Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, luận văn sẽ phân tích, đánh giá thực trạng Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LƯU THỊ PHƯỢNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM XUYÊN, TỈNH HÀ TĨNH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LƯU THỊ PHƯỢNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM XUYÊN, TỈNH HÀ TĨNH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUANG HỒNG HÀ NỘI - 2018
LỜI CAM ĐOAN Em xin cam đoan rằng, đề tài “ Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng em. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Những kết quả khoa học của luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào. Tác giả Lưu Thị Phượng
LỜI CẢM ƠN Em xin chân thành cảm ơn tới Ban lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa sau đại học cùng các thầy, cô giáo giảng dạy chương trình cao học chuyên ngành Quản lý công đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình học tập, có những kiến thức lý luận và thực tiễn vô cùng quý giá trong 2 năm học làm cơ sở cho em hoàn thành luận văn “QLNN về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh”. Em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Quang Hồng – Người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, quan tâm, tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn cán bộ, lãnh đạo Văn phòng Huyện ủy, Văn phòng UBND huyện Cẩm Xuyên, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi cục Thống kê huyện Cẩm Xuyên và các xã trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ, cộng tác để giúp em hoàn thành luận văn này. Nội dung của luận văn liên quan đến vấn đề QLNN về nông thôn mới của huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà tĩnh hiện nay. Do đó, đây là một vấn đề rộng lớn không chỉ đối với huyện Cẩm Xuyên nói riêng mà còn đối với cả nước cần được nghiên cứu và giải quyết trong thời gian dài. Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng không thể tránh khỏi những khiếm khuyết, thiết sót. Em rất mong nhận được sự nhận xét, đánh giá, góp ý của các thầy cô để luận văn hoàn chỉnh và đầy đủ hơn. Xin chân thành cảm ơn! Cẩm Xuyên, ngày ... tháng ... năm ....... Tác giả Lưu Thị Phượng
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCĐ Ban chỉ đạo BCH Ban chấp hành CTMTQG Chương trình mục tiêu quốc gia CNH – HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa DN Doanh nghiệp HĐND Hội đồng nhân dân HTX Hợp tác xã KT – XH Kinh tế - xã hội MTTQ Mặt trận tổ quốc NXB Nhà xuất bản NTM Nông thôn mới NT Nông thôn NN&PTNN Nông nghiệp và phát triển nông thôn QLNN Quản lý nhà nước THT Tổ hợp tác THCS Trung học cơ sở UBND Ủy ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế huyện Cẩm Xuyên giai đoạn 2012 – 2017.........38 Bảng 2.2. Kết quả thực hiện các tiêu chí nông thôn mới huyện Cẩm xuyên đến năm 2017 .................................................................................................. 57 Bảng 2.3. Cơ cấu nguồn vốn đầu tư thực hiện chương trình MTQG XD NTM giai đoạn 2011 – 2017 ........................................................................... 66 Bảng 2.4. Bảng tổng hợp các hình thức tổ chức sản xuất giai đoạn 2011 – 2017 .................................................................................................................. 69
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI.......................................................................................... 8 1.1 Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 8 1.1.1 Khái niệm về quản lý .............................................................................. 8 1.1.2 Khái niệm về quản lý nhà nước ............................................................ 10 1.1.3 Khái niệm về nông thôn ....................................................................... 11 1.1.4 Khái niệm về nông thôn mới ................................................................ 12 1.2 Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ....................................... 14 1.2.1 Đặc trưng, nguyên tắc xây dựng nông thôn mới .................................. 14 1.2.2 Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ......... 15 1.2.3 Nội dung quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ..................... 16 1.2.4 Các nhân yếu tố ảnh hưởng đến QLNN về xây dựng nông thôn mới ....... 26 1.3 Kinh nghiệm quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại một số địa phương ở Việt Nam và một số bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Cẩm Xuyên, tĩnh Hà Tĩnh.............................................................................. 29 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại một số địa phương ở Việt Nam ................................................................................. 29 1.3.2 Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Cẩm Xuyên, tĩnh Hà Tĩnh ............................................................................................................... 32
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM XUYÊN - TỈNH HÀ TĨNH ......................................................................................................... 33 2.1 Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ở huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh ................................................................................................... 33 2.1.1 Điều kiện tự nhiên ................................................................................ 33 2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội ..................................................................... 36 2.1.3 Đánh giá những thuận lợi, khó khăn .................................................... 40 2.2 Thực trạng công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh ...................................................... 42 2.2.1 Xây dựng và ban hành chính sách, hệ thống văn bản quản lý về xây dựng nông thôn mới ....................................................................................... 57 2.2.2 Về công tác lập quy hoạch. hoạch định chiến lược, kế hoạch, đề án XDNTM..........................................................................................................59 2.2.3 Về tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về XDNTM............................61 2.2.4 Tổ chức triển khai thực hiện các nội dung QLNN về XD NTM ........ 62 2.2.5 Về huy động và sử dụng các nguồn lực ............................................... 65 2.2.6 Về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thực hiện xây dựng nông thôn mới .............................................................................................................. 66 2.3 Đánh giá thực trạng QLNN về XDNTM trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên - tỉnh Hà Tĩnh...............................................................................................68 2.3.1 Những kết quả đạt được ....................................................................... 68 2.3.2 Những tồn tại, hạn chế .......................................................................... 69 2.3.3 Nguyên nhân của những tồn tại ..........................................................71 Chương 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM XUYÊN - 57TỈNH HÀ TĨNH ................................................................................... 73
3.1 Quan điểm, chủ trương về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020 ........................................................................................ 73 3.2 Quan điểm, mục tiêu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh đến năm 2020 .............................................................. 77 3.2.1 Quan điểm............................................................................................. 77 3.2.2 Mục tiêu ................................................................................................ 78 3.3 Giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh ...................................................... 79 3.3.1 Tiếp tục quán triệt, tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, vận động phong trào xây dựng nông thôn mới ............................................................. 79 3.3.2 Xây dựng, rà soát, bổ sung, nâng cao chất lượng và tăng cường quản lý thực hiện các quy hoạch ................................................................................ 80 3.3.3 Tập trung phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân ................... 81 3.3.4 Phát triển và nâng cao chất lượng văn hóa, giáo dục, y tế ................... 82 3.3.5 Thực hiện tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ đạo ............................................................................................ 83 3.3.6 Tăng cường sự lãnh đạo của cả hệ thống chính trị, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội....................................................................... 85 3.3.7 Tổ chức, theo dõi, kiểm tra, giám sát, đánh giá tình hình xây dựng nông thôn mới ................................................................................................ 87 KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, Đảng ta luôn coi trọng xây dựng nông thôn. Với sự ra đời của Nghị quyết số 26 – NQ/TW ngày 5/8/2008 tại Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành trung ương khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Bộ tiêu chí về nông thôn mới của Thủ tướng Chính phủ ngày 06 tháng 04 năm 2010 về phê duyệt Chương trình NTMQG về XDNTM lần đầu tiên vấn đề xây dựng nông thôn mới được đề cập một cách cơ bản, toàn diện và sâu sắc, đáp ứng mong muốn của nhân dân và yêu cầu chiến lược xây dựng đất nước cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại hóa vào năm 2020. Chương trình xây dựng nông thôn mới đã tạo bước đột phá trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, nâng cao đời sống cho người dân, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông thôn, nông dân và Nghị quyết đại hội Đảng các cấp. Ngày 04 tháng 06 năm 2010, Thủ tướng Chính Phủ đã có quyết định số 800/QĐ – TTg về Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020 và Quyết định số 1600/QĐ – TTg ngày 18 tháng 08 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2016 – 2020 yêu cầu tất cả các địa phương trong cả nước cùng nhau ra sức triển khai thực hiện chương trình một cách sâu rộng và có kết quả. Do vậy, tất cả các cơ quan ban ngành, các cấp hành chính từ cấp Tỉnh, cấp Huyện, cấp Xã trong cả nước cũng đang hăng hái đẩy mạnh thực hiện chương trình này. Cẩm Xuyên là một huyện nằm ở Phía nam tỉnh Hà Tĩnh có xã được chọn làm thí điểm của Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn cả nước và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp. Kể từ khi thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới đến nay, huyện 1
Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh đã thu được những kết quả to lớn, chính những kết quả đó đã làm cho diện mao của huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh thay đổi một cách nhanh chóng. Cẩm Xuyên đang từng bước chuyển mình và khoác lên mình bộ măc mới - bộ mặt nông thôn mới thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Bên cạnh đó, cũng không ít khó khăn, tồn tại mà huyện đang gặp phải đòi hỏi các nhà quản lý, các nhà hoạch định, các cán bộ, công chức triển khai thực hiện chương trình phải trăn trở. Chúng ta phải làm thế nào để quản lý thực hiện tốt chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện có kết quả tốt phát huy được tiềm năng, thế mạnh, các nguồn lực và có được sự đồng thuận của nhân dân và hạn chế những khó khăn mà huyện đang gặp phải khi triển khai thực hiện. Để góp phần góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới tại huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, đưa Nghị quyết của Đảng về nông thôn đi vào cuộc sống một trong những việc cần làm trong giai đoạn này là xây dựng mô hình nông thôn mới đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập nền kinh tế thế giới. Xuất phát từ vai trò quan trọng của việc xây dựng nông thôn mới trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Sau một quá trình tìm hiểu, em đã quyết định chọn đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh” làm đề tài cho luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Chương trình xây dựng nông thôn mới được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Ban kinh tế Trung ương Đảng khởi xướng vào năm 2001. Từ những ngày đầu mới thực hiện, chương trình đã thu hút được sự quan tâm theo dõi của nhiều nhà nghiên cứu, các nhà quản lý. Với sự ra đời của Quyết định 800/QĐ – TTg ngày 04 tháng 06 năm 2010 của Thủ tướng Chính Phủ về 2
phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 – 2020 và Quyết định số 1600/QĐ – TTg ngày 18 tháng 08 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2016 – 2020. Chính điều đó đã tạo sức nóng trong công tác quản lý chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Quản lý thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một chủ đề được các nhà nghiên cứu quan tâm ở nhiều góc độ khác nhau. Trong thực tế đã có nhiều công trình nghiên cứu có thể tham khảo: Trình bày nội dung công nghiệp hóa nông thôn Hàn Quốc, xu Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế: “Công nghiệp hóa nông thôn Hàn Quốc. Bài học cho phát triển nông thôn Việt Nam” phát triển nông thôn mới ở Hàn Quốc và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Tác giả Vũ Văn Phúc (Chủ biên) (2012) và các cộng sự trong cuốn “Xây dựng nông thôn mới – Những vấn đề lý luận và thực tiễn” NXB chính trị quốc gia, Hà Nội. Làm rõ những chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông thôn, nông dân và xây dựng nông thôn mới. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ: “Thực trạng xây dựng nông thôn mới và những vấn đề đặt ra đối với quản lý nhà nước” Chủ nhiệm đề tài TS Hoàng Sỹ Kim – Khoa quản lý Nhà nước về đô thị và nông thôn, trường Học viện Hành chính Quốc gia. Đề tài đã phân tích làm rõ thực trạng của quá trình xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam từ năm 2009 đến nay. Tác giả Lê Hữu Nghị trong tác phẩm “Xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam – Những vấn đề đặt ra và giải pháp” (2008) Tạp chí lý luận chính trị đã nêu ra thực trạng xây dựng nông thôn mới trong thời gian qua, đưa ra giải pháp trong vấn đề quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam. Tác giả Nguyễn Thành Lợi trong bài: “Xây dựng nông thôn mới của Nhật Bản và một số gợi ý cho Việt Nam” đã khẳng định: để công cuộc xây dựng nông thôn mới sớm thành công, chúng ta phải nghiên cứu những kinh nghiệm của một số nước đã đạt được trong lĩnh vực này. 3
Hồ Ngọc Hy trong bài: “Mô hình sản xuất lớn trong nông nghiệp - động lực của quá trình tái cơ cấu, xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Quảng Trị” đã phân tích trực trạng của các mô hình sản xuất nông nghiệp ở tỉnh Quảng Trị. Trong bài viết phân tích yêu cầu của các mô hình trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Đồng thời đưa ra một số giải pháp mở hướng cho phát triển mô hình sản xuất lớn trong nông nghiệp ở Quảng Trị. Đề tài “Vai trò của chính quyền xã trong xây dựng nông thôn mới ở Thái Nguyên” của Ngô Thị Vân Anh, Luận văn thạc sĩ Hành chính công năm 2015, đề cập đến vai trò của chính quyền cấp xã trong chỉ đạo chương trình xây dựng nông thôn mới”. Đề tài “Tăng cường Quản lý nhà nước trong quá trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Phúc Thọ, Thành phố Hà Nội” của Lê Tiến Hải, Luận văn thạc sĩ kinh tế năm 2014, đề cập đến những kết quả đạt được và những khó khăn, giải pháp trong quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Phúc Thọ, Thành phố Hà Nội. Đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh” của Nguyễn Thị Quy, Luận văn thạc sĩ Hành chính công năm 2015, đề cập đến những kết quả đạt được, những khó khăn trong quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hơn hiệu quả của chương trình trong thời gian tới. Đề tài “Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở huyện Lâm Thao,Tỉnh Phú Thọ” của Nguyễn Thị Bích Lệ, Luận văn thạc sĩ Quản lý công năm 2016, đề cập đến những kết quả đạt được, những khó khăn trong quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới tại huyện Lâm Thao,Tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất một số giải pháp,kiến nghị nhằm nâng cao hơn hiệu quả của chương trình trong thời gian tới. 4
Bên cạnh đó có rất nhiều bài báo, đề tài, luận văn, luận án nghiên cứu về xây dựng nông thôn mới. Các công trình nghiên cứu đã có những đóng góp nhất định trong việc cung cấp lý luận về xây dựng nông thôn mới trong phạm vi cả nước nói chung và huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh nói riêng. Những công trình nghiên cứu nói trên đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận cũng như thực tiễn xây dựng và phát triển nông nghiệp, nông thôn một cách rõ nét. Tuy nhiên việc nghiên cứu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng nông thôn mới tại huyện Cẩm Xuyên cho đến nay vẫn chưa có công trình nào tiến hành. Đề tài luận văn Thạc sỹ của học viên sẽ tập trung vào tìm hiểu thực trạng, những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Từ đó, đề xuất các giải pháp nâng cao công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trong thời gian tới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luân văn - Mục đích: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới, luận văn sẽ phân tích, đánh giá thực trạng Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới. - Nhiệm vụ: Để thực hiện được mục đích trên, luận văn cần tập trung thực hiện một số nhiệm vụ sau: + Luận văn sẽ làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới; 5
+ Phân tích, đánh giá thực trạng Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh; chỉ rõ những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của tồn tại, hạn chế; + Đề xuất các giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn đó là những nội dung của Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. - Phạm vi nghiên cứu: + Pham vi không gian: Phạm vi nghiên cứu chính của luận văn chủ yếu trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. + Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh từ năm 2011 đến năm 2017 và định hướng đến năm 2020. + Phạm vi nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng Cộng Sản Việt Nam. - Phương pháp nghiên cứu: Thực hiện luận văn này, người viết sử dụng những phương pháp sau: Phương pháp phân tích: trên cơ sở nghiên cứu tác giả phân tích các nội dung QLNN về XDNTM trên địa bàn huyện Cẩm xuyên. Phương phương pháp điều tra thu thập số liệu: từ các báo cáo, đề án XDNTM. 6
Phương pháp so sánh: So sánh các nội dung, tiêu chí, mức độ hoàn thành QLNN về XDNTM. Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp các nội dung, các số liệu đã xử để đánh giá thực trạng và đưa ra giải pháp QLNN về XDNTM. Phương pháp thông kê: Thống kê các số liệu liên quan đến QLNN về XDNTM. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn giúp cho công tác quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh có hiệu quả tốt hơn. - Ý nghĩa về mặt lý luận: Góp phần hệ thống các quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, của Đảng và Nhà nước về nông thôn và quản lý nhà nước về nông thôn mới trong thời kỳ hiện đại hóa phát triển đất nước. Góp phần làm rõ cơ sở khoa học của việc nghiên cứu gắn với đăc trưng của vùng. - Ý nghĩa về mặt thực tiễn: Luận văn đề xuất các giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Với kết quả đạt được, đề tài có thể trở thành tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và vận dụng trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. 7. Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, phần nội dung luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. Chương 3: Giải pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh. 7
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI 1.1 Một số khái niệm cơ bản 1.1.1 Khái niệm về quản lý Quản lý là một nội dung được nghiên cứu rất phổ biến và rộng rãi vì vậy có nhiều cách tiếp cận và có nhiều định nghĩa, quan niệm khác nhau về quản lý. Mỗi quan niệm, cách định nghĩa đứng từ những góc đô tiếp cận khác nhau, phản ánh những mặt, khía cạnh khác nhau của quản lý. Từ góc độ hoạt động, quản lý được hiểu là sự tác động chỉ huy và điều khiển các quá trình xã hội, hành vi hoạt động của con người nhằm đạt được muc tiêu của nhà quản lý. Cách tiếp cận này nhìn nhận những hoạt động cơ bản của quản lý. Thực chất của quản lý là quá trình chỉ huy điều khiển người khác để để đạt được mục tiêu. Từ góc độ chính trị pháp lý, quản lý được hiểu là sự kết hợp giữa tri thức và lao động. Hoạt động quản lý là lao động của con người. Tuy nhiên, đây là một hoạt động lao động mang tính chất đặc biệt trong đó nhà quản lý sử dụng những tri thức, sự sáng tạo nhằm tác động lên đối tượng quản lý. Từ mối quan hệ giữa các quá trình trong quản lý, thì quản lý được hiểu là hoạt động bao gồm 2 quá trình đan xen nhau một cách chặt chẽ là duy trì và phát triển. Quá trình đầu tiên trong quản lý là quá trình duy trì để đảm bảo ổn định trật tự các hoạt động trong tổ chức đồng thời cũng phải tiến hành các hoạt động của tổ chức để phát triển tổ chức theo một hướng cao hơn. Hai quá trình duy trì và phát triển này đan xen lồng ghép vào nhau nhằm đảm bảo cho hoạt động của tổ chức vừa mang tính ổn định đồng thời đảm bảo cho sự phát triển đi lên. Các nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý khi nghiên cứu về quản lý cũng đưa ra nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý: 8
Mary Paker Follet cho rằng: “Quản lý là nghệ thuật đạt được mục tiêu thông qua người khác”. Theo cách tiếp cận này thì quản lý là một hoạt động gián tiếp trong đó chủ thể quản lý xây dựng các mục tiêu và tổ chức cho người khác thực hiện các mục tiêu mà mình mong muốn. F. W. Taylor cho rằng: “Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau đó biết rằng họ đã hoàn thành công việc đó một cách tốt nhất và rẻ nhất”. Theo cách tiếp cận của Taylor thì nhà quản lý phải xác định được các mục tiêu của mình và tổ chức cho các thành viên khác thực hiện mục tiêu đó. Ở đây quản lý cũng được tiếp cận ở góc độ hiệu quả. Laurence Lowell cho rằng: “Quản lý là nghiệp xưa nhất và là nghề mới nhất”. Như vậy quản lý đã xuất hiện từ rất lâu đời khi con người hình thành và cần sự phối hợp phân công để đạt được mục tiêu chung. Ngày nay, quản lý trở thành một nghề trong xã hội được nhiều người lựa chọn. Harol Koontz cho rằng: “Quản lý là một nghệ thuật nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra thông qua việc điều khiển, chỉ huy, phối hợp, hướng dẫn hoạt động của những người khác”. Những quan niệm, những cách tiếp cận này phản ánh những khía cạnh khác nhau của quản lý, thể hiện sự đa dạng phong phú của quản lý. Tuy nhiên những quan niệm này đều có những điểm chung cơ bản sau đây: - Quản lý là quá trình hướng đến việc đạt được mục tiêu nhất định. - Quản lý là quá trình chỉ huy điều khiển hướng dẫn. - Quản lý là quá trình gián tiếp (đạt được mục tiêu thông qua người khác). - Quản lý là quá trình tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý. Như vậy, quản lý có thể được hiểu như sau: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể lên đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu định trước”.[16;Tr.3] 9
1.1.2 Khái niệm về quản lý nhà nước Quản lý nhà nước xuất hiện cùng với sự ra đời của Nhà nước, đó là quản lý toàn xã hội. Nội hàm của QLNN thay đổi phụ thuộc vào chế độ chính trị, lịch sử và đặc điểm văn hóa, trình độ phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia qua các giai đoạn lịch sử. Xét về mặt chức năng, QLNN bao gồm 3 chức năng: - Thứ nhất, chức năng lập pháp do các cơ quan lập pháp thực hiện. - Thứ hai, chức năng hành pháp do hệ thống hành chính nhà nước đảm nhiệm. - Thứ ba, chức năng tư pháp do các cơ quan tư pháp thực hiện. Trong hệ thống xã hội, có nhiều chủ thể tham gia quản lý xã hội như: tổ chức chính trị, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế, các đoàn thể nhân dân, các hiệp hội .... So với quản lý của các tổ chức khác, thì quản lý nhà nước có những đặc điểm khác biệt như sau: Trước hết, chủ thể QLNN là các cơ quan, các nhân trong bộ máy nhà nước được trao quyền gồm cơ quan lập pháp, cơ quan hành pháp, cơ quan tư pháp. Thứ hai, đối tượng của QLNN là tất cả các cá nhân, tổ chức sinh sống và hoạt động trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, công dân làm việc bên ngoài lãnh thổ quốc gia. Thứ ba, QLNN là quản lý toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, ngoại giao. Thư tư, QLNN mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng công cụ pháp luật nhà nước, chính sách để quản ly xã hội. Thứ năm, mục tiêu của QLNN là phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của toàn xã hội. Từ những đặc điểm trên, có thể hiểu: “Quản lý nhà nước là một dạng quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật, chính sách để điều chỉnh hành vi của cá nhân, tổ chức trên tất cả các mặt của đời sống xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội”.[17;Tr.4] 10
1.1.3 Khái niệm về nông thôn Khái niệm về nông thôn khác nhau ở mỗi quốc gia, nó phụ thuộc vào từng thời kỳ lịch sử và tiến trình phát triển kinh tế xã hội của các quốc gia khác nhau trên thế giới. Ở nhữngnước đang phát triển, việc phân biệt nông thôn với đô thị chưa thể tách bạch hoàn toàn, một số nơi khu vực nông thôn diễn ra quá trình đô thị hóa nhanh chóng nhưng vẫn còn có sự xen lẫn về đất đai, địa bàn dân cư và các hoạt động kinh tế xã hội (VD: ở các thị tứ, thị trấn). Hiện nay trên thế giới vẫn chưa có định nghĩa chuẩn xác về nông thôn, còn nhiều quan điểm khác nhau. Có quan điểm cho rằng cần dựa vào chỉ tiêu trình độ phát triển của cơ sở hạ tầng, có nghĩa vùng nông thôn có cơ sở hạ tầng không phát triển bằng vùng đô thị. Quan điểm khác lại cho rằng nên dựa vào chỉ tiêu trình độ tiếp cận thị trường và phát triển hàng hóa. Cũng có ý kiến, nên dùng chỉ tiêu mật độ dân cư và số lượng dân trong vùng để xác định, vùng nông thôn thường có số dân và mật độ dân thấp hơn vùng đô thị.Một quan điểm khác lại nêu ra, vùng nông thôn là vùng có dân cư làm nông nghiệp là chủ yếu, nguồn sinh kế chính của cư dân trong vùng là từ sản xuất nông nghiệp. Những ý kiến trên chỉ đúng khi đặt trong bối cảnh cụ thể của từng nước, phụ thuộc vào trình độ phát triển, cơ cấu kinh tế, cơ chế áp dụng cho từng nền kinh tế. Đối với những nước đang thực hiện công nghiệp hóa, đô thị hóa, chuyển từ sản xuất thuần nông sang phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ, xây dựng các khu đô thị nhỏ, thị trấn rải rác ở các vùng nông thôn thì khái niệm về nông thôn có những đổi khác so với khái niệm trước đây, có thể hiểu nông thôn hiện nay bao gồm cả những thị trấn, đô thị nhỏ, những trung tâm công nghiệp nhỏ có quan hệ gắn bó mật thiết với nông thôn, cùng tồn tại hỗ trợ và thúc đẩy nhau phát triển. 11