đây là mẫu trang 1 và trang 4 của GCNQSDĐ. Việc quản lý phôi giấy chứng nhận chặt chẽ cũng là cơ sở cho hoạt động in ấn, phát hành 10
và xử lý những giấy chứng nhận làm giả mạo, góp phần tích cực vào công tác cấp GCNQSDĐ. Hình 1.1. Trang trang 1 và trang 4 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Nguồn: Thông tư 23/2014/TT-BTNMT ngày 19/5/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường) 1.1.2. Sự cần thiết của việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất * Đối với nhà nước Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là điều kiện đảm bảo để Nhà nước quản lý chặt chẽ toàn bộ quỹ đất trong phạm vi lãnh thổ; đảm bảo cho đất đai được sử dụng đầy đủ, hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả nhất. Hơn nữa, việc cấp GCNQSDĐ cũng là căn cứ để nhà nước lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai hiệu quả, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội [23.Tr, 32]. * Đối với chủ thể sử dụng đất Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là cơ sở để các chủ thể sử dụng đất thực hiện các quyền 11