Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ giảng viên tại Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu trường trọng điểm trong ngành Công an

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:108

Thêm vào BST

Báo xấu

69
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng trường trọng điểm của ngành Công an.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Phát triển đội ngũ giảng viên tại Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu trường trọng điểm trong ngành Công an

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LÃ THỊ THANH THỦY PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TẠI HỌC VIỆN CẢNH SÁT NHÂN DÂN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRƢỜNG TRỌNG ĐIỂM TRONG NGÀNH CÔNG AN LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LÃ THỊ THANH THỦY PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TẠI HỌC VIỆN CẢNH SÁT NHÂN DÂN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRƢỜNG TRỌNG ĐIỂM TRONG NGÀNH CÔNG AN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8140114 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Lê Kim Long HÀ NỘI - 2019
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, Em xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các Quý Thầy cô giáo, Ban Giám hiệu, các Khoa, Phòng thuộc trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhiệt tình giúp đỡ Em trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Lê Kim Long - người Thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên em trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo Cục Đào tạo - Bộ Công an, Ban Giám đốc Học viện Cảnh sát nhân dân và các Phòng, Khoa, Bộ môn của Học viện đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp số liệu, tham gia ý kiến và tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình khảo nghiệm thực tế. Cuối cùng, Em xin được gửi tình cảm trân trọng đến những người thân trong gia đình bạn bè, và đồng nghiệp đã luôn quan tâm động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập và nghiên cứu trong thời gian qua. Trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được những ý kiến góp ý chân thành của các chuyên gia, các nhà khoa học, các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp để Luận văn hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2019 Lã Thị Thanh Thủy
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... i CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC TRỌNG ĐIỂM TRONG NGÀNH CÔNG AN ........................................................................ 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 6 1.2. Một số khái niệm liên quan ........................................................................ 9 1.2.1. Đội ngũ giảng viên ................................................................................. 9 1.2.2. Phát triển và phát triển đội ngũ giảng viên .......................................... 13 1.2.3. Nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực ..................................... 15 1.3. Trƣờng đại học trọng điểm và yêu cầu đặt ra với đội ngũ giảng viên .... 19 1.3.1. Nhận thức về trường trọng điểm ........................................................... 21 1.3.2. Nhận thức trường trọng điểm trong Ngành Công an. .......................... 22 1.3.3. Các yêu cầu đặt ra với đội ngũ giảng viên ......................................... 203 1.4. Phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu của trƣờng đại học trọng điểm trong ngành Công an................................................................. 23 1.4.1. Đặc điểm của giảng viên các trường đại học Công an ........................ 23 1.4.2. Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên theo định hướng trường đại học trọng điểm ngành công an............................................................................... 26 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu của trƣờng trọng điểm trong ngành Công an ..................................... 33 1.5.1. Yêu cầu của việc xây dựng trường trọng điểm ..................................... 33 1.5.2. Tác động của yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội ....................................... 33 1.5.3. i trường, nh vực hoạt động và đối tư ng đ u tr nh củ C ng n 34 1.5.4. Hoạt động chuyên m n của lực ư ng Công an ................................... 34 1.5.5. c tiêu y dựng ực ư ng Công an nhân dân ................................. 35 Kết luận chương 1 ........................................................................................... 36 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN HỌC VIỆN CẢNH SÁT NHÂN DÂN - BỘ CÔNG AN ........................... 37 2.1. Đặc điểm về Học viện Cảnh sát nhân dân - Bộ Công an .................... 37
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ....................................................... 37 2.1.2. Cơ c u tổ chức củ trường Học viện Cảnh sát nhân dân..................... 39 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................. 39 2.2.1. M c đích khảo sát ................................................................................. 39 2.2.2. Nội dung khảo sát.................................................................................. 39 2.2.3. Phương pháp khảo sát........................................................................... 40 2.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân ............ 40 2.3.1. Số ư ng đội ngũ giảng viên ................................................................. 40 2.3.2. Cơ c u giảng viên ................................................................................. 41 2.3.3. Chuyên môn củ đội ngũ giảng viên ..................................................... 45 2.4. Thực trạng quản lý đội ngũ giảng viên tại Học viện Cảnh sát nhân dân theo định hƣớng trƣờng đại học trọng điểm trong ngành Công an . 51 2.4.1. Thực trạng về tuyển d ng đội ngũ giảng viên....................................... 51 2.4.2. Thực trạng tổ chức và sử d ng đội ngũ giảng viên .............................. 53 2.4.3. Thực trạng c ng tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên ............................. 55 2.4.4. Thực trạng công tác kiểm tr , đánh giá và ếp loại đội ngũ giảng viên..... 56 2.4.5. Thực trạng chế độ đãi ngộ, khen thưởng đối với đội ngũ giảng viên ... 58 2.5. Đánh giá chung về đội ngũ và phát triển đội ngũ giảng viên Học viện cảnh sát nhân dân theo định hƣớng trƣờng đại học trọng điểm………..61 2.5.1. Ưu điểm ................................................................................................. 61 2.5.2. Tồn tại, hạn chế ..................................................................................... 62 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN HỌC VIỆN CẢNH SÁT NHÂN DÂN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU TRƢỜNG ĐẠI HỌC TRỌNG ĐIỂM TRONG NGÀNH CÔNG AN ................................ 65 3.1. Nguyên tắc đƣa ra các biện pháp ......................................................... 65 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ..................................................... 65 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và tính hiệu quả ............................ 65 3.2. Một số biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện Cảnh sát nhân dân ................................................................................................... 66
3.2.1.Biện pháp 1.Xác định rõ yêu cầu củ trường Đại học trọng điểm và tổ chức quán triệt các yêu cầu đó với đội ngũ giảng viên .................................. 66 3.2.2.Biện pháp 2: Lập quy hoạch, kế hoạch xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên phù h p với từng gi i đoạn phát triển của Học viện .................... 68 3.2.3.Biện pháp 3: Sử d ng h p ý đội ngũ giảng viên hiện có, chú trọng việc bổ sung và tuyển chọn giảng viên mới ............................................................ 72 3.2.4. Biện pháp 4: Tổ chức tốt c ng tác đào tạo, đào tạo lại, khuyến khích giảng viên tự học, tự bồi dưỡng n ng c o trình độ chuyên môn, nghiệp v .. 75 3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức tốt việc kiểm tr , đánh giá chuyên m n, nghiệp v đội ngũ giảng viên ........................................................................................... 79 3.2.6. Biện pháp 6:Tạo m i trường làm việc và chỉ đạo các c p chú trọng n ng c o đời sống vật ch t, tinh thần cho đội ngũ giảng viên ....................... 81 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 84 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ... 86 3.4.1. c đích khảo nghiệm .......................................................................... 86 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm .......................................................................... 86 3.4.3. Đối tư ng khảo nghiệm ......................................................................... 86 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm............................................................................. 86 Kết luận chương 3 ........................................................................................... 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 94
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng cán bộ, giảng viên cơ hữu giai đoạn 2017– 2019 ........... 40 Bảng 2.2: Độ tuổi giảng viên năm 2019 ......................................................... 41 Bảng 2.3: Thâm niên công tác của giảng viên năm học 2018 - 2019 ............. 43 Bảng 2.4: Tổng hợp về giới ĐNGV năm học 2018 - 2019 ............................. 44 Bảng 2.5: Tổng hợp trình độ chuyên môn của giảng viên .............................. 45 Bảng 2.6: Tổng hợp trình độ nghiệp vụ sư phạm của giảng viên ................... 46 Bảng 2.7: Tổng hợp trình độ lý luận chính trị ĐNGV .................................... 47 Bảng 2.8: Tổng hợp trình độ ngoại ngữ, tin học ĐNGV ................................ 48 Bảng 2.9: Tổng hợp số liệu giảng dạy và dạy giỏi năm học 2018-2019 ........ 52 Bảng 2.10: Tổng hợp số liệu nghiên cứu khoa học năm học 2018-2019 ....... 52 Bảng 2.11: Tổng hợp kết quả điều tra về bố trí và sử dụng GV ..................... 53 Bảng 2.12: Kết quả điều tra đánh giá về công tác đào tạo, bồi dưỡng sau tuyển dụng GV ........................................................................................... 55 Bảng 2.13: Kết quả khảo sát đánh giá về chất lượng công tác kiểm tra, đánh giá giảng viên.................................................................................... 57 Bảng 2.14: Kết quả điều tra về công tác thi đua, khen thưởng ....................... 59 Bảng 2.15: Tổng hợp kết quả điều tra về công tác chế độ chính sách cho đội ngũ giảng viên .................................................................................. 60 Bảng 3.1: Kết quả trưng cầu ý kiến về tính cần thiết của các biện pháp ........ 86 Bảng 3.2: Kết quả trưng cầu ý kiến về tính khả thi của các biện pháp ........... 87
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Số lượng cán bộ, giảng viên cơ hữu giai đoạn 2017 - 2019 ....... 41 Biểu đồ 2.2: Độ tuổi giảng viên năm 2019 ...................................................... 42 Biểu đồ 2.3: Thâm niên công tác của giảng viên năm học 2018 - 2019 ......... 43 Biểu đồ 2.4: Tổng hợp về giới ĐNGV năm học 2018 - 2019 ......................... 44 Biểu đồ 2.5: Tổng hợp trình độ chuyên môn của giảng viên .......................... 45 Biểu đồ 2.6: Tổng hợp trình độ nghiệp vụ sư phạm của giảng viên................ 46 Biểu đồ 2.7: Tổng hợp trình độ lý luận chính trị ĐNGV ................................ 47 Biểu đồ 2.8: Tổng hợp trình độ ngoại ngữ, tin học ĐNGV ............................. 49
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Xu thế phát triển giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục là tất yếu của xã hội hiện nay. Một trong những yếu tố có vai trò quyết định hàng đầu đến chất lượng giáo dục, đào tạo là đội ngũ giáo viên. Để có chất lượng giáo dục, đào tạo không thể không chú ý tới xây dựng một đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và trình độ, tay nghề ngày càng được nâng cao. Kinh nghiệm thế giới đã chứng tỏ thành công của công cuộc cải cách giáo dục ở nhiều nước phụ thuộc chủ yếu vào sự hưởng ứng, quyết tâm và trình độ của đội ngũ giáo viên. Để đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, trước hết nhà giáo phải đổi mới chính mình. Đối với Ngành Công an, việc phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục luôn được xác định ở vị trí quan trọng đặc biệt trong sự nghiệp phát triển giáo dục, đào tạo của Ngành. Đề án phát triển đội ngũ giáo viên là một trong sáu đề án thành phần quan trọng của Đề án 1229 ngày 22/7/2011 của Thủ tướng Chính phủ về “ Quy hoạch tổng thể, nâng cao năng lực và chất lượng đào tạo cảu các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng trong Công an nhân dân đến năm 2020” Trên cơ sở đó, Bộ Công an đã có Quyết định số 3013/QĐ-BCA-X11 ngày 12/6/2013 về phê duyệt đề án thành phần “Phát triển Học viện Cảnh sát nhân dân thành trường trọng điểm của Ngành Công an”. Để thực hiện Nghị quyết 8 của Ban chấp hành Trung ương đảng cộng sản Việt Nam về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo…”, Đảng ủy công an Trung ương, Bộ Công an đã có nhiều văn bản chỉ đạo thực hiện đổi mới trong giáo dục và đào tạo của ngành Công an. Triển khai Đề án 1229 của Chính phủ và Nghị quyết số 17 của Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an và Học viện Cảnh sát nhân dân đã có nhiều giải pháp để xây dựng và phát triển trường trọng điểm, trong đó đặc biệt coi trọng phát triển đội ngũ giảng viên của học viện. Trong đó, tập trung vào các giải 1
pháp mở rộng công tác quy mô đào tạo, nâng cao chất lượng tuyển sinh đào tạo đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực của Ngành; hoàn thiện hệ thống ngành nghề, đổi mới nội dung chương trình và phương pháp đào tạo; tăng cường cơ sở vật chất, hiện đại hóa công nghệ, thiết bị; đổi mới cơ chế quản lý; phát triển mạnh mẽ nguồn nhân lực phục vụ giáo dục đào tạo; mở rộng hợp tác quốc tế và hợp tác trong nước để phát triển giáo dục đào tạo của Ngành. Trong đó, giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện Cảnh sát nhân dân đã được quan tâm ưu tiên đặc biệt trong cơ chế tuyển dụng, trong đào tạo bồi dưỡng, trong quản lý, trong sử dụng, trong chính sách đãi ngộ… Tuy nhiên, so với yêu cầu của sự nghiệp phát triển đất nước, vấn đề cấp thiết đặt ra cho công tác giáo dục đào tạo của ngành Công an là phải tập trung giải quyết nguồn nhân lực (NNL), đảm bảo cán bộ thay thế số hao hụt tự nhiên hàng năm và bổ sung đội ngũ có trình độ ngày càng cao để đáp ứng với tình hình mới. Nhưng tronng thực tế, đội ngũ giảng viên của các Học viên, trường Đại học Công an nhân dân còn có những hạn chế nhất định: hầu hết các trường còn thiếu giảng viên; cơ cấu đội ngũ chưa hợp lý về độ tuổi, về chuyên môn và trình độ đào tạo. Số giảng viên có học vị, chức danh khoa học còn ít so với một số trường Đại học ngoài ngành Côngn an. Trong tổng biên chế của các trường CAND, tỷ lệ giảng viên còn thấp, dưới 50% về số lượng và nguồn tuyển cơ bản lấy từ học viên các trường CAND. Về mặt nghiệp vụ sư phạm, đội ngũ giảng viên của các trường CAND có nhiều hạn chế do các giảng viên chuyên ngành thuộc nghiệp vụ Công an thường được tuyển từ sinh viên tốt nghiệp các trường, Học viên Công an nhân dân nên chưa được qua đào tạo nghiệp vụ sư phạm. Vì vậy, chất lượng đào tạo của các trường, Học viện ít nhiều bị ảnh hưởng. Học viện Cảnh sát nhân dân cũng trong thực trạng chung đó. Trong quá trình phát triển, Bộ Công an đã có kế hoạch ưu tiên cho phát triển Học viện Cảnh sát nhân dân và Học viện An ninh nhân dân để trở thành hai trường trọng điểm của ngành Công an. Do đó, hai Học viện luôn 2
nhận được sự quan tâm, đầu tư của Nhà nước, các bộ ngành, Bộ Công an nên cơ sở vật chất của nhà trường được nâng cấp, nhiều hạng mục công trình được xây mới, hiện đại; phương tiện, trang bị được đầu tư trọng điểm, đội ngũ cán bộ, giảng viên được ưu tiên đào tạo nên có trình độ cao nhất trong toàn ngành. Đề đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong thời kỳ mới, việc nâng cao chất lượng đào tạo của các trường Công an nhân dân là một đòi hỏi cấp thiết. Muốn nâng cao chất lượng đào tạo, phát triển đội ngũ giảng viên (ĐNGV) của các trường Đại học, các Học viên Công an nhân dân là giải pháp đột phá. Vì vậy, đội ngũ giảng viên của các Trường, Học viên Công an nhân dân cần đầy đủ số lượng, cân đối về cơ cấu, có chất lượng cao cả về đạo đức và chuyên môn nghiệp vụ. Học viên cảnh sát nhân dân là cơ sở đào tạo đầu ngành của khối Cảnh sát cũng nằm trong bối cảnh chung của toàn ngành nên việc phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện được đặt ra như một đòi hỏi tất yếu mà các cấp quản lý cần phải quan tâm. Vì những lý do nêu trên, học viên đã chọn nghiên cứu đề tài: “Phát triển đội ngũ giảng viên tại Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu trường trọng điểm trong ngành Công an”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng trường trọng điểm của ngành Công an. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động phát triển đội ngũ giảng viên các Học viện, các Trường Đại học Công an nhân dân. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu trường trọng điểm của ngành Công an. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại học và phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu trường đại học trọng điểm. 4.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên và thực trạng phát triển giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng trường trọng điểm trong ngành Công an. 4.3. Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu của trường đại học trọng điểm trong ngành Công an. 5. Câu hỏi nghiên cứu Đội ngũ giảng viên của Học viện Cảnh sát nhân dân có nhiều mặt mạnh nhưng cũng có những hạn chế. Học viện CSND cần những biện pháp nào để phát triển đội ngũ này đáp ứng được yêu cầu của trường trọng điểm của ngành Công an? 6. Giả thuyết khoa học Đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đã được quan tâm phát triển bài bản, hệ thống. Tuy nhiên, so với định hướng phát triển của Học viện trở thành trường trọng điểm thì đội ngũ còn bị hạn chế nhất định về cơ cấu lứa tuổi, trình độ và năng lực giảng dạy, nghiên cứu khoa học. Trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng đội ngũ, xác định rõ yêu cầu của trường đại học trọng điểm trong ngành Công an có thể đề xuất được các biện pháp phù hợp phát triển nhanh đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, cân đối về cơ cấu và trình độ đáp ứng được yêu cầu của trường đại học trọng điểm trong ngành Công an. 7. Phạm vi nghiên cứu - Nghiên cứu thực tiễn tại Học viện Cảnh sát nhân dân trong quá trình xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên của Học viện 4
- Đối tượng điều tra khảo sát: Cán bộ quản lý, giảng viên, học viên của học viện và các đơn vị sử dụng kết quả đào tạo của Học viện - Đề tài sử dụng các số liệu, dữ liệu về Học viện và đội ngũ giảng viên của Học viện trong 3 năm gần đây. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý luận: Khai thác tài liệu, sách báo để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng các phương pháp quan sát, điều tra giáo dục, phỏng vấn, trò chuyện, … nhằm khảo sát, thu thập thông tin để đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên và thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu của trường Đại học trọng điểm trong ngành Công an. - Phương pháp xử lý số liệu: Sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu nghiên cứu thu được, sử dụng các bảng, biểu đồ để trình bày các số liệu đó. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ lục luận văn được chia thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu của trường đại học trọng điểm trong ngành Công an. Chương 2: Thực trạng đội ngũ giảng viên và phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu của trường đại học trọng điểm trong ngành Công an. Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân đáp ứng yêu cầu xây dựng trường trọng điểm trong ngành Công an. 5
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CỦA TRƢỜNG ĐẠI HỌC TRỌNG ĐIỂM TRONG NGÀNH CÔNG AN 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Chất lượng giáo dục phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhiều quá trình và hàng loạt các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục, trong đó có chất lượng đội ngũ nhà giáo. Vì vậy, nghiên cứu về phát triển đội ngũ nhà giáo, bao gồm cả đội ngũ giảng viên không phải là mới, đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Nhiều nhà nghiên cứu đã khẳng định chất lượng giáo viên là yếu tố có tác động mạnh mẽ tới thành tích học tập của học sinh. Trong nghiên cứu về mối tương quan giữa năng lực của giáo viên và thành tích của học sinh, Darling-Hammond (2000) đã chỉ ra: “những biến số về sự chuẩn bị cũng như bằng cấp đạt được của giáo viên có mối quan hệ chặt chẽ nhất với thành công học đường của học sinh”. Tác giả cũng cho rằng chất lượng giáo viên có tầm quan trọng vượt xa các yếu tố khác trong đầu tư giáo dục như giảm sĩ số lớp học hay chi tiêu cho cơ sở vật chất. Theo Hattie J. và cộng sự. (1992), người giáo viên đóng góp tới 30% trong thành tích của học sinh. Những chỉ số liên quan đến chất lượng giáo dục do giáo viên giữ vai trò quyết định quan trọng. Vấn đề đặc biệt quan trọng, trong sự nghiệp trồng người và hoạt động sư phạm của người thày luôn gắn với những đặc trưng riêng và có những yêu cầu cao so với các hoạt động lao động khác. Sự khác biệt đó thể hiện ở chính đối tượng tác động là con người mà mục tiêu nhằm giáo dục họ trở thành những nhân cách đáp ứng yêu cầu của xã hội. Người thầy ảnh hưởng trực tiếp đến người học nên nếu muốn hình thành nhân cách cho người học thì người thầy 6
phải có nhân cách hoàn hảo. Sự hoàn hảo về nhân cách của người thày sẽ tạo ra những sản phẩm hoàn thiện. Đây là nghề đặc biệt: vừa đòi hỏi ở người thầy cần có sự hoàn thiện về nhân cách vừa tạo ra những điều kiện để người thầy phấn đấu và rèn luyện chính mình. Vai trò của người thày trong hoạt động giáo dục càng có ý nghĩa quan trọng hơn khi môi trường và vị trí giáo dục được coi trọng. Người thầy không chỉ truyền đạt kiến thức mà cần phải biết dạy cho học sinh cách học, cách tư duy, cách vận dụng kiến thức vào thực tiễn và rèn luyện, phát triển nhân cách của chính mình, do đó người thầy cần được đào tạo để trở thành những nhà giáo dục nhiều hơn là những chuyên gia truyền đạt kiến thức. Để thực hiện nhiệm vụ dạy nghề, dạy người, dạy phương pháp thì người giáo viên phải là nhà sư phạm, nhà khoa học, nhà hoạt động chính trị, xã hội. Nhà giáo phải có nhân cách và những tiêu chí phù hợp, không những có trình độ cao, năng lực sáng tạo, hiểu biết rộng, phương pháp giảng dạy nhiệt tình, hiệu quả mà còn phải có tâm, đức trong sáng, luôn là tấm gương sáng, mẫu mực trong nhà trường. Qua nghiên cứu các tiêu chí của nhà giáo có ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động giáo dục, đào tạo, trong đó các tiêu chí được đánh giá có ảnh hưởng nhiều đến chất lượng, như tri thức và tầm hiểu biết sâu rộng; nắm vững và sử dụng tốt kỹ thuật, phương pháp, phương tiện, công nghệ dạy học tiên tiến; khả năng truyền đạt kiến thức, hướng dẫn, tổ chức tự học và phát triển năng lực tư duy, rèn luyện kỹ năng thực hành cho học viên; phẩm chất đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh…Sự tổng hòa của nhiều yếu tố phẩm chất, năng lực, nhân cách của nhà giáo, trong đó có các yếu tố cơ bản nói trên, tạo nên những giá trị đặc biệt, riêng có của nhà giáo và giúp cho nhà giáo hoàn thành nhiệm vụ cao cả trong sự nghiệp trồng người. Có thể thấy rất rõ chất lượng GD nói chung và GDĐH nói riêng, vì thế, phụ thuộc rất lớn vào vai trò của nhà giáo. Mỗi quốc gia và cơ sở GD cần có 7
một chiến lược để quản trị và phát triển đội ngũ giáo viên trên cơ sở các nguyên tắc quản lý chất lượng trong hệ thống giáo dục. Lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ giảng viên trong công cuộc đổi mới và xây dựng nền giáo dục, luôn quan tâm đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên trong việc nâng cao chất lượng đào tạo trong nhà trường đại học. Trên tinh thần ấy, trong lĩnh vực quản lý giáo dục đã có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý, phát triển nguồn nhân lực giáo dục trong đó có nghiên cứu về quản lý, về phát triển đội ngũ giảng viên Học viện Cảnh sát nhân dân, có nhiều hướng nghiên cứu khác nhau: nghiên cứu về mặt lý luận (khái niệm, bản chất, mô hình, các yếu tố ảnh hưởng,...); nghiên cứu thực tiễn quản lý nguồn nhân lực ở các loại ngành nghề, địa bàn cụ thể. Các kết quả nghiên cứu được công bố qua các bài báo đăng trên Tạp chí chuyên ngành hoặc báo cáo tại Hội thảo khoa học. Một số công trình là các luận án tiến sĩ và luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục. Tiêu biểu là các công trình đã công bố như sau: Các công trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên, hay nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên theo yêu cầu theo yêu cầu đổi mới giáo dục như: “Đội ngũ giảng viên một trong những nhân tố quyết định đến ch t ư ng giáo d c Đại học”, Nguyễn Khắc Bình [4]; hay một số luận văn thạc sĩ:“Chuẩn hóa nghề nghiệp, giải pháp nâng cao ch t ư ng đội ngũ giáo viên” của Trần Văn Dũng [21]; “Cơ sở lý luận xây dựng tiêu chí giảng viên giỏi trong xu thế hội nhập”, của Ngô Tứ Thành [33]; luận văn “Một số biện pháp nâng cao ch t ư ng đội ngũ giảng viên ở trường cao đẳng kinh tế- kỹ thuật thương mại”, Phạm Thị Yến [40]. Các công trình nghiên cứu dưới góc độ đánh giá, quản lý đội ngũ giáo viên và giảng viên theo chuẩn nghề nghiệp như: “Cơ sở hình thành tiêu chí đánh giá ch t ư ng nguồn nhân lực giảng viên Đại học”, Đinh Thị Minh 8
Tuyết [38]; “Quản ý đội ngũ giảng viên đại học, góc nhìn tự chủ và trách nhiệm xã hội”, Phạm Văn Thuần [35]; “Đánh giá hoạt động của giảng viên và ch t ư ng dạy học ở Đại học”, Trần Thị Tuyết Oanh [30]; “ Một số nghiên cứu phát triển đội ngũ giảng viên theo đặc thù ngành, vùng, địa phương đáp ứng yêu cầu hội nhập, yêu cầu thời kỳ đổi mới giáo dục như: “Giải pháp Quản ý đội ngũ giảng viên các trường Đại học Công an Nh n d n”, Võ Thành Đạt [18]; “Đảng Bộ C ng n trung ương ãnh đạo xây dựng đội ngũ giảng viên các học viện, trường Đại học Công an nhân dân từ 2001 đến 2010”, Nguyễn Thị Thu Trang [37]. Một số nghiên cứu theo định hướng tiếp cận quản lý đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý như: “Quản ý đào tạo giảng viên lý luận chính trị đáo ứng yêu cầu thời kỳ đổi mới hiện n y”, Nguyễn Thị Thu Thủy [36]. Chúng ta có thể nhận thấy chưa có công trình nghiên cứu trường hợp phát triển cơ sở Giáo dục đại học theo định hướng trường đại học trọng điểm cả trong và ngoài ngành Công an. Do đó, đề tài“Quản ý đội ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu phát triển Học viện Cảnh sát nhân dân, Bộ C ng n theo định hướng trường đại học trọng điểm trong ngành C ng n” là nghiên cứu mới. Từ mục đích đánh giá thực trạng phát triển ĐNGV trong khuôn khổ Học viện Cảnh sát nhân dân, có thể đề xuất các biện pháp phát triển, nâng cao chất lượng ĐNGV của Học viện đáp ứngyêu cầu phát triển của Học viện với tư cách là trường trọng điểm của ngành Công an. 1.2. Một số khái niệm liên quan 1.2.1. Giảng viên và đội ngũ giảng viên 1.2.1.1. Giảng viên Theo Luật Giáo dục [31] và Điều 54, Luật Giáo dục Đại học, luật số 34/2018/QH14 đã được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 19 tháng 11 năm 2018: Giảng viên là 9
những nhà giáo giảng dạy ở các trường đại học, cao đẳng, có tiêu chuẩn, chức trách, nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của Nhà nước nói chung và những quy định đặc thù của từng trường đại học, cao đẳng từng lĩnh vực nói riêng. Giảng viên vừa phải thực hiện chức năng của một viên chức sự nghiệp, vừa phải thực hiện chức năng của một nhà giáo, một nhà khoa học và cũng là nhà hoạt động xã hội. Giảng viên là tên gọi của người làm công tác giảng dạy ở các trường đại học và cao đẳng. Ở Việt Nam, giảng viên dạy đại học là những nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy cho trình độ đại học, cao đẳng. Trong Luật Giáo dục Đại học 2018 (sửa đổi) đã chỉ rõ giảng viên có các ngạch giảng viên, giảng viên chính, giảng viên cao cấp, phó giáo sư và giáo sư trong biên chế sự nghiệp của cơ sở đào tạo ĐH, CĐ công lập hoặc trong danh sách làm việc toàn thời gian của cơ sở giáo dục ĐH, CĐ ngoài công lập. Giảng viên giảng dạy ở đại học có các chức năng và vai trò cụ thể như sau:  Là nhà giáo Đây là vai trò truyền thống và quan trong nhất của giảng viên. Để có thể thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của mình, người giảng viên phải có các khối kiến thức - kỹ năng sau: Thứ nh t, kiến thức chuyên môn của một chuyên ngành: có kiến thức chuyên môn sâu về các môn học mà mình giảng dạy. Trong đó có các kiến thức lý luận và kiến thức thực tiễn của chuyên môn đó. Thứ hai, khối kiến thức về chương trình đào tạo. Khối kiến thức này giúp giảng viên có tầm nhìn về toàn bộ chương trình, thấy được sự liên thông, mối quan hệ giữa các môn học thuộc chương trình. Trên cơ sở đó, trong giảng dạy, giảng viên đảm bảo sự đa dạng, phong phú kiến thức chung và kiến thức chuyên ngành, giúp cho sinh viên thích ứng được với những hoàn cảnh khác nhau trong học tập và công tác sau này; Thứ ba, khối kiến thức và kỹ năng về sư phạm. Hay còn gọi là nghiệp vụ sư phạm. Khối kiến thức này bao gồm các kiến thức về phương pháp và kỹ thuật dạy học chung cũng như phương pháp và kỹ thuật dạy học các môn học, các chuyên ngành cụ thể. 10
 Là nhà khoa học: Với tư cách là nhà khoa học, người giảng viên có 3 chức năng. Đó là chức năng nghiên cứu khoa học và công bố các kết quả nghiên cứu được. Đồng thời với nghiên cứu và công bố là ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn. Giảng viên đại học khác với nhà khoa học làm nhiệm vụ nghiên cứu thuần túy là phải đi sâu vào 2 lĩnh vực khoa học. Đó là nghiên cứu khoa học cơ bản. Nghĩa là nghiên cứu khoa học thuộc lĩnh vực chuyên môn của mình đảm nhiệm. Thứ hai là nghiên cứu khoa học giáo dục. Nghĩa là nghiên cứu về phương pháp dạy học và giáo dục sao cho hiệu quả để góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường nơi mình công tác Kết quả nghiên cứu của giảng viên phải được công bố trên các tạp chí chuyên ngành và Tạp chí quốc tế. Phạm vi công bố rộng rãi hay không tùy thuộc vào đặc điểm của lĩnh vực nghiên cứu. Bắt đầu từ năm 2019, những nhà giáo muốn được công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư phải có công bố quốc tế ở các Tạp chí có uy tín. *Tiêu chuẩn củ người giảng viên Tiêu chuẩn của người giảng viên được quy định tại các văn bản pháp quy của Nhà nước về công chức, viên chức của ngành Giáo dục và Đào tạo vì giảng viên đại học được xác định là một viên chức sự nghiệp. Với đặc thù GDĐH là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, bồi dưỡng nhân tài về nghiên cứu khoa học, công nghệ tạo ra tri thức, sản phẩm mới, phát hiện các quy luật tự nhiên - xã hội, vai trò của người giảng viên càng được đề cao. Họ không chỉ là người truyền đạt tri thức mà còn là nhà nghiên cứu và sau hết là công dân tích cực, đóng góp cho sự phát triển cuả xã hội và quốc gia. Theo điều 54, Luật giáo dục đại học sửa đổi năm 2018 quy định về tiêu chuẩn giảng viên đại học như sau: 1.Giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học là người có nhân thân rõ ràng; có phẩm chất, đạo đức tốt; có đủ sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ; có trình độ đáp ứng quy định của Luật này, quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học. 11
2. Chức danh giảng viên bao gồm trợ giảng, giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giáo sư. Cơ sở giáo dục đại học bổ nhiệm chức danh giảng viên theo quy định của pháp luật, quy chế tổ chức và hoạt động, quy định về vị trí việc làm và nhu cầu sử dụng của cơ sở giáo dục đại học. 3. Trình độ tối thiểu của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ đại học là thạc sĩ, trừ chức danh trợ giảng; trình độ của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ thạc sĩ, tiến sĩ là tiến sĩ. Cơ sở giáo dục đại học ưu tiên tuyển dụng người có trình độ tiến sĩ làm giảng viên; phát triển, ưu đãi đội ngũ giáo sư đầu ngành để phát triển các ngành đào tạo.[31, điều 54]. 1.2.1.2. Đội ngũ giảng viên Theo Nguyễn Như Ý: “Đội ngũ à tập h p một số đ ng người, cùng chức năng nghề nghiệp thành một lực ư ng” [39, trang 336]. Đội ngũ là một tập hợp người, có cùng mục đích hoạt động chung, được sắp xếp trong một cơ cấu với những chức năng nhiệm vụ rõ ràng cho từng bộ phận và từng cá nhân. Trong cơ cấu đó, có người đứng đầu chịu trách nhiệm lập kế hoạch, phân công nhiệm vụ cho các cá nhân. Các cá nhân trong đội ngũ gắn bó với nhau chặt chẽ vì mục đích và các lợi ích vật chất, tinh thần. Qua đó ta thấy rằng, Đội ngũ giảng viên là tập h p những nhà giáo đảm nhiệm nhiệm v giảng dạy và NCKH ở các cơ sở giáo d c đại học, c o đẳng đư c tổ chức thành một lực ư ng có cùng chung một nhiệm v là thực hiện sứ mạng đào tạo củ nhà trường. Như vậy, đội ngũ giảng viên là một tập hợp có tổ chức, có mục đích và nhiệm vụ hoạt động chung, họ gắn bó vì mục đích nhiệm vụ chung đó: tất cả vì sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những người có ích cho xã hội. Bên cạnh đó, đội ngũ giảng viên cũng có hững lợi ích vật chất và tinh thần được nhà nước đảm bảo theo quy định của pháp luật 12