Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của Luận văn này nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chất lượng học tập của học viên, đề xuất các biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Nhà trường. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý Giáo dục: Biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II

BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  NGUYỄN HOÀNG HẢI BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN II LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
2 HÀ NỘI 2013 BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ  NGUYỄN HOÀNG HẢI BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN II Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14
3 Người hướng dẫn khoa học: TS ĐINH VĂN HỌC HÀ NỘI 2013 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 3 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT 16 LƯỢNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN 1.1 Các khái niệm cơ bản 16 1.2 Nội dung quản lý chất lượng học tập của học viên 24 Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG HỌC 33 TẬP CỦA HỌC VIÊN TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN II 2.1 Thực trạng chất lượng học tập của học viên Trường 34 Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II 2.2 Đánh giá tình hình quản lý chất lượng học tập của học 38 viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II Chương 3 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CHẤT 48 LƯỢNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN II 3.1 Những yêu cầu xây dựng biện pháp quản lý chất 48 lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II 3.2 Các biện pháp quản lý chất lượng học tập của học 51 viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II
4 3.3 Khảo sát sự cần thiết, tính khả thi của các biện pháp 67 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 72 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 75 PHỤ LỤC 79
3 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đề cao vai trò của giáo dục và đào tạo. Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII) xác định: “Muốn tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi, phải phát triển mạnh giáo dục và đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Bởi vậy, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Nhà nước và xã hội phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Đại hội Đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XI tiếp tục khẳng định: Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu và tiếp tục con đường đổi mới giáo dục theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả. Điều 2 Luật Giáo dục năm 2005, được sửa đổi bổ sung năm 2009, xác định: “Mục tiêu giáo dục và đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức tốt, có tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách và phẩm chất năng lự công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Trong điều kiện hiện nay, khi nước ta đang thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế đã đặt ra cho giáo dục đào tạo những yêu cầu mới ngày càng cao. Giáo dục và đào tạo với nhiệm vụ đào tạo một thế hệ người lao động có phẩm chất đạo đức, có tri thức và kỹ năng chuyên môn nghề nghiệp. Vấn đề cấp bách đòi hỏi giáo dục đào tạo phải giải quyết là nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đặc biệt là chất lượng học tập của học viên. Do vậy, việc nâng cao chất lượng học tập của học viên
4 không chỉ là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của nhà trường mà còn là mối quan tâm của toàn xã hội. Ngành giáo dục đã nỗ lực đổi mới một cách hệ thống và toàn diện để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Một trong những khâu đột phá để nâng cao chất lượng đào tạo là quản lý trong đó quản lý chất lượng đào tạo là vấn đề trọng tâm, nhiệm vụ then chốt của mọi nhà trường. Do đó, việc nghiên cứu quản lý chất lượng đào tạo nói chung, chất lượng học tập của học viên nói riêng không những có ý nghĩa đối với nhà trường mà còn có ý nghĩa đóng góp vào nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của đất nước. Vấn đề nghiên cứu còn góp phần làm rõ hơn, cụ thể hóa lý luận về quản lý giáo dục đào tạo, quản lý chất lượng học viên vào một trường chuyên bồi dưỡng cán bộ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II là đơn vị sự nghiệp đào tạo trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, được thành lập năm 1982. Theo Quyết định số 406/TTg ngày 17/6/1996 của Thủ tướng Chính phủ. Nhiệm vụ của Trường được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao là: “Đào tạo, bồi dưỡng (đào tạo lại) và nghiên cứu khoa học quản lý phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn”. Với mục tiêu là đào tạo lực lượng lao động có kiến thức, kỹ năng thực hành cơ bản của một nghề, có khả năng làm việc độc lập và có tính sáng tạo, ứng dụng công nghệ vào công việc, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn hiện nay. Quản lý chất lượng học tập của học viên là một khâu quan trọng trong công tác quản lý quá trình giáo dục đào tạo ở Nhà trường nhằm phát huy cao nhất tính tự giác, chủ động, sáng tạo và tính hiệu quả trong học tập của học viên, dẫn dắt học viên có phương pháp học tập phù hợp và giành kết quả tối
5 ưu. Đồng thời, thu thập những thông tin phản hồi để giảng viên và các cấp quản lý của Nhà trường kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện quá trình dạy học, qua đó tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo hiện nay. Nhiều năm qua, hoạt động quản lý chất lượng học tập của học viên ở Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II đã thu được những thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường. Tuy nhiên thực tế cho thấy, quản lý giáo dục, nhất là quản lý chất lượng học tập của học viên chưa được tập trung đúng mức, hiệu quả chưa cao. Trước yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn, quản lý chất lượng học tập ở Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II còn bộc lộ một số hạn chế, thiếu sót. Đó là: Nhận thức về công tác quản lý chất lượng học tập của một số học viên, một số cán bộ quản lý các cấp và của một số giảng viên chưa thực sự đầy đủ; trình độ, năng lực, kinh nghiệm, phương pháp quản lý còn yếu, nặng về quản lý hành chính, khô cứng, thiếu đồng bộ và khoa học; kế hoạch quản lý chất lượng học tập của học viên chưa khoa học hoặc quản lý không theo kế hoạch do đó chưa phát huy được tính tổ chức, điều khiển, định hướng hoạt động học tập của học viên. Một bộ phận học viên chưa nhận thức đúng về ý nghĩa, tầm quan trọng của chất lượng học tập do vậy chưa phát huy được tính tích cực trong học tập, rèn luyện. Nhiều học viên còn có thói quen ỷ lại trong suốt quá trình học tập dẫn tới việc tiếp thu bài giảng thụ động, do vậy kết quả học tập của những học viên này thiếu về kiến thức, yếu về kỹ năng. Hệ quả của cách học tập và quản lý chất lượng học tập như vậy đã dẫn đến một số h ọc viên sau khi tốt nghiệp ra trường chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ, chức trách được giao; trên cương vị người lãnh đạo, chỉ huy đơn vị chưa linh hoạt nhạy bén giải quyết,
6 xử trí các tình huống. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng học tập của học viên. Những công trình này đã hệ thống hóa và làm rõ được một cách tương đối hệ thống những vấn đề về chất lượng, về quản lý chất lượng học tập. Tuy nhiên, những nghiên cứu này cũng chỉ mới chỉ đề cập và làm rõ vấn đề quản lý chất lượng học tập của người học ở những trường, những lĩnh vực cụ thể, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống về quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II. Điều đó đã đặt ra yêu cầu bức thiết phải có những nghiên cứu thấu đáo về quản lý chất lượng học tập của học viên. Với ý nghĩa đó chúng tôi chọn vấn đề “Biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II” làm đề tài nghiên cứu với hy vọng đóng góp một phần vào việc xây dựng các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng học tập của học viên đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của toàn xã hội, thực hiện tốt nhất nhiệm vụ của Nhà trường mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Giáo dục và đào tạo là một vấn đề hết sức quan trọng trong đời sống chính trị của mỗi nước, là biểu hiện trình độ phát triển của mỗi quốc gia. Chính vì vậy, nâng cao chất lượng giáo dục luôn là mối quan tâm hàng đầu của các nhà giáo dục. Tuy nhiên, chất lượng giáo dục toàn diện còn nhiều bất cập, thấp so với mục tiêu giáo dục với yêu cầu nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Trong tương quan với khu vực và so với một số nước Châu Á và khu vực Đông Nam Á, chỉ số chất lượng giáo dục và nguồn
7 nhân lực của nước ta còn thấp, chỉ xếp thứ 11/12 nước được xếp hạng Châu Á. Vấn đề đó đặt ra cho việc quản lý chất lượng những yêu cầu mới, đòi hỏi phải có những nghiên cứu thấu đáo về chất lượng giáo dục và quản lý chất lượng giáo dục, trong đó có chất lượng và quản lý chất lượng học tập của học sinh. Trên thế giới, quản lý hoạt động học tập của học viên là một lĩnh vực thu hút được sự quan tâm của rất nhiều nhà khoa học, có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Trong cuốn sách “Nền giáo dục cho thế kỷ 21, những triển vọng Châu Á Thái Bình Dương”, tác giả Raisa Roisinh cho rằng, đặc điểm của một xã hội phát triển là một xã hội dựa vào tri thức, kiến thức là sức mạnh và giáo dục là trung tâm của xã hội ấy. Mục đích của giáo dục là đào tạo những con người hiếu học. Họ vừa là chủ thể vừa là mục đích cuối cùng của quá trình giáo dục. Do vậy, phải tăng cường quản lý chất lượng học của học viên. Ở Trung Quốc, các nhà nghiên cứu giáo dục cho rằng quản lý chất lượng học tập là nhân tố quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục. Ở nước ta, từ những năm 90 trở lại đây, đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục, quản lý hoạt động học tập và quản lý chất lượng học tập của học viên. Điển hình là công trình: “Giáo trình quản lý giáo dục và đào tạo” của tập thể tác giả Trường cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo, Hà Nội; “Một số khái niệm về quản lý giáo dục” của tác giả Đặng Quốc Bảo (1997); “Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục” của tác giả Nguyễn Minh Đạo (1997); “Cơ sở của khoa học quản lý” của tác giả Nguyễn Ngọc Quang (1998); “Khoa học quản lý giáo dục một số vấn đề lý luận và thực
8 tiễn” của tác giả Trần Kiểm (2004); và “Quản lý Nhà nước về giáo dục, lý luận và thực tiễn” của tác giả Đặng Bá Lãm (2005), Đã có các đề tài khoa học nghiên cứu về chất lượng giáo dục đào tạo như đề tài: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo của các trường trung học chuyên nghiệp Hà Nội” (2004, mã số 01X – 06/01 – 2002 2) do tác giả Vũ Đình Cương làm chủ nhiệm. Đề tài đã nghiên cứu chất lượng đào tạo của 20 trường trung học chuyên nghiệp trên địa bàn Hà Nội để đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo trong các nhà trường. Nhiều luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ cũng đã nghiên cứu về chất lượng giáo dục đào tạo, chất lượng học tập của học viên và những biện pháp quản lý chất lượng giáo dục đào tạo như Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Vũ Thị Quỳnh Hoa về đề tài “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Kim Động – tỉnh Hưng Yên” (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 2012) đã chỉ ra vai trò của hiệu trưởng và những biện pháp của hiệu trưởng trong quản lý hoạt động dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường; Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Nguyễn Thị Thúy Nga về đề tài “Biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt ở trường tiểu học thuộc thị xã Phú Thọ” (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, 2013) đã luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn đánh giá kết quả học tập của học viên và đề xuất các biện pháp quản lý việc đánh giá kết quả học tập môn Tiếng Việt của học sinh tiểu học ở thị xã Phú Thọ. Trong lĩnh vực quân sự, cũng đã có những công trình nghiên cứu về nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, quản lý giáo dục, quản lý học viên trong quá trình đào tạo; nhiều công trình khoa học có ý nghĩa thiết thực cho
9 công tác quản lý học viên trong quá trình đào tạo, tiêu biểu như: Nhóm các đề tài gồm: Đề tài khoa học cấp Bộ Quốc phòng “Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới” của tác giả Trần Xuân Trường (chủ nhiệm đề tài); Đề tài khoa học cấp Bộ Quốc phòng “Nâng cao chất lượng quản lý giáo dục – đào tạo trong các học viện, trường sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu mới” của tác giả Vũ Quang Lộc (chủ nhiệm đề tài); Đề tài khoa học “Nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo đại học ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay ” của tác giả Trương Thành Trung (chủ nhiệm đề tài); Đề tài khoa học “Đánh giá đúng chất lượng học tập của học viên đào tạo ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay” của tác giả Mai Văn Hoá. Các đề tài nêu trên đã tập trung làm rõ những khái niệm chất lượng, đánh giá chất lượng học tập, tiêu chí đánh giá chất lượng, quản lý chất lượng giáo dục đào tạo. Làm rõ cơ sở lý luận và khảo sát thực trạng, đề xuất hệ thống các biện pháp nâng cao chất lượng, quản lý chất lượng giáo dục đào tạo. Các luận văn giáo dục học và quản lý giáo dục gồm: “Nâng cao chất lượng quản lý học viên sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Đinh Văn Thanh. Tác giả đã luận giải cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý học viên sau đại học, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý học viên nhằm mục tiêu đảm bảo chất lượng nghiên cứu học tập của học viên.
10 Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Nguyễn Xuân Điệp (2006) “Biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên ở Trường sĩ quan Đặc công” đã làm rõ được cơ sở lý luận và thực tiễn của quản lý chất lượng học tập của học viên, đề xuất được những biện pháp quản lý chất lượng học tập của họ. Tóm lại, các công trình, các đề tài khoa học và các luận văn nêu trên đã luận giải ở nhiều khía cạnh khác nhau về quản lý quá trình giáo dục đào tạo, quản lý chất lượng đào tạo, quản lý học viên và chất lượng học tập của học viên với tư cách là chủ thể của quá trình giáo dục đào tạo. Các công trình đều khẳng định tầm quan trọng của quản lý chất lượng giáo dục đào tạo, quản lý chất lượng của học viên. Đã làm rõ được nhiều vấn đề cơ sở lý luận thực tiễn của quản lý chất lượng giáo dục đào tạo và quản lý chất lượng học tập của học viên. Qua việc nghiên cứu, tham khảo các công trình nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét sau đây: Một là, vấn đề học tập, quản lý hoạt động học tập, quản lý kết quả học tập và quản lý chất lượng học tập có tầm quan trọng đặc biệt, luôn là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các nhà giáo dục. Chính vì vậy, quản lý giáo dục đào tạo nói chung và quản lý chất lượng học tập của học viên nói riêng đã được đề cập đến và được nghiên cứu từ rất lâu trong lịch sử giáo dục ở các nước phương Tây, phương Đông và ở cả nước ta. Hai là, các công trình nghiên cứu chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu hoạt động học, những cơ sở khoa học của việc đánh giá các hoạt động học và đánh giá kết quả của học viên. Một số công trình đi vào cụ thể hóa các yêu cầu quản lý hoạt động học, xây dựng các tiêu chí đánh giá kết quả học tập. Các nhà khoa học đã định lượng được kết quả học tập nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu một cách sâu sắc, đầy đủ để định tính chất lượng học
11 tập. Cá biệt, còn có công trình đồng nhất kết quả học tập của học viên với chất lượng học tập của họ. Ba là, vấn đề quản lý chất lượng học tập của học viên tuy đã có những công trinh chuyên khảo, đề tài khoa học, luận văn nghiên cứu ở các khía cạnh khác nhau, ở các lĩnh vực giáo dục đại học, giáo dục phổ thông, các nhà trường quân sự nhưng rất ít những công trình nghiên cứu về quản lý chất lượng học tập của học viên là những giám đốc điều hành doanh nghiệp ở lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn. Bốn là, vấn đề chất lượng học tập của học viên được nhiều tác giả nghiên cứu chủ yếu ở góc độ lý luận, nhiều công trình mang tính kinh viện, chỉ đề cập đến những vấn đề chung nhất, những khái niệm cơ bản. Có rất ít những công trình quan tâm giải quyết những đòi hỏi cấp bách của thực tiễn là làm thế nào để quản lý tốt và nâng cao chất lượng học tập của học viên. Do vậy, cần có những công trình nghiên cứu về vấn đề này đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo nói chung và chất lượng của học viên nói riêng. Do đó, đề tài: “Biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn II” là một nội dung mới, đáp ứng những đòi hỏi cấp thiết từ thực tế quản lý chất lượng học tập của học viên ở Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu:
12 Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chất lượng học tập của học viên, đề xuất các biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Nhà trường. * Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận về quản lý chất lượng học tập của học viên; Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng chất lượng học tập và thực trạng quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II; Đề xuất các biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II hiện nay. 4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Khách thể nghiên cứu: Chất lượng giáo dục đào tạo ở Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II. * Đối tượng nghiên cứu: Quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II. * Phạm vi nghiên cứu:
13 Đề tài chỉ nghiên cứu biện pháp quản lý chất lượng học tập của học viên lớp đào tạo dài hạn. Không nghiên cứu các lớp bồi dưỡng ngắn hạn. Địa bàn nghiên cứu: Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II ( thành phố Hồ Chí Minh) Thời gian khảo sát điều tra và tổng hợp số liệu sử dụng để nghiên cứu từ năm 2008 đến nay. 5. Giả thuyết khoa học Chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II phụ thuộc vào sự tác động tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó quản lý chất lượng học tập của học viên giữ vai trò rất quan trọng. Nếu các chủ thể quản lý chất lượng học tập của học viên thực hiện một cách sáng tạovà đồng bộ những vấn đề sau: tổ chức giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, giáo viên và học viên về quản lý chất lượng học tập; xây dựng và thực hiện tốt quy trình quản lý chất lượng học tập của học viên; bồi dưỡng năng lực cho các chủ thể quản lý, phát huy tính chủ động, tích cực tự quản lý chất lượng học tập của học viên; quản lý đầu tư và sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị và phương tiện kỹ thuật dạy học của Nhà trường; tổ chức kiểm tra, đánh giá thường xuyên chất lượng học tập của học viên thì việc quản lý chất lượng học tập của học viên sẽ đạt được kết quả tối ưu góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Nhà trường. 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu * Phương pháp luận nghiên cứu
14 Trong quá trình nghiên cứu tác giả dựa trên cơ sở phương pháp luận của duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin; quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, về giáo dục , quản lý chất lượng giáo dục; dựa trên các quan điểm, nguyên tắc, phương pháp của khoa học quản lý giáo dục, lý luận về chất lượng giáo và chất lượng học tập của học viên dục trong các nhà trường. * Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, chúng tôi sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn, cụ thể là: Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Hệ thống hoá, khái quát hóa các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các cơ quan chức năng về quản lý chất lượng giáo dục và quản lý chất lượng học tập của học viên. Nghiên cứu tài liệu, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp các số liệu, các báo cáo về chất lượng học tập và quản lý chất lượng học tập của Nhà trường. Nghiên cứu các giáo trình, sách tham khảo, tài liệu về khoa học quản lý và quản lý giáo dục; các công trình nghiên cứu, các bài báo khoa học có liên quan đến đề tài nghiên cứu được đăng tải trên các tạp chí, báo, kỷ yếu hội thảo khoa học... Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học đối với 48 cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên và học viên để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm ra
15 nguyên nhân và đề xuất các biện pháp hiệu quả trong quản lý hoạt động học tập của học viên. Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, tác phong chỉ huy, quản lý của đội ngũ cán bộ; hoạt động dạy học của giảng viên; hoạt động học tập, rèn luyện và việc tự quản lý chất lượng học tập của học viên để rút ra những kết luận về nội dung nghiên cứu. Phương pháp toạ đàm, trao đổi: Toạ đàm, trao đổi với cán bộ quản lý, giảng viên và học viên từ đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu. Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu từ những vấn đề đã và đang diễn ra nhằm đúc rút thành những kinh nghiệm về quản lý chất lượng học tập của học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học, nhà quản lý về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan trong quá trình nghiên cứu đề tài. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý, phân tích, tổng hợp kết quả điều tra. 7. Ý nghĩa của đề tài Luận văn nếu được nghiên cứu thành công sẽ góp phần phát triển và làm phong phú cơ sở lý luận về quản lý chất lượng học tập của học viên. Luận văn đóng góp những luận cứ khoa học và thực tiễn cho lãnh đạo, giáo viên, cán bộ quản lý và học viên Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và Phát triển nông thôn II trong quản lý chất lượng giáo dục đào tạo và quản lý
16 chất lượng học tập của học viên. Luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho lãnh đạo, giảng viên và học viên các nhà trường trong quản lý chất lượng học tập của học viên góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Nhà trường. 8. Cấu trúc của đề tài Luận văn có kết cấu bao gồm: Phần mở đầu; 3 chương (7 tiết); Kết luận và kiến nghị; Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục.
17 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN 1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm chất lượng học tập của học viên Chất lượng là một khái niệm trừu tượng. Dưới những giác độ khác nhau, chủ thể khác nhau, chất lượng được nhìn nhận, đánh giá khác nhau. Cũng như khái niệm “văn hoá”, khái niệm “chất lượng” thường mang nhiều tính cảm tính hơn là lượng tính. Tuy nhiên, khái niệm chất lượng, theo một số nhà khoa học được hiểu như sau: Theo khái niệm truyền thống, một sản phẩm có chất lượng là sản phẩm được làm ra một cách hoàn thiện bằng các vật liệu quý hiếm và đắt tiền. Nó nổi tiếng và tôn vinh cho người sở hữu nó. Chất lượng là tổng thể những tính chất, thuộc tính cơ bản của sự vật (sự việc) làm cho sự vật (sự việc) này phân biệt với sự vật (sự việc) khác. Chất lượng là “cái làm nên phẩm chất, giá trị của sự vật hoặc tạo nên bản chất sự vật, làm cho sự vật này khác với sự vật kia”. Theo tổ chức quốc tế về tiêu chuẩn hoá (ISO): “Chất lượng là sự phù hợp với những tuyên bố sứ mệnh và kết quả đạt được của mục tiêu trong phạm vi các chuẩn mực được chấp nhận công khai”. Một định nghĩa khác về chất lượng thể hiện rõ cách xác định và đánh giá chất lượng giáo dục: “Chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu”. Có thể
18 hiểu mục tiêu như mét cây chỉ số và việc đánh giá đối tượng ra sao phụ thuộc vào tỷ lệ giữa cây chỉ số và thực tế của hành vi. Về chất lượng giáo dục, có nhiều cách hiểu khác nhau: Chất lượng giáo dục là đạt tới sự tuyệt hảo: Thường dùng ở các trường Đại học, không phổ biến ở các bậc học khác. Khả năng vươn tới và đạt được tiêu chí đánh giá này là rất khó. Nếu sử dụng tiêu chí này để đánh giá thì trường có chất lượng sẽ rất ít và nếu có chỉ là những trường nổi tiếng, các trường khác sẽ bị coi là kém chất lượng. Chất lượng giáo dục là sự đáp ứng nhu cầu của khách hàng: Nhu cầu luôn đa dạng, phong phú và luôn biến đổi. Chất lượng không chỉ đơn thuần là trình độ học tập, rèn luyện trong nhà trường mà còn thể hiện bằng hiệu quả sử dụng những phẩm chất năng lực của học viên vào hoạt động thực tiễn. Chất lượng giáo dục không chỉ dừng lại ở kết quả giáo dục, đào tạo ở trong nhà trường mà còn phải tính đến mức độ phù hợp và thích ứng của học viên với yêu cầu xã hội. Chất lượng phải đáp ứng được nhu cầu khách hàng, đó là: học sinh, sinh viên, gia đình học sinh sinh viên, cơ sở sử dụng học viên,… Chất lượng giáo dục được hiểu là sự phù hợp với mục tiêu giáo dục: Mục tiêu giáo dục luôn đa dạng, phong phú, tổng quát chung cho từng cấp học, ngành học, bậc học,... thể hiện sự đòi hỏi của xã hội đối với con người, yếu tố cấu thành nguồn nhân lực mà giáo dục phải đào tạo. Các mục tiêu này có tiêu chí cụ thể, do vậy dễ đánh giá chất lượng. Như vậy, có thể coi chất lượng giáo dục chính là chất lượng con người được đào tạo thông qua các hoạt động giáo dục theo các mục đích đã xác định từ trước. Đó chính là nhân cách con người được giáo dục. Khi nói về chất lượng, các tác giả đều đề cập đến một điểm chung nhất đó là sự biến