Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn Huyện Chiêm Hóa, Tỉnh Tuyên Quang

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã hệ thống hóa, làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận cơ bản về du lịch và quản lý nhà nước về hoạt động du lịch để bổ sung vào hệ thống lý luận trong hoạt động quản lý công nói chung và quản lý nhà nước về du lịch nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn Huyện Chiêm Hóa, Tỉnh Tuyên Quang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI THỊ PHƯƠNG THANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHIÊM HÓA, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI THỊ PHƯƠNG THANH QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHIÊM HÓA, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Đặng Thị Minh HÀ NỘI – NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông tin, số liệu được trình bày trong Luận văn là trung thực và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu của Luận văn chưa được công bố trong bất kì công trình khoa học nào. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Mai Thị Phương Thanh
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn về đề tài “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang” trước hết tôi xin đặc biệt cảm ơn tới cô giáo TS. Đặng Thị Minh đã quan tâm chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tận tình về nội dung và phương pháp nghiên cứu khoa học trong suốt quá trình thực hiện Luận văn này. Tác giả Luận văn xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Khoa Sau đại học, cùng các quý thầy, cô trong Học viện Hành chính Quốc gia, đã tạo những điều kiện tốt nhất, giúp đỡ Tác giả trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn. Xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn hỗ trợ, động viên, chia sẻ và tạo điều kiện thuận lợi giúp Tác giả vượt qua những khó khăn để hoàn thành Luận văn này. Do những điều kiện chủ quan, khách quan, chắc chắn kết quả nghiên cứu của Luận văn còn những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô và bạn đọc để luận văn được hoàn thiện hơn. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Mai Thị Phương Thanh
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ DANH MỤC CÁC HÌNH, BẢNG MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu .................................................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................... 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ............................................ 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận văn ................................................... 8 7. Kết cấu của Luận văn .................................................................................... 8 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH ........................................................................................................................... 9 1.1. Du lịch và các khái niệm về du lịch ....................................................... 9 1.1.1. Khái niệm và phân loại du lịch........................................................ 9 1.1.2. Đặc điểm và vai trò của hoạt động du lịch ................................... 11 1.2. Quản lý nhà nước về du lịch................................................................. 13 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về du lịch ......................................... 13 1.2.2. Đặc điểm và vai trò của quản lý nhà nước về du lịch ................... 15 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước về du lịch ........................................... 20 1.3. Các yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về du lịch .......................... 27 1.3.1. Quan điểm của Đảng, định hướng của các địa phương ............... 27 1.3.2. Pháp luật, chính sách của Nhà nước, địa phương ........................ 28 1.3.3. Năng lực đội ngũ cán bộ, công chức ............................................. 28 1.3.4. Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội .............................................. 29 1.3.5. Công nghệ thông tin ...................................................................... 29 1.3.6. Văn hóa, phong tục tập quán ......................................................... 30
1.3.7. Kinh tế, quy mô, chất lượng hoạt động của các cơ sở dịch vụ du lịch 30 1.3.8. Đối tượng khách du lịch ................................................................ 31 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch của một số địa phương và bài học kinh nghiệm .......................................................................................... 32 1.4.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về du lịch của một số địa phương ..... 32 1.4.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Chiêm Hóa ....................... 36 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 38 Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHIÊM HÓA, TỈNH TUYÊN QUANG .................... 39 2.1. Khái quát về huyện Chiêm Hóa ........................................................... 39 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ...................................................... 39 2.1.2. Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội ................................................. 41 2.1.3. Tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội đến phát triển du lịch .............................................................................................. 42 2.2. Thực trạng phát triển du lịch trên địa bàn Huyện Chiêm Hóa hiện nay......44 2.2.1. Tài nguyên du lịch ......................................................................... 44 2.2.2. Hoạt động khai thác tiềm năng du lịch ......................................... 46 2.2.3. Khách du lịch ................................................................................. 48 2.3. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn Huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang.................................................................... 50 2.3.1. Xây dựng và thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển du lịch .... 50 2.3.2. Tổ chức thực hiện các chính sách phát triển du lịch ..................... 52 2.3.3. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về du lịch ................................ 54 2.3.4. Tổ chức, huy động các nguồn lực để phát triển du lịch ................ 55 2.3.5. Tổ chức hoạt động du lịch trên địa bàn ........................................ 61 2.3.6. Thanh tra, kiểm tra và xử lý theo thẩm quyền các vi phạm pháp luật về du lịch........................................................................................... 64 2.4. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang .................................................................... 65
2.4.1. Ưu điểm.......................................................................................... 65 2.4.2. Hạn chế .......................................................................................... 66 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 68 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 71 Chương 3 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHIÊM HÓA, TỈNH TUYÊN QUANG ................................................................................ 72 3.1. Quan điểm, định hướng phát triển du lịch............................................ 72 3.1.1. Quan điểm phát triển du lịch của Đảng cộng sản Việt Nam......... 72 3.1.2. Định hướng, mục tiêu phát triển du lịch của tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030.................................................................................................. 74 3.1.3. Định hướng, mục tiêu phát triển du lịch của huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang đến năm 2030 ............................................................. 75 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa ................................................................................................... 76 3.2.1. Tổ chức triển khai hệ thống chính sách pháp luật và nâng cao năng lực thực thi chính sách pháp luật về phát triển du lịch trên địa bàn .................................................................................................................. 76 3.2.2. Kiện toàn tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ công chức và tăng cường sự tham gia trong quản lý nhà nước về du lịch ............................ 80 3.2.3. Đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nguồn lực phát triển hạ tầng du lịch ........................................................................................................... 82 3.2.4. Phát triển nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ du lịch ......................................................................................... 83 3.2.5. Tạo lập môi trường thuận lợi, tăng cường xúc tiến, quảng bá du lịch .. 84 3.2.6. Tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về du lịch ........................................................................................ 86 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 89 KẾT LUẬN .................................................................................................... 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 92 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Doanh thu từ du lịch Chiêm Hóa (giai đoạn 2016-2019). ........ 47 Biểu đồ 2.2: Số lượng khách du lịch đến Chiêm Hóa giai đoạn 2016 -2019 . 48 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu khách du lịch đến Chiêm Hóa năm 2019. ...................... 49 Biểu đồ 2.4: Số lượt khách tham quan các điểm du lịch Chiêm Hóa năm 2019. ... 50 Biểu đồ 2.5: Số lượt học viên tham gia các khóa bồi dưỡng về du lịch trên địa bàn Huyện Chiêm Hóa giai đoạn 2016-2019. ................................................ 59
DANH MỤC CÁC HÌNH, BẢNG Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Chiêm Hóa ............................................ 39 Bảng 2.1: Cơ sở lưu trú và kinh doanh du lịch Chiêm Hóa giai đoạn 2016 - 2019.. 57 Bảng 2.2: Trình độ đào tạo của nguồn nhân lực ngành du lịch Chiêm Hóa giai đoạn 2017-2019. ...................................................................................... 58
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Du lịch là một ngành dịch vụ có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của mỗi vùng miền, địa phương hay quốc gia. Du lịch tạo ra thu nhập nhanh, giúp quốc gia, địa phương bù đắp thiếu hụt ngân sách, thúc đẩy nền kinh tế phát triển, giúp tạo công ăn việc làm và tăng thu nhập cho người dân khi tham gia kinh doanh du lịch. Đồng thời, đây cũng là con đường hữu hiệu để gia tăng cơ hội giao lưu, hợp tác, chuyển tải và quảng bá hình ảnh đất nước, con người của mỗi quốc gia đến với thế giới. Việt Nam có tiềm năng du lịch đa dạng và phong phú, do đó du lịch Việt Nam được Chính phủ quy hoạch, định hướng để trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và trực tiếp là các địa phương đã thực hiện nhiều giải pháp để phát triển du lịch, nỗ lực trong việc giới thiệu, quảng bá những giá trị, vẻ đẹp, tiềm năng phát triển du lịch của các vùng miền nói riêng và Việt Nam nói chung đến nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế. Chiêm Hóa của tỉnh Tuyên Quang là một huyện vùng cao mang đậm nét đặc thù của vùng núi phía Bắc Việt Nam, nơi được thiên nhiên hào phóng ban tặng nhiều thắng cảnh đẹp cùng cộng đồng dân cư giàu bản sắc văn hóa dân tộc đã, đang và sẽ cuốn hút mạnh mẽ khách du lịch. Xác định rõ lợi thế về tiềm năng du lịch này, trong thời gian qua, ngành du lịch của huyện Chiêm Hóa cũng có những bước đầu tư và phát triển nhất định như du lịch sinh thái, gắn với du lịch tâm linh và các di tích lịch sử… Đặc biệt, chính quyền đã rất quan tâm, xây dựng nhiều biện pháp thúc đẩy phát triển du lịch trên địa bàn, chỉ đạo triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách quản lý du lịch, tạo lập môi trường, điều kiện thuận lợi cho các chủ thể kinh doanh du lịch. Nhờ đó, hoạt động du lịch trên địa bàn đã có những bước khởi sắc và đạt được một số thành tựu quan trọng. Các sản phẩm du lịch ngày càng đa dạng, lượt khách du lịch ngày càng nhiều và đa dạng về đối tượng nên doanh thu du lịch ngày càng tăng. 1
Tuy nhiên, so với lợi thế tiềm năng du lịch thì việc phát triển này vẫn chưa tương xứng. Các dịch vụ du lịch ở Chiêm Hóa chưa khai thác hết được lợi thế sẵn có của địa phương và cũng chưa đủ điều kiện để khai thác hết như: Đường giao thông dẫn đến nhiều điểm du lịch còn chưa thuận lợi; các cơ sở lưu trú, phục vụ khách du lịch còn chưa phong phú và ở tầm thấp. Điều này thể hiện, hoạt động quản lý nhà nước về du lịch còn nhiều hạn chế như thiếu tầm nhìn tổng thể về phát triển du lịch nên sản phẩm du lịch còn đơn điệu, trùng lặp, kém hấp dẫn và không thể hiện được tính đặc thù. Quản lý và quy hoạch du lịch chưa hiệu quả, vấn đề liên kết phát triển du lịch chưa được chú ý. Ngoài ra, còn hạn chế, yếu kém về kết cấu hạ tầng kỹ thuật du lịch, đội ngũ nhân lực du lịch, năng lực xúc tiến quảng bá du lịch và thiếu sự ổn định về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch, nhiều di tích lịch sử - văn hóa - cách mạng đang trong tình trạng xuống cấp chưa được tu bổ, tôn tạo lại. Đây là một thách thức đặt ra cho dịch vụ du lịch của huyện Chiêm Hóa đứng từ góc độ quản lý nhà nước. Từ thực tế cho thấy, việc nghiên cứu nhằm tìm ra giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa là một vấn đề quan trọng, cấp thiết hiện nay. Do đó, em lựa chọn đề tài luận văn “Quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn Huyện Chiêm Hóa, Tỉnh Tuyên Quang” làm đề tài tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia. 2. Tình hình nghiên cứu Vấn đề du lịch và quản lý nhà nước về du lịch là nội dung đã được nhiều nhà khoa học quan tâm, với nhiều công trình nghiên cứu có thể được kể đến như sau: Tác giả Mai Anh Vũ và Lê Thị Thanh Loan có bài viết "Phân tích về lĩnh vực du lịch - Ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp hiện nay" đăng trên Tạp chí Công thương 8/2019 [46]. Bài viết khẳng định du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, nó mang tính liên ngành, liên vùng và phức tạp trong mối quan hệ 2
du lịch và các dịch vụ thương mại, du lịch và các dịch vụ vận tải, du lịch và các dịch vụ lưu trú, du lịch và các dịch vụ phục vụ ăn uống, du lịch và các dịch vụ lữ hành, du lịch và các dịch vụ nghỉ dưỡng và chữa bệnh, du lịch và các dịch vụ giải trí... Mối quan hệ này tác động qua lại với nhau, cùng đem lại lợi ích cho các ngành. Từ đó các tác giả kết luận mỗi quốc gia, mỗi vùng có định hướng phát triển du lịch cần có sự đầu tư, nghiên cứu một cách tổng thể các ngành nhằm đón đầu cũng như nâng cao hiệu quả của các ngành dịch vụ bởi các ngành này nằm trong chuỗi các dịch vụ tổng hợp đáp ứng nhu cầu của hoạt động du lịch. Tác giả Nguyễn Anh Tuấn (2010) trong Luận án tiến sĩ kinh tế của Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội là "Năng lực cạnh tranh điểm đến của du lịch Việt Nam" đã phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh điểm đến của ngành du lịch Việt Nam; chỉ ra những mặt mạnh, mặt yếu, cơ hội và áp lực đối với ngành du lịch Việt Nam cũng như nguyên nhân của hạn chế về năng lực cạnh tranh điểm đến của ngành du lịch Việt Nam. Tác giả đề xuất bốn quan điểm nâng cao năng lực cạnh tranh điểm đến của ngành du lịch Việt Nam, trong đó đề xuất: Ngành du lịch phải được phát triển theo hướng chất lượng, hiệu quả, bền vững [39]. Tác giả Nguyễn Lâm Tùng (2017) có nghiên cứu "Một số giải pháp phát triển ngành du lịch Việt Nam" đăng trên Tạp chí Tài chính, số tháng 9/2017 [38]. Bài viết đã đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế của du lịch Việt Nam trong thời gian qua đồng thời chỉ ra một số giải pháp để phát huy những tiềm năng lợi thế, khắc phục những tồn tại hạn chế đang níu đà tăng trưởng của ngành Du lịch, thời gian tới. Đó là: (1) nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch; (2) xây dựng môi trường du lịch nhân văn, bền vững; (3) phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, hài hòa các mục tiêu phát triển du lịch với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; (4) đào tạo và cải thiện nguồn nhân lực du lịch; (5) phát triển thị trường, xúc tiến quảng bá và thương hiệu du lịch 3
Tác giả Nguyễn Tấn Vinh (2008) trong Luận án tiến sĩ Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội là "Hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng" [45] đã khẳng định quản lý nhà nước về du lịch có vai trò thúc đẩy ngành du lịch địa phương phát triển mạnh mẽ và bền vững; thị trường du lịch được mở rộng; thể chế thị trường du lịch được xác lập, mở rộng và sự vận động của các yếu tố thị trường thông suốt. Đồng thời, theo tác giả, cần xác định đúng chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước, xác định rõ mức độ và hình thức can thiệp vào nền kinh tế nhằm khai thác triệt để các lợi thế, đồng thời khắc phục những thất bại của nhà nước lẫn thị trường. Tác giả Nguyễn Thị Bích Vân có đề tài “Thực trạng và một số giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước bằng pháp luật trong lĩnh vực du lịch”- đề tài nghiên cứu khoa học của Tổng cục Du lịch [44]. Đề tài chủ yếu nghiên cứu về thực trạng pháp luật trong lĩnh vực du lịch và đề xuất được mộtsố giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch dưới góc độ quản lý nhà nước; Tác giả Trịnh Đăng Thanh (2004) với đề tài: “Quản lý nhà nước bằng luật pháp đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam hiện nay” [32]. Đề tài đã nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động quản lý Nhà nước bằng pháp luật và đề xuất được những phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước bằng pháp luật đối với hoạt động du lịch ở Việt Nam. Theo tác giả, vấn đề quan trọng của quản lý nhà nước đối với du lịch là xây dựng môi trường an ninh chính trị, an toàn xã hội, cùng với đó là yếu tố kinh tế, thành quả của các ngành kinh tế khác và đường lối phát triển du lịch. Tổng cục Du lịch (2018) đã tổ chức "Hội thảo triển khai công tác quản lý nhà nước về Du lịch năm 2018" [37]. Hội thảo đã chỉ ra nhiều thách thức đòi hỏi cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương tới địa phương cần tiếp tục tăng cường phối hợp trong công tác quản lý nhà nước, trong đó các địa phương chủ động đề xuất các giải pháp thực hiện công tác quản lý tại địa bàn 4
như kịp thời tham mưu cho UBND cấp tỉnh, huyện ban hành nhiều chính sách, cơ chế tạo thuận lợi cho phát triển du lịch; triệt để thực hiện cải cách thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến cấp độ 3,4 nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động; tổ chức phối hợp liên ngành trong công tác thanh, kiểm tra hoạt động của doanh nghiệp; tăng cường phân cấp quản lý cho đơn vị cấp huyện... * Từ tổng quan tình hình nghiên cứu trên, có thể thấy: Quản lý nhà nước về du lịch là vấn đề được nghiên cứu trong nhiều công trình, đề tài nghiên cứu. Các nghiên cứu này là nguồn tài liệu quan trọng cần kế thừa trong nghiên cứu quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu đó được tiếp cận dưới giác độ khác nhau và trên địa bàn khác nhau nên vẫn còn những khoảng trống nhất định. Hiện tại chưa có công trình nào nghiên cứu nội dung quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Do vậy, nghiên cứu này sẽ bổ sung vào khoảng trống nghiên cứu đó để làm rõ những vấn đề về lý luận và thực tiễn trong quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện để nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. 3.2. Nhiệm vụ Để đạt được mục đích trên cần thực hiện các nhiệm vụ: - Hệ thống hóa và luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về du lịch; - Nêu và phân tích các điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về du lịch ở huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang; 5
- Phân tích và đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về du lịch của huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang, chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế và những nguyên nhân chủ yếu của quản lý nhà nước về du lịch trên địa huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang, đặc biệt là quản lý của chính quyền huyện Chiêm Hóa; - Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang và luận giải các điều kiện, kiến nghị các cơ quan chức năng hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa - tỉnh Tuyên Quang. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Tại Huyện Chiêm Hóa, Tỉnh Tuyên Quang. - Về thời gian: Từ 2016 - 2019 và định hướng đến 2030. - Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu một số nội dung quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang theo quy định của pháp luật Việt Nam, trong đó chú trọng việc quy hoạch phát triển các hoạt động du lịch; xây dựng và triển khai thực hiện cơ chế, chính sách về hoạt động du lịch trên địa bàn; tổ chức hoạt động du lịch; phát triển kết cấu hạ tầng du lịch trên địa bàn; khuyến khích, hỗ trợ các cơ sở kinh doanh du lịch trên địa bàn; và kiểm tra, kiểm soát hoạt động du lịch trên địa bàn. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Đề tài Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lê nin; tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chính sách của Đảng Cộng 6
sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về quản lý nhà nước về du lịch. 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Đây là phương pháp sẽ được tác giả sử dụng thường xuyên và cơ bản trong quá trình nghiên cứu. Cụ thể, để tiến hành đề tài, tác giả sẽ nghiên cứu những tài liệu của các tác giả về phát triển du lịch và quản lý nhà nước về du lịch. Tìm hiểu các nghiên cứu đã có, đánh giá các quan điểm của các tác giả, những điểm hợp lý và chưa hợp lý từ đó đưa ra các kiến giải theo cách tiếp cận của nghiên cứu. Bên cạnh số liệu và thông tin thu thập của tác giả, đề tài sẽ sử dụng nguồn tài liệu cơ bản khác là các báo cáo, thống kê của các cơ quan quản lý nhà nước và các cơ quan nghiên cứu ở Việt Nam như: Tổng cục Du lịch, Sở Văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Tuyên Quang, UBND huyện Chiêm Hóa (Tuyên Quang), các tài liệu nghiên cứu khoa học của các nhà nghiên cứu được công bố. Các tài liệu thứ cấp trong và ngoài nước được tập hợp, phân loại, đối chiếu và xử lý nhằm cung cấp hướng tiếp cận trong nghiên cứu đề tài, xây dựng cơ sở dữ liệu cho nghiên cứu của đề tài. - Phương pháp chuyên gia: Được sử dụng để đối thoại trực tiếp với đối tượng nhằm thu thập thông tin và kiểm tra các giả định liên quan đến quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa: Bằng cách tham khảo ý kiến của một số nhà khoa học, một số cán bộ, công chức tại địa phương, một số cơ sở kinh doanh và khách du lịch nhằm có định hướng xác thực hơn cho việc nghiên cứu đề tài. - Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ khác: + Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở các dữ liệu, tài liệu thu thập được, tác giả đã tiến hành phân tích, đánh giá và tổng hợp lại để tìm ra những luận điểm, kết luận có giá trị khoa học, hữu ích với đề tài luận văn. + Phương pháp so sánh: Tác giả sử dụng phương pháp này để so sánh qua đối chiếu những kinh nghiệm, cách thức thực hiện của các địa phương trong quản lý nhà nước về du lịch, từ đó, rút ra những bài học kinh nghiệm phù hợp cho huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. Đồng thời phương pháp 7
này cũng được dùng để so sánh dữ liệu qua các năm trong giai đoạn 2015- 2020, thấy được tiến trình phát triển của hoạt động này. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của Luận văn 6.1. Về mặt lý luận - Luận văn đã hệ thống hóa, làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận cơ bản về du lịch và quản lý nhà nước về hoạt động du lịch để bổ sung vào hệ thống lý luận trong hoạt động quản lý công nói chung và quản lý nhà nước về du lịch nói riêng. 6.2. Về mặt thực tiễn - Luận văn đã cung cấp những luận cứ khoa học và thực tiễn để đưa ra những kiến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. - Luận văn đã đề xuất những giải pháp hoàn thiện hoạt động hoạt động quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. - Kết quả nghiên cứu của Luận văn có giá trị làm tài liệu tham khảo trong học tập, nghiên cứu và công tác thực tiễn tại huyện Chiêm Hóa và các địa phương khác. 7. Kết cấu của Luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của Luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về du lịch Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, Tỉnh Tuyên Quang Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn huyện Chiêm Hóa, tỉnh Tuyên Quang. 8
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ DU LỊCH 1.1. Du lịch và các khái niệm về du lịch 1.1.1. Khái niệm và phân loại du lịch 1.1.1.1. Khái niệm du lịch Khái niệm du lịch đã được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày, bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp với ý nghĩa là đi một vòng, song đến nay có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Theo Tổ chức lữ hành chính thức của Liên hợp quốc (International Union of Official Travel Oragnization - IUOTO): Du lịch được hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, tức không phải để làm một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống. Tại hội nghị LHQ về du lịch họp tại Roma - Italia (21/8 - 5/9/1963), các chuyên gia đưa ra định nghĩa về du lịch: Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện tượng và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú cuả cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngoài nước họ với mục đích hoà bình. Nơi họ đến lưu trú không phải là nơi làm việc của họ. Ở Việt Nam, Điều 3, Luật Du lịch 2017 định nghĩa: Du lịch là các hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên trong thời gian không quá một năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài nguyên du lịch hoặc kết hợp với mục đích hợp pháp khác [30]. Từ các quan niệm về du lịch như đã trình bày ở trên, chúng ta có thể tiếp cận khái niệm du lịch theo hai nghĩa là: (1) Du lịch là nói đến sự di chuyển và lưu trú tạm thời trong thời gian rảnh rỗi của cá nhân hay tập thể ngoài nơi cư trú nhằm mục đích phục hồi sức khỏe, nâng cao nhận thức về thế giới 9
xung quanh, thỏa mãn các nhu cầu giải trí; (2) Du lịch là tổng hợp các hoạt động thuộc lĩnh vực kinh doanh các dịch vụ tiêu thụ một số giá trị kinh tế, văn hóa và dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu cầu nảy sinh trong quá trình di chuyển và lưu trú tạm thời trong thời gian rảnh rỗi của cá nhân hay tập thể ngoài nơi cư trú. Du lịch là một sản phẩm tất yếu của sự phát triển kinh tế - xã hội của loài người đến một giai đoạn phát triển nhất định. Chỉ trong hoàn cảnh kinh tế thị trường phát triển, gia tăng thu nhập bình quân đầu người, tăng thời gian rỗi do tiến bộ của khoa học - công nghệ, phương tiện giao thông và thông tin ngày càng phát triển, làm phát sinh nhu cầu nghĩ ngơi, tham quan du lịch của con người. Bản chất đích thực của du lịch là du ngoạn để cảm nhận những giá trị vật chất và tinh thần có tính văn hoá cao. Du lịch được xem xét một cách toàn diện hơn với tất cả các chủ thể tham gia vào hoạt động du lịch, gồm: - Khách du lịch; - Các doanh nghiệp cung cấp hàng hóa dịch vụ du lịch; - Chính quyền địa phương; - Dân cư địa phương. Từ đó, du lịch là tổng hợp các hiện tượng và các mối quan hệ phát sinh từ sự tác động qua lại giữa khách du lịch, các nhà kinh doanh, chính quyền và cộng đồng dân cư địa phương trong quá trình thu hút và tiếp đón khách du lịch. Như vậy, xét một cách chung nhất, du lịch là tổng hợp các hoạt động tổ chức, kỹ thuật và kinh tế phục vụ cuộc hành trình và lưu trú của con người ở bên ngoài nơi cư trú với nhiều mục đích cá nhân, hoặc do nhu cầu công việc, chuyên môn, tìm kiếm việc làm, thực hiện thăm viếng thường xuyên, thực hiện sự phát triển cá nhân về phương diện kinh tế, xã hội, văn hóa và tinh thần, nghỉ ngơi, tiêu khiển, giải trí cùng với việc đẩy mạnh sự hiểu biết và sự hợp tác giữa mọi người. 1.1.1.2. Phân loại du lịch 10
Dựa trên các tiêu chí và mục đích phân loại để phân loại du lịch thành các loại hình khác nhau. Việc phân loại này giúp làm rõ bản chất, đặc điểm của từng loại hình du lịch, đặc điểm hoạt động của chúng để có biện pháp quản lý nhà nước phù hợp với từng loại hình du lịch. Xét một cách chung nhất, du lịch có thể được phân theo các loại hình du lịch như sau: Một là, Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi. Hai là, Du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hóa địa phương, có sự tham gia của cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi. Ba là, Du lịch văn hóa là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở khai thác giá trị văn hóa, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tôn vinh giá trị văn hóa mới của nhân loại. 1.1.2. Đặc điểm và vai trò của hoạt động du lịch 1.1.2.1. Đặc điểm của hoạt động du lịch Hoạt động du lịch có một số đặc điểm cơ bản sau đây: Một là: Du lịch là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, bởi lẽ du lịch tác động qua lại với rất nhiều ngành trong nhóm ngành kinh tế dịch vụ và có mối liên hệ chặt chẽ. Một khách du lịch khi bắt đầu một chuyến đi sẽ sử dụng các dịch vụ như: giao thông, vận tải, tài chính, thương mại, dịch vụ giải trí, dịch vụ chăm sóc sức khỏe... Du lịch là hoạt động kinh tế cần nhiều sự hỗ trợ liên ngành. Cũng có thể nói phát triển du lịch là sự kéo theo một số ngành dịch vụ khác phát triển. Mối quan hệ này tác động qua lại với nhau, cùng đem lại lợi ích cho các ngành. Mỗi quốc gia, mỗi vùng có định hướng phát triển du lịch cần có sự đầu tư, nghiên cứu một cách tổng thể các ngành nhằm đón đầu cũng như nâng cao hiệu quả của các ngành dịch vụ bởi các ngành này nằm trong chuỗi các dịch vụ tổng hợp đáp ứng nhu cầu của hoạt động du lịch. Hai là: Du lịch là hoạt động mang tính thời vụ. Thời vụ du lịch được hiểu là những biến động lặp đi lặp lại hàng năm của cung và cầu các dịch vụ 11