Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở lý luận và phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, luận văn xây dựng và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ theo các mục tiêu đề ra

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ THỊ KIỀU TRANG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HƢỜNG HÀ NỘI - NĂM 2018
LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin gửi tới TS. Nguyễn Thị Hường lời cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc. Cô đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo tận tình trong quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới những thầy, cô giáo trực tiếp giảng dạy và các thầy, cô Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia đã chỉ dạy tôi để đạt được kết quả ngày hôm nay. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng với thời gian và điều kiện nghiên cứu còn nhiều hạn chế nên luận văn không thể tránh được những thiếu sót. Kính mong nhận được sự tham gia đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Phú Thọ, ngày 20 tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Đỗ Thị Kiều Trang
LỜI CAM ĐOAN Tôi là Đỗ Thị Kiều Trang, học viên lớp Cao học HC21.B8 xin cam đoan đề tài "Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ" là công trình nghiên cứu khoa học của tôi được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu tình hình thực tế. Đồng thời, được sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thu Hường, các tài liệu nghiên cứu trong luận văn là trung thực, chính xác. Phú Thọ, ngày 20 tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Đỗ Thị Kiều Trang
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC ...............................................................................................................10 1.1. Một số khái niệm cơ bản.................................................................................10 1.1.1. Giáo dục ..................................................................................................10 1.1.2. Giáo dục tiểu học ......................................................................................11 1.1.3. Quản lý nhà nước về giáo dục Tiểu học ..................................................11 1.2. Sự cần thiết quản lý nhà nước về giáo dục Tiểu học ......................................12 1.2.1. Vị trí, vai trò, mục tiêu, nhiệm vụ, đặc điểm của giáo dục tiểu học ........12 1.2.2. Vai trò của quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học ..................................18 1.2.3. Tính chất, đặc điểm của quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học..............20 1.2.4. Nguyên tắc quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học..................................23 1.2.5. Các thành tố chủ yếu quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học ..................24 1.3. Nội dung quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học ...........................................26 1.4. Các yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học. ...................34 1.5. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học ở một số địa phương. .........38 Tiểu kết Chương 1 .................................................................................................47 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ ................48 2.1. Khái quát tình hình phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ...........................................................................................................48 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, dân cư ........................................................................48 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội .........................................................................50
2.1.3. Tiềm năng phát triển.................................................................................51 2.2. Thực trạng phát triển giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................52 2.3. Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh hủy, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................................................59 2.3.1. Tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về giáo dục tiểu học tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .............................................59 2.3.2. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nước và phát triển nguồn nhân lực giáo dục tiểu học, tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ ..............................66 2.3.3. Thực trạng quản lý nhà nước đối với tài chính công và huy động, quản lý các nguồn lực để phát triển giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .......................................................................................................72 2.3.4. Công tác kiểm định, đánh giá chất lượng giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ .......................................................................78 2.3.5. Thanh tra, kiểm tra, xử lý hoạt động vi phạm trong quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. .....................80 2.4. Đánh giá hoạt động quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. ....................................................................................82 2.4.1. Ưu điểm ....................................................................................................82 2.4.2. Tồn tại, hạn chế. .......................................................................................83 2.4.2 Nguyên nhân của những yếu kém, hạn chế trong quản lý nhà nước về giáo dục. .....................................................................................................................84 Tiểu kết chương 2 ..................................................................................................87 Chƣơng 3: QUAN ĐIỂM, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THANH THỦY, TỈNH PHÚ THỌ ...............................................88 3.1. Quan điểm phát triển giáo dục tiểu học ...........................................................88 3.2. Phương hướng phát triển giáo dục tiểu học của huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. ........................................................................................................................93
3.3. Giải pháp để tăng cường quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. .........................................................................94 Tiểu kết chương 3 ................................................................................................102 KẾT LUẬN ............................................................................................................103 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................104
DANH MỤC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG GD&ĐT Giáo dục và đào tạo KT-XH Kinh tế - xã hội QLNN Quản lý nhà nước UBND Uỷ ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1 Tổng hợp kết quả thi Học sinh giỏi cấp thành phố khối tiểu học Trang 43 từ năm học 2013-2014 đến năm học 2017-2018 Bảng 2.1 Quy mô giáo dục Tiểu học giai đoạn 2013-2018. Trang 53 Bảng 2.2 Số lượng trường, lớp, học sinh Tiểu học năm học 2017-2018 Trang 54 Bảng 2.3 Đội ngũ cán bộ, giáo viên Tiểu học giai đoạn 2013-2018. Trang 56 Bảng 2.4 Cơ cấu đội ngũ giáo viên các trường tiểu học huyện Thanh Thủy Trang 57 Bảng 2.5 Cơ sở vật chất các trường Tiểu học giai đoạn 2013-2018. Trang 58 Kết quả đánh giá, xếp loại năng lực học sinh Tiểu học trên địa Trang 65 Bảng 2.6 bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ năm học 2017-2018. Bảng 2.7 Thống kê trình độ đội ngũ cán bộ, chuyên viên, nhân viên Trang 69 Phòng giáo dục và đào tạo Huyện Thanh Thủy
DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Sơ đồ 1.1 Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân Trang 14 Sơ đồ 1.2 Bộ máy quản lý nhà nước về giáo dục Tiểu học ở Việt Nam Trang 32
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Cổ nhân có câu: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” nhằm khẳng định vai trò và tầm quan trọng của con người đối với sự tồn tại và phát triển của đất nước. Có thể nói, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển xã hội, muốn phát triển xã hội phải chăm lo nhân tố con người về thể chất và tinh thần, nhất là về học vấn, nhận thức về thế giới xung quanh để họ có thể góp phần xây dựng và cải tạo xã hội. Đặc biệt trong tình hình hiện nay, nền văn minh công nghiệp đang phát triển với cường độ nhanh và mạnh, xuất hiện nhiều tri thức mới thể hiện cho bước nhảy của nhân loại. Những tri thức mới ra đời phản ánh một trình độ rất cao trong các nấc thang phát triển của loài người, cũng là một nấc thang mà tất cả các quốc gia đều hướng đến không chỉ ở Việt Nam. Ngược lại, thời đại của tri thức mới cũng tạo ra thách thức lớn hơn bao giờ hết đối với các nước đang phát triển, đó là nguy cơ tụt hậu và khoảng cách ngày càng gia tăng về trình độ phát triển với các nước phát triển. Do vậy, những đòi hỏi về nguồn nhân lực chất lượng cao trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chính vì vậy, ở bất kỳ quốc gia nào, giáo dục luôn là lĩnh vực được quan tâm hàng đầu, nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài - con đường vững chắc nhất để phát triển đất nước trong thời đại văn minh tri thức hiện nay. Có thể nói, trong đời sống xã hội ở mọi thời đại, giáo dục luôn là lĩnh vực có vai trò đặc biệt quan trọng đối với mọi quốc gia, dân tộc - là nhân tố hàng đầu quyết định sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi quốc gia. Đồng thời, trong xu thế phát triển tri thức ngày nay, giáo dục được xem là chính sách, biện pháp quan trọng hàng đầu để phát triển đất nước. Hiểu được vai trò và tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục đối với phát triển kinh tế xã hội đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu. Hội nghị Trung ương 8 khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện;
2 đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Giáo dục là trụ cột của một quốc gia để tạo dựng, giữ gìn và phát triển các giá trị và tri thức xã hội. Trong chiến lược phát triển giáo dục, phát triển nguồn nhân lực của mỗi quốc gia, vấn đề đầu tiên bao giờ cũng nói tới giáo dục tiểu học, vì đó là nền tảng cơ bản của hệ thống giáo dục quốc dân, là cấp học đầu tiên, đặt cơ sở cho sự phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ, đặt nền móng vững chắc cho giáo dục phổ thông cũng như toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân và chính nó sẽ là cơ sở đem đến chất lượng cho cả hệ thống giáo dục. Chất lượng của giáo dục tiểu học do vậy trước tiên ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng giáo dục dạy nghề và đại học, sâu xa hơn, mở rộng hơn, chính nó là nguồn gốc góp phần quan trọng quyết định chất lượng của nguồn lực lao động từng nước. Bởi vậy trong chiến lược phát triển giáo dục, phát triển nguồn nhân lực của mỗi quốc gia, yêu cầu đầu tiên là chú trọng chăm lo cho cấp học tiểu học. Đồng thời xu hướng phát triển hiện nay đặt ra yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực có trình độ - năng lực điều đó đặt ra yêu cầu chúng ta cần phải xây dựng phát triển nền giáo dục một cách vững chắc từ chính những nền móng đầu tiên. Chính vì vậy, phát triển giáo dục Tiểu học là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm phát triển nền giáo dục quốc gia. Đảng ta khẳng định, phát triển giáo dục Tiểu học là một bộ phận không thể tách rời trong toàn bộ mục tiêu, đường lối cũng như nhiệm vụ trong suốt tiến trình cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Giáo dục phải được tiến hành trong sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Trong bối cảnh ở Việt Nam hiện nay, khi trình độ dân trí còn thấp, nền kinh tế còn tụt hậu so với nhiều nước trên thế giới, giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) con người có vai trò không những đặc biệt quan trọng mà còn là vấn đề cấp thiết để đưa đất nước đi lên. Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã thường xuyên chăm lo, tạo điều kiện để giáo dục bậc tiểu học có được sự đổi mới và phát triển
3 vững chắc. Trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong thời gian 5 năm từ 2012 – 2017, sự nghiệp giáo dục đã được đầu tư, chú trọng, từ đó bước đầu đạt được những thành tựu đáng khích lệ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, sự nghiệp giáo dục, đặc biệt là giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ còn gặp nhiều khó khăn, thách thức dẫn đến những tồn tại, hạn chế như công tác quản lý nhà nước (QLNN) về giáo dục còn chưa hiệu quả, chất lượng giáo dục chưa thực sự cao… Với vai trò là nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học càng trở thành vấn đề có tầm quan trọng hơn bao giờ hết, đòi hỏi cần phải có sự nghiên cứu thực tế và có cái nhìn tổng quát nhất về QLNN đối với ngành giáo dục nói chung và giáo dục Tiểu học nói riêng. Xuất phát từ lý luận và thực tiễn, tôi nhận thấy rằng QLNN về giáo dục, đặc biệt là giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ hiện nay có ý nghĩa quan trọng, cần có sự nghiên cứu cụ thể để có thể xây dựng được kế hoạch, chương trình tổng thể để phát triển giáo dục trong tương lai. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý giáo dục, đặc biệt là quản lý giáo dục tiểu học do vậy là một nhiệm vụ quan trọng, cấp thiết hiện nay. Vì thế, tôi lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình với mong muốn đưa ra các giải pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác quản lý giáo dục tiểu học cũng như thúc đấy sự phát triển giáo dục ở địa phương. 2. Tình hình nghiên cứu. Xuất phát từ vai trò đặc biệt quan trọng của giáo dục trong sự nghiệp phát triển đất nước, giáo dục trở thành đề tài quan tâm của nhiều các tác giả, với nhiều công trình nghiên cứu khác nhau. Có thể kể đến các công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề này như: Tác phẩm “Về vấn đề Giáo dục và Đào tạo” ( 1999 Nxb.Chính trị Quốc gia), cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng - Nhà Chính trị giáo dục của dân tộc đã bàn luận về "Giáo dục là quốc sách hàng đầu" và nêu ra suy nghĩ: “Nói giáo dục là quốc sách hàng đầu, điều đó có nghĩa là sự nghiệp giáo dục và chính sách giáo dục của Đảng và Nhà nước ta có tầm quan trọng hàng đầu, các cơ quan có thẩm quyền và mọi
4 người, mọi tầng lớp nhân dân trong cả nước đều phải coi trọng như vậy và phải làm đúng như vậy...” [12] Và trong cuốn: “Giáo dục - đào tạo, quốc sách hàng đầu, tương lai của dân tộc” (2008) về công tác giáo dục và đào tạo, ông cũng một lần nữa nhấn mạnh, giáo dục và đào tạo là nhân tố có tầm quan trọng bậc nhất, góp phần “Không chỉ làm nên sự nghiệp của một con người mà còn là động lực làm nên lịch sử của cả một dân tộc” [13] “Cải cách giáo dục: Một số vấn đề chung và thực tiễn ở Việt Nam” của PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ, TSKH Phạm Nhật Tiến. (Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật) tập trung nghiên cứu và làm rõ những định hướng cải cách giáo dục toàn cầu trong thế kỷ XXI; tiến trình cải cách giáo dục của một số nước trên thế giới, rút ra kinh nghiệm và bài học đối với sự phát triển của giáo dục Việt Nam. Bên cạnh đó, cuốn sách còn đi sâu nghiên cứu quá trình cải cách giáo dục ở Việt Nam, tìm hiểu về đường lối phát triển giáo dục của Đảng từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II (1951) đến nay; làm rõ những vấn đề lý luận, đồng thời đưa ra một số giải pháp, kiến nghị mang tính đột phá trong việc tổ chức thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam. Từ đó cung cấp thêm các luận cứ khoa học về cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm đổi mới, phát triển toàn diện nền giáo dục - đào tạo ở Việt Nam. “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam: Thời cơ, thách thức và những vấn đề đặt ra” của PGS.TS Phạm Văn Linh (NXB chính trị quốc gia - sự thật, 2014) đưa ra một số vấn đề lý luận và thực tiễn về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Thực trạng giáo dục Việt Nam trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện; Định hướng chiến lược và giải pháp phát triển giáo dục Việt Nam trong thời gian tới. Việc tìm hiểu, nghiên cứu những định hướng chiến lược, giải pháp đổi mới giáo dục - đào tạo ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là yêu cầu tất yếu. Cuốn sách “Phát triển nền giáo dục Việt Nam trong những thập niên đầu thế kỷ XXI theo tư tưởng Hồ Chí Minh” của PGS.TS. Nguyễn Thị Nga (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia) đã phân tích khái quát tư tưởng cơ bản của Hồ Chí Minh về giáo dục trên những khía cạnh như mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục để trên cơ sở đó khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục không chỉ là ánh sáng soi đường, kim
5 chỉ nam cho chiến lược phát triển con người, phát triển giáo dục ở Việt Nam trong suốt mấy chục năm qua, mà còn định hướng cơ bản đối với việc đổi mới, chấn hưng phát triển nền giáo dục Việt Nam trong thời gian tới. Với những vấn đề đã được trình bày, cuốn sách đã giúp những người làm công tác giáo dục, những nhà khoa học, các cán bộ giảng dạy và nghiên cứu trong các học viện, nhà trường nắm bắt, nhận thức được sự phát triển của nền giáo dục nước ta; đồng thời có cơ sở để truyền đạt, phổ biến ảnh hưởng to lớn của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng của nền giáo dục Việt Nam trước sự phát triển của khoa học giáo dục thế giới. Phạm Minh Hạc cũng là một nhà nghiên cứu chuyên sâu về giáo dục của Việt Nam với các cuốn sách nổi tiếng về giáo dục. Trong cuốn “Xã hội hóa giáo dục” xuất bản năm 1997, tác giả đã cung cấp nhiều thông tin cần thiết và bổ ích cho các cấp quản lý, tổ chức và đoàn thể, nhà trường, gia đình về mục đích, ý nghĩa, nội dung hoạt động, phương thức tiến hành công tác quản lý và những kinh nghiệm để nâng cao chất lượng xã hội hóa giáo dục. Trong đó tác giả khẳng định: “Xã hội hóa công tác giáo dục là một tư tưởng chiến lược, một bộ phận của đường lối giáo dục, một con đường phát triển giáo dục nước ta” [14]. Hay trong cuốn “Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI”, tác giả lại một lần nữa khẳng định: “Sự nghiệp giáo dục không phải chỉ là của nhà nước, mà là của toàn xã hội, mọi người cùng làm giáo dục, Nhà nước và xã hội, Trung ương và địa phương cùng làm giáo dục, tạo nên một cao trào tập trung trong toàn dân” [15] Ngoài ra có thể kể đến một số công trình là luận văn, luận án thạc sỹ, tiến sỹ nghiên cứu về vấn đề này như: "Quản lý nhà nước nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học thành phố Hà Nội" của Nguyễn Thị Thu Hương - Luận văn Thạc sỹ Học viện Hành chính Quốc gia, chuyên ngành Quản lý công, năm 2011. Luận văn đã đưa ra một số vấn đề lý luận về giáo dục tiểu học, QLNN về giáo dục tiểu học và các vấn đề nổi bật trong thực trạng công tác QLNN về giáo dục bậc tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội. Từ đó tập trung đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác QLNN về giáo dục tiểu học trong giai đoạn tới.
6 "Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học qua thực tiễn các quận nội thành, thành phố Hà Nội" của Phan Thị Lãm - Luận văn Thạc sỹ Học viện Hành chính Quốc gia, chuyên ngành Quản lý công, năm 2013. Luận văn cũng đưa ra những vấn đề lý luận liên quan đến công tác QLNN về giáo dục tiểu học, qua phân tích thực tiễn giáo dục tiểu học các quận nội thành của Hà Nội, tác giả đã đánh giá hiệu lực hiệu quả công tác QLNN về giáo dục của các cơ quan QLNN, đồng thời nêu ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực hiệu quả công tác quản lý. “Quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đăk Lăk” của Lê Thị Mai Lam – Luận văn Thạc sỹ Học viện Hành chính Quốc gia, chuyên ngành Quản lý công, năm 2017. Luận văn đã phân tích các vấn đề lý luận QLNN về giáo dục, QLNN về giáo dục ở các trường tiểu học. Qua đánh giá thực trạng QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn cấp huyện tại tỉnh Đăk Lăk, tác giả đã phân tích, làm rõ dự báo định hướng phát triển giáo dục bậc Tiểu học và đề xuất các giải pháp, kiến nghị góp phần phát triển giáo dục bậc Tiểu học trong giai đoạn tới của Đảng và Nhà nước đối với giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Krông Buk, tỉnh Đăk Lăk. Cho đến thời điểm này, chưa có đề tài nào nghiên cứu về QLNN về giáo dục tiểu học tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Chính vì thế, tác giả đã lựa chọn đề tài "QLNN về giáo dục tiểu học tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ" cho luận văn tốt nghiệp của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. - Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở lý luận và phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, luận văn xây dựng và đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường hoạt động QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ theo các mục tiêu đề ra. - Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện mục đích nghiên cứu trên, luận văn sẽ triển khai các nhiệm vụ sau: + Xây dựng khung lý luận QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn cấp huyện:
7 Hệ thống và phân tích những chủ trương và biện pháp của Đảng và Nhà nước nhằm phát triển toàn diện hệ thống giáo dục tiểu học. Tổng hợp và phân tích cụ thể những tư liệu có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt động QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. + Khảo sát, đánh giá được thực trạng QLNN về giáo dục ở huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay. + Đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả QLNN về giáo dục trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay, khảo nghiệm để đánh giá mức độ khả thi của từng biện pháp. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi nội dung: Luận văn tập trung vào các nội dung QLNN về Giáo dục tiểu học theo phân cấp tại cấp huyện. + Phạm vi không gian và thời gian: Công tác QLNN về giáo dục trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ - giai đoạn 2013 đến nay (2018). 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Tiếp cận từ góc độ Khoa học quản lý công. - Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình triển khai thực hiện đề tài, các phương pháp nghiên cứu đã được sử dụng như sau: - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phân tích, tổng hợp lý thuyết về QLNN đối với GD, QLNN đối với Giáo dục Tiểu học, QLNN đối với Giáo dục Tiểu học, đồng thời phân loại, hệ thống hóa tài liệu đánh giá về thực tiễn QLNN đối với giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ qua các báo báo tổng
8 kết hàng năm, kế hoạch phát triển giáo dục, niên giám thông kê về công tác đào tạo của Phòng GD&Đ huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Phân tích những tài liệu về lý luận, các công trình nghiên cứu liên quan đến quản nhà nước về giáo dục tiểu học. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: + Phương pháp quan sát: Thu thập các thông tin, số liệu về giáo dục Tiểu học của địa phương qua kiểm tra thực tế, quan sát các hoạt động XHH giáo dục tiểu học tại các trường Tiểu học trên địa bàn huyện. Trên cơ sở phân tích, đánh giá tình hình thực tiễn để đề ra các giải pháp góp phần hoàn thiện và tăng cường QLNN đối với giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. + Phương pháp phân tích tài liệu: Thu thập các thông tin, số liệu trong báo cáo đánh giá về công tác QLNN đối với công tác QLNN về giáo dục Tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, đồng thời phân tích, đánh giá tình hình thực tiễn, thống kê tổng kết kinh nghiệm rút ra những mặt mạnh, mặt hạn chế, điển hình chưa tốt trong công tác QLNN đối với giáo dục tiểu học tại địa phương. + Phương pháp tổng hợp: được sử dụng để tổng hợp các số liệu có được từ hoạt động phân tích các nguồn tài liệu. Việc tổng hợp nhằm mục đích đưa ra những luận giải, nhận xét và đề xuất của tác giả luận văn ở phần định hướng và đề xuất một số giải pháp. + Phương pháp thống kê, so sánh: Thống kê tình hình QLNN về giáo dục tại huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay và so sánh với các địa phương khác. 6. Đóng góp của luận văn. - Về mặt lý luận: Luận văn hệ thống và làm rõ hơn cơ sở lý luận QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn cấp huyện. Qua phân tích và đánh giá, làm rõ hơn những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế trong QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện QLNN về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.
9 - Về mặt thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là những gợi ý cho thực tiễn QLNN về giáo dục tiểu học cấp huyện. Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo trong lĩnh vực nghiên cứu, học tập về QLNN về giáo dục. 7. Kết cấu luận văn. Ngoài các phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Quan điểm quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học và phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục tiểu học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ.
10 Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIÁO DỤC TIỂU HỌC 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Giáo dục Theo từ điển Tiếng Việt, "Giáo dục là hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của đối tượng nào đó, làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đề ra”.[30] GS.TS Hà Thế Ngữ cho rằng: “Giáo dục được hiểu là quá trình đào tạo con người một cách có mục đích, nhằm chuẩn bị cho con người tham gia đời sống xã hội, tham gia lao động sản xuất, được thực hiện bằng tổ chức việc truyền thụ và lĩnh hội những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người, cùng với sự tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất làm cho đối tượng dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đề ra”. [27] Theo TS.Nguyễn Thị Hường, “Giáo dục chính là hiện tượng xã hội, diễn ra quá trình trao truyền tri thức, kinh nghiệm giữa con người với con người thông qua ngôn ngữ và các hệ thống ký hiệu khác nhằm kế thừa, duy trì sự tồn tại, tiến hóa và phát triển nhân loại” [18] Như vậy, có rất nhiều cách tiếp cận và định nghĩa khác nhau về “giáo dục”, trong khuôn khổ luận văn này, “giáo dục” được hiểu là quá trình hình thành và phát triển nhân cách dưới ảnh hưởng của tất cả các hoạt động từ bên ngoài, được thực hiện một cách có ý thức của con người trong nhà trường, gia đình và ngoài xã hội, là hoạt động có mục đích, có định hướng, có tổ chức, có nội dung, yêu cầu nhằm đào tạo thế hệ trẻ thành lớp người kế tiếp lực lượng lao động mới có phẩm chất chính trị, đạo đức, có trình độ văn hóa, khoa học, kỹ thuật, có năng lực đảm đương và hoàn thành các nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước trong tương lai. Giáo dục là quá trình tiếp thu và biến đổi sức mạnh bản chất của con người được đối tượng hóa trong nền văn hóa - xã hội.
11 1.1.2. Giáo dục tiểu học Giáo dục tiểu học (tiếng Anh: primary education, elementary education) là giai đoạn thứ nhất của giáo dục bắt buộc. Đây là bậc giáo dục cho trẻ em từ lớp một (5 hoặc 6 tuổi) tới hết lớp năm (hoặc lớp sáu, tùy theo các quốc gia). Đây là bậc học quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em, thời gian hình thành nhân cách và năng lực (trí tuệ và thể chất). Ở Việt Nam, tiểu học là bậc học cao hơn mầm non và thấp hơn trung học cơ sở. Trước đây ở miền Bắc (Việt Nam), tiểu học còn được gọi là phổ thông cơ sở cấp một. Theo Điều 26 - Luật Giáo dục năm 2005: Giáo dục tiểu học được thực hiện trong năm năm học, từ lớp một đến lớp năm. Tuổi của học sinh vào học lớp một là sáu tuổi; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định những trường hợp có thể học trước tuổi đối với học sinh phát triển sớm về trí tuệ; học ở tuổi cao hơn tuổi quy định đối với học sinh ở những vùng có điều kiện KT-XH khó khăn, học sinh người dân tộc thiểu số, học sinh bị tàn tật, khuyết tật, học sinh kém phát triển về thể lực và trí tuệ, học sinh mồ côi không nơi nương tựa, học sinh trong diện hộ đói nghèo theo quy định của Nhà nước, học sinh ở nước ngoài về nước; những trường hợp học sinh học vượt lớp, học lưu ban; việc học tiếng Việt của trẻ em người dân tộc thiểu số trước khi vào học lớp một. Theo Điều lệ trường tiểu học năm 2010: “Trường tiểu học là cơ sở giáo dục đầu tiên trong hệ thống giáo dục phổ thông, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng. Giáo dục tiểu học được thực hiện trong năm năm học, từ lớp một đến lớp năm. Tuổi của học sinh vào học lớp một là sáu tuổi. Ở tuổi này các em rất hiếu động, tò mò, tư duy và suy nghĩ còn mang tính cụ thể, trực quan, thích khen hơn chê trong các hoạt động. Kinh nghiệm còn hạn chế. Các em rất hồn nhiên, trong sáng. Các em tin gần như tin tuyệt đối vào thầy cô, hoạt động chủ đạo là hoạt động học tập” [3] 1.1.3. Quản lý nhà nƣớc về giáo dục Tiểu học Trong các tài liệu về khoa học quản lý, các nhà khoa học đã đưa ra nhiều quan niệm khác nhau về khái niệm quản lý song đều khẳng định: uản lý là những tác