Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên THPT hiện nay, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông, góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên dạy Toán THPT Huyện Ba Bể Tỉnh Bắc kạn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THANH SƠN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌCPHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THANH SƠN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN Ngành: Quản lý giáo dục Mã ngành: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Đinh Đức Hợi 2. PGS.TS. Trần Việt Cường THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kì công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thanh Sơn i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Hội đồng Khoa học chuyên ngành Quản lý giáo dục Đại học sư phạm Thái Nguyên, cùng phòng Đào tạo, phòng Đào tạo sau Đại học, các thầy cô giáo đã giúp đỡ tận tình trong công tác giảng dạy, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng kính trọng và sự biết ơn sâu sắc tới TS. Đinh Đức Hợi, PGS.TS. Trần Việt Cường, các thầyđã tận tâm, nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo cho tác giả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Sở GD&ĐT Bắc Kạn, cán bộ quản lý, chuyên viên các phòng, ban trực thuộc Sở GD&ĐT Bắc Kạn, cán bộ quản lý, các thầy cô giáo, nhân viên và học sinh hai trường THPT trên địa bàn Huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn đã tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong quá trình điều tra, khảo sát, thu thập dữ liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu. Xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, giúp đỡ tác giảtrong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu nhưng do hạn chế về thời gian và năng lực cho nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tác giả kính mong nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ bảo của các thầy giáo, cô giáo trong Hội đồng khoa học, bạn bè đồng nghiệp và bạn đọc quan tâm để tác giả hoàn thiện luận văn và có giá trị thực tiễn. Xin trân trọng cảm ơn! Bắc Kạn, tháng 7 năm 2018 Tác giả Nguyễn Thanh Sơn ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ............................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài ......................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .............................................................................................................. 6 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 8 1.2.1. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên ................................................................. 8 1.2.2. Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho GV THPT ...... 13 1.3. Năng lực đối với giáo viên dạy môn Toán ở trường THPT đáp ứng chương trình phổ thông mới .............................................................................. 13 1.3.1. Những đặc trưng cơ bản của bộ môn Toánở trường THPT đáp ứng chương trình phổ thông mới .............................................................................. 13 1.3.2. Đặc thù của hoạt động dạy học môn Toán học ở trường THPT ............. 15 iii
1.3.3. Quan điểm chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo về bồi dưỡng GV ....... 16 1.3.4. Yêu cầu về năng lực dạy học môn Toán theo chương trình phổ thông mới ..................................................................................................................... 17 1.4. Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên trung học phổ thông .................................................................................................... 18 1.4.1. Quản lý thực hiện mục tiêu và nội dung bồi dưỡng phương pháp dạy học cho giáo viên toán ....................................................................................... 18 1.4.2. Quản lý hình thức bồi dưỡng phương pháp dạy học cho GV toán ......... 18 1.4.3. Quản lý phương pháp bồi dưỡng phương pháp dạy học cho giáo viên toán..................................................................................................................... 19 1.4.4. Quản lý việc kiểm tra và đánh giá kết quả bồi dưỡng phương pháp dạy học cho giáo viên toán ................................................................................ 19 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý bồi dưỡng PPDH môn toán cho giáo viên các trường THPT......................................................................... 21 1.5.1. Các yếu tố về điều kiện kinh tế - xã hội .................................................. 21 1.5.2. Các yêu cầu của đổi mới giáo dục phổ thông .......................................... 21 1.5.3. Các yếu tố về phát triển quy mô trường lớp ............................................ 22 1.5.4. Các yếu tố về các điều kiện đảm bảo chất lượng .................................... 22 1.5.5. Các yếu tố về chính sách và quản lý........................................................ 22 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................... 24 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ TỈNH BẮC KẠN.................................................. 25 2.1. Khái quát tình hình tự nhiên, kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn .............................................................................................. 25 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hộiHuyện Ba Bể..................................... 25 2.1.2. Khái quát về giáo dục huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn ................................. 25 2.2. Thực trạng phát triển của các trường THPT huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn .................................................................................................................... 26 iv
2.2.1. Quy mô phát triển trường lớp .................................................................. 26 2.2.2. Chất lượng giáo dục THPT Huyện Ba Bể ............................................... 27 2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý ............................................................................ 29 2.2.4. Đội ngũ giáo viên .................................................................................... 29 2.2.5. Đội ngũ giáo viên Toán ........................................................................... 30 2.2.6. Cơ sở vật chất .......................................................................................... 34 2.3. Thực trạng quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn .................................. 34 2.3.1. Quản lý thực hiện mục tiêu và nội dung bồi dưỡng pháp dạy học môn Toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn ............... 34 2.3.2. Quản lý hình thức bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn .................................. 36 2.3.3. Quản lý phương pháp bồi dưỡng giáo viên ............................................. 38 2.3.4. Quản lý việc kiểm tra và đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên ............. 39 2.3.5. Quản lý việc thực hiện các chính sách đãi ngộ độingũ giáo viên toán ... 41 2.4. Đánh giá chung về quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho GV của các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn......... 43 2.4.1. Những mặt mạnh ..................................................................................... 43 2.4.2. Những hạn chế ......................................................................................... 43 2.4.3. Thuận lợi .................................................................................................. 45 2.4.4. Khó khăn.................................................................................................. 46 2.4.5. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................. 46 2.5. Kết quả của các yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến công tác quản lý bồi dưỡng PPDH môn Toán THPT Huyện Ba Bể ................................................... 48 2.5.1. Kinh tế xã hội .......................................................................................... 48 2.5.2. Các yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông ................................................ 49 2.5.3. Các yếu tố về phát triển quy mô trường lớp ............................................ 49 2.5.4. Điều kiện đảm bảo chất lượng ................................................................. 49 v
2.5.5. Các yếu tố về chính sách quản lý ............................................................ 50 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................... 51 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN ............................ 52 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 52 3.1.1. Nguyên tắc về mặt pháp lý ...................................................................... 52 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ......................................................... 52 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 52 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 53 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển ......................................................... 53 3.2. Đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể ............................ 53 3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức của GV toán về yêu cầu và tính cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học ................ 53 3.2.2. Biện pháp 2: Tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên toán về việc đổi mới phương pháp giảng dạy .............................................................................. 57 3.2.3. Biện pháp 3: Tự bồi dưỡng nhằm nâng cao hiệu quả của các phương pháp dạy học môn toán ...................................................................................... 59 3.2.4. Biện pháp 4: Quản lý việc sử dụng đội ngũ giáo viên cốt cán để hỗ trợ các giáo viên còn ít kinh nghiệm, mới ra trường ......................................... 63 3.2.5. Biện pháp 5: Tạo môi trường thuận lợi và tạo động lực thúc đẩy giáo viên bồi dưỡng và phát huy năng lực sư phạm của mình .................................. 66 3.3. Mối liên quan giữa các biện pháp............................................................... 68 3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên các trường THPT huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn .............................................................................. 69 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 69 vi
3.4.2. Các bước tiến hành khảo nghiệm ............................................................ 69 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 71 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................... 76 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 77 1. Kết luận .......................................................................................................... 77 2. Khuyến nghị................................................................................................... 78 2.1. Với Ủy ban nhân dân Tỉnh Bắc Kạn .......................................................... 78 2.2. Với Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Kạn ........................................................ 79 2.3. Đối với Ủy ban nhân dân huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn ............................. 79 2.4. Đối với các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể ............................... 80 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 81 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN Kí hiệu viết tắt Viết đầy đủ BD Bồi dưỡng BDGV Bồi dưỡng giáo viên BGH Ban giám hiệu CBQL Cán bộ quản lý ĐNGV Đội ngũ giáo viên GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh QL Quản lý QLGD Quản lý giáo dục THPT Trung học phổ thông UBND Uỷ ban nhân dân iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lớp và số học sinh THPT của Huyện theo năm học .................... 27 Bảng 2.2: Kết quả xếp loại 2 mặt của HS và kết quả tốt nghiệpcủa hai trường 3 năm gần đây.................................................................................. 28 Bảng 2.3: Bảng tổng hợp số liệu HS trúng tuyển Đại học, Caođẳng(NV1), Trung cấp chuyên nghiệp từ năm 2014 đến năm 2017 ................... 28 Bảng 2.4: Kết quả thanh tra chuyên môn theo định kỳcủa hai Trường THPT Huyện Ba Bể ................................................................................... 30 Bảng 2.5. Về trình độ đào tạo của Đội ngũ giáo viên Toán .............................. 31 Bảng 2.6. Kết quả thanh tra môn Toán định kì của hai trường THPT Huyện Ba Bể ............................................................................................... 31 Bảng 2.7: Tỷ lệ đánh giá, xếp loại GV dạy toán theo quy định"Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thông" ........................................... 33 Bảng 2.8. Kết quả điều tra về mục tiêu BD của 10 GV toán Huyện Ba Bể ...... 35 Bảng 2.9: Kết quả điều tra về hình thức BD phương pháp dạy họcmôn toán của 10 GV ........................................................................................ 37 Bảng 2.10: Kết quả điều tra về phương pháp BDGV Toán .............................. 38 Bảng 2.11.Thống kê số lần kiểm tra và đánh giá chuyên môn GV Toán Huyện Ba Bể ................................................................................... 39 Bảng 2.12. Kết quả điều tra về mức độ phù hợp các chế độ đãi ngộ đội ngũ GV toán Huyện Ba Bể ..................................................................... 41 Bảng 2.13. Kết quả điều tra về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác quản lý bồi dưỡng PPDH môn Toán THPT Huyện Ba Bể ....... 48 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ........ 71 Bảng 3.2: Thống kê kết quả khảo nghiệm về mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ở các trường THPT huyện Ba Bểtỉnh Bắc Kạn về đổi mới phương pháp dạy học môn toán ......................................... 73 Bảng 3.3: Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thicủa các biện pháp .... 74 v
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Dạy học là một bộ phận trong quá trình sư phạm tổng thể, là một trong những con đường để thực hiện mục đích giáo dục. Dạy học có chất lượng luôn là mục tiêu của quá trình Giáo dục - Đào tạo ở các nhà trường trong hệ thống giáo dục, giáo dục phải được đổi mới trên tất cả các mặt như: mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, đánh giá, trong đó đổi mới công tác quản lý giáo dục có ý nghĩa rất quan trọng. Đánh giá về tình hình đổi mới giáo dục những năm qua, văn kiện Đại hội XI của Đảng xác định "Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp. Đổi mới cơ chế tài chính giáo dục. Thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục, đào tạo ở tất cả các bậc học. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội"[32]. Đặc biệt, đối với học sinh ở vùng miền núi, các vùng có điều kiện kinh tế khó khăn cách tiếp cận các lĩnh vực của các bộ môn khoa học còn gặp nhiều khó khăn, chưa đồng bộ như môn khoa học. Điều kiện học tập của học sinh miền núi chưa tiến kịp so với các Thị xã, Thành phố. Vì lẽ đó, kết quả học môn toán học của các em học sinh còn gặp nhiều hạn chế, chưa đáp ứng kịp với sự phát triển chung của xã hội, đặc biệt là sự phát triển của khoa học công nghệ trong thời kì hiện nay. Tuy nhiên, thực tiễn quản lý hoạt động dạy học nói chung và hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên dạy học môn Toán nói riêng ở các trường THPT Huyện Ba Bể những năm gần đây không đồng đều, có dấu hiệu giảm sút; thậm chí năm 2015 kết quả thi kì thi THPT Quốc gia điểm môn toán chưa đạt yêu cầu đề ra của nhà trường, những đợt thanh tra hoạt động dạy học môn Toán 1
với kết quả khảo sát chất lượng dạy học môn Toán của Sở chỉ đạt mức dưới trung bình, năng lực tự học môn Toán của đại đa số học sinh chưa cao ... Trong quá trình thực hiện đổi mới chương trình giáo dục nói chung, giáo dục THPT nói riêng, môn Toán là một môn học chiếm vị trí đặc biệt quan trọng và không thể thiếu trong chương trình giáo dục phổ thông. Đặc trưng của Toán học là tính trừu tượng cao độ và tính thực tiễn phổ dụng, có tính lôgic chặt chẽ và tính thực nghiệm; là môn học nhằm khơi dậy, hình thành và phát triển tư duy logic, tích cực, độc lập, sáng tạo cho học sinh; nâng cao năng lực phát hiện và giải quyết các vấn đề trên cơ sở những kiến thức Toán học được tích lũy một cách có hệ thống. Là giáo viên, sau nhiều năm trực tiếp giảng dạy, đồng thời từ thực tiễn công tác của đơn vị, tôi nhận thức rõ: Quản lý bồi dưỡng giáo viên nói chung và quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán nói riêng phải phù hợp với đặc trưng và các chức năng của môn học mới có hiệu quả. Hai trường trung học phổ thông (THPT)trên địa bàn Huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn với khoảng hơn1000 học sinh, cơ sở vật chất cơ bản đủ về số lượng, đội ngũ giáo viên giảng dạy còn thiếu ở một số bộ môn như Toán, hóa học, sinh học, ngoại ngữ. Ban giám hiệu đã có sự quản lý tương đối sát sao, linh hoạt, phù hợp nhưng hai trường THPT Huyện Ba Bể vẫn chưa tìm ra được những biện pháp thiết thực đột phá trong đổi mới quản lý, để nâng cao chất lượng dạy học cho bộ môn Toán. Trong thực tế hiện nay tình hình đội ngũ nhà giáo trung học phổ thông ở các huyện miền núi tỉnh Bắc Kạn có nhiều biến động. Chính vì vậy việc quản lý,bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên THPT các huyện miền núi là cần thiết. Vì những lý do trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lýbồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn”, với mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé công sức của mình vào việc nâng cao chất lượng chuyên môn môn toán của các trường THPT Huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn. 2. Mục đích nghiên cứu 2
Trên cơ sơ nghiên cứu lí luận và thực tiễn công tác quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viênTHPT hiện nay, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡngphương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông, góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên dạy Toán THPT Huyện Ba Bể Tỉnh Bắc kạn. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình hoạt động bồi dưỡng giáo viên trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông Huyện Ba Bể, Tỉnh Bắc Kạn. 4. Giả thuyết khoa học Nếu các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng THPT trong công tác bồi dưỡng cho giáo viên THPT được xác lập phù hợp với các cơ sở lí luận quản lý nhà trường nói chung và lí luận quản lý chuyên môn nói riêng, phù hợp với các cơ sở thực tiễn và điều kiện thực tế của giáo dục THPT huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn sẽ giúp nhóm đối tượng quản lý này nhanh chóng trưởng thành về năng lực chuyên môn, tự tin nghề nghiệp, góp phần giữ ổn định chất lượng dạy toán của các trường THPT huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạntrong giai đoạn hiện nay và sự phát triển trong tương lai. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu lý luận về biện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán cho đội ngũ giáo viên THPT. -Khảo sát thực trạng việc quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán của Hiệu trưởng đối với giáo viên dạy toán THPT huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn. - Đề xuất một số biện pháp quản lý (QL)trong việc quản lý bồi dưỡngphương pháp dạy học mônToánnhằm nâng cao trình độ chuyên môn của giáo viêndạy toán THPT huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn. 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài 3
+Nội dung nghiên cứu: Quản lýbồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán đối với giáo viêndạy toán THPT huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn. + Địa bàn nghiên cứu: Đề tài được triển khai nghiên cứu ở 2 trường THPT: - Trường THPT Ba Bể Huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn - Trường THPT Quảng Khê Huyện Ba Bể Tỉnh Bắc Kạn + Đối tượng khảo sát: - Cán bộ quản lý hai trường - Giáo viên dạy toán của 2 trường. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu lí luận quản lý giáo dục, các văn kiện Đảng các cấp, các văn bản pháp quy về giáo dục và các tài liệu khác có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến đối với giáo viên, học sinh... nhằm thu thập thông tin cần thiết về vấn đề được nghiên cứu. - Phương pháp quan sát: Sử dụng các quan sát để thu thập thông tin vềbiện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn Toán đối với giáo viên THPT. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Đọc, nghiên cứu hồ sơ chuyên môn (giáo án, kế hoạch giảng dạy bộ môn toán,…) của giáo viênđể nắm bắt các vấn đề của năng lực chuyên môn, phát hiện thực trạng về biện pháp quản lý bồi dưỡng của Hiệu trưởng các trường THPT trong địa bàn nghiên cứu. - Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn hiệu trưởng, giáo viên về nhu cầu, thực trạng về biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng làm căn cứ đề xuất các biện pháp quản lý. - Phương pháp chuyên gia: Thông qua các hiệu trưởng, các giáo viên toán 4
và các giáo viên lâu năm để xác định các giải pháp tối ưu cho các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng 7.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học Sử dụng các công thức toán về tính tổng, tính giá trị trung bình, tính tỉ lệ phần trăm để xử lý kết quả khảo sát, định lượng kết quả nghiên cứu và các nhận xét, đánh giá khoa học. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên trung học phổ thông. Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể tỉnh Bắc Kạn. Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu Bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục là một trong những xu hướng của quản lý hiện đại. Theo xu hướng này, yêu cầu đáp ứng đổi mới, chuẩn hóa, chuyên nghiệp hóa ĐNGV Toán là một đòi hỏi tất yếu trong quản lý ĐNGV cả ở bình diện vĩ mô và vi mô. Xuất phát từ nhận thức về vai trò của GV Toán và tính chất chuyên nghiệp trong lao động nghề nghiệp của GV nên các nghiên cứu về vấn đề phát triển nghề nghiệp của GV tương đối phong phú. Nhiều đánh giá thiết thực về công việc của GV và đề cao kỹ năng giảng dạy như một lĩnh vực chuyên nghiệp cần được đào tạo, huấn luyện đã được khẳng định. Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi hoạt động BDGV nói chung, bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên nói riêng là vấn đề cơ bản trong phát triển giáo dục. Việc tạo điều kiện thuận lợi để mọi người có cơ hội học tập suốt đời, học tập thường xuyên để kịp thời bổ sung kiến thức và đổi mới phương pháp hoạt động phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội là phương châm hành động của các cấp QLGD. Tại Nhật Bản, việc bồi dưỡng và đào tạo lại cho GV và cán bộ QLGD là nhiệm vụ bắt buộc đối với người lao động sư phạm. Tùy theo thực tế của đơn vị cá nhân mà các cấp QLGD đề ra các phương thức bồi dưỡng khác nhau trong một phạm vi theo yêu cấu nhất định. Cụ thể là cứ từ 3 đến 5 GV được đào tạo lại một lần theo chuyên môn mới và tập trung nhiều vào đổi mới phương pháp dạy học. Triều Tiên là một trong những nước có chính sách thiết thực về bồi dưỡng và đào tạo lại ĐNGV. Tất cả ĐNGV đều phải tham gia học tập đầy đủ các nội dung chương trình về nâng cao trình độ và nghiệp vụ chuyên môn theo quy định. 6
Tại Thái Lan, từ năm 1998 việc bồi dưỡng giáo viên được tiến hành ở các trung tâm học tập cộng đồng nhằm thực hiện giáo dục cơ bản huấn luyện kĩ năng nghề nghiệp và thông tin tư vấn cho mọi người dân trong xã hội. Ở Việt Nam, các công trình nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên tương đối phong phú. Nhiều hội thảo khoa học về quản lý ĐNGV Toán dưới góc độ QLGD theo ngành, bậc học đã được thực hiện. Nhiều kết quả, nhiều công trình nghiên cứu đã và đang được ứng dụng trong các nhà trường. Tại hội thảo phát triển năng lực nghề nghiệp giáo viên táon THPT đáp ứng với chương trình sách giáo khoa đổi mới ngay09/5/2015 tại Hà Nội, thứ trưởng Bộ giáo dục vàđào tạo Nguyễn Vinh Hiển nhấn mạnh việc đào tạo vàbồi dưỡng phương pháp cho đội ngũ giáo viên toán đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Tài liệu “phương pháp dạy học môn toán” của tác giả Nguyễn Bá Kim nói về nội dung của môn toán định hướng quá trình dạy học toán và phương pháp dạy học môn toán. Nghiên cứu về quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động bồi dưỡng nói riêng có các tác giả như: Nguyễn Ngọc Quang, Phạm Viết Vượng, Nguyễn Văn Lê, Hà Thế Ngữ, Đặng vũ Hoạt, ... Những năm gần đây, nhiều luận văn tốt nghiệp thạc sĩ đã chọn đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục, trong đó có vấn đề quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên. Các tác giả nghiên cứu về vấn đề quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên theo bậc học và ngành học, vùng miền và địa phương khác nhau. Tuy nhiên, ĐNGV Toán và các phương pháp dạy học của GV toán các trường THPT huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn) còn có những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, các phương pháp dạy học 7
đang vận dụng của đội ngũ GV Toán chưa đáp ứng yêu cầu, chậm đổi mới, phương pháp dạy học còn nặng về truyền đạt lý thuyết, ít chú ý đến phát triển tư duy, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành của người học. Chế độ, chính sách còn bất hợp lý, chưa tạo được động lực đủ mạnh để phát huy tiềm năng của đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD. Xuất phát từ yêu cầu cả về mặt lý luận và thực tiễn đó đòi hỏi phải tăng cường hoạt động bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên một cách toàn diện. Chính vì thế luận văn của tác giả sẽ đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên của các trường THPT huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn) để đề ra các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng phương pháp dạy học môn toán cho giáo viên của hai trường theo tinh thần của Nghị quyết 29-NQ/TW để phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên 1.2.1.1. Bồi dưỡng Bồi dưỡng theo nghĩa rộng là quá trình đào tạo nhằm hình thành nhân cách và những phẩm chất riêng biệt của nhân cách theo định hướng mục đích đã chọn. Theo nghĩa hẹp là trang bị kiến thức, kĩ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt động trong các lĩnh vực cụ thể. Ví dụ: Bồi dưỡng kiến thức lí luận, bồi dưỡng năng lực sư phạm. Công tác bồi dưỡng được thực hiện trên nền tảng các loại trình độ đã được đào tạo cơ bản từ trước. Hoạt động bồi dưỡng là việc làm thường xuyên, liên tục cho mỗi GV, cấp học, ngành học, không ngừng nâng cao trình độ của đội ngũ để thích ứng với đòi hỏi của nền kinh tế xã hội. Nội dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức độ khác nhau, phù hợp cho từng đối tượng cụ thể. Bồi dưỡng với ý nghĩa nâng cao nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có 8
nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp. Như vậy, về mặt quản lý có thể hiểu bồi dưỡng thực chất là quá trình bổ sung thêm những tri thức, cập nhật thêm những cái mới để làm tăng thêm vốn hiểu biết, kỹ năng nghiệp vụ từ đó nâng cao hiệu quả lao động. Từ những khái niệm trên có thể nói: Chủ thể hoạt động tự bồi dưỡng (khách thể hoạt động bồi dưỡng) là một người lao động đã được đào tạo và có một một trình độ chuyên môn nghề nghiệp nhất định. Bồi dưỡng thực chất là quá trình cập nhật bổ sung kiến thức, kỹ năng để nâng cao trình độ trong lĩnh vực hoạt động chuyên môn nào đó qua hình thức đào tạo nào đó. Mục đích bồi dưỡng nhằm nâng cao phẩm chất và trình độ chuyên môn nghiệp vụ để người lao động có cơ hội củng cố mở mang hoặc nâng cao hệ thống tri thức kỹ năng, kỹ xảo chuyên môn nghiệp vụ có sẵn nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc đanh làm (không nhằm mục đích đổi nghề). Trong GD&ĐT theo nghĩa rộng: Bồi dưỡng được hiểu là một dạng đào tạo phi chính quy, về bản chất thì bồi dưỡng là một con đường của đào tạo và người được bồi dưỡng của chương trình bồi dưỡng được hiểu là những người đang đương nhiệm trong các cơ quan giáo dục hay trong các nhà trường. Về quá trình bồi dưỡng Michael Amstrong khi nghiên cứu về quá trình đào tạo đã nêu: Nghiên cứu quá trình đào tạo bồi dưỡng như là quá trình đào tạo có kế hoạch xác định, nó là những tác động có xem xét cất nhắc nhằm đảm bảo có được sự học tập để nâng cao khả năng làm việc thực tế. Quá trình đào tạo, bồi dưỡng có kế hoạch là quá trình bao gồm các công đoạn sau: - Xây dựng kế hoạch chương trình bồi dưỡng: + Xác định chủ thể bồi dưỡng chuyên môn và đối tượng được bồi dưỡng chuyên môn. + Xác định nội dung cụ thể bội dưỡng chuyên môn. + Xác định phương pháp, phương tiện thực hiện bồi dưỡng chuyên môn. - Xây dựng địa điểm và phân công người đảm nhiệm việc bồi dưỡng. 9