Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Việt Trì - Tỉnh phú Thọ

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

30
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý đánh giá thành tích học tập ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý đánh giá thành tích học tập theo hướng vì sự tiến bộ của học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Việt Trì - Tỉnh phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ THU HUYỀN QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ THÀNH TÍCH HỌC TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG VÌ SỰ TIẾN BỘ CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ THU HUYỀN QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ THÀNH TÍCH HỌC TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG VÌ SỰ TIẾN BỘ CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ Ngành: Quản lý Giáo dục Mã ngành: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Vũ Bích Hiền THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Luận văn “Quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường Tiểu học thành phố Việt Trì - Tỉnh phú Thọ” được thực hiện từ tháng 5 năm 2017 đến tháng 6 năm 2018. Tôi xin cam đoan: Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thông tin đã được chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn đúng quy định. Đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào. Thái Nguyên, ngày tháng năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Thu Huyền i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận được sự động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh đạo, của các thầy giáo, cô giáo, anh chị em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình. Tác giả bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các giảng viên Đại học Sư phạm Thái Nguyên, Đại học Sư phạm Hà Nội đã giúp tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Vũ Bích Hiền đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tác giả tiến hành các hoạt động nghiên cứu khoa học để hoàn thành luận văn này. Tác giả xin chân thành cảm ơn trường tiểu học Chính Nghĩa, trường tiểu học Tiên Dung, trường tiểu học Dữu Lâu - thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên và đồng nghiệp đã cung cấp tài liệu, số liệu, tham gia đóng góp nhiều ý kiến, tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành bản luận văn. Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, thực tiễn công tác lại vô cùng sinh động, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận được các ý kiến đóng góp chân thành từ các thầy giáo, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Huyền ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ........................................................................... vi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Cấu trúc của luận văn................................................................................................ 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ THÀNH TÍCH HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG VÌ SỰ TIẾN BỘ CỦA NGƯỜI HỌC ................................................................................... 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 6 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ............................................................................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ................................................................................. 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................................ 9 1.2.1. Quản lý nhà trường ........................................................................................... 10 1.2.2. Đánhgiá thành tích học tập của học sinh .......................................................... 11 1.2.3. Quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập của học sinh ........................... 18 1.3. Đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở trường tiểu học ............................................................................................................ 19 1.3.1. Mục tiêu đánh giá thành tích học tập vì sự tiến bộ của học sinh ...................... 19 1.3.2. Nội dung đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh tiểu học ................................................................................................................ 19 iii
1.3.3. Phương pháp đánh giá thành tích học tập của học sinh tiểu học ...................... 20 1.3.4. Hình thức đánh giá thành tích học tập của học sinh tiểu học ........................... 21 1.3.5. Vai trò quản lý của từng cấp trong đánh giá học sinh ...................................... 22 1.4. Quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở trường tiểu học .................................................................................... 24 1.4.1. Phổ biến các quy định mới về đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh............................................................................................ 24 1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên năng lực thực hiện đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ................................................... 26 1.4.3. Kiểm tra, giám sát, thúc đẩy hoạt động đánh giá của giáo viên đối với thành tích học tập của học sinh theo định hướng vì sự tiến bộ của người học ..................... 27 1.4.4. Sử dụng kết quả đánh giá để động viên học sinh học tập và điều chỉnh hoạt động dạy học trong nhà trường ................................................................................... 29 1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường tiểu học ............................. 30 1.5.1. Yếu tố bên trong ............................................................................................... 30 1.5.2. Yếu tố bên ngoài ............................................................................................... 32 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ THÀNH TÍCH HỌC TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG VÌ SỰ TIẾN BỘ CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ .................. 35 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ......................................................................... 35 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ............ 35 2.1.2. Khái quát về giáo dục tiểu học thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .................... 36 2.2. Khái quát về hoạt động khảo sát .......................................................................... 38 2.2.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................. 39 2.2.2. Phạm vi và đối tượng khảo sát .......................................................................... 39 2.2.3. Cách thức xử lý kết quả khảo sát ...................................................................... 39 2.3. Thực trạng hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh tại các trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ................ 40 2.3.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu đánh giá thành tích học tập vì sự tiến bộ của người học .................................................................................................................... 40 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung đánh giá học sinh ............................................ 42 iv
2.3.3. Thực trạng thực hiện phương pháp đánh giá học sinh ..................................... 44 2.3.4. Thực trạng thực hiện hình thức đánh giá học sinh ........................................... 46 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ............ 48 2.4.1. Thực trạng nhận thức của CBQL và đội ngũ giáo viên về quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ................................................................. 48 2.4.2. Thực trạng phổ biến các quy định mới về đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh trong nhà trường ............................................ 49 2.4.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên năng lực thực hiện đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh................................... 51 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, giám sát, thúc đẩy hoạt động đánh giá của giáo viên đối với thành tích học tập của học sinh theo định hướng vì sự tiến bộ của người học ......... 52 2.4.5. Thực trạng sử dụng kết quả đánh giá để động viên học sinh học tập và điều chỉnh hoạt động dạy học trong nhà trường ................................................................. 53 2.5.Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh tại các trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ......................................................................................................... 55 2.5.1. Ưu điểm ............................................................................................................ 55 2.5.2. Mặt tồn tại, hạn chế........................................................................................... 55 2.5.3. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế ..................................................................... 57 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ THÀNH TÍCH HỌC TẬP THEO ĐỊNH HƯỚNG VÌ SỰ TIẾN BỘ CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC, THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ ................. 59 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................................. 59 3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ..................................................................................... 59 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ..................................................................... 60 3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ ................................................................... 60 3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ................................................................... 60 v
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ..................................... 61 3.2.1. Nâng cao nhận thức và năng lực cho CBQL, GV, cha mẹ học sinh về đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của người học .......................... 61 3.2.2. Chỉ đạo đa dạng hoá các phương pháp, hình thức đánh giá thành tích học tập đồng bộ với đổi mới nội dung, phương pháp dạy học theo định hướng vì sự tiến bộ của người học .................................................................................................. 63 3.2.3. Thúc đẩy sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc thực hiện đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh .................... 64 3.2.4. Hỗ trợ giáo viên thực hiện nâng cao năng lực tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau cho học sinh ................................................................................................................ 66 3.2.5. Tăng cường dự giờ, kiểm tra hồ sơ liên quan tới hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ............................................ 68 3.2.6. Sử dụng hiệu quả kết quả đánh giá thành tích học tập giúp học sinh học tập tiến bộ ......................................................................................................................... 70 3.3. Mối quan hệ của các biện pháp ............................................................................ 71 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất .................. 74 3.4.1. Khái quát về khảo nghiệm ................................................................................ 74 3.4.2. Phân tích kết quả khảo nghiệm ......................................................................... 74 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 84 PHỤ LỤC................................................................................................................... 87 vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BGD&ĐT Bộ Giáo dục và đào tạo BGH Ban giám hiệu CBQL Cán bộ Quản lý CM Chuyên môn CSVC Cơ sở vật chất GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh KTĐGHS Kiểm tra đánh giá học sinh MN Mầm non PP Phương pháp SL Số lượng TH Tiểu học THCS Trung học ơ sở TTHT Thành tích học tập XMC Xóa mù chữ iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ................................................. 41 Bảng 2.2. Thực trạng thực hiện nội dung đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ................................................. 43 Bảng 2.3. Thực trạng thực hiện phương pháp đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ......................................... 45 Bảng 2.4. Thực trạng thực hiện hình thức đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ................................................. 47 Bảng 2.5. Nhận thức của CBQL và GV về vai trò của quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ......................................................................................................... 48 Bảng 2.6. Phổ biến các quy định mới về đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh trong nhà trường .................... 50 Bảng 2.7. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên năng lực thực hiện đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ......................................................................................................... 51 Bảng 2.8. Kết quả kiểm tra, giám sát thực hiện đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ......................................... 53 Bảng 2.9. Thực trạng sử dụng kết quả đánh giá để động viên học sinh học tập và điều chỉnh hoạt động dạy học trong nhà trường ....................... 54 Bảng 3.1. Đánh giá của CBQL, GV về tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất .................................................................................................... 75 Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL, GV về tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất .... 77 v
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Hình 1.1. Vị trí của đánh giá TTHT trong quá trình dạy - học ......................... 16 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp ....................................................... 73 Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết của các giải pháp ................................................... 76 Biểu đồ 3.2. Mức độ khả thi của các giải pháp...................................................... 78 Biểu đồ 3.3. Mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp ................................. 78 vi
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Sự chuyển biến mạnh mẽ của nền KT - XH cùng với quá trình hội nhập sâu rộng vào quá trình toàn cầu hóa của nước ta đã đặt ra nhiệm vụ cho ngành giáo dục nước nhà phải đào tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao, có đầy đủ năng lực và phẩm chất phục vụ cho sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước. Nhận thức được tầm quan trọng của GD & ĐT, trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách ưu tiên nhằm phát triển hệ thống giáo dục quốc dân. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI,Nhà xuất bản Chính Trị Quốc Gia tại trang số 130 -131 đã nêu rõ: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ GV và CBQL là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp”. Quán triệt tinh thần đó, trong những năm gần đây Bộ GD & ĐT đã chỉ đạo mạnh mẽ việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy học ở tất cả các bậc học, trong đó tập trung nhiều vào giáo dục phổ thông, đặc biệt là giáo dục tiểu học. [12] Đối với giáo dục tiểu học, ngoài việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa, Bộ GD & ĐT chỉ đạo từ các Sở, Phòng GD & ĐT đến các trường phổ thông thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh tiểu học và ngày càng tiếp cận đến chuẩn đánh giá quốc tế về kết quả của học sinh tiểu học. Bộ GD & ĐT đã chủ trìnhiều hội thảo khoa học, đề tài và công trìnhnghiên cứu về đổi mới dạy học, nhất là đổi mới đánh giá thành tích học tập của học sinh tiểu học. Tuy nhiên sự lan tỏa của chủ trương đổi mới đánh giá thành tích học tập tiểu học vẫn còn đôi phần hạn chế. Một trong những nguyên nhân cơ bản nhất của tình trạng nêu trên là công tác quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập ở các trường tiểu học còn chưa theo kịp yêu cầu đổi mới. Hơn thế nữa, Bộ GD & ĐT mới đưa ra “Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT, ban hành Quy định Đánh giá học sinh Tiểu học" và thông tư số: 22/2016/TT-BGDĐT Sửa đổi, bổ sung một số điều của 1
Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo Thông tư số 30/2014/TT- BGDĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014.[7][8] Thực chất đó là đổi mới cách đánh giá thành tích học tập tiểu học theo định hướng vì sự tiến bộ của người học. Những thực tế đó đòi hỏi chúng ta cần phải có những biện pháp thiết thực trong việc quản lý công tác đổi mới quản lý cả quá trình, từ phương pháp dạy học đến kiếm tra và đánh giá thành tích học tập tiểu học nói chung, đặc biệt là biện pháp quản lý ở các trường tiểu học với vấn đề đánh giá thành tích học tập trong bối cảnh định hướng vì sự tiến bộ của học sinh nói riêng. Kể từ cuộc vận động đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới đánh giá thành tích học tập tiểu học do ngành giáo dục phát động thì các các nhà trường đã tiến hành quán triệt và nỗ lực đổi mới dạy và học, nhất là đổi mới việc đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của người học. Song hiệu quả của hoạt động đánh giá thành tích học tập còn nhiều hạn chế, tồn tại, chất lượng học sinh còn chưa cao. Giáo viên còn lúng túng trong việc nhận xét đánh giáo học sinh theo định hướng vì sự tiến bộ của người học, còn cảm thấy công việc này chưa thể thay thế được việc chấm điểm hàng ngày, ngôn ngữ dùng để nhận xét học sinh chưa thực sự mang tính chất động viên, khích lệ và có thể giúp được học sinh phát huy được năng lực của mình. Về phía phụ huynh còn chưa mặn mà trong việc thay lời nhận xét bằng điểm số, có nhiều trường hợp phụ huynh còn tỏ ra bức xúc khi hàng ngày con không được cô giáo cho điểm. Tâm lý phần lớn các em học sinh đều vẫn muốn được cô giáo cho điểm và hứng khởi hơn khi được điểm cao do đó đánh giá vì sự tiến bộ của học sinhchưa thực sự mang tính hiệu quả. Một trong những nguyên nhân là ban lãnh đạo các nhà trường còn chưa có những biện pháp quản lý chưa đồng bộ và hợp lý về hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của người học. Điều đó đòi hỏi sớm có những biện pháp quản lý được tổ chức một cách khoa học để khắc phục những tồn tại trên và giúp các nhà trường bắt nhịp với những quy định mới trong Thông tư số 30/TT-BGDĐT Quy định về đánh giá học sinhtiểu học và thông tư số: 22/2016/TT-BGDĐT Sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014. 2
Xuất phát từ những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì” để nghiên cứu với mong muốn nâng cao chất lượng đánh giá thành tích học tập của học sinh trong bối cảnh mới, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác quản lý đánh giá thành tích học tập ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý đánh giá thành tích học tập theo hướng vì sự tiến bộ của học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở trường tiểu học 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướngvì sự tiến bộ của học sinh ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. 4. Giả thuyết khoa học Việc đánh giá thành tích học tập ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì đã đổi mới theo chỉ đạo của Bộ giáo dục - đào tạo, song chưa đạt chất lượng như mong muốn, nguyên nhân do công tác quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh chưa được hiểu đúng đắn và quan tâm chỉ đạo sát sao. Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp dành cho Hiệu trưởng quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của người học ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì, thì sẽ nâng cao hiệu quả công tác quản lý đánh giá thành tích học tập của người học; từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh trường tiểu học. 5.2. Phân tích và đánh giá thực trạng biện pháp quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường tiểu học thành phố Việt Trì. 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 6.1. Địa bàn khảo sát - Các trường tiểu học thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ (3 trường) - Trường tiểu học Chính Nghĩa - Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Trường tiểu học Tiên Dung - Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Trường tiểu học Dữu Lâu - Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ 6.2. Khách thể điều tra - CBQL: 26 (Trưởng phòng GD; phó phòng GD; các Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng; tổ trưởng, tổ phó). - GV: 97 GV giảng dạy trong 3 nhà trường. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận Để xây dựng cơ sở lý luân của đề tài, tác giả sử dụng các phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp các tài liệu, tư liệu sách báo, công trình khoa học, văn bản, chỉ thị thể hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về quản lý giáo dục, quản lý đánh giá học sinh, đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh và quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng đó. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Nhằm thu thập thông tin thực tiễn từCBQL, GV và học sinh các trường tiểu học về quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của người học; trên cơ sở đó phân tích và đánh giá thực trạng vấn đề này. - Phương pháp phỏng vấn: Nhằm thu thập thông tin bổ sung sau khi điều tra bằng bảng hỏi nhằm thu thập các ý kiến sâu hơn của GV và học sinh, để phục vụ hoạt động phân tích và đánh giá thực trạng. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Tiến hành phân tích các sản phẩm của hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở ba trường tiểu học, từ đó nắm bắt được các thông tin chung, phục vụ cho việc đánh giá chung về thực trạng quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng này ởtrường Tiểu học. 4
7.3. Phương pháp toán thống kê Sử dụng phương pháp toán thống kê nhằm xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình điều tra, từ đó phục vụ cho hoạt động phân tích, đánh giá thực trạng và khảo nghiệm. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài mở đầu, kết luận - khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh trong nhàtrường tiểu học Chương 2: Thực trạng về quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh các trường tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Biện pháp quản lý đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh ở các trường Tiểu học, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ THÀNH TÍCH HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG VÌ SỰ TIẾN BỘ CỦA NGƯỜI HỌC 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới Có nhiều tác giả trên thế giới nghiên cứu sâu về vấn đề đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực trong các nhà trường hiện nay, cụ thể là: Nghiên cứu lý thuyết chung về kiểm tra - đánh giá trong lớp học như công trình của D.S. Frith và H.G. Macintosh[33]. Những tài liệu viết về lĩnh vực này được biết đến như: cuốn “Measuring Educational Achievement” (Đo lường thành tích giáo dục) của Robert L. Ebel [36] mô tả rất chi tiết phương pháp đo lường đánh giá học sinh ở các trường phổ thông ở Mỹ. Qua công trình này cho thấy việc đánh giá học sinh cần tập trung vào đánh giá các năng lực được học sinh thể hiện trong quá trình kiểm tra và đánh giá. Trong cuốn “A learning integrated assessment system, Educational Research Review, 2006 ” của Birenbaum và các cộng sự [32] cho rằng nếu năng lực được coi như là khả năng sử dụng kiến thức, kĩ năng và thái độ một cách kết hợp để giải quyết các vấn đề trong bối cảnh cụ thể thì các chương trình giảng dạy và các phương pháp đánh giá cũng phải kết hợp cả ba yếu tố này. Ưu điểm của cách này là độ tin cậy kết quả đánh giá sẽ cao hơn và áp lực thi cử sẽ giảm bớt do bài thi nội dung, kiến thức không còn là kết quả duy nhất quyết định sự tiến bộ trong học tập của người học. Kết hợp với các bài kiểm tra, các công cụ khác như đánh giá hồ sơ, phỏng vấn ý kiến bên thứ ba (thầy cô giáo, người quản lí, cán bộ tư vấn học đường...) cũng được các cơ sở giáo dục sử dụng rộng rãi để đánh giá toàn diện năng lực thí sinh. Cuốn “Measurement and Evaluation in Teaching” (Đo lường và đánh giá trong dạy học) của Norman E. Gronlund giới thiệu tới GV và những người đang theo học nghiệp vụ sư phạm về những nguyên tắc và quy trình đánh giá cần thiết cho việc dạy học hiệu quả [34]. Trong tác phẩm này đã tiếp tục khẳng định rằng năng lực của người học là đối tượng của các đánh giá và đo lường sư phạm, nếu không thể đánh giá được các năng lực của người học thì việc đánh giá chỉ có tính hình thức và đã vi phạm các nguyên tắc trong đánh giá. 6
Trong cuốn “A Teacher's Guide to Assessment” (Hướng dẫn GV đánh giá) do D.S. Frith và H.G.Macintosh lại viết rất cụ thể, chuyên sâu về những lý luận cơ bản của đánh giá trong lớp học, cách lập kế hoạch đánh giá, cách đánh giá, cho điểm, và cả cách thức đánh giá bằng nhận xét của giáo viên đối với học sinh [33]. Đây là cuốn sách gợi mở rất nhiều cho nhà quản lý trong công tác quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo tiếp cận pháp triển năng lực. Nghiên cứu ứng dụng các kỹ thuật kiểm tra, đánh giá kết quả học tập được trình bày trong cuốn “Classroom Assessment - Techiniques” của Thomas A. Agelo, K.Patricia Cross [38] giới thiệu cho giáo viên biết cần sử dụng các phương pháp cụ thể nào trong đánh giá trên lớp học và việc ra các quyết định khi sử dụng các kết quả đánh giá. Rick Stiggins (và các đồng nghiệp) [35] đã nghiên cứu về đánh giá trên lớp học với các phương pháp, kỹ thuật cụ thể và đã cho xuất bản 3 cuốn sách nghiên cứu về lĩnh vực này là: “Student- Centered Classrom Assessment” (1994), “Classroom Assessment for Student Learning” 2004 và cuốn “Student - Involved Assessment for Learning”. (2008) Ngoài ra với cuốn tài liệu thể hiện xu hướng đánh giá hiện đại đang thịnh hành của Anthony J.Nitko, Đại học Arizôna (Mỹ) mang tên “Educational Assessment of Students” (Đánh giá học sinh) một lần nữa đã đề cập đến rất nhiều nội dung của dánh giá học sinh, bao gồm: Phát triển các kế hoạch giảng dạy kết hợp với đánh giá; các đánh giá về mục tiêu, hiệu quả; đánh giá học sinh [31]. Không chỉ vậy, cuốn sách còn cho rằng: Đánh giá học sinh còn là trách nhiệm to lớn của người Hiệu trưởng trong nhà trường, hiệu quả của công tác đánh giá có tốt hay không là do năng lực quản lý của người Hiệu trưởng nhà trường. Như vậy, tác phẩm này đã nêu lên vai trò, tầm quan trọng của công tác quản lý trong đánh giá học sinh nói chung. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu về đánh giá giáo dục các trường ĐH Utrecht, Open và Maastricht ở Hà Lan đã xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng của các công cụ đánh giá theo năng lực, theo các tiêu chí phù hợp giữa người học, người dạy và nhà tuyển dục, phù hợp với nhu cầu lao động của thị trường, nhu cầu của gia đình và xã hội. Bên cạnh đó có những nghiên cứu cụ thể về quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực trong các nhà trường hiện nay, cụ thể là: Cuốn “Monitoring Educational Achivement” của T.N.Postlethwaite (2004) [37]; cuốn 7
“Monitering Evaluation: Some Tools, Methods and Approches” do Worbank phát hành (2004); cuốn “Managing Evaluation in Educational” của Kath Aspinwall, Tim Simkins, John F. Wilkinson and M. John Mc Auley (1992); cuốn “Mười bước tiến tới hệ thống giám sát và đánh giá dựa trên kết quả” của Jody Zall Kusek, Ray C.Rist (2005),… Trong các cuốn tài liệu này đã chỉ cho người đọc thấy các nghiệp vụ quản lý cần thực hiện để quản lý hoạt động đánh giá học sinh như thế nào cho hiệu quả, làm thế nào cần đánh giá học sinh trong bối cảnh đổi mới giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Đặc biệt, cuốn tài liệu của UNESCO [37] có bàn đến hoạt động đánh giá học sinh tại Việt Nam “Monitoring Educational Achievement” (Giám sát thành tích giáo dục) đã giải thích ý nghĩa của khái niệm "giám sát thành tích giáo dục", chỉ ra các nhóm tiêu chí được đánh giá và một số vấn đề đặt ra đối với các nhà quản lý giáo dục trong công tác quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động đánh giá học sinh nói riêng. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Các nghiên cứu về đánh giá giáo dục nói chung và đánh giá thành tích học tập trong trường tiểu học nói riêng chỉ bắt đầu được nở rộ và phát triển từ những năm 1990 đến nay với nhiều tác giả và công trình nghiên cứu cụ thể là: Các tác giả Hoàng Đức Nhuận và Lê Đức Phúc là những tác giả nghiên cứu mở đầu tiên phong cho sự phát triển của lý luận đánh giá học sinh. Hai ông đã thực hiện công trình nghiên cứu khoa học công nghệ cấp nhà nước và cho ra đời cuốc sách “Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lượng học tập của học sinh phổ thông” (3/1995). Tài liệu làm nền tảng cho việc tiếp cận các khái niệm, các thuật ngữ về đánh giá giáo dục cũng như những yêu cầu về nội dung và kỹ thuật đánh giá [24]. Những nghiên cứu tiếp tục đề cập đến các thuật ngữ, khái niệm với các nguyên tắc đánh giá, kỹ thuật đánh giá có thể kể đến nghiên cứu của Trần Bá Hoành với cuốn sách mang tên “Đánh giá trong giáo dục”dùng trong các trường đại học và cao đẳng sư phạm, tài liệu này đã cung cấp cho người đọc những kiến thức cơ bản làm nền tảng cho việc kiểm tra, đánh giá trong giáo dục [19]. Tác giả Trần Thị Tuyết Oanh với "Đánh giá và đo lường kết quả học tập"đã hệ thống rất đầy đủ các thuật ngữ và khái niệm, các nguyên tắc, phương pháp, kĩthuật, các nội dung ĐG trong giáo dục [25]. 8
Tác giả Lâm Quang Thiệp cũng cho ra đời cuốn sách “Lý thuyết và thực hành về đo lường và đánh giá trong giáo dục”nghiên cứu về đo lường đánh giá trong giáo dục bằng phương pháp định lượng được sử dụng trong giảng dạy và có tính thực tiễn cao [28]. Tác giả Nguyễn Công Khanh và các cộng sự đã nghiên cứu đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực theo tiếp cận năng lực và xuất bản cuốn “Kiểm tra, đánh giá trong giáo dục”. Đây là cuốn sách có giá trị rất lớn trong bối cảnh đổi mới hoạt động, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực trong các nhà trường hiện nay trong giáo dục hiện nay [20]. Tác giả Phó Đức Hòa đề cập những vấn đề chung về đánh giá trong giáo dục; Một số quy định về đánh giá kết quả giáo dục tiểu học ở Việt Nam Quy trình đánh giá trong dạy học; Vấn đề đánh giá bằng trắc nghiệm khách quan. Được thể hiện trong cuốn “Đánh giá trong giáo dục tiểu học” [18] Bên cạnh đó có những nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập được nghiên cứu rất nhiều trong một số luận văn, luận án nghiên cứu đề cập đến vấn đề quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá trong giáo dục như luận án của Đặng Huỳnh Mai, Nguyễn Thị Hồng Vân… Như vậy, qua nghiên cứu tôi nhận thấy vấn đề đánh giá và đổi mới hoạt động đánh giá thành tích học tập nói chung, đã được thể hiện rất rõ ràng và cụ thể trong các nghiên cứu đánh giá của các tác giả. Tuy nhiên vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể nào về quản lý và các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá thành tích học tập theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh trong các nhà trường. Vì vậy, việc nghiên cứu về hoạt động này sẽ đóng góp vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện và áp dụng các nghiên cứu về lý thuyết đánh giá trong thực tiễn quản lý quá trình dạy học và bối cảnh ra đời Thông tư số 30/2014/TT-BGDĐT ban hành quy định đánh giá học sinh tiểu học của Bộ GD & ĐT ra ngày 28/8/2014 và sau này là thông tư 22/2016/TT-BGDĐT sửa đổi quy định đánh giá học sinh tiểu học ra ngày 22/9/2016. Các nghiên cứu nêu trên là gợi mở quý giá, chỉ ra lý luận cũng như hướng vận dụng trong nghiên cứu đề tài về quản lý đánh giá thành tích học tập của học sinh tiểu học theo định hướng vì sự tiến bộ của học sinh trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 9