Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn, đề tài đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động này.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––––––– PHAN NGỌC TUỆ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC THANH TRA CHUYÊN NGÀNH CHO ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TỈNH BẮC KẠN Ngành: Quản lý giáo dục Mã số : 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS TS. PHÍ THỊ HIẾU THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Đề tài: Bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn hoàn toàn là kết quả nghiên cứu của riêng bản thân tôi và chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào khác. Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên cứu; kết quả trình bày trong Đề tài là sản phẩm nghiên cứu, khảo sát của riêng cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong Đề tài đều được trích dẫn tường minh, theo đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội dung khác trong Luận văn thạc sĩ của mình./. Thái nguyên, ngày 20 tháng 5 năm 2018 Tác giả Phan Ngọc Tuệ i
LỜI CẢM ƠN Em xin trân trọng cảm ơn quý thầy (cô) Ban Giám hiệu, Ban chủ nhiệm Khoa Tâm lý Giáo dục, phòng Quản lý khoa học trường Đại học sư phạm, Đại học Thái Nguyên đã giảng dạy và giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu chương trình đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục khóa 2016 - 2018. Em xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới cô giáo PGS TS. PHÍ THỊ HIẾU đã tận tình, chu đáo, đã trực tiếp hướng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu hoàn thiện luận văn. Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp đã cung cấp cho tôi những tư liệu bổ ích giúp tôi hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Thái nguyên, ngày 20 tháng 5 năm 2018 Tác giả Phan Ngọc Tuệ ii
MỤC LỤC Lời cam đoan .................................................................................................................. i Lời cảm ơn .....................................................................................................................ii Mục lục ........................................................................................................................ iii Danh mục từ viết tắt...................................................................................................... iv Danh mục các bảng, sơ đồ và biểu đồ ........................................................................... v MỞ ĐẦU ................................................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 2 4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................................... 2 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................................... 2 6. Giới hạn nghiên cứu ........................................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................... 3 8. Cấu trúc luận văn................................................................................................................ 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC THANH TRA CHUYÊN NGÀNH CHO ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA GIÁO DỤC...................................................................................... 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................................................ 5 1.1.1. Trên thế giới ................................................................................................................. 5 1.1.2. Ở Việt Nam .................................................................................................................. 7 1.2. Các khái niệm cơ bản...................................................................................................... 9 1.2.1. Thanh tra ....................................................................................................................... 9 1.2.2. Thanh tra giáo dục........................................................................................................ 9 1.2.3. Cộng tác viên thanh tra giáo dục ............................................................................... 10 1.2.4. Bồi dưỡng ................................................................................................................... 11 1.2.5. Năng lực ..................................................................................................................... 12 1.2.6. Năng lực thanh tra chuyên ngành ............................................................................. 13 1.2.7. Bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho cộng tác viên thanh tra giáo dục ................................................................................................................................ 14 iii
1.3. Lý luận về bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ......................................................................................................... 14 1.3.1. Đặc thù của hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ............ 14 1.3.2. Mục tiêu, hình thức và phương pháp bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục .......................................................... 15 1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ......................................................................................................... 17 1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục .......................................................................................... 23 1.4.1. Sở Giáo dục và Đào tạo với hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho CTV thanh tra giáo dục ..................................................................................... 23 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ............................................................................ 23 1.4.3. Tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng ................................................................... 24 1.4.4. Chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng .................................................................................... 25 1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng .................................................................. 25 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ............................................. 26 1.5.1. Chính sách quản lý bồi dưỡng của hệ thống thanh tra giáo dục ............................. 26 1.5.2. Hệ thống các trung tâm đào tạo, bồi dưỡng ............................................................. 26 1.5.3. Trình độ, kỹ năng của đội ngũ giảng viên ................................................................ 26 1.5.4. Ngân sách cho hoạt động bồi dưỡng ........................................................................ 27 1.5.5. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý ........................................................................ 27 Kết luận chương 1 ................................................................................................................ 27 Chương 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC THANH TRA CHUYÊN NGÀNH CHO ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA SỞ GD&ĐT BẮC KẠN ........ 29 2.1. Vài nét về khách thể khảo sát ....................................................................................... 29 2.1.1. Chức năng nhiệm vụ của đội ngũ cộng tác viên thanh tra chuyên ngành Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Kạn ....................................................................................................... 29 iv
2.1.2. Cơ cấu của đội ngũ cộng tác viên thanh tra chuyên ngành Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn ................................................................................................................................. 30 2.1.3. Kinh nghiệm về thanh tra chuyên ngành giáo dục................................................... 31 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ......................................................................................... 33 2.2.1. Mục đích khảo sát ...................................................................................................... 33 2.2.2. Nội dung khảo sát ...................................................................................................... 33 2.2.3. Phương pháp khảo sát ................................................................................................ 34 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn............................................................. 34 2.3.1. Thực trạng về hình thức bồi dưỡng .......................................................................... 34 2.3.2. Thực trạng về phương pháp bồi dưỡng .................................................................... 36 2.3.3. Thực trạng về nội dung bồi dưỡng............................................................................ 38 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục tỉnh Bắc Kạn ..................................................... 46 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ................................................................................... 46 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục .......................................................... 49 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục ............................................................................ 52 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục .......................................................... 53 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ CTV thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn.................................................................................................... 56 2.6. Đánh giá hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn .......... 63 2.6.1. Kết quả đạt được ........................................................................................................ 63 2.6.2. Hạn chế ....................................................................................................................... 65 2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế.......................................................................................... 66 Kết luận chương 2 ................................................................................................................ 67 v
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC THANH TRA CHUYÊN NGÀNH CHO ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA CỦA SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẮC KẠN.................. 68 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ...................................................................................... 68 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích, tính định hướng.............................................. 68 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ ........................................................ 68 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển........................................................ 69 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi .......................................................... 69 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ CTV thanh tra của Sở GD&ĐT Bắc Kạn trong giai đoạn hiện nay ...................... 70 3.2.1. Khảo sát nhu cầu bồi dưỡng của CTV thanh tra của Sở Giáo dục và Đào tạo ....... 70 3.2.2. Đổi mới việc lập kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ CTV thanh tra của Sở GD&ĐT ................................................................................................................................ 72 3.2.3. Xây dựng và kiểm soát ngân sách dùng cho hoạt động bồi dưỡng ........................ 75 3.2.4. Đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng CTV thanh tra .................. 76 3.2.5. Đổi mới công tác kiểm tra đánh giá kết quả bồi dưỡng CTV thanh tra của Sở GD&ĐT ................................................................................................................................ 83 3.2.6. Tạo động lực cho Cộng tác viên thanh tra tham gia bồi dưỡng .............................. 86 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................................... 88 3.4. Khảo nghiệm nhận thức về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ........................................................................................................................ 90 Kết luận chương 3............................................................................................................... 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................................. 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................ 99 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CBCC Cán bộ công chức CSGD Cơ sở giáo dục CTV Cộng tác viên ĐTBD Đào tạo bồi dưỡng GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GDTX-GDHN Giáo dục thường xuyên - Giáo dục hướng hiệp HCNN Hành chính nhà nước LĐQL Lãnh đạo quản lý QLNN Quản lý nhà nước XHCN Xã hội chủ nghĩa iv
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ Bảng 2.1: Bảng tổng hợp đối tượng khảo sát ............................................................. 31 Bảng 2.2: Đánh giá của CTV thanh tra về hình thức bồi dưỡng ................................ 35 Bảng 2.3: Kết quả đánh giá của đội ngũ CTV thanh tra về phương pháp bồi dưỡng .......... 37 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát CTV thanh tra về sự cần thiết của việc bồi dưỡng năng lực tiếp công dân............................................................................... 38 Bảng 2.5: Kết quả khảo sát CTV thanh tra về sự cần thiết của việc bồi dưỡng năng lực xử lý đơn thư .............................................................................. 41 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát CTV thanh tra về sự cần thiết của việc bồi dưỡng năng lực giải quyết khiếu nại .................................................................... 43 Bảng 2.7: Kết quả khảo sát đội ngũ CTV thanh tra về sự cần thiết của việc bồi dưỡng năng lực giải quyết tố cáo .............................................................. 45 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát đội ngũ CTV thanh tra về công tác lập kế hoạch bồi dưỡng .... 47 Bảng 2.9: Kết quả khảo sát đội ngũ CTV thanh tra về công tác tổ chức thực hiện hoạt động bồi dưỡng .................................................................................. 50 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát CTV thanh tra về công tác chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng ......... 52 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát đội ngũ CTV thanh tra về công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng ............................................................................ 54 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát đội ngũ CTV thanh tra về các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động bồi dưỡng ..................................................................... 57 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡngcho đội ngũ Cộng tác viên thanh tra của Sở Giáo dục và Đào tạo của tỉnh Bắc Kạn ........................................................ 91 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................ 90 Biểu đồ 3.1: Biểu thị tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng cho đội ngũ Cộng tác viên thanh tra của Sở Giáo dục và Đào tạo của tỉnh Bắc Kạn ........................................................ 92 v
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thanh tra giáo dục có vị trí quan trọng trong việc đảm bảo nề nếp, kỷ cương, nâng cao chất lượng giáo dục của toàn ngành. Thời gian qua, Thanh tra giáo dục có nhiều đổi mới theo Nghị định số 42/2013/NĐ-CP ngày 9/5/2013 của Chính phủ quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra giáo dục, Thông tư số 39/2013/TT- BGD&ĐT của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ngày 04/12/2013 hướng dẫn về thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục. Hoạt động thanh tra giáo dục đã chuyển mạnh từ thanh tra nặng về chuyên môn sang thanh tra quản lý nhằm tác động vào cả hệ thống. Để đáp ứng các yêu cầu của công tác thanh tra giáo dục, ngoài việc thực hiện đồng bộ các giải pháp về: mục tiêu, kế hoạch, chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy, quy chế chuyên môn…, các sở, phòng GD&ĐT cũng như các cơ sở giáo dục phải thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ thanh tra, cộng tác viên thanh tra nhằm đảm bảo đội ngũ cán bộ này đủ về số lượng, có chất lượng, ổn định; được sắp xếp, bố trí công việc hợp lý để hoàn thành nhiệm vụ được giao, đảm bảo các vị trí việc làm tối thiểu theo quy định. Nhận thức được điều này, trong thời gian qua Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn đã tập trung mọi nguồn lực nhằm xây dựng, kiện toàn và đảm bảo mọi chế độ, quyền lợi cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra. Đến nay, Sở GD&ĐT có 03 cán bộ thanh tra chuyên trách, 310 cộng tác viên thanh tra. 100% cán bộ, cộng tác viên thanh tra đều là những cán bộ có phẩm chất tốt, có năng lực và am hiểu về chuyên môn nghiệp vụ, về Luật Thanh tra; luôn tích cực tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng do Bộ và Sở GD&ĐT tỉnh tổ chức để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ thì kiến thức, kinh nghiệm, trình độ tổ chức thực tiễn về công tác thanh tra của đội ngũ này, đặc biệt là đội ngũ cộng tác viên thanh tra vẫn chưa đồng đều; thực tế chỉ có 60% số TTV và 7,7% số CTVTT đã được qua các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra. Đối chiếu với quy định về tiêu chuẩn CTVTT giáo dục tại Thông tư 54/2Q12/TT-BGDĐT ngày 21/12/2012, đây là một điểm yếu của đội ngũ cán bộ công tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn. Điều này khiến hiệu quả hoạt động thanh tra giáo dục trên địa bàn còn tồn tại nhiều hạn chế. 1
Từ những hạn chế trong năng lực, trình độ của đội ngũ CTV thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn như trên, nhận thấy bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên ngành cho đội ngũ cán bộ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn là vấn đề quan trọng, cấp thiết nhằm bảo đảm cho đội ngũ này hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Xuất phát từ nguyên nhân này, tác giả quyết định lựa chọn đề tài “Bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn” làm đề tài luận văn thạc sĩ. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn, đề tài đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động này. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho cộng tác viên thanh tra giáo dục. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra của Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn trong những năm gần đây tuy đã được nâng lên song chưa đáp ứng được yêu cầu,nhiệm vụ. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó là do hoạt động bồi dưỡng cán bộ cộng tác viên thanh tra còn nhiều hạn chế bất cập. Nếu có một hệ thống các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng phù hợp dựa trên một cơ sở khoa học vững chắc thì hiệu quả hoạt động bồi dưỡng, chất lượng đội ngũ cán bộ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn sẽ được nâng cao. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1.Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục 2
5.2. Khảo sát thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũcộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn. 6. Giới hạn nghiên cứu 6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu Do điều kiện về thời gian, chúng tôi không thể đi nghiên cứu được hết các nội dung của công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành mà chỉ tập trung vào nghiên cứu nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực thanh tra chuyên ngành khiếu nại, tố cáo cho đội ngũ CTV thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn theo chức năng quản lý gồm: Lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo, điều phối và kiểm tra đánh giá. 6.2. Giới hạn về khách thể khảo sát và thời gian nghiên cứu Đề tài tập trung khảo sát lấy ý kiến của đội ngũ cán bộ CTV thanh tra Sở GD&ĐT, cán bộ quản lý giáo dục về công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực thanh tra chuyên ngành khiếu nại, tố cáo mà Sở GD&ĐT đang triển khai. Khảo sát được thực hiện với 128 cán bộ. Giới hạn nghiên cứu: Trong 03 năm trở lại đây (từ năm 2015). 7. Phương pháp nghiên cứu Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, chúng tôi sử dụng các nhóm phương pháp sau: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các văn kiện của Đảng, Nhà nước, các chỉ thị, quy định của ngành giáo dục, các tài liệu lý luận về công tác cán bộ, thanh tra, thanh tra giáo dục và các văn bản có liên quan đến công tác thanh tra, thanh tra giáo dục, quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành…., để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Chúng tôi sử dụng các phiếu khảo sát về thực trạng bồi dưỡng cộng tác viên thanh tra chuyên ngành và thực trạng quản lý bồi dưỡng cộng tác viên thanh tra chuyên ngành tại Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Kạn trên 3
mẫu khách thể là các cộng tác viên thanh tra chuyên ngành của Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Kạn - Phương pháp phân tích sản phẩm hoạt động: Phân tích số liệu kết quả hoạt động của công tác bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn. Các số liệu được tác giả tổng hợp từ Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Kạn. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm thanh tra chuyên ngành và các biện pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ CTV thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn. - Phương pháp xin ý kiến chuyên gia: Xin tư vấn thêm từ các chuyên gia có kinh nghiệm về lĩnh vực bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh giáo dục để tham khảo làm cơ sở đề xuất các biện pháp bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành; đồng thời để khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu Số liệu sau khi thu thập sẽ được tính toán và xử lý bằng phần mềm Excel bao gồm các số liệu phản ánh thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng CTV thanh tra chuyên ngành Sở GD & ĐT tỉnh Bắc Kạn. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục; luận văn được cấu trúc thành ba chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra giáo dục Chương 2:Thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT Bắc Kạn Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực thanh tra chuyên ngành cho đội ngũ cộng tác viên thanh tra Sở GD&ĐT tỉnh Bắc Kạn 4
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC THANH TRA CHUYÊN NGÀNH CHO ĐỘI NGŨ CỘNG TÁC VIÊN THANH TRA GIÁO DỤC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ, công chức các cơ quan hành chính nhà nước có vai trò quan trọng giúp nâng cao hiệu quả thực hiện công vụ của các bộ công chức. Do đó, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được rất nhiều học giả trên thế giới quan tâm và thực hiện nghiên cứu. Dưới đây, chúng tôi liệt kê một vài nghiên cứu điển hình như sau: Nghiên cứu của tác giả Xỉnh Khăm Phom Ma Xay (2013) về “Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ LĐQL kinh tế của Đảng và Nhà nước Lào trong giai đoạn hiện nay” đã phân tích những yêu cầu đặt ra đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế nói chung và công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nói riêng trong công cuộc xây dựng và phát triển nền kinh tế hàng hóa ở Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào. Trên cơ sở phân tích thực trạng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế của Lào và tình hình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ này, tác giả đã đề xuất những phương hướng, giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế của Đảng và nhà nước Lào trong giai đoạn hiện tại. Bằng các phương pháp logic và lịch sử, phân tích và tổng hợp... kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn nghiên cứu của tác giả đã góp phần quan trọng vào công tác hoạch định và hoàn thiện đường lối, chính sách nhằm tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ cán bộ quản lý trong các cơ quan HCNN (Xỉnh Khăm Phom Ma Xay, 2013) Công trình nghiên cứu “Civil Service Training in Kazakhstan: The Implementation of New Approaches” của tác giả Gulimzhan Suleimenova (2016) được thực hiện nhằm đánh giá công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ HCNN tại Kazakhstan. Với mục tiêu đã được xác định, Gulimzhan Suleimenova thực hiện phân tích, đánh giá các chương trình bồi dưỡng đang áp dụng tại Kazakhstan; đánh giá 5
khung pháp lý, các chính sách cho bồi dưỡng công chức HCNN; đánh giá các phương pháp tiếp cận đào tạo hành chính công và đánh giá quan điểm, nhận thức về đào tạo, bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ quản lý trong các cơ quan hành chính. Bằng việc tiếp cận vấn đề đào tạo, bồi dưỡng theo nhiều hướng khác nhau, nghiên cứu có đóng góp quan trọng giúp Kazakhstan xây dựng, định hướng hoạt động bồi dưỡng hành chính công trong bối cảnh hiện tại (Gulimzhan Suleimenova, 2016). Hai tác giả Knassmueller & Veit (2015) giới thiệu công trình “Culture matters – the training of senior civil servants in Austria, Germany, the Netherlands and Switzerland” (Vấn đề văn hóa - đào tạo công chức cao cấp tại Áo, Đức, Hà Lan và Thụy Sĩ). Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát công tác đào tạo đội ngũ công chức cao cấp ở Áo, Đức, Hà Lan và Thụy Sĩ. Nghiên cứu đã chỉ ra vai trò đặc biệt quan trọng của các chương trình giáo dục, đào tạo tại các nước Tây Âu khi những nước này tiến hành áp dụng luật quản lý công mới (New Public Management). Bằng việc sử dụng kết hợp nhiều phương pháp: thống kê, so sánh, suy luận, tổng hợp... hai tác giả đã cho thấy mối quan hệ tích cực giữa việc tổ chức các khóa đào tạo bồi dưỡng với khả năng nâng cao các kỹ năng cho đội ngũ CBCC cao cấp như: kỹ năng quản lý xung đột, kỹ năng quản lý hành chính, kỹ năng thuyết trình và nhân tố văn hóa tổ chức là nhân tố có tác động mạnh mẽ nhất đến hiệu quả các chương trình đào tạo và bồi dưỡng công chức cao cấp. Nghiên cứu có ý nghĩa to lớn trong bối cảnh công tác đào tạo cho công chức trung và cao cấp trong bộ máy chính quyền liên bang đang phân cấp mạnh mẽ và phân theo từng mảng kiến thức cần đào tạo bồi dưỡng. Tuy nhiên, do phạm vi nghiên cứu của công trình quá rộng mà mẫu nghiên cứu thực hiện khảo sát nhỏ nên kết quả khảo sát, nghiên cứu không có tính đại diện cao (Knassmueller & Veit, 2015) Như vậy, qua tìm hiểu đánh giá nhận thấy, có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước. Tuy nhiên, các nghiên cứu về bồi dưỡng đối với cán bộ thanh tra và cộng tác viên thanh tra giáo dục lại rất khó để tiếp cận. Do đó, việc tiến hành nghiên cứu hoạt động bồi đưỡng cán bộ CTV thanh tra giáo dục là rất cần thiết. 6
1.1.2. Ở Việt Nam Nghiên cứu của Nguyễn Thị Lan Hương (2013) về “Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức ở Việt Nam hiện nay”. Nghiên cứu đã chỉ ra những kết quả của hoạt động đào tạo bồi dưỡng công chức tại nước ta như: Số lượng CB,CC được đào tạo tăng lên nhanh chóng đóng góp tích cực cho công cuộc đổi mới đất nước. Số lượng CBCC được đào tạo, bồi dưỡng hàng năm đạt 300.000 lượt về lý luận chính trị, kiến thức QLNN, về chuyên môn nghiệp vụ và ngoại ngữ, tin học, tạo ra được một phong trào học tập rộng khắp trong tất cả các cơ quan, tổ chức. Tuy nhiên, hoạt động đào tạo bồi dưỡng CBCC còn nhiều hạn chế như: Công tác quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng chưa được chú trọng, kế hoạch chưa xuất phát từ nhu cầu của cơ sở; Nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡngcòn có phần chồng chéo, trùng lặp, nặng lý thuyết, ít thực hành và kỹ năng làm việc thực tế; Phương pháp ĐT,BD chậm được cải tiến, hiện đại hoá các trang thiết bị dạy- học chưa được tăng cường cho phù hợp với yêu cầu hiện đại hoá. Đội ngũ giáo viên còn yếu và thiếu, chưa được chú trọng, bồi dưỡng phát triển về chuyên môn cũng như về nghiệp vụ. Trước những hạn chế này, nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp khắc phục gồm: đào tạo, bồi dưỡngtập trung vào hai đối tượng là công chức hành chính và CB,CC cơ sở; Tập trung đào tạo các nội dung cơ bản là trang bị kiến thức lý luận chính trị và kiến thức QLNN; Chuyển hướng đào tạo chú trọng ngoại ngữ, tin học; Chủ động đưa những nội dung mới vào đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức (Nguyễn Thị Lan Hương, 2013) Công trình nghiên cứu “Đào tạo bồi dưỡng cán bộ công chức trong quá trình cải cách hành chính” của tác giả Nguyễn Thị La (2015). Trong nghiên cứu, tác giả đã nêu ra các tiêu chuẩn của CBCC trong cải cách hành chính từ đó làm cơ sở cho đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBCC nước ta thời gian qua. Nghiên cứu nêu lên những thành công trong công tác đào tạo, bồi dưỡngcán bộ song vẫn còn nhiều hạn chế khiến công chức không đáp ứng được yêu cầu công việc. Dựa trên những hạn chế còn tồn tại, tác giả đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng như: Hoàn thiện công tác quy hoạch; đào tạo, bồi dưỡnggắn với bố trí, sử dụng; đổi mới nội dung, chương trình đào tạo, bồi dưỡng; đầu tư cơ sở vật chất phục vụ đào tạo... Nghiên cứu đưa ra những hướng đi mới giúp công tác đào tạo, bồi dưỡngCBCC đáp ứng yêu cầu cải cách, hội nhập (Nguyễn Thị La, 2015) 7
Nghiên cứu của Trần Hữu Thành (2014) về “Đào tạo, bồi dưỡng công chức thanh tra ngành Tư pháp theo yêu cầu của Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” đã phân tích đặc điểm, vai trò, nhiệm vụ của công chức thanh tra ngành Tư pháp; Đánh giá thực trạng năng lực, chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức thanh tra Tư pháp trên toàn quốc; đưa ra những ưu điểm, khuyết điểm, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ công chức ngành thanh tra trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và tình hình đổi mới của đất nước ta hiện nay. Nghiên cứu góp phần làm phong phú thêm lý luận về công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức nói chung và đào tạo, bồi dưỡng công chức thanh tra ngành Tư pháp nói riêng, từ đó giúp cho những công chức đang trực tiếp làm công tác thanh tra trong ngành Tư pháp và những người làm nhiệm vụ quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng rút ra nhận thức chung về vấn đề này để nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác thanh tra (Trần Hữu Thành, 2014) Ngoài ra, còn nhiều công trình nghiên cứu liên quan khác về hoạt động đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức nhà nước như: Đào tạo bồi dưỡng công chức hành chính Nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh theo yêu cầu cải cách nền hành chính ở nước ta hiện nay của Nguyễn Mạnh Bình(2001); Cơ sở khoa học của việc đào tạo bồi dưỡng cán bộ chính quyền cơ sở cấp xã của Trần Quang Minh (2009); Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ công chức của Thang Văn Phúc và. Nguyễn Minh Phương (2005); Tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh với việc giáo dục đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay của Hoàng Trang và Phạm Ngọc Anh (2004); Đổi mới nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công chức, Nghiên cứu lý luận, số 9 của Nguyễn Hữu Thanh (2000); Những vấn đề pháp lý cơ bản của việc đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nhà nước ở Việt Nam của Phạm Tuấn Khải (2011)... Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên đây đã đề cập trực tiếp hoặc gián tiếp đến nhiều nội dung về đào tạo bồi dưỡng công chức theo yêu cầu Nhà nước Pháp quyền ở những mức độ và phạm vi khác nhau, tương ứng với những khoảng thời gian nhất định, giải quyết nhiều vấn đề bức xúc. Tuy nhiên, việc nghiên cứu có hệ thống và tương đối đầy đủ về cơ sở lý luận và thực tiễn của hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cộng tác viên thanh tra ngành giáo dục đến nay vẫn chưa có công trình nào đề 8
cập. Do đó, nghiên cứu vấn đề này để đề xuất các biện pháp bồi dưỡng phù hợp, từ đó nâng cao chất lượng đội ngũ cộng tác viên thanh tra ngành giáo dục là vấn đề cấp thiết, cần được triển khai trong thực tiễn. 1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1. Thanh tra Theo luật thanh tra với nghĩa thứ nhất, Thanh tra là kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp; với nghĩa thứ hai chỉ nghề nghiệp, tên gọi chức danh của những người làm nhiệm vụ thanh tra. Trong Pháp lệnh Thanh tra ghi rõ: “Thanh tra là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước, thực hiện quyền dân chủ xã hội chủ nghĩa” (Chính phủ, 2011). Hay th anh tra là sự kiểm tra, xem xét từ bên ngoài về hoạt động của một đối tượng nhất định (Chính phủ, 2013). Như vậy, thanh tra là kiểm tra có tính chất nhà nước của cơ quan quản lý cấp trên đối với cơ quan, tổ chức và cá nhân cấp dưới do tổ chức thanh tra thực hiện, có trách nhiệm thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch nhà nước của cơ quan, tổ chức và cá nhân nhằm phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa xử lý các vi phạm, góp phần thúc đẩy hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, công dân. 1.2.2. Thanh tra giáo dục Theo luật giáo dục (2006), thanh tra giáo dục được hiểu là công tác kiểm soát, xem xét tại chỗ những việc làm của cơ quan, cơ sở giáo dục để đánh giá việc chấp hành pháp luật về giáo dục; Việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch, chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục; quy chế chuyên môn, quy chế thi cử; cấp phát văn bằng, chứng chỉ; việc thực hiện các quy định về điều kiện cần thiết bảo đảm chất lượng giáo dục ở các cơ sở giáo dục. Nhằm xác định, kết luận, kiến nghị việc giải quyết các khiếu nại, tố cáo về hoạt động giáo dục; kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lí các vi phạm pháp luật về giáo dục.Kiến nghị các biện pháp bảo đảm thi hành pháp luật về giáo dục; đề nghị sửa đổi, bổ sung các chính sách và quy định của Nhà nước về giáo dục (Bộ GD&ĐT, 2006). 9
Theo Điều 1 chương 1 trong Nghị định số 42/2013/NĐ-CP ngày 09/4/2013 của Chính phủ ban hành “Quy chế tổ chức và hoạt động của hệ thống thanh tra giáo dục và đào tạo” có ghi:Thanh tra giáo dục và đào tạo thực hiện quyền thanh tra nhà nước về giáo dục và đào tạo trong phạm vi cả nước nhằm tăng cường hiệu lực quản bảo đảm và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành về giáo dục. Thanh tra giáo dục thực hiện quyền thanh tra trong phạm vi quản lí nhà nước về giáo dục, nhằm bảo đảm việc thi hành pháp luật, phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa và xử lí vi phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giáo dục (Chính phủ, 2013). Theo Quang Anh và Hà Đăng (2003), thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành về giáo dục, là sự kiểm tra có tính chất Nhà nước của cơ quan quản lý giáo dục cấp trên đối với cơ quan, tổ chức và cá nhân cấp dưới do tổ chức thanh tra tiến hành với các chức năng: đánh giá, phát hiện, điều chỉnh và giúp đỡ đối tượng thanh tra nhằm đảm bảo việc thi hành pháp luật, phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa và xử lý vi phạm, giúp đỡ đối tượng hoàn thành nhiệm vụ, hoàn thiện cơ chế quản lý, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực giáo dục, góp phầnnâng cao chất lượng và hiệu quả GD&ĐT (Quang Anh và Hà Đăng, 2003). Như vậy, từ các khái niệm về thanh tra giáo dục có thể hiểu thanh tra giáo dục là thanh tra chuyên ngành, thực hiện quyền thanh tra Nhà nước về giáo dục và đào tạo vừa bộc lộ quyền lực Nhà nước, vừa đảm bảo dân chủ, kỉ cương trong hoạt động giáo dục và đào tạo. 1.2.3. Cộng tác viên thanh tra giáo dục Theo thông tư số 54/2012/TT-BGDĐT được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư số 31/2014/TT-BGDĐT, cộng tác viên thanh tra giáo dục được hiểu như sau (Bộ GD&ĐT, 2012). + Cộng tác viên thanh tra giáo dục thường xuyên là công chức, viên chức trong ngành giáo dục, không thuộc biên chế của cơ quan thanh tra, có đủ tiêu chuẩn theo quy định, được cơ quan có thẩm quyền cấp thẻ cộng tác viên thanh tra giáo dục, trưng tập làm nhiệm vụ thanh tra. 10
+ Cộng tác viên thanh tra giáo dục theo vụ việc là công chức, viên chức trong và ngoài ngành giáo dục, không thuộc biên chế của cơ quan thanh tra giáo dục, được trưng tập tham gia đoàn thanh tra theo vụ việc Tiêu chuẩn của cộng tác viên thanh tra giáo dục được nêu cụ thể như sau: - Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt; có ý thức trách nhiệm, liêm khiết, trung thực, công minh, khách quan - Am hiểu pháp luật và có trình độ chuyên môn phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ thanh tra giáo dục Riêng đối với cộng tác viên thanh tra giáo dục thường xuyên thì phải có thêm các tiêu chuẩn như: - Thời gian công tác trong ngành giáo dục từ 5 năm trở lên - Đạt chuẩn về trình độ đào tạo theo quy định của Luật Giáo dục; được đánh giá xếp loại khá trở lên theo chuẩn nghề nghiệp hoặc chuẩn hiệu trưởng, chuẩn giám đốc trung tâm giáo dục thường xuyên đối với từng cấp học và trình độ đào tạo; được xếp loại hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ công tác hàng năm (đối với các trường hợp không phải là giảng viên, giáo viên). - Đã được cấp chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ cộng tác viên thanh tra giáo dục theo chương trình do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. 1.2.4. Bồi dưỡng Theo Đặng Quốc Bảo (1997),bồi dưỡng là tăng thêm năng lực hoặc phẩm chất cho đối tượng tham gia bồi dưỡng. Như vậy, bồi dưỡng là quá trình làm tăng thêm về trình độ hiểu biết, tư cách đạo đức, phẩm chất chính trị của con người. Bồi dưỡng nhằm mục đích bổ sung kiến thức, thông qua quá trình bồi dưỡng sẽ giúp cho đối tượng được bồi dưỡng nâng dần trình độ, chất lượng công tác đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao (Đặng Quốc Bảo, 1997). Một cách cụ thể hơn, có thể hiểu bồi dưỡng là quá trình nâng cao trình độ chuyên môn, kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp một cách thường xuyên, quá trình tăng cường năng lực nói chung trên cơ sở kiến thức, kỹ năng đã được đào tạo. Thông thường, bồi dưỡng có nhiệm vụ cập nhật trang bị thêm, trang bị mới kiến thức, kỹ năng thái độ cho cán bộ để thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn nhiệm vụ được giao. Công 11