Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:238

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ, đề tài khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em ở các trường MN công lập tại TP Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. Từ đó, đề xuất biện pháp quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em ở các trường MN công lập ở địa phương trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN BÌNH PHƯƠNG NGA QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CHO TRẺ EM Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP THÀNH PHỐ ĐỒNG XOÀI, TỈNH BÌNH PHƯỚC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG - Năm 2020
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN BÌNH PHƯƠNG NGA QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CHO TRẺ EM Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP THÀNH PHỐ ĐỒNG XOÀI, TỈNH BÌNH PHƯỚC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ TUYẾT MAI BÌNH DƯƠNG - Năm 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên Nguyễn Bình Phương Nga, là học viên cao học lớp CH18QL01, trường Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa có tổ chức, cá nhân nào công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác. Nếu có gian dối, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và bị xử lí theo qui định của nhà trường. Bình Dương, ngày 04 tháng 9 năm 2020 Người cam đoan Nguyễn Bình Phương Nga i
LỜI CẢM ƠN Để thực hiện đề tài, ngoài sự nổ lực của bản thân, Tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Trước hết, Tôi xin bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Trần Thị Tuyết Mai – cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ Tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa Sư phạm, trường Đại học Thủ Dầu Một đã giảng dạy, tạo mọi điều kiện cho Tôi học tập, nghiên cứu. Tôi gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu, tập thể giáo viên các trường mầm non công lập trên địa bàn TP. Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước, các chuyên gia đã hợp tác, giúp đỡ Tôi trong suốt quá trình khảo sát, thu thập minh chứng. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, khích lệ, giúp đỡ Tôi vững bước trên con đường nghiên cứu khoa học. Mặc dù bản thân đã nổ lực cố gắng nghiên cứu, sưu tầm tư liệu, điều tra, khảo sát thực tế và đề xuất với Lãnh đạo và các đơn vị liên quan về các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non; và trong quá trình thực tiễn công tác, bản thân đã có những kiến nghị. Tuy nhiên trong phạm vi khuôn khổ luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp, bổ sung của quí thầy giáo, cô giáo và bạn đồng nghiệp để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Bình Dương, ngày 04 tháng 9 năm 2020 Tác giả Nguyễn Bình Phương Nga ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. ii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG......................................................................................... ix DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................................ xii TÓM TẮT LUẬN VĂN .......................................................................................... xiii PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CHO TRẺ EM Ở TRƯỜNG MẦM NON ....................................... 11 1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu về quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ........................................................................ 11 1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới.................................................................................. 11 1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam .................................................................................. 14 1.2. Một số khái niệm của đề tài ............................................................................... 16 1.2.1. Bạo lực học đường .......................................................................................... 16 1.2.2. Phòng, chống; hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em .......... 17 1.2.3. Quản lí, quản lí nhà trường mầm non ............................................................. 18 1.2.4. Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non .................................................................................................................... 20 1.3. Hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ..... 20 1.3.1. Vị trí, vai trò của hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ........................................................................................................ 20 1.3.2. Mục tiêu hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non .................................................................................................................... 21 1.3.3. Nội dung hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non .................................................................................................................... 22 1.3.4. Phương thức tổ chức hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ..................................................................................................... 25 iii
1.3.5. Điều kiện thực hiện hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ..................................................................................................... 26 1.4. Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ............................................................................................................................. 26 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non .......................................................................................... 26 1.4.2. Nội dung quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ........................................................................................................ 28 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ................................................................................... 38 1.5.1. Yếu tố khách quan ........................................................................................... 38 1.5.2. Yếu tố chủ quan .............................................................................................. 39 Tiểu kết chương 1...................................................................................................... 40 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CHO TRẺ EM TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP THÀNH PHỐ ĐỒNG XOÀI, TỈNH BÌNH PHƯỚC ............................................... 42 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hoá giáo dục của thành phố Đồng Xoài .......................................................................................................... 42 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội địa phương .............................. 42 2.1.2. Tình hình giáo dục mầm non trên địa bàn thành phố Đồng Xoài ................... 42 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng hoạt động phòng chống bạo lực học đường và quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường .................................................. 43 2.2.1. Nội dung khảo sát............................................................................................ 43 2.2.2. Công cụ điều tra, khảo sát thực trạng .............................................................. 43 2.2.3. Tổ chức điều tra, khảo sát ............................................................................... 44 2.2.4. Qui ước thang đo ............................................................................................. 47 2.3. Thực trạng hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em tại các trường mầm non công lập trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước ..... 48 iv
2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên và cha mẹ trẻ về hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước .................................................................... 48 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập TP Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước ......... 55 2.3.3. Thực trạng thực hiện phương thức tổ chức hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước ................................................................................................................ 57 2.3.4. Thực trạng điều kiện thực hiện hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước......................................................................................................................... 61 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em tại các trường mầm non công lập trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước......................................................................................................................... 63 2.4.1. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên về tầm quan trọng của quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước .............................................. 63 2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước......................................................................................................................... 64 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước......................................................................................................................... 66 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở trường mầm non ................................................................................... 75 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước......................................................................................................... 77 v
2.4.6. Thực trạng quản lí các điều kiện thực hiện hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước ................................................................................................................ 78 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em tại các trường mầm non công lập trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước ..................................................................................... 86 2.5.1. Yếu tố khách quan ........................................................................................... 86 2.5.2. Yếu tố chủ quan .............................................................................................. 87 2.6. Nhận định, đánh giá chung về thực trạng quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em của hiệu trưởng trường mầm non trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước .............................................................................. 88 2.6.1. Ưu điểm ........................................................................................................... 88 2.6.2. Hạn chế............................................................................................................ 89 2.6.3. Nguyên nhân ................................................................................................... 91 Tiểu kết chương 2...................................................................................................... 92 CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG CHO TRẺ EM TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP THÀNH PHỐ ĐỒNG XOÀI, TỈNH BÌNH PHƯỚC ............................................... 94 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ............................................................................... 94 3.2. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp .................................................................. 94 3.3. Các biện pháp đề xuất nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em tại các trường mầm non trên địa bàn thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước ............................................................................................... 96 3.3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên và cha mẹ trẻ về hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ mầm non ............................. 97 3.3.2. Cải tiến công tác lập kế hoạch phòng chống bạo lực học đường cho trẻ ở trường mầm non ...................................................................................................... 100 3.3.3. Tăng cường tổ chức, chỉ đạo thực hiện phòng chống bạo lực học đường cho trẻ ở trường mầm non ....................................................................................... 103 vi
3.3.4. Đẩy mạnh kiểm tra, đánh giá hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ ở trường mầm non ....................................................................................... 106 3.3.5. Tăng cường các điều kiện phục vụ trong hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ ở trường mầm non ..................................................................... 109 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...................................................................... 111 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ................................ 113 3.5.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................................. 113 3.5.2. Công cụ và khách thể khảo sát ...................................................................... 113 3.5.3. Kết quả thực hiện khảo nghiệm .................................................................... 114 3.5.4. Kiểm định sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................................................................................................ 120 Tiểu kết chương 3.................................................................................................... 122 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 124 1. Kết luận ............................................................................................................... 124 2. Khuyến nghị ........................................................................................................ 125 2.1. Đối với cơ quan quản lí nhà nước về giáo dục ................................................ 125 2.2. Đối với hiệu trưởng trường mầm non .............................................................. 125 2.3. Đối với giáo viên .............................................................................................. 126 2.4. Đối với cha mẹ trẻ ............................................................................................ 126 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 128 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Từ đầy đủ 1 BLHĐ Bạo lực học đường 2 CBQL Cán bộ quản lí 3 CMT Cha mẹ trẻ 4 ĐLC Độ lệch chuẩn 5 ĐTB Điểm trung bình 6 GD Giáo dục 7 GDMN Giáo dục mầm non 8 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 9 GV Giáo viên 10 GVMN Giáo viên mầm non 11 MN Mầm non 12 NV Nhân viên 13 TP Thành phố 14 UBND Ủy ban nhân dân viii
DANH MỤC CÁC BẢNG TT Nội dung Trang Bảng 2.1: Số lượng CBQL, GV, NV và CMT tham gia khảo sát 1 44 các trường MN công lập tại TP Đồng Xoài 2 Bảng 2.2. Đặc điểm CBQL, GV, NV được khảo sát 45 3 Bảng 2.3. Đặc điểm Cha mẹ trẻ được khảo sát 46 4 Bảng 2.4. Qui ước xử lí thông tin phiếu khảo sát 48 Bảng 2.5. Nhận thức của CBQL, GV, NV, CMT về biểu hiện 5 49 hành vi BLHĐ đối với trẻ Bảng 2.6. Nhận thức của CBQL, GV, NV và CMT về đối tượng 6 51 thực hiện hành vi BLHĐ đối với trẻ Bảng 2.7. Ý kiến của CBQL,GV, NV về vai trò hoạt động 7 52 phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.8. Ý kiến của CBQL,GV, NV về mục tiêu hoạt động 8 53 phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.9. Ý kiến của CBQL,GV, NV về nội dung hoạt động 9 55 phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.10. Ý kiến của CBQL, GV, NV và CMT về phương thức 10 57 tổ chức hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.11. Ý kiến CMT về thực hiện các hoạt động liên quan đến 11 60 phòng chống BLHĐ ở gia đình Bảng 2.12. Ý kiến của CBQL, GV, NV và CMT về điều kiện 12 62 hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.13. Ý kiến CBQL, GV, NV về xây dựng kế hoạch hoạt 13 động 64 phòng chống BLHĐ cho trẻ ở các trường MN công lập Bảng 2.14. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tổ chức tuyên truyền 14 67 thông tin đến các lực lượng GD trong và ngoài nhà trường 15 Bảng 2.15. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tổ chức bồi dưỡng 68 ix
nâng cao năng lực, phẩm chất và đạo đức nghề nghiệp của CBQL, GV, NV trong trường Bảng 2.16. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tổ chức xây dựng bầu 16 70 không khí tâm lí tích cực giữa cô và trẻ Bảng 2.17. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tổ chức xây dựng bầu 17 71 không khí tâm lí tích cực giữa trẻ và trẻ Bảng 2.18. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tổ chức thực hiện 18 72 chính sách đãi ngộ,chế tài nghiêm ngặt để hạn chế bạo hành trẻ Bảng 2.19. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tổ chức sử dụng công 19 73 nghệ thông tin trong quản lí CBQL, GV và NV Bảng 2.20. Ý kiến đánh giá của CBQL, GV, NV về chỉ đạo thực 20 75 hiện hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.21. Ý kiến đánh giá của CBQL, GV, NV về kiểm tra, 21 đánh giá hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ ở các trường MN 77 công lập Bảng 2.22. Ý kiến đánh giá của CBQL, GV, NV về quản lí việc 22 79 thực hiện qui tắc ứng xử trong trường MN Bảng 2.23. Ý kiến của CBQL, GV, NV về quản lí công tác bồi 23 dưỡng nâng cao năng lực, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ 81 CBQL, GV, NV Bảng 2.24. Ý kiến của CBQL, GV, NV về quản lí việc xây dựng 24 môi trường vật chất đáp ứng yêu cầu an toàn, lành mạnh và 82 phòng chống BLHĐ Bảng 2.25. Ý kiến của CBQL, GV, NV về quản lí việc xây dựng 25 84 môi trường tâm lí xã hội tích cực giữa GV với trẻ, giữa trẻ với trẻ Bảng 2.26. Ý kiến của CBQL, GV, NV về mức độ tác động và 26 mức ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến quản lí hoạt động 86 phòng chống BLHĐ cho trẻ 27 Bảng 2.27. Ý kiến của CBQL, GV, NV về mức độ tác động và 87 x
mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ Bảng 2.28. Ý kiến của CMT về các nguyên nhân không yên tâm 28 91 khi gửi con đến trường Bảng 3.1: Ý kiến của CBQL, GV, NV về tính cần thiết và khả thi 29 của biện pháp “Tăng cường tổ chức, chỉ đạo thực hiện phòng 116 chống BLHĐ cho trẻ ở trường MN” Bảng 3.2: Ý kiến của CBQL, GV, NV về tính cần thiết và khả thi 30 của biện pháp “Đẩy mạnh kiểm tra - đánh giá hoạt động phòng 118 chống BLHĐ cho trẻ ở trường MN” Bảng 3.3: Ý kiến của CBQL, GV, NV về tính cần thiết và khả thi 31 của biện pháp “Tăng cường các điều kiện phục vụ trong hoạt 119 động phòng chống BLHĐ cho trẻ ở trường MN” Bảng 3.4. Sự tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của 32 120 các biện pháp xi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ TT Nội dung Trang Biểu đồ 2.1. Ý kiến của CBQL, GV, NV về tầm quan trọng quản 1 64 lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ Biểu đồ 3.1: Ý kiến của CBQL, GV, NV về tính cần thiết và khả 2 thi của biện pháp “Nâng cao nhận thức cho CBQL,GV,NV và 114 CMT về hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ MN” Biểu đồ 3.2: Ý kiến của CBQL, GV, NV về tính cần thiết và khả 3 thi của biện pháp “Cải tiến công tác lập kế hoạch phòng chống 115 BLHĐ cho trẻ ở trường MN” Biểu đồ 3.3. Tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lí 4 122 hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ các trường MN 5 Sơ đồ 3.1 Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất 112 xii
TÓM TẮT LUẬN VĂN Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, có vai trò quan trọng trong việc đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ; với mục tiêu là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Thời gian gần đây, bạo lực học đường (BLHĐ) đã khiến cho dư luận trong cả nước hết sức lo ngại. Bạo lực xảy ra ở các cấp học tại các địa phương trên cả nước, trên nhiều đối tượng và sự việc diễn ra ở phạm vi cả bên trong và bên ngoài nhà trường. Trên các phương tiện thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội xuất hiện ngày càng nhiều vụ việc liên quan đến bạo lực, đặc biệt là BLHĐ đối với trẻ mầm non (MN). Ở lứa tuổi MN trẻ chưa có nhận thức rõ về hành vi, lời nói và hoạt động của mình; trẻ dễ bị tổn thương (về thể chất và tinh thần) và hậu quả để lại trên trẻ là không hề nhỏ, có thể ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển và tương lai của trẻ. Ở nước ta, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 80/2017/NĐ-CP ngày 17 tháng 7 năm 2017 qui định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống BLHĐ. Nghị định được áp dụng đối với các cơ sở giáo dục từ MN đến giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp, các lớp độc lập dạy văn hóa, kĩ năng, năng khiếu…có người học dưới 18 tuổi. Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo liên quan đến công tác phòng, chống BLHĐ như: Quyết định số 5886/QĐ- BGDĐT ngày 28 tháng 12 năm 2017, Chỉ thị số 993/CT-BGDĐT ngày 12 tháng 4 năm 2019, Kế hoạch số 588/KH-BGDĐT ngày 10 tháng 7 năm 2019 về phòng, chống BLHĐ trong các cơ sở GDMN, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên năm 2019. xiii
Thành phố (TP) Đồng Xoài là nơi tập trung đông dân cư và có số lượng trường mầm non, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập nhiều nhất trong các huyện, thị xã của tỉnh. Để hoàn thành mục tiêu giáo dục và tạo môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, không để xảy ra tổn thương do bạo lực đối với trẻ MN, tạo sự yên tâm cho các bậc cha mẹ khi gửi con vào học tại trường, tác giả chọn nghiên cứu đề tài “Quản lí hoạt động phòng chống bạo lực học đường cho trẻ em ở các trường mầm non công lập thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước”. Đề tài tập trung nghiên cứu, hệ thống hóa cơ sở lí luận về BLHĐ, quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ ở trường MN; tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng và đề xuất các biện pháp quản lí nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em ở các trường mầm non công lập tại TP Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. Kết quả khảo sát tại 06 trường MN công lập trên địa bàn TP Đồng Xoài cho thấy: - Về nhận thức: phần lớn cán bộ quản lí (CBQL), giáo viên (GV), nhân viên (NV) và cha mẹ trẻ (CMT) các trường MN công lập trên địa bàn TP Đồng Xoài nhận thức đúng đắn về vai trò, mục tiêu hoạt động phòng chống BLHĐ, những hành vi BLHĐ, đối tượng thực hiện hành vi bạo lực đối với trẻ. Bên cạnh đó, vẫn còn một số ít đối tượng khảo sát chưa nhận thức đầy đủ về hành vi BLHĐ, họ còn nhầm lẫn một số hành vi thể hiện cảm xúc nhất thời ở trẻ với hành vi liên quan đến BLHĐ, hay bạn cùng lớp cũng có thể là đối tượng gây ra hành vi bạo lực đối với trẻ. - Về hoạt động phòng chống BLHĐ: các trường đã thực hiện một số nội dung, phương thức, điều kiện tổ chức hoạt động phòng chống BLHĐ nhưng kết quả chưa cao. Một số hạn chế như: hình thức tuyên truyền chưa đa dạng, chưa phong phú; chưa chú trọng nâng cao khả năng xử lí tình huống, phòng chống bạo hành cho GV; hệ thống quan sát các hoạt động tại trường từ xa chưa đảm bảo. Tại gia đình, một số CMT chưa dành nhiều thời gian để trò chuyện cùng con, chưa khơi gợi để trẻ thể hiện suy nghĩ về các hoạt động liên quan đến BLHĐ. xiv
- Về quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em tại các trường mầm non: Ban giám hiệu các trường đã thực hiện đầy đủ các chức năng của quá trình quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ như: xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá quá trình thực hiện. Kết quả khảo sát cho thấy, một số nội dung như: tuyên truyền, xây dựng môi trường tâm lí tích cực, thực hiện chính sách đãi ngộ, cũng như sự hỗ trợ cung cấp nguồn tài liệu tham khảo còn hạn chế. Việc trang bị, đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, thiết bị theo dõi, giám sát trong các hoạt động trẻ chưa đáp ứng mục tiêu hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ ở trường MN công lập tại địa phương. Đồng thời, kết quả nghiên cứu thực tiễn đã chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng (khách quan và chủ quan), nguyên nhân ảnh hưởng đến công tác quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em ở trường MN công lập trên địa bàn TP Đồng Xoài. Trong đó, môi trường xã hội, môi trường giáo dục, nhận thức, năng lực và phẩm chất nhà giáo có sự ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ ở trường mầm non. Để khắc phục những hạn chế trên, tác giả đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lí hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em tại các trường mầm non trên địa bàn TP Đồng Xoài (05 biện pháp). Các biện pháp này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau; thực hiện tốt biện pháp này sẽ tác động và gây hiệu ứng đến các biện pháp còn lại. Tác giả tiến hành khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi các biện pháp tại 06 trường MN công lập tại TP Đồng Xoài. Kết quả cho thấy, 5/5 biện pháp được đánh giá là cần thiết và khả thi trong quá trình thực hiện hoạt động phòng chống BLHĐ cho trẻ em ở các trường MN trên địa bàn TP Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước. xv
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do thực hiện đề tài Ngày nay, nhân loại đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với những “cơ may và hi vọng” song cũng đầy những thách thức và lo âu. Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế trở thành xu thế tất yếu. Sự phát triển về kinh tế, khoa học – kĩ thuật và công nghệ … đã đạt những thành tựu nhất định; bên cạnh đó nền giáo dục thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng hiện nay đang có nhiều thay đổi với xu hướng nhanh hơn và mạnh mẽ hơn. Xu thế mới đặc trưng cho vài thập kỉ đầu của thế kỉ 21: sự toàn cầu hóa, công nghệ cao, đặc biệt công nghệ thông tin, kinh tế tri thức, xã hội thông tin, xã hội học tập…đang đặt ra những vận hội và thách thức mới cho ngành Giáo dục. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương đã nêu: đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lí của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học (Ban Chấp hành Trung ương, 2013). Giáo dục mầm non (GDMN) là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, được xác định có vai trò quan trọng trong việc đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Tônxtôi từng nhận định “Tất cả những gì đứa trẻ có sau này đều thu nhận được từ thời thơ ấu. Trong quãng đời còn lại những cái mà nó thu nhận được chỉ đáng một phần trăm những cái đó mà thôi”. Ông đã đặt một phép so sánh “Nếu đứa trẻ từ năm tuổi đến người lớn chỉ là một bước thì từ đứa trẻ sơ sinh đến năm tuổi là một khoảng dài kinh khủng” (Nguyễn Ánh Tuyết và cộng sự, 2005). Điều này cho thấy lứa tuổi mầm non (MN) là giai đoạn vàng của sự phát triển. Vì vậy, nhà trường, gia đình và xã hội cần có sự quan tâm đặc biệt đối với trẻ MN, đảm bảo cho các em có sự phát triển bền vững về thể chất và tinh thần. 1
Thời gian gần đây, bạo lực học đường (BLHĐ) đã khiến cho dư luận cả nước hết sức lo ngại. Bạo lực xảy ra ở các cấp học tại các địa phương trên cả nước, trên nhiều đối tượng và sự việc diễn ra ở phạm vi cả bên trong và bên ngoài nhà trường. Trên các phương tiện thông tin đại chúng, các trang mạng xã hội xuất hiện ngày càng nhiều vụ việc liên quan đến bạo lực, đặc biệt là BLHĐ đối với trẻ MN. Hiện tượng bạo hành trẻ em trong trường MN đang có xu hướng gia tăng cả về số lượng lẫn tính chất nghiêm trọng. Ở lứa tuổi MN trẻ chưa có nhận thức rõ về hành vi, lời nói và hoạt động của mình; trẻ dễ bị tổn thương (về thể chất và tinh thần) và hậu quả để lại trên trẻ là không hề nhỏ, có thể ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển và tương lai của trẻ. Một số công trình nghiên cứu, khảo sát cho thấy BLHĐ có thể gây ra những hậu quả lâu dài, dai dẳng đối với trẻ khi các em bước vào giai đoạn trưởng thành và còn tiếp tục để lại hệ lụy trong cuộc đời sau này của trẻ. Khi bị bạo hành dù ở bất kì hình thức nào, đứa trẻ đều phải chịu những tổn thương ở các mức độ khác nhau, trong đó có những hậu quả dai dẳng, ảnh hưởng nặng nề tới cuộc sống của trẻ. Ở nước ta, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 80/2017/NĐ-CP ngày 17 tháng 7 năm 2017 qui định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống BLHĐ. Nghị định được áp dụng đối với các cơ sở giáo dục từ MN đến giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp, các lớp độc lập dạy văn hóa, năng khiếu… có người học dưới 18 tuổi (Chính phủ, 2017). Chương trình hành động phòng, chống BLHĐ trong các cơ sở GDMN, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên giai đoạn 2017-2021 ban hành kèm theo Quyết định số 5886/QĐ-BGDĐT ngày 28 tháng 12 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đã xác định mục tiêu tổng quát: “đảm bảo môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện; chủ động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và kịp thời xử lí các hành vi vi phạm nhằm giảm thiểu BLHĐ” (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2017a). Bộ GD&ĐT cũng đã ban hành các văn bản chỉ đạo liên quan đến công tác phòng, chống BLHĐ như: Chỉ thị số 993/CT-BGDĐT ngày 12 tháng 4 năm 2019 2
về việc tăng cường giải pháp phòng, chống BLHĐ trong cơ sở giáo dục, Kế hoạch số 588/KH-BGDĐT ngày 10 tháng 7 năm 2019 về phòng, chống BLHĐ trong các cơ sở GDMN, giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên năm 2019. Trong những năm học qua, BLHĐ đối với trẻ em lứa tuổi MN diễn ra ngày càng nhiều và phức tạp, từ các nhóm, lớp độc lập tư thục đến các trường MN (cả trường công lập và ngoài công lập), trẻ có thể bị giáo viên (GV) hoặc những người chăm sóc trẻ bạo hành trong mọi hoạt động sinh hoạt hàng ngày như: giờ học, giờ chơi, giờ ăn, giờ ngủ, kể cả giờ vệ sinh, làm dấy lên sự quan tâm, e ngại của cha mẹ trẻ khi gửi con em đến trường. Cùng với quyết tâm phòng, chống BLHĐ của ngành Giáo dục trên cả nước, Giáo dục tỉnh Bình Phước thực hiện nghiêm sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GD&ĐT cũng như sự chỉ đạo trực tiếp của Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Bình Phước nên trên địa bàn tỉnh không xảy ra những vụ việc đáng tiếc nào về BLHĐ. Tuy nhiên, vừa qua trên các trang mạng xã hội và báo, đài đã phản ánh trường hợp bạo hành trẻ như tại trường MN tư thục Mai Vàng, huyện Chơn Thành. Sự việc diễn ra khi trẻ hiếu động, có hành vi quấy phá các bạn cùng lớp nên GV trừng phạt trẻ bằng cách dùng vật nhọn đâm vào lòng bàn tay của trẻ (Công văn số 01/BC-TTrKĐCLGD, ngày 14/11/2019 về việc xác minh thông tin báo chí đưa tin về trường MN tư thục Mai Vàng, huyện Chơn Thành). Khi bị người thân của trẻ tố, UBND huyện Chơn Thành đã chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, làm rõ sự việc; qua đó, phát hiện và buộc cơ sở dừng hoạt động vì chưa được cấp phép. Qua sự việc trên cho thấy hành vi bạo lực không chỉ xuất phát từ một phía: người lớn (giáo viên) tác động lên trẻ mà có thể xuất phát từ trẻ. Khi trẻ tiếp xúc, giao tiếp với bạn bè, với cô giáo, trẻ có thể có những biểu hiện, hành vi bạo lực tác động đến thể chất và tinh thần của những người xung quanh trẻ. Đây là hồi chuông cảnh báo về nguy cơ tiềm ẩn BLHĐ đối với trẻ ở trường MN trên địa bàn tỉnh Bình Phước nói chung và đặc biệt là khu vực thành phố (TP) Đồng Xoài nói riêng – nơi tập trung đông dân cư và có số lượng trường MN, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập nhiều nhất trong các huyện, thị xã của tỉnh. 3