Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2020

Chia sẻ: Dilysstran Dilysstran | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN XUÂN HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẠ HÒA TỈNH PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020 LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Anh Tuấn HÀ NỘI - 2016
LỜI CẢM ƠN Bằng tấm lòng kính trọng và biết ơn, tác giả xin chân thành cảm ơn: Ban Giám hiệu, các khoa, phòng thuộc trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội; các Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sỹ, các thầy cô giáo giảng dạy tại lớp Cao học Quản lý Khóa 2014 - 2016, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy, cung cấp hệ thống tri thức rất quý báu về khoa học quản lý giáo dục và phương pháp nghiên cứu khoa học, tạo điều kiện thuận lợi giúp tác giả hoàn thành quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Trung học cơ sở huyện Hạ Hòa giai đoạn 2015 - 2020”. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc đối với Tiến sĩ Trần Anh Tuấn, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tác giả để luận văn sớm được hoàn thành. Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện, lãnh đạo và chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo, phòng Nội vụ huyện Hạ Hòa; Cán bộ quản lý và giáo viên các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Hạ Hòa; bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện, quan tâm, giúp đỡ và tham gia đóng góp ý kiến trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của các nhà khoa học, các thầy cô giáo và bạn bè đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 4 năm 2016 Tác giả Nguyễn Xuân Hướng i
MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................... VI DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................... vii DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ .................................................................. ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .............................................. 8 1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề liên quan đến đề tài........................ 8 1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................... 11 1.2.1. Quản lý giáo dục ............................................................................... 11 1.2.2. Khái niệm cán bộ quản lý giáo dục .................................................. 11 1.2.3. Khái niệm đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường THCS.................. 12 1.2.4. Khái niệm phát triển đội ngũ CBQL trường THCS ............................. 13 1.3. Một số vấn đề về quản lý trường trung học cơ sở ................................ 15 1.3.1. Vị trí của trường trung học cơ sở ..................................................... 15 1.3.2. Mục tiêu giáo dục THCS ................................................................... 16 1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động quản lý của trường trung học cơ sở ................................................................................................................. 16 1.3.4. Phân cấp quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở .. 17 1.4. Một số vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS ......................................................................................................................... 20 1.4.1. Lý luận quản lý phát triển nguồn nhân lực ....................................... 20 1.4.2. Chuẩn hóa đội ngũ và Chuẩn hiệu trưởng trường trung học ........... 22 1.5. Nội dung quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS.........25 1.5.1. Quy hoạch, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý .................................. 25 1.5.2. Tuyển chọn, sử dụng, luân chuyển, bãi miễn cán bộ quản lý ........... 26 1.5.3. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ và chất lượng đội ngũ ......... 27 ii
1.5.4. Kiểm tra đánh giá, phân loại đội ngũ ............................................... 28 1.5.5. Tạo động lực và môi trường phát triển thuận lợi cho CBQL ........... 28 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở .............................................................. 29 1.6.1. Chủ trương chính sách đối với cán bộ quản lý giáo dục nói chung và nhà trường nói riêng ................................................................................... 29 1.6.2. Đặc điểm đổi mới giáo dục, nhà trường trong bối cảnh hiện nay.... 30 1.6.3. Lịch sử phát triển đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường .................... 30 Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN HẠ HOÀ - TỈNH PHÚ THỌ ................................................................................................................ 31 2.1. Mô tả khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường các trung học cơ sở huyện Hạ Hòa - tỉnh Phú Thọ .................................... 31 2.1.1. Mục đích khảo sát và Đối tượng khảo sát ........................................ 31 2.1.2. Nội dung khảo sát và Phương pháp khảo sát ................................... 31 2.1.3. Thời gian khảo sát và địa điểm khảo sát .......................................... 32 2.2. Khái quát điều kiện xã hội - kinh tế và giáo dục huyện Hạ Hoà ....... 32 2.2.1. Về điều kiện xã hội huyện Hạ Hoà.................................................... 32 2.2.2. Về điều kiện kinh tế huyện Hạ Hoà ................................................... 33 2.2.3. Về tình hình phát triển giáo dục huyện Hạ Hoà ............................... 34 2.2.4. Khái quát về giáo dục THCS huyện Hạ Hoà .................................... 35 2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà.... 39 2.3.1. Số lượng ............................................................................................ 39 2.3.2. Cơ cấu trình độ đào tạo .................................................................... 40 2.3.3. Cơ cấu giới, độ tuổi và thâm niên quản lý ........................................ 40 2.3.4. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS huyện Hạ Hoà ..................................................................................................................... 43 iii
2.3.5. Đánh giá chung về đội ngũ CBQL các trường THCS huyện Hạ Hoà ..................................................................................................................... 51 2.4. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Hạ Hoà ............................................................................... 52 2.4.1. Thực trạng về lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường THCS ............................................................................................... 53 2.4.2. Thực trạng quản lý về bổ nhiệm, luân chuyển .................................. 54 2.4.3. Thực trạng quản lý về đào tạo, bồi dưỡng ........................................ 55 2.4.4. Thực trạng quản lý về việc kiểm tra, đánh giá cán bộ ...................... 56 2.4.5. Thực trạng về tác động của các yếu tố ảnh hưởng ........................... 58 2.4.6. Đánh giá về hiệu quả tổ chức thực hiện và vai trò của phòng Nội vụ ..................................................................................................................... 60 2.5. Phân tích SWOT về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường trung học cơ sở huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ .................................. 61 2.5.1. Điểm mạnh ........................................................................................ 61 2.5.2. Điểm yếu............................................................................................ 62 2.5.3. Thời cơ .............................................................................................. 63 2.5.4. Thách thức ......................................................................................... 63 Tiểu kết chương 2.................................................................................................. 65 CHƯƠNG 3: PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HẠ HOÀ TỈNH PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020...................................................................................................... 66 3.1. Những căn cứ có tính chất định hướng cho công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Hạ Hòa........................ 66 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ ............................... 66 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo mục đích giáo dục và sự phát triển GD&ĐT .. 66 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả ............................... 67 3.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở huyện Hạ Hoà giai đoạn từ nay đến năm 2020 ................ 67 iv
3.3.1. Hoàn thiện quy hoạch đội ngũ CBQL ở các trường Trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục ............................... 67 3.3.2. Dựa trên “Chuẩn Hiệu trưởng trường trung học” để xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí làm cơ sở cho công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn đối với cán bộ quản lý các trường THCS ............... 70 3.3.3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng và tạo nguồn đội ngũ CBQL trường THCS đáp ứng yêu cầu “Chuẩn Hiệu trưởng trường trung học” .. 77 3.3.4. Cải tiến nội dung, hình thức thanh tra, kiểm tra, đánh giá xếp loại cán bộ quản lý các trường THCS theo ”Chuẩn Hiệu trưởng” ................... 82 3.3.5. Xây dựng quy chế phối hợp giữa Phòng Nội vụ, Phòng GD&ĐT và Phối hợp với cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở trong phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Trung học cơ sở............................................................. 87 3.3.6. Thực hiện phối hợp giữa phòng Nội vụ và Phòng Giáo dục và Đào tạo trong công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn ............................................................................................................. 89 3.3.7. Xây dựng môi trường công tác thuận lợi, tạo động lực tự rèn luyện phát triển phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý trường Trung học cơ sở ..................................................................................................... 94 3.2.8. Điều kiện đảm bảo triển khai thực hiện các biện pháp .................... 97 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 98 3.5 . Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ...... 99 3.5.1. Tính cần thiết.................................................................................. 100 3.5.2. Tính khả thi ..................................................................................... 101 Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 103 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 104 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 106 PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN.................................................................. 109 v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa của từ CBQL Cán bộ quản lý CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CM Chuyên môn ĐH Đại học GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo HĐND Hội đồng nhân dân HT Hiệu trưởng HS Học sinh PTNT Phát triển nông thôn PCGDTH Phổ cập giáo dục tiểu học PHT Phó hiệu trưởng QLGD Quản lý giáo dục UBND Uỷ ban nhân dân TTCN Tiểu thủ công nghiệp THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông XHCN Xã hội chủ nghĩa SL Số lượng vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng số 1.1. Quy định hạng trường Trung học cơ sở .................................... 18 Bảng số 2.1. Tổng hợp biên chế đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên năm học 2014 - 2015 của ngành giáo dục Hạ Hòa ...................... 35 Bảng số 2.2. Quy mô lớp học, số lượng học sinh THCS toàn huyện ............. 36 (2014 - 2015) .................................................................................................. 36 Bảng số 2.3. Số lượng học sinh trung học cơ sở huyện Hạ Hoà qua 6 năm học 37 Bảng số 2.4. Xếp loại 2 mặt giáo dục THCS huyện Hạ Hoà năm 2014 - 2015 . 38 Bảng số 2.5. Số lượng và cơ cấu đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà 39 Bảng số 2.6. Thống kê trình độ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà ........... 40 Bảng số 2.7. Thống kê cơ cấu giới, độ tuổi, thâm niên quản lý của CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ ............................... 40 Bảng số 2.8. Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà ............................................................................................ 44 Bảng 2.9. Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm của CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà ............................................................................................ 46 Bảng 2.10. Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực quản lý của CBQL trường trung học cơ sở huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ ................................................................................................... 49 Bảng 2.11. Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực tổ chức phối hợp với GĐ, cộng đồng và xã hội của CBQL trường THCS Hạ Hoà ....................................................................................... 50 Bảng số 2.12. Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng việc xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà .................................... 53 vii
Bảng số 2.13. Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển đội ngũ CBQL các trường THCS huyện Hạ Hoà ....................................................................................... 54 Bảng số 2.14. Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà ............................... 55 Bảng số 2.15. Kết quả trưng cầu ý kiến, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ CBQL các trường THCS huyện Hạ Hoà ............ 57 Bảng số 2.16. Kết quả trưng cầu ý kiến, đánh giá thực trạng các yếu tố tác động đối với đội ngũ CBQL các trường THCS huyện Hạ Hoà 59 Bảng số 3.1. Tiêu chuẩn, tiêu chí chuẩn Hiệu trưởng ................................... 85 Bảng số 3.2. Đánh giá tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường Trung học cơ sở huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ ................................................................................................. 100 Bảng số 3.3. Đánh giá tính khả thi của các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường THCS huyện Hạ Hoà ............................................ 101 viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mô hình phát triển nguồn nhân lực theo Leonar Nadle................. 20 Sơ đồ 1.2. Mô hình phát triển nguồn nhân lực theo Fombrun ........................ 21 Sơ đồ 1.3. Điều kiện xếp loại hiệu trưởng ..................................................... 23 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THCS huyện Hạ Hòa. .......................................................................... 99 BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL trường THCS Hạ Hoà ..... 60 Biểu đồ 3.1: Thể hiện tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS .............................................................................. 103 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Điều 35 Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đã nêu: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Nhà nước và xã hội phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” [29, tr.5]. Thông báo số 242-TB/TW - Kết luận của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII), phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020, trong đó xác định: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng”. Nghị quyết Đại hội XI xác định: Đổi mới giáo dục theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế”, trong đó “đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. Mới đây, tại Nghị quyết 29, Hội nghị Trung ương 8 khóa XI “về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” đã xác định mục tiêu phát triển giáo dục và đào tạo, đó là “tạo sự chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân... Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực”. Trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục đã có những phát triển mới, đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trong việc mở rộng quy mô, tăng cơ hội tiếp cận giáo dục cho mọi người và chuẩn bị nguồn nhân lực cho công nghiệp 1
hoá, hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới của sự nghiệp phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục còn bộc lộ những hạn chế, bất cập như còn hạn chế về quản lý chuyên môn, quản lý cơ sở vật chất, tài chính, khả năng áp dụng khoa học công nghệ còn chậm. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu, chất lượng không đồng đều. Với xu hướng cải cách và phát triển của ngành giáo dục hiện nay, vai trò của đội ngũ cán bộ quản lý có tính chất quyết định đến chất lượng tổ chức giảng dạy, học tập, quản lý và thúc đẩy sự phát triển toàn diện của nhà trường. Công việc của cán bộ quản lý khá phức tạp, đôi khi căng thẳng và nhiều áp lực. Một ngày làm việc của hiệu trưởng đầy ắp những yếu tố bất ngờ. Những sự kiện đa dạng và linh hoạt vừa thách thức vừa chứng minh khả năng lãnh đạo, ra quyết định, cải thiện tình hình và nâng cao chất lượng được diễn ra liên tục. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Tất cả mọi việc tốt hay xấu đều xuất phát từ công tác cán bộ. Cán bộ nào phong trào ấy”. Để có một nhà trường mạnh, phát triển toàn diện, đạt các mục tiêu đề ra thì điều quan trọng phải có một người Hiệu trưởng giỏi. Hiệu trưởng phải có đầy đủ lý luận cơ bản cùng với sự năng động sáng tạo, nhiệt tình, trách nhiệm thì kết quả giáo dục của các nhà trường sẽ ngày một nâng cao. Hạ Hòa là một huyện miền núi của tỉnh Phú Thọ, trong những năm qua, sự nghiệp giáo dục của huyện Hạ Hòa đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần vào việc phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Tuy nhiên để tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế”. Việc nghiên cứu phát triển đội ngũ CBQL trường THCS của huyện Hạ Hòa sẽ là cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch để phát triển, bố trí, sắp xếp đội ngũ CBQL, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng CBQL về chuyên môn, 2
nghiệp vụ quản lý giáo dục và lý luận chính trị, đáp ứng với yêu cầu của sự phát triển giáo dục THCS của huyện. Với vị trí công tác của bản thân hiện nay ở phòng Nội vụ huyện Hạ Hòa, phụ trách quản lý về đội ngũ giáo viên của huyện, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2020”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới của giáo dục trong giai đoạn hiện nay. 3. Đối tượng, Khách thể nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý phát triển đội ngũ CBQL giáo dục trường THCS huyện Hạ Hòa tỉnh Phú Thọ. 3.2. Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục (CBQLGD) tại các trường THCS huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. 4. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về đối tượng khảo sát: Đội ngũ CBQLGD huyện Hạ Hòa. Số lượng: 14 Hiệu trưởng và 12 Phó hiệu trưởng, 06 lãnh đạo chuyên viên phòng GD&ĐT, phòng Nội vụ huyện Hạ Hòa; 30 giáo viên THCS để đối chiếu. - Phạm vi về thời gian: Các số liệu phục vụ việc nghiên cứu đề tài được khảo sát, điều tra, tổng hợp từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014 - 2015. 5. Câu hỏi nghiên cứu 1- Đội ngũ CBQLGD trường THCS huyện Hạ Hòa trong những năm qua (2010- 2015) đã được phát triển như thế nào và những vấn đề thực tiễn nào cần được phát hiện và giải quyết để đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục THCS? 3
2 - Có thể vận dụng cơ sở lý luận quản lý và quản lý giáo dục để xác lập các biện pháp quản lý như thế nào để phát triển Đội ngũ CBQLGD trường THCS huyện Hạ Hòa đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục THCS của huyện Hạ Hòa theo yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam? 6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận của quản lý và quản lý giáo dục cho vấn đề phát triển đội ngũ CBQL trường THCS. - Nghiên cứu khảo sát, đánh giá đúng thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hòa (2010 - 2015) nhằm xác định cơ sở thực tiễn cho việc xác lập các biện pháp quản lý hiệu quả để phát triển đội ngũ CBQL các trường THCS huyện Hạ Hòa đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục THCS hiện nay. - Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện từ nay đến năm 2020. 7. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hòa hiện nay vẫn còn nhiều bất cập, chưa thực sự hiệu quả. Nếu các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hòa được xây dựng dựa trên cơ sở khoa học lý luận quản lý giáo dục, có thể giải quyết được các vấn đề thực tiễn của địa phương hiện nay về quy mô, cơ cấu, chất lượng… thì sẽ góp phần phát triển đội ngũ CBQL giáo dục THCS huyện Hạ Hòa, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục tỉnh Phú Thọ. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 8.1. Ý nghĩa lý luận Hệ thống hóa cơ sở lý luận của khoa học quản lý và quản lý giáo dục, bước đầu xây dựng được khung lý thuyết của vấn đề quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS. 4
8.2. Ý nghĩa thực tiễn Tổ chức khảo sát, đánh giá đúng thực trạng công tác quản lý của các trường THCS hiện nay của huyện Hạ Hòa, chỉ ra những điểm mạnh và điểm yếu, từ đó có được cơ sở khoa học cho việc xây dựng biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ; Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác quản lý phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THCS có điều kiện tương tự trong tỉnh Phú Thọ và địa phương khác. 9. Phương pháp nghiên cứu 9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Ngành giáo dục và các tài liệu nghiên cứu khoa học có liên quan đến đề tài luận văn. Phân tích, tổng quan các tài liệu, bài nghiên cứu, các sách báo, ấn phẩm đã xuất bản về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường học nói chung và của các trường THCS nói riêng. 9.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Mục tiêu: Làm rõ thực trạng nhận thức, biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ. Chủ yếu sử dụng Phương pháp tổng kết kinh nghiệm và Phương pháp khảo sát bằng phiếu hỏi, tập trung làm rõ các vấn đề: + Nhận thức của cán bộ, lãnh đạo địa phương và giáo viên THCS trong huyện về phẩm chất, năng lực quản lý đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS trên địa bàn huyện Hạ Hòa? + Thực trạng các biện pháp để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà tỉnh Phú Thọ hiện nay. + Thực trạng các biện pháp quản lí đối với công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý THCS. 5
+ Tổng hợp thông tin, tính độ chênh lệch cho kết quả các câu trả lời và phân tích kết quả, giúp xác định các cơ sở thực tiễn cho các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS huyện Hạ Hòa. Đối tượng nghiên cứu: 16 Hiệu trưởng; 16 Phó Hiệu trưởng; 08 người là lãnh đạo, chuyên viên phòng GD&ĐT, phòng Nội vụ huyện Hạ Hòa và 30 giáo viên THCS để đối chiếu. 9.3. Phương pháp phỏng vấn Mục tiêu: Làm rõ hơn nguyên nhân thành công hay hạn chế của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS Nội dung phỏng vấn tập trung làm rõ: + Vì sao chất lượng đội ngũ CBQL hiện nay còn nhiều bất cập chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục? + Những biện pháp nhằm phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS hiện nay có phù hợp không, vì sao? + Những biện phát triển đội ngũ CBQL các trường THCS hiện nay có gì bất cập, vì sao? Đối tượng phỏng vấn: 04 cán bộ quản lý các trường THCS, 04 là lãnh đạo, chuyên viên phòng Giáo dục và phòng Nội vụ huyện Hạ Hòa. Xử lí kết quả: Ghi chép lại ý kiến trả lời, phân tích, đưa ra minh chứng và các nhận định về biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ. 9.4. Phương pháp chuyên gia Xin ý kiến chuyên gia (bằng phiếu hỏi) về tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất của đề tài. 9.5. Phương pháp hỗ trợ khác Sử dụng phần mềm thống kê toán học hoặc hệ số Spearman trong xử lý các kết quả khảo sát và lấy ý kiến chuyên gia; 6
Sử dụng bảng số liệu và sơ đồ, biểu đồ trong khi trình bày kết quả nghiên cứu. 10. Cấu trúc luận văn Chương 1. Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS Chương 2. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ Chương 3. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015 - 2020 7
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu vấn đề liên quan đến đề tài Quản lý là một hoạt động mang tính lịch sử xã hội, nhờ có hoạt động quản lý mà xã hội loài người không ngừng vận động và phát triển. Mác- Ănghen, trong quá trình nghiên cứu nền sản xuất tư bản chủ nghĩa đã rút ra kết luận: một trong những yếu tố quyết định đối với sự phát triển của nền sản xuất tư bản là nhờ có vai trò của hoạt động quản lý [11, tr.963]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê Nin về vai trò của hoạt động quản lý, Người đã khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa”, cán bộ cách mạng phải là người “vừa hồng, vừa chuyên”, đó chính là mối quan hệ giữa tài và đức trong nhân cách người cán bộ quản lý, trong đó đức là gốc, còn năng lực của con người không phải tự nhiên mà có mà phần lớn là do qua quá trình công tác, rèn luyện mà nên [23, tr.17]. Xuất phát từ quan điểm “Coi con người là động lực trực tiếp của sự phát triển, cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Ngày nay đất nước ta đang bước vào thời kỳ hội nhập mạnh mẽ và sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực trong đó giáo dục có vai trò quyết định đối với sự tồn tại và phát triển của quốc gia. Để thực hiện có hiệu quả sự nghiệp giáo dục Đảng và Nhà nước ta đã có Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban bí thư [5, tr.1-2] “Về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”, Nghị quyết Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ X cũng đã nêu rõ: “...Coi trọng công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ công chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý về đường lối, chính sách, về kiến thức và kỹ năng quản lý hành chính nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội trong điều kiện 8
cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế” và xây dựng đội ngũ Đảng viên thật sự tiên phong gương mẫu, có phẩm chất đạo đức cách mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành nhiệm vụ; kiên định lập trường giai cấp công nhân, phấn đấu cho mục tiêu lý tưởng của Đảng, vững vàng trước mọi khó khăn thử thách; năng động, sáng tạo góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Ngày nay trong sự nghiệp đổi mới đất nước, quản lý nói chung, quản lý giáo dục nói riêng là vấn đề luôn được sự thu hút, quan tâm của các nhà lãnh đạo, các nhà khoa học và các nhà quản lý. Vấn đề quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là vấn đề có ý nghĩa trong việc "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài", đặc biệt có ý nghĩa to lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo của nhà trường. Trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục của các tác giả như: "Những vấn đề về quản lý trường học" (P.V Zimin, M.I Kônđakốp), "Quản lý vấn đề quốc dân trên địa bàn huyện", (M.I Kônđakốp). Nhà giáo dục học Xô-viết V.A Xukhomlinxki khi tổng kết những kinh nghiệm quản lý chuyên môn trong vai trò là Hiệu trưởng nhà trường cho rằng " Kết quả hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng đắn các hoạt động dạy học". Cùng với nhiều tác giả khác ông đã nhấn mạnh đến sự phân công, sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất quản lý giữa Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng để đạt được mục tiêu đề ra [19, tr.27]. Ở Việt Nam, từ những năm đầu của thập kỷ 90 thế kỷ trước cho đến nay đã xuất hiện nhiều công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục có giá trị đó là: "Giáo trình khoa học quản lý" của tác giả Phạm Trọng Mạnh (NXB ĐHQG Hà Nội năm 2011); "Khoa học tổ chức và quản lý một số vấn đề lý 9
luận và thực tiễn" của Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ chức quản lý (NXB thống kê Hà Nội 1999); "Tâm lý xã hội trong quản lý" của Ngô Công Hoàn (NXB ĐHQG Hà Nội năm 2002); "Tập bài giảng lý luận đại cương về quản lý" của tác giả Nguyễn Quốc Chí và tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc (Hà Nội 1998),... Bên cạnh đó còn một số bài viết đề cập đến quản lý giáo dục như: "Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong giai đoạn hiện nay" của tác giả Trần Viết Lưu - Học viện Quản lý giáo dục đăng trên tạp chí Tuyên giáo số 8 tháng 8 năm 2012. Đối với cấp độ luận văn thạc sỹ, trong những năm gần đây cũng đã có nhiều công trình đi sâu nghiên cứu về công tác xây dựng, qui hoạch và phát triển đội ngũ CBQL giáo dục các cấp của một số địa phương như: Đặng Quốc Bảo: “Đào tạo bồi dưỡng CBQL giáo dục cho thế kỷ XXI”. Kỷ yếu hội thảo về công tác đào tạo bồi dưỡng CBQL và công chức ngành giáo dục trong thời kỳ mới (2000). Huỳnh Thị Ẩm: “Một số giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT Thành phố Hồ Chí Minh nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông”. Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2005. Ngô Đoàn Nguyễn: “Những giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Bạc Liêu”. Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục năm 2005. Phùng Quang Thơm: “Một số biện pháp bồi dưỡng đội ngũ hiệu trưởng trường THCS huyện Mê Linh - Tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay”. Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục năm 2005. Lưu Bích Thuận: Quy hoạch xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường THCS huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang (Giai đoạn từ 2006 đến 2015). Luận văn thạc sỹ khoa học giáo dục năm 2006. 10