Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý nhà nước ,thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, luận văn đề xuất một số giải pháp góp phần tăng cường, hoàn thiện quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........../.......... G ........../.......... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THÀNH BẮC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........../.......... ........../.......... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THÀNH BẮC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 08 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS HOANG SỸ KIM THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài “ Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi và chưa từng công bố ở bất kỳ nơi nào. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Thừa Thiên Huế, ngày 10 tháng 5 năm 2018 Học viên Lê Thành Bắc
LỜI CẢM ƠN Sau hơn 2 năm học tập, tôi đã hoàn thành chương trình đào tạo cao học chuyên ngành Quản lý công. Tôi đã tiến hành nghiên cứu và hoàn thành đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế”. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và viết luận văn, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy, cô giáo giảng dạy chương trình cao học chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn này. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Hoàng Sỹ Kim người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Tôi xin chân thành cảm ơn cán bộ, lãnh đạo Văn phòng Huyện ủy, Văn phòng UBND huyện Phong Điền, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thống kê huyện Phong Điền và UBND các xã trên địa bàn huyện Phong Điền đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ, cộng tác để giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tuy có nhiều cố gắng, nhưng vì nhiều lý do khách quan, chủ quan,… nên luận văn vẫn còn có hạn chế nhất định, kính mong quý thầy cô giáo, quý chuyên gia, đồng nghiệp tiếp tục đóng góp ý kiến để đề tài được hoàn thiện hơn. Trân trọng cám ơn. Học viên Lê Thành Bắc
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục viết tắt MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ......................................................................... 9 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ..................................................... 9 1.1.1. Nông thôn, nông thôn mới, xây dựng nông thôn mới. ........................... 9 1.1.2. Quản lý nhà nước, quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, nguyên tắc quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ............................ 11 1.1.3.Nguyên tác quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới .................. 13 1.2 . Sự cần thiết quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới ....................... 14 1.2.1. Phát huy vai trò của nông nghiệp và phát triển nông thôn đối với phát triển đất nước ............................................................................................... 14 1.2.2. Đảm bảo mục đích, yêu cầu của xây dựng nông thôn mới .................. 18 1.3 Nội dung quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới ........................ 19 1.3.1 Hoạch định chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chỉ đạo thực hiện xây dựng nông thôn mới ..................................................................................... 19 1.3.2. Xây dựng, ban hành hệ thống thể chế tạo môi trường pháp lý cho phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn......................................................... 20 1.3.3. Xây dựng tổ chức bộ máy và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thực hiện xây dựng nông thôn mới ..................................................................................... 22 1.3.4. Quản lý các tiêu chí xây dựng nông thôn mới ..................................... 26 1.3.5. Quản lý nhà nước về huy động các nguồn vốn phát triển nông nghiệp, nông thôn ..................................................................................................... 29
1.3.6. Kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm ...................................................... 32 1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới ............................................................................................................... 33 1.4.1. Sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng........................................................ 33 1.4.2. Vai trò quản lý và năng lực của bộ máy chính quyền các cấp ............. 34 1.4.3. Vai trò Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể quần chúng......................... 36 1.4.4. Sự tham gia chủ động, tích cực của người dân nông thôn ................... 37 1.3 Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới của địa phương khác và bài học cho huyện Phong Điền tỉnh Thừa Thiên Huế.......... 38 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý Nhà nước về Xây dựng nông thôn mới ở huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng ..................................................................... 38 1.3.2. Kinh nghiệm trong chỉ đạo xây dựng nông thôn mới ở huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định .............................................................................................. 40 1.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới cho huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ....................... 43 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................ 46 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ............................................................................................................. 47 2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế tác động đến quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới. ....... 47 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội .................................. 47 2.1.2. Những tác động đến quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền tỉnh Thừa Thiên Huế. ..................................................... 51 2.2. Khái quát tình hình xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền tỉnh Thừa Thiên Huế. .......................................................................................... 52
2.3 Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền tỉnh Thừa Thiên Huế. .......................................................................................... 62 2.3.1. Triển khai thực hiện chủ trương, chính sách xây dựng nông thôn mới62 2.3.2 Xây dựng tổ chức bộ máy và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thực hiện quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ....................................................... 67 2.3.3. Quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng nông thôn mới ................. 71 2.3.4. Quản lý các tiêu chí xây dựng nông thôn mới ..................................... 73 2.3.5. Huy động nguồn vốn xây dựng nông thôn mới ................................... 85 2.3.6. Kiểm tra, giám sát các hoạt động quản lý nhà nước đối với xây dựng nông thôn mới .............................................................................................. 89 2.4. Đánh giá chung quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền tỉnh Thừa Thiên Huế. ................................................................ 90 2.4.1. Kết quả đạt được................................................................................. 90 2.4.2. Những hạn chế.................................................................................... 91 2.4.3 Nguyên nhân và bài học kinh nghiệm. ................................................. 93 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................ 96 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN PHONG ĐIỀNTỈNH THỪA THIÊN HUẾ ............................................... 98 3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. .................................................... 98 3.1.1. Tiếp tục thực hiện chủ trương của Đảng và Pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới. .............................................................................. 98 3.1.2. Đổi mới định hướng xây dựng nông thôn mới của huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020. .......................................................... 101
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ......................................... 104 3.2.1. Tăng cường tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới ................................................. 104 3.2.2. Củng cố tổ chức bộ máy, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ và thực hiện điều hành, quản lý về xây dựng nông thôn mới. ................................................. 105 3.2.3. Tăng cường huy động các nguồn lực xây dựng nông thôn mới. ........ 106 3.2.4. Cụ thể hóa và triển khai các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới. .............................................................. 108 3.2.5. Tổ chức thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. .................. 108 3.2.6. Tăng cường kiểm tra, giám sát, đánh giá, tổng kết việc thực hiện xây dựng nông thôn mới ................................................................................... 114 3.3 Kiến nghị ............................................................................................. 115 3.3.1. Với Chính phủ các Bộ, ngành ở Trung Ương ................................... 115 3.3.2. Đối với tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................ 116 KẾT LUẬN ............................................................................................... 118 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO1 PHỤ LỤC
DANH MỤC VIẾT TẮT BCĐ: Ban chỉ đạo BCH: Ban Chấp hành CDCCKT: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế CHQS: Chỉ huy quân sự CNH-HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CTMT: Chương trình mục tiêu DN: Doanh nghiệp GTNT: Giao thông nông thôn HĐND: Hội đồng nhân dân HTX: Hợp Tác xã KT-XH: Kinh tế xã hội MTQG: Mục tiêu quốc gia MTTQ: Mặt trận Tổ quốc NNLN: Nông nghiệp lâm nghiệp NNNDNT: Nông nghiệp, nông dân, nông thôn NSNN: Ngân sách Nhà nước NT: Nông thôn PT: Phát triển TDP: Tổ dân phố THCS: Trung học cơ sở TW: Trung Ương UBND: Ủy ban nhân dân XDNTM: Xây dựng nông thôn mới
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nước ta là một nước nông nghiệp, do lịch sử quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước nên phần lớn dân cư nước ta sống quần tụ theo từng dòng họ và theo phạm vi làng, xã. Với khoảng 70% dân số sống trên địa bàn, nông thôn nước ta luôn chiếm một vị trí quan trọng trong quá trình lịch sử hình thành quốc gia dân tộc và trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Qua các giai đoạn cách mạng, nông dân luôn là lực lượng hùng hậu, trung thành nhất đi theo Đảng, góp phần làm nên những trang sử vẻ vang của dân tộc. Là địa bàn chiến lược, là cơ sở và lực lượng để phát triển kinh tế xã hội bền vững, ổn định chính trị, bảo đảm an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái, những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều Chỉ thị, Nghị quyết về phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Trực tiếp và toàn diện nhất là Nghị quyết số 26-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn với quan điểm: cần có bước phát triển mới về NN-ND-NT, trong đó chú trọng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cư dân nông thôn; xây dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại hóa, bền vững; xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng KT-XH hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, xã hội ổn định; xây dựng giai cấp nông dân, củng cố liên minh công nông và đội ngũ trí thức thành nền tảng bền vững, bảo đảm thực hiện thành công sự nghiệp CNH, HĐH theo định hướng XHCN. XD NTM chính là giải pháp quan trọng thiết thực nhằm cụ thể hóa mục tiêu Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7, BCH TW khóa X đã đề ra, tạo động lực quan trọng cho sự nghiệp CNH, HĐH, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho 1
người dân nông thôn. Nông thôn mới có thể khái quát theo 5 nội dung cơ bản là: làng xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện đại; sản xuất phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hóa; đời sống vật chất và tinh thần của nông dân, nông thôn ngày càng cao; bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn; xã hội nông thôn an ninh tốt, quản lý dân chủ. Trên cơ sở các nội dung của Nghị quyết 26- NQ/TW, Chính phủ đã ban hành Quyết định 800/QĐ-TTg, ngày 04/6/2010 về Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2010 – 2020, nêu rõ 19 tiêu chí và 7 nhóm giải pháp. Có thể nói, đây là một chương trình trọng tâm, xuyên suốt của Nghị quyết 26-NQ/TW, là chương trình khung, tổng thể phát triển nông thôn với 11 nội dung lớn, tổng hợp của 16 chương trình mục tiêu quốc gia và 14 chương trình hỗ trợ có mục tiêu đang triển khai ở địa bàn nông thôn trên phạm vi cả nước. Chính vì vậy thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới sẽ không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho cư dân nông thôn mà còn có ý nghĩa rất lớn đối với sự nghiệp phát triển kinh tế, chính trị, xã hội chung trong cả nước. Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 6 năm 2010 với 19 tiêu chí được chia thành 5 nhóm với 37 chỉ tiêu cụ thể. Đây là một chương trình phát triển tổng hợp cả về kinh tế, văn hóa, xã hội,phát huy quyền làm chủ của nhân dân và xây dựng hệ thống chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đây là chương trình cả hệ thống chính trị cùng chăm lo phát triển đời sống của nhân dân trên địa bàn nông thôn. Huyện Phong Điền nằm ở phía Bắc của tỉnh Thừa Thiên Huế, với diện tích tự nhiên 95.571ha, có 15 xã và 1 thị trấn; dân số 104.716 người trong đó dân số khu vực nông thôn chiếm 82,08%. Thời gian qua CTMTQG XDNTM trên địa bàn huyện đã được cấp ủy, chính quyền các cấp từ huyện đến cơ sở triển khai nghiêm túc, kịp thời, huy động được cả hệ thống chính trị 2
tham gia vào phong trào Toàn dân chung sức XD NTM, góp phần làm cho bộ mặt nông thôn có sự chuyển biến rõ nét. Đến năm 2017, huyện Phong Điền có 4/15 xã đạt xã chuẩn NTM. Tuy nhiên, quá trình triển khai XD NTM trên địa bàn huyện vẫn còn có những khó khăn cả về cơ chế chính sách, nguồn lực đầu tư, về nhận thức của đội ngũ cán bộ có lúc, có nơi chưa thật đầy đủ và chưa tích cực vào cuộc, ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho cư dân nông thôn. Xuất phát từ thực tiễn: Vấn đề cốt lõi của XD NTM chính là nâng cao thu nhập, mức sống của cư dân nông thôn, tạo sự hài lòng của người dân đối với sự quản lý, điều hành của chính quyền Nhà nước các cấp. Song phải xác định: Quản lý Nhà nước về XD NTM là nhiệm vụ rất quan trọng, bởi lẽ có nguồn lực, có sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân, nhưng bộ máy quản lý Nhà nước điều hành trong quá trình xây dựng nông thôn mới kém hiệu quả sẽ dẫn đến chương trình khó thành công, thậm chí có kết quả ngược lại ví dụ như quản lý đầu tư không tốt dẫn đến lãng phí nguồn lực, tổ chức sản xuất không tốt lamfanhr hưởng đến thu nhập của người dân,… Chính vì vậy, cần phải có những nghiên cứu lý luận, khảo sát và đánh giá thực tiễn, tìm giải pháp phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về XD NTM trên địa bàn nông thôn cả nước nói chung cũng như ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng nhằm mở ra triển vọng mới trên lộ trình xây dựng môi trường sống tốt đẹp hơn cho cộng đồng. Từ những lý do trên đây, và qua kinh nghiệm từ thực tiễn, đề tài “ Quản lý nhà nước về XD NTM ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ” được tác giả lựa chọn làm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Xây dựng nông thông mới, nhất là QLNN về xây dựng nông thôn mới 3
là vấn đề khá mới, một số nhà khoa học cũng như quản lý đã chú tâm nghiên cứu vấn đề này, tuy chưa nhiều. Có thể kể một số công trình tiêu biểu liên quan đến đề tài sau: + Hoàng Sỹ Kim, Nguyễn Quốc Tuấn (2013) Một số vấn đề cơ bản về nông nghiệp, nông thôn và nông dân, Nxb Lao động. Qua hoạt động QLNN đối với nông nghiệp, nông thôn và nông dân ở nước ta hiện nay, cuốn sách sẽ giúp cho chúng ta hiểu và vận dụng những chủ trương, đường lối, nghị quyết, cương lĩnh, các chiến lược của Đảng, cũng như hệ thống pháp luật, các chính sách quy định, chế độ của nhà nước vào thực tế công tác quản lý nông nghiệp, nông thôn và nông dân, làm cơ sở nghiên cứu chuyên sấu về chuyên ngành QLNN về nông nghiệp và phát triển nông thôn. + Hoàng Văn Hoan (2014): Xây dựng nông thôn mới vùng đông bào dân tộc thiểu số ở Tây Bắc nước ta hiện nay, Nxb chính trị Quốc gia. Từ cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới, cuốn sách đã phân tích thực trạng xây dựng nông thôn mới ở vùng Tây Bắc trong thời gian qua, đề xuất giải pháp đồng bộ, đột phá nhằm giải quyết những vấn đề có tính chiến lược, phát huy tiềm năng, lợi thế của khu vực cũng như sự nỗ lực vươn lên của các dân tộc thiểu số, để đưa các dân tộc thiểu số Tây Bắc thoát khỏi đói nghèo, hòa nhập với sự phát triển chung của cá nước. Ngoài ra có nhiều bài báo được công bố liên quan đến đề tài như: + Nông nghiệp Việt Nam hướng tới phát triển bền vững, của Đỗ Kim Chung và Kim Thị Dung (Tạp chí Cộng sản, 25/02/2015). Bài viết đã khái quát những thành tựu trong phát triển nông nghiệp sau gần 30 năm đổi mới đất nước, chỉ ra những thách thức cho phát triển nông nghiệp trong thời gian tới như: Năng lực cạnh tranh của ngành nông nghiệp còn thấp, sức ép về việc làm cho lao động nông thôn ngày một tăng, biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng lớn đến nông nghiệp nước ta; tăng trưởng nông nghiệp trong thời gian qua 4
chủ yếu dựa trên thâm dụng tài nguyên thiên nhiên. Từ đó bài viết đưa ra những định hướng phát triển nông nghiệp bền vững trong thời gian đến. - Hoàng Sỹ Kim (2001), Đề tài “Thực trạng XD NTM và những vấn đề đặt ra đối với quản lý nhà nước” Học viện hành chính Quốc gia: Đề tài tập trung phân tích làm rõ thực trạng quá trình XD NTM ở Việt Nam từ năm 2009 đến nay, tìm ra được các nhóm giải pháp cụ thể đối với quản lý nhà nước về nông thôn mới. [1] - Quy hoạch xây dựng nông thôn mới (2014), Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia – Sự thật và Nhà xuất bản xây dựng, chủ yếu đưa ra phương pháp quy hoạch xây dựng xã, cụm xã, thiết kế quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, phát triển kết cấu hạ tầng, vệ sinh môi trường, tổ chức thiết kế quy hoạch xây dựng và quản lý điểm dân cư. [2] - Ngô Thị Vân Anh ( 2015) “Vai trò của chính quyền xã trong XD NTM ở Thái Nguyên” Luận văn thạc sĩ Hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia, đề cập đến vai trò của chính quyền cấp xã trong chỉ đạo chương trình XD NTM. [3] Bên cạnh đó có rất nhiều bài báo, đề tài, luận văn, luận án nghiên cứu về XD NTM. Các công trình nghiên cứu đã có những đóng góp nhất định trong việc cung cấp lý luận về XD NTM trong phạm vi cả nước nói chung và huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng. Nhìn chung các công trình khoa học nói trên hoặc chỉ đề cập đến lý luận chung về xây dựng NTM; hoặc chỉ đề cập đến những tiêu chí của nội dung xây dựng nông thôn mới ( như: xây dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại; kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần; đổi mới và xây dựng các hình thức tổ chức sản xuất. Đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện và đầy đủ thực 5
trạng và giải pháp quản lý Nhà nước về xây dựng nông thôn mới, trên địa bàn huyện Phong Điền cho đến nay vẫn chưa có công trình nào tiến hành. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ” là cách tiếp cận cụ thể một lĩnh vực chưa được đề cập một cách hoàn chỉnh, toàn diện như luận văn đã đề cập, cần phải đầu tư nghiên cứu có chiều sâu, toàn diện và sát thực tế mới đạt các yêu cầu đề ra. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về QLNN,thực trạng QLNN về xây dựng nông thôn mới, luận văn đề xuất một số giải pháp góp phần tăng cường, hoàn thiện QLNN về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa và phân tích những vấn đề lý luận quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam; đồng thời nghiên cứu thực tiễn về xây dựng nông thôn mới ở một số địa phương tiêu biểu ở Việt Nam. - Đánh giá thực trạng thực hiện quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện QLNN về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Phong Điền đến năm 2020. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu những nội dung của quản lý nhà nước về XD NTM ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 4.2. Phạm vi 6
- Về nội dung: nghiên cứu về những nội dung chính trong hoạt động quản lý nhà nước nhằm thực hiện các tiêu chí về xây dựng nông thôn mới tại các xã thuộc huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Về không gian: Nghiên cứu về quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới ở các xã trong phạm vi huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu nội dung quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, từ khi bắt đầu triển khai tại huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế từ năm 2011 đến nay và định hướng đến năm 2020. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các văn kiện của Đảng, Nhà nước, của các Bộ, ngành về xây dựng nông thôn mới; những chủ trương, biện pháp nhằm xây dựng nông thôn mới của Huyện ủy, HĐND và UBND huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó chú trọng phương pháp: Thu thập, phân tích, tổng hợp, so sánh, diễn giải, quy nạp…đặc biệt Luận văn sử dụng các phương pháp: - Phương pháp thống kê: Thu thập các tài liệu, số liệu đã có tại các cơ quan trong huyện và các xã trên địa bàn huyện; Chi cục thống kê huyện; Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới huyện Phong Điền, từ đó phân tích và rút ra những kết quả đánh giá khách quan, dự báo xu hướng phát triển trong thời gian tiếp theo. Sử dụng các tài liệu, số liệu từ các ấn phẩm và các websites chuyên ngành. - Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin công bố chính thức của các cơ quan nhà nước, các nghiên cứu của các cá nhân, tổ chức về 7
xây dựng nông thôn mới; những thông tin về tình hình cơ bản của huyện, về xây dựng nông thôn mới do các cơ quan chức năng của huyện cung cấp. Thu thập tài liệu dựa trên cơ sở điều tra các xã trên địa bàn huyện theo bảng biểu ứng với các tiêu chí nông thôn mới. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài Nghiên cứu một cách có hệ thống vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta và vận dụng vào điều kiện cụ thể ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Luận văn góp phần làm rõ những vấn đề cốt yếu và cấp thiết nhất để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về XD NTM. Đặc biệt là phân tích, đánh giá đúng thực trạng quản lý Nhà nước về XD NTM ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về XD NTM tại địa phương trong thời gian tới theo hướng bền vững. Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, vận dụng những kinh nghiệm hay trong công tác quản lý nhà nước về XD NTM. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, Kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương. Chương I: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới Chương II: Thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương III: Phướng hướng và giải pháp quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, đến năm 2020. 8
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài 1.1.1. Nông thôn, nông thôn mới, xây dựng nông thôn mới. Nông Thôn: “Nông thôn” là một khái niệm thông dụng nhưng có nội hàm rộng và có thể khác nhau ở các quốc gia. Theo Từ điển Bách khoa toàn thư thế giới thì “Nông thôn là khu vực mà ở đó tập trung dân cư sống chủ yếu bằng sản xuất nông nghiệp”. Ở Việt Nam, theo Nghị định số 41/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2016 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn thì: “Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn, được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Ủy ban nhân dân xã”. Nông thôn là một khái niệm gắn liền với những vùng, những khu vực sinh sống của cư dân mà ở đó các cư dân sản xuất và sinh sống chủ yếu bằng nghề nông đồng thời gắn liền với những hoạt động xã hội trong một cộng đồng nhất định. Nông nghiệp là hoạt động sản xuất chủ yếu ở nông thôn. Bởi vậy khái niệm nông thôn khá rộng, trong đó các hoạt động xã hội, cộng đồng diễn ra phong phú, đa dạng. ( Theo giáo trình quản lý Nhà nước về nông thôn, nhà xuất bản khoa học kỹ thuật 2009).[11] Đặc điểm của các vùng nông thôn nước ta gắn liền với các loại hình lao động, sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp với tuyệt đại đa số dân cư sinh sống bằng một loại hình lao động, bởi vậy diện mạo các vùng nông thôn rất ít có sự 9
thay đổi, nhất là về phương diện kinh tế - xã hội. Nông thôn Việt Nam hiện có khoảng 70% dân số sinh sống. Đến nay, khái niêm nông thôn được thống nhất với quy định tại Thông tư số 54/2009/TT-BNNPTNT ngày 21-8-2009 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cụ thể: "Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là ủy ban nhân dân xã". Nông thôn mới: Theo Nghị Quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của BCH TW khóa X về Nông nghiệp- nông dân - nông thôn (NN-ND-NT), nông thôn mới được hiểu là nông thôn mà ở đó có kết cấu hạ tầng KT - XH hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường. Xây dựng nông thôn mới: Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng và cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn đồng lòng xây dựng thôn, xã, gia đình của mình khang trang, sạch đẹp; phát triển sản xuất toàn diện (nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ); có nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh nông thôn được đảm bảo; thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao. Xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị. Nông thôn mới không chỉ là vấn đề kinh tế - xã hội, mà là vấn đề kinh tế - chính trị tổng hợp. 10
Xây dựng nông thôn mới giúp cho nông dân có niềm tin, trở nên tích cực, chăm chỉ, đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, dân chủ, văn minh. 1.1.2. Quản lý nhà nước, quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, nguyên tắc quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới -Quản lý: Thuật ngữ quản lý có rất nhiều cách hiểu khác nhau. Xuất phát từ những góc độ nghiên cứu khác nhau, rất nhiều học giả trong và ngoài nước đã đưa ra nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý. Theo khoa học quản lý: F.W Taylor (1856-1915) – một trong những người đầu tiên khai sinh ra khoa học quản lý đã cho rằng: Quản lý là hoàn thành công việc của mình thông qua người khác và biết được một cách chính xác họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất. Từ năm 1950 trở lại đây, do vai trò đặc biệt quan trọng của quản lý đối với sự phát triển kinh tế, đã xuất hiện nhiều công trình nghiên cứu về lý thuyết và thực hành quản lý với nhiều cách tiếp cận khác nhau, bao gồm tiếp cận theo kinh nghiệm; theo hành vi quan hệ cá nhân; tiếp cận theo lý thuyết quyết định; tiếp cận toán học; tiếp cận theo các vai trò quản lý,...Từ những cách tiếp cận khác nhau đó, có nhiều khái niệm khác nhau về quản lý như: - Quản lý là hoạt động của các cơ quan quản lý nhằm đưa ra quyết định. - Quản lý là nghệ thuật nhằm đạt mục đích thông qua những nỗ lực của người khác. - Quản lý là công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những người cộng sự cùng chung một tổ chức. - Quản lý là quá trình phối hợp các nguồn lực nhằm đạt được những mục đích của tổ chức. Hoặc đơn giản hơn nữa, quản lý là sự có trách nhiệm về một cái gì đó,... 11