Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lí hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường trung học cơ sở Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chương trình giáo dục phổ thông mới

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:139

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lí hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường trung học cơ sở Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chương trình giáo dục phổ thông mới

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN KIỀU ANH QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HÙNG LÔ, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN KIỀU ANH QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HÙNG LÔ, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.140114 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ HƢƠNG HÀ NỘI - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác. Hà Nội, tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Kiều Anh i
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập, rèn luyện và nghiên cứu tại trƣờng Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội, với sự tận tình tâm huyết giảng dạy, quản lý, hƣớng dẫn tạo điều kiện giúp đỡ về mọi mặt của các thầy, cô giáo, em đã đƣợc trang bị những kiến thức vô cùng quý báu để phục vụ cho công tác giảng dạy. Với tất cả tình cảm của mình, em xin gửi tới Ban giám hiệu trƣờng Đại học Giáo dục, cùng toàn thể các thầy giáo, cô giáo đã tham gia giảng dạy lớp học lời cảm ơn chân thành nhất. Đặc biệt em xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất tớ i TS. Nguyễn Thị Hƣơng, ngƣời đã trực tiếp giúp đỡ, tận tình hƣớng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban nhân dân Thành phố Việt Trì; các thầy cô lãnh đạo Phòng Giáo dục thành phố Việt trì; cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh trƣờng Trung học cơ sở Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ; gia đình, bạn bè đã động viên giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để em hoàn thành luận văn nghiên cứu khoa học. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu nhƣng không tránh khỏi thiếu sót, em rất mong đƣợc sự góp ý, xây dựng của các thầy giáo, cô giáo và bạn bè đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Phú Thọ, tháng 8 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Kiều Anh ii
KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT Bộ GD&ĐT Bộ Giáo dục và Đào tạo CBGV Cán bộ giáo viên CBQL Cán bộ quản lý CLB Câu lạc bộ CMHS Cha mẹ học sinh CSVC Cơ sở vật chất GV Giáo viên GVCN Giáo viên chủ nhiệm HĐNGLL Hoạt động ngoài giờ lên lớp HĐTN Hoạt động trải nghiệm HS Học sinh HSG Học sinh giỏi KHKT Khoa học kỹ thuật KT - XH Kinh tế - xã hội NGLL Ngoài giờ lên lớp TDTT Thể dục thể thao THCS Trung học cơ sở iii
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan .................................................................................................. i Lời cảm ơn ..................................................................................................... ii Ký hiệu các chữ viết tắt ................................................................................. iii Danh mục các bảng ....................................................................................... ix Danh mục các biểu đồ ................................................................................... xi MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI .................... 5 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................... 5 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ................................................... 5 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước ................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản ....................................................................... 7 1.2.1. Quản lý nhà trường ...................................................................... 7 1.2.2. Hoạt động trải nghiệm ................................................................ 10 1.2.3. Quản lý hoạt động trải nghiệm ................................................... 12 1.2.4. Quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................... 12 1.3. Hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng Trung học cơ sở theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ............................................... 12 1.3.1. Đặc điểm của học sinh Trung học cơ sở ..................................... 12 1.3.2. Nội dung chương trình giáo dục phổ thông mới tại trường Trung học cơ sở. ................................................................................... 14 1.3.3. Nội dung hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới................. 14 1.4. Nội dung quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng Trung học cơ sở theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ................... 26 iv
1.4.1. Xây dựng kế hoạch HĐTN cho học sinh tại trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................. 26 1.4.2. Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................... 28 1.4.3. Chỉ đạo hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................... 28 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trường Trung học cơ sở theo chương trình giáo dục phổ thông mới ..... 30 1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động trải nghiệm tại trƣờng Trung học cơ sở theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ...... 31 1.5.1. Nhóm các yếu tố khách quan ...................................................... 31 1.5.2. Nhóm các yếu tố chủ quan .......................................................... 33 Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................... 35 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HÙNG LÔ, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI........................................................................... 36 2.1. Giới thiệu về trƣờng THCS Hùng Lô ................................................. 36 2.1.1. Vài nét về điều kiện kinh tế - văn hóa của xã Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .................................................................... 36 2.1.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ, giáo viên.......................................... 39 2.1.3. Cơ sở vật chất phục vụ hoạt động trải nghiệm ............................ 41 2.1.4. Chất lượng giáo dục ................................................................... 42 2.2. Giới thiệu khảo sát............................................................................... 43 2.2.1. Mục đích khảo sát ....................................................................... 43 2.2.2. Đối tượng khảo sát ..................................................................... 43 2.2.3. Nội dung khảo sát ....................................................................... 43 2.2.4. Phương pháp khảo sát ................................................................ 44 2.3. Thực trạng hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ...................................................................................... 44 v
2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh học sinh, học sinh trường THCS Hùng Lô về ý nghĩa, vai trò của hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................................................... 44 2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu về HĐTN cho HS THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................... 47 2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung chương trình HĐTN cho học sinh THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới .......... 50 2.3.4. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới. ......... 56 2.3.5. Thực trạng phương pháp giáo dục hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới .... 59 2.3.6. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới.................................... 62 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .................................................................... 63 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................... 63 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện HĐTN cho học sinh trường THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................................................ 64 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................................ 67 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......... 69 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức hoạt động TN cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .................................................................................................... 70 vi
2.5.1. Yếu tố khách quan....................................................................... 70 2.5.2. Yếu tố chủ quan .......................................................................... 72 2.6. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ............................................... 74 2.6.1. Những kết quả đạt được .............................................................. 74 2.6.2. Những hạn chế............................................................................ 75 2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế ........................................................... 75 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................... 77 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HÙNG LÔ, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ......................................................................... 78 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................... 78 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .............................................. 78 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .............................................. 78 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.............................................. 79 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi................................................. 79 3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .................................................................... 79 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL, GV và PHHS, HS về sự cần thiết phải giáo dục HĐTN cho học sinh THCS theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................................................................ 79 3.2.2. Tổ chức hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô phù hợp với tình hình nhà trường và đặc điểm của địa phương theo chương trình giáo dục phổ thông mới................................................................... 82 3.2.3. Khai thác hiệu quả các nguồn lực xã hội phục vụ hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................................................... 84 vii
3.2.4. Tăng cường các hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho HS trường THCS Hùng Lô theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................................................... 85 3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp .......................................................... 88 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ... 88 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................... 88 3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm .............................................................. 88 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm ......................................................... 88 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trường THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................................................ 89 Tiểu kết chƣơng 3 ....................................................................................... 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 98 PHỤ LỤC viii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số lƣợng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trƣờng THCS Hùng Lô năm học 2019 - 2020 ................................................. 40 Bảng 2.2. Trình độ của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trƣờng THCS Hùng Lô năm học 2019-2020............................. 40 Bảng 2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên trƣờng THCS Hùng Lô năm học 2019 -2020............................ 40 Bảng 2.4. Thống kê các phƣơng tiện, trang thiết bị dạy học trƣờng THCS Hùng Lô năm học 2019 - 2020 ...................................... 41 Bảng 2.5. Quy mô đào tạo hệ chính quy tập trung trong 3 năm trƣờng THCS Hùng Lô (từ năm học 2017-2018 đến năm học 2019-2020) .... 42 Bảng 2.6. Chất lƣợng đào tạo trƣờng THCS Hùng Lô từ năm học 2017 - 2018 đến năm học 2019 - 2020 .............................................. 43 Bảng 2.7. Kết quả thực hiện mục tiêu hoạt động TN cho HS THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ................ 48 Bảng 2.8. Thực trạng thực hiện nội dung chƣơng trình HĐTN cho học sinh THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .... 50 Bảng 2.9. Kết quả đánh giá hình thức hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .... 57 Bảng 2.10. Thực trạng phƣơng pháp giáo dục hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .......................................................................... 60 Bảng 2.11. Kết quả đánh giá thực trạng kiểm tra, đánh giá HĐTN của HS THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thong mới trên đối tƣợng CBGV nhà trƣờng ...................................... 62 Bảng 2.12. Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động trải nghiệm trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới .......................................................................... 63 ix
Bảng 2.13. Thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động TN cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ............................... 64 Bảng 2.14. Đánh giá của CBGV về hoạt động chỉ đạo thực hiện hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô ........................ 67 Bảng 2.15. Thực trạng việc thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS Hùng Lô theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới.................................................... 69 Bảng 2.16. Đánh giá của CB GV về các yếu tố khách quan ảnh hƣởng đến việc tổ chức hoạt động TN cho học sinh THCS Hùng Lô ..... 70 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản lý HĐTN cho HS trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ............. 89 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý HĐTN cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Tri, tỉnh Phú Thọ theo Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ........................................................................ 91 Bảng 3.3. Tƣơng quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ... 93 x
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1a. Nhận thức của đội ngũ CBGV nhà trƣờng về ý nghĩa, vai trò của HĐTN cho học sinh trƣờng THCS theo chƣơng trình GDPT mới .................................................................. 45 Biểu đồ 2.1b. Nhận thức của PHHS về ý nghĩa, vai trò của HĐTN cho học sinh trƣờng THCS theo chƣơng trình GDPT mới .......... 45 Biểu đồ 2.1c. Nhận thức của học sinh về ý nghĩa, vai trò của HĐTN cho học sinh trƣờng THCS theo chƣơng trình GDPT mới ... 46 xi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, đất nƣớc muốn phát triển đòi hỏi phải đổi mới toàn diện và mạnh mẽ nền giáo dục để thực hiện mục tiêu: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dƣỡng nhân tài chuẩn bị nguồn nhân lực chất lƣợng cao, tăng cƣờng khả năng hợp tác, cạnh tranh trong hội nhập quốc tế. Nhận thức đƣợc vai trò của giáo dục và đào tạo, trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc đã có nhiều chủ trƣơng, chính sách ƣu tiên để phát triển hệ thống giáo dục. Giáo dục Việt Nam đang dần đổi mới mạnh mẽ theo hƣớng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế. Bên cạnh tri thức khoa học thì vấn đề đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành ngày càng đƣợc chú trọng. Hoạt động trải nghiệm cho học sinh là một hoạt động quan trọng trong Đề án đổi mới chƣơng trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Trải nghiệm là một trong những hoạt động giáo dục góp phần phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Thời gian qua, nhiều trƣờng học đã đa dạng hóa các hình thức, phƣơng pháp tổ chức hoạt động nhƣ: tổ chức các câu lạc bộ, chƣơng trình ngoại khóa, diễn đàn, tổ chức cho học sinh đi đến các làng nghề truyền thống, các cơ sở sản xuất, đƣa học sinh đi tham quan, dã ngoại đến các khu di tích, lƣu niệm, các địa chỉ cách mạng, hay chính trong không gian lớp học truyền thống, các em đã đƣợc tƣơng tác, làm việc nhóm, quan sát, thể nghiệm, báo cáo sản phẩm,... theo từng nội dung, yêu cầu tiết học. Những hoạt động đó đã đƣa các em thoát khỏi mô hình lớp học truyền thống với lối truyền thụ kiến thức một chiều, để tiếp xúc một cách sinh động, chân thực từ những hoạt động mà bản thân đƣợc trải nghiệm. Các em đã trực tiếp giải quyết các tình huống đặt ra trong thực tế bằng việc vận dụng những tri thức trong sách vở và qua quá trình tìm hiểu từ đời sống hiện thực xung quanh,... 1
Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc thì hoạt động giáo dục này ở các nhà trƣờng vẫn còn gặp những khó khăn, hạn chế và còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho học sinh. Ở một số cơ sở giáo dục, tổ chức hoạt động trải nghiệm còn mang tính hình thức: hoạt động trải nghiệm chỉ dừng lại việc tổ chức đƣa học sinh đi tham quan, dã ngoại. Những chuyến đƣa học sinh đi xa nhƣng kết quả thu nhận sau mỗi chuyến đi ấy là chỉ ít tấm hình đăng trên zalo, facebook, hoặc chỉ một mẩu tin ngắn kèm theo vài hình ảnh đăng tải trên trang web của nhà trƣờng. Còn câu chuyện của việc thu nhận kiến thức, kỹ năng từ những chuyến đi thì dƣờng nhƣ vẫn chƣa đƣợc quan tâm. Thực hiện sự chỉ đạo của các cấp quản lý, trong những năm qua, trƣờng Trung học cơ sở Hùng Lô đã triển khai các hoạt động trải nghiệm và đạt đƣợc nhiều kết quả. Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trƣờng Trung học cơ sở Hùng Lô vẫn còn nhiều lúng túng, khâu tổ chức thực hiện chƣa đạt đƣợc kết quả nhƣ mong muốn. Một số giáo viên còn mơ hồ về ý nghĩa, cách thức tổ chức hoạt động này để phát triển năng lực của học sinh. Với những lý do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: uản l o t ộng trải nghiệm cho học sin trường Trung học cơ sở Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ t eo C ương trình giáo dục phổ thông mới”. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3.1. K ác t ể ng iên cứu Hoạt động trải nghiệm ở trƣờng THCS theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 2
3.2. Đối tượng ng iên cứu Quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết khoa học Cần sử dụng biện pháp quản lý nào để triển khai hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới? 5. Giả thuyết khoa học Hiện nay các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trƣờng THCS Hùng Lô đã đạt đƣợc kết quả nhất định. Tuy nhiên, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, quá trình quản lý còn nhiều hạn chế. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô phù hợp và có tính khả thi sẽ nâng cao đƣợc chất lƣợng của hoạt động trải nghiệm, phát triển đƣợc năng lực học sinh, từ đó có thể nâng cao đƣợc chất lƣợng giáo dục toàn diện cho học sinh của nhà trƣờng theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh ở trƣờng Trung học cơ sở theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 6.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tình Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 6.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh và khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp tại trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Giới hạn về nội dung: Đề tài nghiên cứu hoạt động trải nghiệm ngoài giờ lên lớp. Địa bàn khảo sát: trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Thời gian khảo sát: từ năm 2017 đến năm 2020. 3
8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. P ương p áp ng iên cứu l luận Phƣơng pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, nghiên cứu hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu liên quan đến nội dung nghiên cứu, nhằm xây dựng khung lý luận của đề tài. 8.2. P ương p áp ng iên cứu t ực tiễn Phƣơng pháp điều tra bằng hệ thống phiếu hỏi, phƣơng pháp phỏng vấn, phƣơng pháp quan sát sƣ phạm, phƣơng pháp nghiên cứu sản phẩm, phƣơng pháp chuyên gia. 8.3. P ương p áp t ống kê toán ọc Sử dụng các công thức toán học, thống kê để xử lý số liệu. 9. Những đóng góp của đề tài Hệ thống hoá đƣợc cơ sở lý luận về quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh THCS theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh tại trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 10. Cấu trúc luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng: Chương 1. Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng Trung học cơ sở theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng Trung học cơ sở theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động trải nghiệm cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 4
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. N ững ng iên cứu ở nước ngoài J.A.Cô men xki (1592 - 1670), ông tổ của nền sƣ phạm cận đại đã rất coi trọng hoạt động thực tiễn. J.A.Cô men xki nhấn mạnh việc học tập của học sinh kết hợp với các hoạt động ngoài giờ học nhƣ một cách giải phóng học tập ra khỏi “sự giam hãm trong bốn bức tƣờng” của trƣờng trung học thời trung cổ. Ông cũng cho rằng “Học tập không phải là lĩnh hội kiến thức trong sách vở mà lĩnh hội kiến thức từ bầu trời, mặt đất,…”. Petxlalozi (1746-1827) nhà giáo dục lớn của Thụy Sĩ, đƣợc ngƣời dân Thụy Sĩ gọi ông là “ông thầy của các ông thầy”, bằng con đƣờng giáo dục thông qua thực nghiệm ông muốn cứu vớt trẻ mồ côi con nhà nghèo. Petxlalozi đã xây dựng trại mới giúp trẻ vừa học văn hóa, vừa lao động. Petxlalozi cho rằng HĐTN không những tạo ra của cải vật chất mà còn là con đƣờng giáo dục toàn diện học sinh. Năm 1907 tại nƣớc Anh, Robert Baden-Powell đã tổ chức buổi cắm trại Hƣớng đạo đầu tiên tại Đảo Brownsea ở Anh. Hƣớng đạo là một loại hình “Giáo dục trải nghiệm”, đặc biệt chú ý vào các hoạt động thực hành bên ngoài, bao gồm nhƣ: cắm trại, KNS trong rừng, kỹ năng sinh tồn, lửa trại, các trò chơi tập thể và các môn thể thao [25]. Đặc biệt, với sự ra đời của “Hiệp hội Giáo dục trải nghiệm” (Association for Experiential Education – AEE), Giáo dục trải nghiệm đã chính thức đƣợc thừa nhận bằng văn bản và đƣợc tuyên bố rộng rãi [25]. Giáo dục trải nghiệm ngày nay đang tiếp tục phát triển trên toàn thế 5
giới. UNESCO cũng nhìn nhận “Giáo dục trải nghiệm” nhƣ là một triển vọng tƣơng lai tƣơi sáng cho giáo dục toàn cầu trong các thập kỷ tới. Một số nƣớc trên thế giới đã có những mô hình tổ chức HĐTN điển hình nhƣ: Nƣớc Anh: Đƣa ra nhiều tình huống, bối cảnh đa dạng cho học sinh và đòi hỏi học sinh sáng tạo và tƣ duy, từ đó giải quyết vấn đề theo nhiều cách khác nhau để đạt kết quả cao hơn. Nƣớc Nhật nuôi dạy những đứa trẻ năng lực ứng phó với sự thay đổi của xã hội, từ đó giúp hình thành một cơ sở vững mạnh để khuyến khích trẻ sáng tạo. Nghiên cứu so sánh của các nhà giáo dục Mỹ năm 2002 giữa giáo dục của Mỹ và 8 nƣớc trong khối G8 cho rằng, hoạt động thực tiễn là một trong những điều kiện đem lại chất lƣợng giáo dục cao ở các nƣớc [39]. Công trình nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học giáo dục Mỹ cho thấy tác dụng to lớn của các hoạt động thực tiễn đối với đời sống của học sinh: có 49% học sinh không tham gia thực tiễn sử dụng ma túy, 37% trong độ tuổi từ 13-19 phải làm bố mẹ sớm hơn những em khác có tham gia từ 1 đến 4 giờ vào các hoạt động trải nghiệm thực tiễn. Gần 8/10 em có tham gia vào các hoạt động trải nghiệm thực tiễn đạt kết quả học tập cao… [25]. 1.1.2. N ững ng iên cứu ở trong nước Trong những ngày đầu khi mới thành lập nƣớc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ phƣơng pháp để đào tạo nên những ngƣời tài đức là: “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội”. Nói về HĐTN đã có nhiều nghiên cứu trong nƣớc đề cập đến nhƣ: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo - kinh nghiệm quốc tế và vấn đề của Việt Nam của tác giả Đỗ Ngọc Thống [39], Hoạt động trải nghiệm sáng tạo - Góc nhìn từ lý thuyết “học từ trải nghiệm” của tác giả Đinh Thị Kim Thoa [37], Một số vấn đề về hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong chƣơng trình giáo dục phổ thông mới - 6
tác giả Lê Huy Hoàng [22], Tổ chức hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo giải pháp phát huy năng lực ngƣời học - tác giả Nguyễn Thị Thu Hoài [21]. Tại hội thảo khoa học quốc tế và giáo dục theo năng lực tổ chức tại Học viện Quản lý giáo dục vào tháng 4 năm 2015, tác giả Đinh Thị Kim Thoa có bài “Xây dựng chương trình HĐTNST trong chương trình giáo dục phổ thông”… Trong những bài viết đó, các tác giả đã tập trung để làm sáng tỏ các vấn đề: Vị trí, mục tiêu, nội dung, các hình thức tổ chức và phân tích điểm mạnh, cách triển khai tổ chức các HĐTN của các nƣớc trên thế giới, từ đó đề xuất biện pháp vận dụng tại Việt Nam. Tác giả Bùi Ngọc Diệp [17] đã gợi ý hình thức tổ chức HĐTN có thể tổ chức đƣợc nhiều nhất, hiệu quả nhất để đáp ứng nhu cầu và mục tiêu giáo dục trong bài Hình thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong nhà trƣờng phổ thông. Bên cạnh đó còn có những nghiên cứu khác nhƣ: Thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo gắn với dạy học phát triển năng lực cho học sinh của tác giả Đặng Văn Nghĩa,… Nhƣ vậy, đã có nhiều tác giả nghiên cứu ở nhiều khía cạnh khác nhau về HĐTN, song hầu hết các tác giả chƣa phân tích cụ thể các biện pháp quản lý chƣơng trình HĐTN ở bậc THCS. Vì vậy, thông qua đề tài nghiên cứu này, tác giả muốn nâng cao chất lƣợng giáo dục thông qua các việc quản lý HĐTN cho học sinh trƣờng THCS Hùng Lô, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. uản l n à trường Quản lý là một khái niệm rộng nhƣng về bản chất thì nó gồm hai quá trình: Quá trình “Quản” gồm sự coi sóc, giữ gìn, duy trì ở trạng thái “ổn định”; quá trình “lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới, đƣa vào thế “phát triển”. Quản lý là một thuộc tính của xã hội ở mọi giai đoạn lịch sử. Quản lý là hoạt động có ý thức của con ngƣời nhằm đạt các mục đích của mình. Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý: 7