Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:191

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương" được hoàn thành với mục tiêu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn tại các trường Trung học cơ sở, đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn tại các trường Trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn tại các trường Trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN TẤN SĨ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG – 2022
ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT NGUYỄN TẤN SĨ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC MÃ SỐ: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. TRẦN VĂN TRUNG BÌNH DƯƠNG – 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên Nguyễn Tấn Sĩ, mã số học viên: 2018140114014 là học viên lớp Cao học Quản lý giáo dục K8.1 (CH20QL01) khóa 8, Trường Đại học Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Tôi xin cam đoan: Luận văn với đề tài “Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Văn Trung. Tất cả số liệu, kết quả thực hiện được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc và chưa được công bố ở những công trình nghiên cứu khác. Nếu có sự gian dối, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm và bị xử lý theo quy định của nhà trường. Bình Dương, ngày 14 tháng 9 năm 2022 Tác giả Nguyễn Tấn Sĩ i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình bọc tập, nghiên cứu hoàn thành luận văn tốt nghiệp tôi xin được bày tỏ lòng biết biết ơn chân thành đến Thầy giáo, Cô giáo Trường Đại học Thủ Dầu Một đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi có nhiều điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập tại trường. Tôi xin chân thành được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Trần Văn Trung – người thầy đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn đồng chí Hiệu trưởng và Tập thể sư phạm Trường THCS Tương Bình Hiệp đã có sự quan tâm, chia sẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được học tập nâng cao trình độ quản lý của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn Tập thể cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên tại 7 trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành tốt việc thực hiện khảo sát thực trạng và thực hiện khảo nghiệm trong quá trình thực hiện đề tài của mình. Trong quá trình nghiên cứu bản thân luôn cố gắng để đề tài luận văn được hoàn thiện tốt nhất, tuy nhiên do bản thân chưa thực sự có nhiều kinh nghiệm trong việc thực hiện các đề tài nghiên cứu nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của quý thầy cô, các nhà khoa học, bạn bè và đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC HỌC VIÊN TS. Trần Văn Trung Nguyễn Tấn Sĩ ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. viii DANH MỤC BẢNG ............................................................................................. x DANH MỤC BIỂU THỊ, SƠ ĐỒ ...................................................................... xii TÓM TẮT .......................................................................................................... xiii MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 3 3. Tổng quan nghiên cứu của đề tài .................................................................... 3 4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................ 8 4.1. Khách thể nghiên cứu .................................................................................. 8 4.2. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 8 5. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 8 5.1. Về nội dung .................................................................................................. 8 5.2. Về địa bàn .................................................................................................... 8 5.3. Về thời gian ................................................................................................. 8 6. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 9 7. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................... 9 8. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 10 8.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết ............................................................ 10 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn ................................................. 10 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi .................................................. 10 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn ..................................................................... 10 7.2.4. Phương pháp xử lý dữ liệu .................................................................. 11 9. Đóng góp của nghiên cứu .............................................................................. 11 9.1.Về mặt lí luận.............................................................................................. 11 9.2. Về mặt thực tiễn ......................................................................................... 11 10. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 11 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................... 13 1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đề tài ................................................. 13 iii
1.1.1. Khái niệm năng lực; Năng lực chuyên môn ........................................... 13 1.1.2. Khái niệm Quản lý; Quản lý giáo dục; Quản lý trường THCS .............. 14 1.1.3. Khái niệm Bồi dưỡng; Bồi dưỡng năng lực chuyên môn ....................... 16 1.1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở.................................................................................................................. 18 1.2. Lý luận về bồi dưỡng năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu giáo dục phổ thông cho giáo viên trường trung học cơ sở .................................................... 19 1.2.1. Tầm quan trọng của bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở ................................................................................................. 19 1.2.2. Nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở .......................................................................................................................... 22 1.2.3. Phương pháp bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS .... 23 1.2.4. Hình thức bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở .......................................................................................................................... 24 1.2.5. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ......................................................................................... 25 1.2.6. Điều kiện thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ........................................................................................................... 25 1.3. Lý luận về quản lý bồi dương năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu giáo dục phổ thông cho giáo viên trường trung học cơ sở ...................................... 27 1.3.1. Tầm quan trọng của quản lý bồi dương năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ......................................................................................... 27 1.3.2. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ........................................................................................................... 28 1.3.3. Tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ........................................................................................................... 30 1.3.4. Công tác chỉ đạo bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở.................................................................................................................. 31 1.3.5. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở .......................................................................... 32 1.3.6. Quản lý các điều kiện thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở................................................................... 34 1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở .................................................................................................. 35 iv
1.4.1. Những yếu tố khách quan ....................................................................... 35 1.4.2. Các yếu tố chủ quan ............................................................................... 36 Kết luận chương 1 .............................................................................................. 37 Chương 2 ............................................................................................................. 38 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT, TỈNH DÌNH DƯƠNG ............................................................................ 38 2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục của thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ........................................................................................ 38 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .......................................................................................................................... 38 2.1.2. Tình hình văn hóa - giáo dục của thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ............................................................................................................... 39 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ....... 41 2.2.1. Mục đích khảo sát ................................................................................... 41 2.2.2. Nội dung khảo sát ................................................................................... 41 2.2.3. Công cụ điều tra, khảo sát thực trạng .................................................... 41 2.2.4. Mẫu khảo sát .......................................................................................... 43 2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát ............................................................................ 47 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................................................................. 48 2.3.1. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ...................................................................................................... 48 2.3.2. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............ 50 2.3.3. Thực trạng sử dụng phương pháp bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương .......................................................................................................................... 52 2.3.4. Thực trạng hình thức bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............ 53 2.3.5 Thực trạng kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương . 55 v
2.4. Kết quả khảo sát thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ......................................................................................................... 57 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về tầm quan trọng về quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ......... 57 2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương . 58 2.4.3. Thực trạng về tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương . 60 2.4.4. Thực trạng chỉ đạo công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương . 63 2.4.5. Thực trạng kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............................................................................................... 65 2.4.6. Thực trạng các điều kiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ......... 67 2.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ........................................................................................ 69 2.5.1. Yếu tố khách quan .................................................................................. 69 2.5.2. Yếu tố chủ quan ...................................................................................... 70 2.6. Đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .............................................................................................................................. 71 2.6.1. Ưu điểm .................................................................................................. 71 2.6.2. Hạn chế ................................................................................................... 72 2.6.3. Nguyên nhân hạn chế ............................................................................. 74 Kết luận chương 2 .............................................................................................. 76 Chương 3 ............................................................................................................. 77 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN ........ 77 CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................... 77 TẠI THÀNH PHỐ THỦ DẦU MỘT TỈNH BÌNH DƯƠNG ......................... 77 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................. 77 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ......................................................... 77 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ........................................................... 77 vi
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ......................................................... 77 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn - khả thi .......................................... 78 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ........................................................ 78 3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu giáo dục phổ thông cho giáo viên ở trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ................................................................................ 78 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về bồi dưỡng năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục trung học cơ sở.................................................................................................................. 78 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng các chương trình bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở .......................................................................... 81 3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục trung học cơ sở .. 85 3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường kiểm tra và đổi mới đánh giá kết quả công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở ...................... 87 3.2.5. Biện pháp 5: Huy động các nguồn lực tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở................................................................... 89 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................ 91 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .............. 92 3.4.1. Mục tiêu khảo nghiệm ............................................................................ 92 3.4.2. Công cụ khảo nghiệm ............................................................................. 92 3.4.3. Mẫu khảo nghiệm ................................................................................... 93 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm .............................................................................. 94 Kết luận chương 3 ............................................................................................. 105 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................. 106 1. Kết luận ......................................................................................................... 106 2. Khuyến nghị .................................................................................................. 107 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Dương ................................. 107 2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thủ Dầu Một ............... 108 2.3. Đối với trường trung học cơ sở ............................................................... 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 110 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ ...................................... 113 PHỤ LỤC .......................................................................................................... 114 Phụ lục 1.1. Phiếu khảo sát thực trạng (dành cho CBQL, GV) ............................. 115 vii
Phụ lục 1.2. Câu hỏi phỏng vấn ........................................................................... 124 Phụ lục 1.3. Kết quả xử lý thống kê thực trạng (phần mềm SPSS) ....................... 125 Phụ lục 1.4. Bảng tổng hợp ý kiến phỏng vấn ................................................... 142 Phụ lục 1.5. Phiếu khảo nghiệm những biện pháp đề xuất ................................... 155 Phụ lục 1.6. Kết quả xử lý thống kê biện pháp (phần mềm SPSS) ....................... 160 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Từ viết đầy đủ viii
1 BDTX Bồi dưỡng thường xuyên 2 BGDĐT Bộ Giáo dục Đào tạo 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 ĐLC Độ lệch chuẩn 5 ĐTB Điểm trung bình 6 GDPT Giáo dục phổ thông 7 GD Giáo dục 8 GV Giáo viên 9 GV THCS Giáo viên trung học cơ sở 10 HS Học sinh 11 QL Quản lý 12 TTCM Tổ trưởng chuyên môn 13 THCS Trung học cơ sở ix
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên được khảo sát ở các trường trung học cơ sở công lập thuộc thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ........................ 44 Bảng 2.2. Đặc điểm CBQL và GV được khảo sát ............................................... 45 Bảng 2.3. Thống kê số liệu các trường thực hiện phỏng vấn ............................... 48 Bảng 2.4. Qui ước thang đo ................................................................................. 48 Bảng 2.5. Nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương .............................................................................................................................. 50 Bảng 2.6. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............................... 51 Bảng 2.7. Thực trạng sử dụng phương pháp bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............ 53 Bảng 2.8. Thực trạng hình thức bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............................... 55 Bảng 2.9. Thực trạng kiểm tra, đánh giá bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương .................... 55 Bảng 2.10. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về tầm quan trọng về quản lý bồi dượng năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS ...................... 58 Bảng 2.11. Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............ 59 Bảng 2.12. Thực trạng về tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............ 61 Bảng 2.13. Thực trạng chỉ đạo công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương .................... 65 Bảng 2.14. Thực trạng kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ................................................................................................................... 67 Bảng 2.15. Thực trạng các điều kiện bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ............................ 69 x
Bảng 2.16. Yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .............................................................................................................................. 71 Bảng 2.17. Yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .............................................................................................................................. 72 Bảng 3.1. Các mức độ khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ..................................................................................................................... ..95 Bảng 3.2. Mô tả mẫu khảo nghiệm .................................................................... ..95 Bảng 3.3. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp “Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về bồi dưỡng năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục trung học cơ sở” ........................................ ..97 Bảng 3.4. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp “Xây dựng nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT”.................................... ..99 Bảng 3.5. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp “Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT”………………………………………..101 Bảng 3.6. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp “Tăng cường kiểm tra và đổi mới đánh giá kết quả công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS” ................................................................................. 102 Bảng 3.7. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp “Huy động các nguồn lực tổ chức bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên THCS” 104 xi
DANH MỤC BIỂU THỊ, SƠ ĐỒ Biểu đồ 2.1. Kết quả khảo sát về trình độ của GV và CBQL tại các trường THCS Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương ........................................................................... 47 Biểu đồ 2.2. Kết quả khảo sát về vị trí công tác của GV tại các trường THCS Thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương .................................................................... 47 Biểu đồ 2.3. Biểu đồ thể hiện nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên về bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên ở trường THCS tại thành phố Thủ Dầu Một tỉnh Bình Dương ................................................................................................... 50 Biểu đồ 3.1. Tổng hợp đánh giá tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ............................................................................................................................ 107 xii
TÓM TẮT Hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở trong giai đoạn hiện nay có vai trò hết sức quan trọng đặc biệt khi ngành giáo dục nước nhà đã và đang thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018, điều đó đặc ra cho mỗi nhà trường một nhiệm vụ vô cùng quan trọng đó là kịp thời bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giáo viên vững về chuyên môn để có thể thực hiện tốt việc đổi mới chương trình giáo dục Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên là nhiệm vụ quan trọng mà mỗi nhà quản lý cần quan tâm thực hiện để xây dựng đội ngũ giáo viên nhà trường đủ năng lực chuyên môn, nghiệp vụ nhằm thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường. Trong thời gian qua hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một đã kịp thời trang bị cho giáo viên những kiến thức, kĩ năng cần thiết để thực hiện các mục tiêu dạy học. Tuy nhiên, hoạt động quản lý bồi dưỡng chuyên cho giáo viên ở một số trường trung học cơ sở vẫn còn nhiều hạn chế nhất định. Dựa trên kết quả khảo sát thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên tại các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương tác giả đã đưa ra một số biện pháp nhằm giúp nâng cao hiệu quả cho công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương Cấu trúc luận văn gồm ba phần * Phần mở đầu: Lý do chọn đề tài; mục đích nghiên cứu; đối tượng và khách thể nghiên cứu; phạm vi nghiên cứu; giả thuyết khoa học; nhiệm vụ nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu * Phần nội dung - Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở. - Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. - Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. * Phần kết luận và kiến nghị xiii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sau hơn ba mươi lăm năm đổi mới đất nước ta đã dần vượt qua những khó khăn, thử thách và đạt được những thành tựu to lớn, sự phát triển về kinh tế dẫn đến sự phát triển cho các lĩnh vực khác trong đó có giáo dục đào tạo. Để đạt được những thành tựu đó điều trước tiên phải kể đến đó là sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng qua việc đề ra những chính sách, định hướng đúng đắn, đơn cử như tại Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khoá XI) đã thông qua Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2013) Thực tế cho thấy với xã hội giáo dục hiện đại ngày nay nếu không có sự thay đổi thì nền giáo dục nước nhà khó bắt kịp với các nền giáo dục trong khu vực, bên cạnh đó sự phát triển vượt bậc về khoa học và công nghệ đòi hỏi nền giáo dục phải có sự thay đổi liên tục. Sự phát triển đó không phải rủ bỏ tất cả thành tựu giáo dục trước đây mà là sự kế thừa có chọn lọc, loại bỏ những tư duy không còn phù hợp trong thời đại mới như lấy người học làm trung tâm trong quá trình giáo dục, chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực người học, điều đó thể hiện rõ trong Thông tư 32/2018/TT- BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ giáo dục đào tạo về việc ban hành chương trình giáo dục phổ thông nhằm phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh; tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp học sinh phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, trở thành người học tích cực, tự tin, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh các tri thức và kĩ năng nền tảng, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động có văn hoá, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới. (Bộ Giáo dục Đào tạo, 2018) Trong thời gian qua cùng với sự phát triển về kinh tế tỉnh Bình Dương cũng đặc biệt chú trọng về lĩnh vực giáo dục, việc đầu tư đúng mức vào điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, nguồn nhân lực và sự định hướng kịp thời từ các 1
cấp là cơ sở để nền giáo dục tỉnh nhà mang lại những hiệu quả bước đầu, những kết quả đó không phải ngẫu nhiên đạt được mà là sự phấn đấu không ngừng của cả thầy lẫn trò, của gia đình, nhà trường, xã hội. Việc quan tâm đến chất lượng đội ngũ giáo viên được cơ quan quản lý cấp trên từ Sở giáo dục và đào tạo, Phòng giáo dục và đào tạo và đội ngũ cán bộ quản lý cấp cơ sở thực hiện nghiêm túc, đặc biệt là việc bồi dưỡng giáo viên theo Thông tư 17/2019/TT-BGDĐT ngày 01 tháng 11 năm 2019 của Bộ giáo dục đào tạo về Ban hành chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông (Bộ giáo dục đào tạo, 2019) nhằm nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục phổ thông và chuẩn nghề nghiệp giáo viên Trường trung học cơ sở là cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, là cấp học quan trọng nhằm tạo nguồn lực chất lượng cho cấp học phổ thông, giúp học sinh phát triển những phẩm chất và năng lực, biết điều chỉnh bản thân theo chuẩn mực xã hội và vận dụng những kiến thức đã biết vào cuộc sống một cách hiệu quả, để làm được điều đó thì đội ngũ thầy cô giáo chiếm vai trò hết sức to lớn, người thầy không chỉ giỏi về kiến thức chuyên môn mà quan trọng hơn là biết định hướng, truyền cảm hứng để học sinh phát huy hết khả năng của mình. Chính vì vậy việc đầu tư bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ thầy cô giáo là việc làm được ưu tiên hàng đầu, đặc biệt trong bối cảnh nghành giáo dục đã triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới thì việc bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên càng trở nên cấp thiết. Trong những năm gần đây việc quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tại các trường THCS trên địa bàn thành phố Thủ Dầu Một dần được chú trọng, tuy nhiên vẫn còn những bất cập nhất định như việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS còn chưa phù hợp; việc nhận thức của người được bồi dưỡng còn thấp, tham gia hoạt động bồi dưỡng mang tính hình thức, làm qua loa; hình thức bồi dưỡng chưa phong phú, chưa tạo được động lực tự giác từ giáo viên; việc đôn đốc kiểm tra giám sát hoạt động bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ quản lý cấp cơ sở ở một số đơn vị đôi khi chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến kết quả bồi dưỡng không thực chất và không mang lại hiệu quả…Bên cạnh đó mặc dù số lượng thầy cô giáo đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn cao tuy nhiên năng lực chuyên môn ở một số giáo viên còn hạn chế, vẫn còn giáo viên 2
chưa đạt yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ nên gặp nhiều khó khăn khi việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Từ những lý do trên tôi chọn đề tài: “Quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên trường trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Mục đích nghiên cứu Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn tại các trường Trung học cơ sở, đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn tại các trường Trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn tại các trường Trung học cơ sở tại thành phố Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. 3. Tổng quan nghiên cứu của đề tài Công tác bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục, chính vì vậy việc đầu tư bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên là ưu tiên hàng đầu, do đó trên thế giới và trong nước đã có nhiều công trình nghiên cứu về lĩnh vực bồi dưỡng năng lực giáo viên đơn cử Theo Buchberger, Campos, Kallos & Stephenson, sự xuất hiện và phát triển của các hệ thống bồi dưỡng giáo viên đã bắt đầu từ những năm 1960, theo đó có nhiều hình thức bồi dưỡng giáo viên đã được triển khai, các mô hình định hướng chuyên về các hoạt động truyền thụ kiến thức truyền thống (thông qua hội nghị, hội thảo nhóm lớn,...) được quyết định từ cấp trên và tập trung vào giáo viên thiếu hụt kiến thức chuyên môn, các nhu cầu của nhà trường không được chú ý. Từ những năm 1960 trở đi, sự tự quản của giáo viên được thể hiện rõ hơn trong các mô hình bồi dưỡng, giáo viên có quyền chủ động nhiều hơn trong việc thiết kế chương trình và quản lý bồi dưỡng giáo viên. (Trần Kiểm, Bùi Minh Hiển, 2006) Nghiên cứu về năng lực chuyên môn, dạy học của giáo viên, tác giả Lia- kopoulou (2011) đã đưa ra khái niệm năng lực chuyên môn và phân loại “năng lực chuyên môn của giáo viên”, bao gồm các thành tố sau: (1) tính cách, thái độ và niềm tin; (2) kỹ năng sự phạm và kiến thức sư phạm (bao gồm kiến thức môn học, kiến thức và hiểu biết về người học, phương pháp giảng dạy, kiến thức về chương 3
trình giảng dạy); (3) hiểu biết về bối cảnh xã hội; (4) hiểu biết về bản thân và khoa học nói chung. Tác giả Trần Bá Hoành (2006) với cuốn “Vấn đề giáo viên, những nghiên cứu lý luận và thực tiễn”, đã dành phần lớn nội dung để phân tích, đánh giá và đưa ra các sáng kiến về công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ở Việt Nam. Ông cho rằng có 3 phương thức bồi dưỡng giáo viên: Bồi dưỡng tập trung; bồi dưỡng tại chỗ và bồi dưỡng từ xa; bồi dưỡng giáo viên tương đương với đào tạo tiếp tục sau đào tạo ban đầu. Theo mục tiêu của bồi dưỡng, ông cho rằng có: Bồi dưỡng chuẩn hóa, bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ; bồi dưỡng để dạy học theo chương trình và sách giáo khoa mới. (Trần Bá Hoành, 2006) Nhóm nghiên cứu của Đại học Twente, Hà Lan với công trình "Teacher's professional development - Eusope in internasion compasison" chỉ ra hình thức bồi dưỡng như: Trao đổi hoạt động giữa các trường với nhau, các giáo viên với nhau, tổ chức xây dựng chương trình phát triển giáo dục chung theo cụm trường, vùng, miền. (Đại học TWente, 2010) Tác giả Nguyễn Văn Diệu, luận văn thạc sĩ Giáo dục học năm 2011 “Thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng giáo viên của hiệu trưởng các trường Trung học cơ sở Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh” đã nêu ra tám biện pháp bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở như Nâng cao nhận thức về công tác bồi dưỡng giáo viên; Điều chỉnh mục tiêu, phát triển chương trình, đổi mới phương pháp, phương tiện và cải tiến các hình thức bồi dưỡng giáo viên; Xây dựng và điều chỉnh kế hoạch bồi dưỡng giáo viên; Xây dựng và tăng cường các quy chế quản lý, hoạt động bồi dưỡng giáo viên; Tăng cường các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài chánh hỗ trợ cho công tác bồi dưỡng GV THCS; Huy động các nguồn lực hỗ trợ tham gia công tác bồi dưỡng GV THCS; Phối hợp các lực lượng tham gia công tác bồi dưỡng giáo viên; Tổ chức sơ tổng kết, chia sẻ và rút kinh nghiệm. (Nguyễn Văn Diệu, 2011) Tác giả Phạm Hồng Quân với đề tài nghiên cứu Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục năm 2013 “Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở các trường THCS huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc” đã đề xuất được bốn biện pháp nhằm bồi dưỡng giao viên trung học sơ sở gồm: Tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động bồi dưỡng giáo viên; Xác định nhu cầu bồi 4
dưỡng của giáo viên; Tăng cường công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên; Huy động các nguồn lực cho hoạt động bồi dưỡng giáo viên. (Phạm Hồng Quân, 2013) Tác giả Trần Duy Nam với đề tài nghiên cứu Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục năm 2013 “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh” đã đề xuất được các biện pháp nhằm bồi dưỡng giao viên gồm: Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các chủ thể quản lý về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên; Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên một cách khoa học, hợp lý, kịp thời và khả thi; Tổ chức, chỉ đạo triển khai thực hiện có hiệu quả hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên; Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên; Nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên; Động viên, khuyến khích đội ngũ giáo viên tự học tập, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. (Trần Duy Nam, 2013) Tác giả Lê Thanh Diệu Ái với nghiên cứu “Về quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên ở quận 1 thành phố Hồ Chí Minh hiện nay” đăng trên Tạp chí giáo dục số đặc biệt, 11/2016, đã đưa ra các giải pháp lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên hiện nay như: Tiếp tục quán triệt nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên; Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ giáo viên; Đa dạng linh hoạt nội dung, phương pháp bôi dưỡng đội ngũ giáo viên; Đổi mới công tác tổng kết, kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng giáo viên; Đảm bảo các điều kiện để hoạt động bồi dưỡng giáo viên. (Lê Thị Diệu Ái, 2016) Tác giả Thiệu Minh Quỳnh với nghiên cứu “Giải pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay” đăng trên Tạp chí giáo dục số đặc biệt, kì 3 - 7/2017, đã đưa ra các giải pháp lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay như: Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS; Có kế hoạch hóa về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên; Cần quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo yêu cầu của ngành cho giáo viên THCS; 5