Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa, Hà Nội trong bối cảnh hiện nay

Chia sẻ: Dilysstran Dilysstran | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

121
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non Hoa Hồng bằng việc áp dụng một số biện pháp phù hợp, hiệu quả nhằm đạt mục tiêu giáo dục mầm non “giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp 1.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa, Hà Nội trong bối cảnh hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ------------------- TRIỆU THỊ HẰNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC ------------------- TRIỆU THỊ HẰNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60140114 Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN VĂN LÊ HÀ NỘI – 2016
LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian nghiên cứu, đề tài: “Quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa, Hà Nội trong bối cảnh hiện nay” đã hoàn thành và đưa ra bảo vệ. Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lời cảm ơn các thầy, cô giáo trường Đại học Giáo Dục - trường Đại học Quốc Gia Hà Nội. Xin cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của lãnh đạo phòng GD&ĐT quận Đống Đa, các đồng chí chuyên viên tổ mầm non phòng GD&ĐT, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, giáo viên, nhân viên nuôi dưỡng và các bậc phụ huynh trong quá trình thực hiện đề tài. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Văn Lê – Người tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình hoàn thành bản luận văn này. Tuy đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu, nhưng chắc chắn luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của các thầy cô và đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 10 năm 2016. Tác giả luận văn Triệu Thị Hằng i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BD : Bồi dưỡng BDGVMN : Bồi dưỡng giáo viên mầm non CBQL : Cán bộ quản lý CSDD : Chăm sóc dinh dưỡng CS&ND : Chăm sóc và nuôi dưỡng GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo CSVC : Cơ sở vật chất DD : Dinh dưỡng GV : Giáo viên GDMN : Giáo dục mầm non GVMN : Giáo viên mầm non GV-NV : Giáo viên nhân viên GD : Giáo dục GĐ : Gia đình GDDD : Giáo dục dinh dưỡng HT : Hiệu trưởng MN : Mầm non NV : Nhân viên ND : Nội dung QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục SDD : Suy dinh dưỡng UBND : Ủy ban nhân dân TP : Thành phố VSATTP : Vệ sinh an toàn thực phẩm XH : Xã hội XHHGD : Xã hội hóa giáo dục ii
MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn ......... ...................................................................................................i Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt .......…………………………………….ii Danh mục các bảng , biểu đồ ......... …………………………………………….iii Mục lục ....... ……………………………………………………………………iv MỞ ĐẦU ....... .....................................................................................................1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON ......................................... 6 1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề ............. ………………………………………6 1.2 Những khái niệm cơ bản. .......... ......................................................................8 1.2.1 Quản lý ……… ............….………………………………………………...8 1.2.2 Giáo dục mầm non:....... ........…………………………………………….11 1.2.3 Chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non: ....... ……………….………………11 1.3 Hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non… .......... …………………..12 1.3.1 Mục tiêu của giáo dục mầm non……………………...... ………………..12 1.3.2 Nội dung hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng……… ..... …………………..13 1.3.3 Yêu cầu của hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non…… ..... ……15 1.4 Quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non…… ....................... 18 1.4.1 Xây dựng kế hoạch chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ…………… ...................... 18 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ ............................ 18 1.4.3 Chỉ đạo hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng ................................................. 20 1.4.4 Kiểm tra, đánh giá hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ ........................... 21 1.5 Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non trong bối cảnh hiện nay .......................... ……………………………………….22 1.5.1 Những yếu tố khách quan ...... ……………………………………………22 1.5.2 Những yếu tố chủ quan ...... ………………………………………………23 Tiểu kết chương 1.. .............................................................................................24 iii
Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG QUẬN ĐỐNG ĐA, HÀ NỘI. .....................................................................................................26 2.1. Khái quát về Quận Đống Đa.. ......... .............................................................26 2.1.1 Khái quát về điều kiện tự nhiên, Kinh tế - Chính trị, Văn hoá - Xã hội của phường Thịnh Quang, quận Đống Đa, Hà Nội .................. .................................26 2.1.2 Khái quát về Giáo dục mầm non quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội ...... .26 2.1.3 Khái quát về trường mầm non Hoa Hồng, Quận Đống Đa, Hà Nội. ...... ..28 2.2 Thực trạng hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trong trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa, Hà Nội.......... ....................................................................31 2.2.1 Thực trạng thực hiện mục tiêu chăm sóc, giáo dục trẻ...... ... .....................31 2.2.2 Thực trạng thực hiện nội dung nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ... ...... ................31 2.2.3 Thực trạng kết quả nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ............... ..... ...................... 33 2.3 Thực trạng quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng tại trường mầm non mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa.......... ......................... ................................35 2.3.1 Xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng của hiệu trưởng............................... ...................................................................................35 2.3.2 Tổ chức thực hiện hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non trong nhà trường..................................................................................................................38 2.3.3 Chỉ đạo hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non trong nhà trường.39 2.3.4. Kiểm tra, đánh giá họat động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non trong nhà trường...................... .....................................................................................41 2.4. Đánh giá chung về thực trạng..... ......... ........................................................42 2.4.1. Những điểm mạnh................... ..... ............................................................42 2.4.2. Những hạn chế.................... ...... ................................................................43 2.4.3. Những nguyên nhân............... ..... ..............................................................44 Tiểu kết Chương 2........................ ....... ...............................................................45 Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG QUẬN ĐỐNG ĐA HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY. ................................ .........................46 iv
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa ........................................ .46 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống.... .... .................................................. 46 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa... ..... .....................................................46 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi......................................................... ..... 46 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện.............................. ..... .......................46 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.................... ...... .................................46 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trong trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa............................ ........................................................47 3.2.1. Tổ chức các hoạt động tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức về công tác chăm sóc, nuôi dưỡng trong trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa trong bối cảnh hiện nay. ...................... ................................................................47 3.2.2 Nâng cao năng lực chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ cho đội ngũ giáo viên và nhân viên trong nhà trường..... .......... ................................................................. 49 3.2.3. Đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá, xếp loại.. ...... ..................52 3.2.4. Xây dựng và hoàn chỉnh chế độ, chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ giáo viên, nhân viên mầm non.. .............. ....................................................................56 3.2.5. Đẩy mạnh tuyên truyền về giáo dục mầm non và phổ biến kiến thức nuôi dạy trẻ cho các bậc cha mẹ, cộng đồng ............. .................................................58 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............. ....................................................61 3.4. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp ............................................................................................... ................... 62 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm. ............................................................................62 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ..............................................................................62 3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ................................................................................62 Tiểu kết chương 3.. .............................................................................................70 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ....... ............................................................71 1. Kết luận... ...... .................................................................................................71 2. Khuyến nghị. ...................................................................................................73 2.1. Đối với Sở GD&ĐT thành phố Hà Nội ...... .................................................73 v
2.2. Đối với UBND quận Đống Đa ..... ...............................................................73 2.3. Đối với Phòng GD&ĐT quận Đống Đa. ..... ................................................73 2.4. Đối với trường mầm non Hoa Hồng. ...... .....................................................74 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..... ...................................................75 PHỤ LỤC................ ...........................................................................................78 vi
DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN 1. CÁC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 2.1 Kết quả thực hiện mục tiêu giáo dục trong trường mầm non Hoa Hồng…………………………………………………………………….… 31 Bảng 2.2 Kết quả chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non Hoa Hồng…………………………………………………………….…… 33 Bảng 2.3 Nhu cầu dinh dưỡng 1 trẻ / 1 ngày đạt được ở trường................ 35 Bảng 2.4 Đánh giá về kế hoạch của HT cho các bộ phận liên quan đến CSND trẻ...................................................................................................... 35 Bảng 2.5 Kiến thức cần có với hoạt động tự bồi dưỡng của GV- NV......... 36 Bảng 2.6 Kết quả nghiên cứu về hoạt động bồi dưỡng GV- NV................. 38 Bảng 2.7 Đánh giá việc tổ chức thực hiện hoạt động CSND trẻ của HT.. 38 Bảng 2.8 Kết quả quản lý chỉ đạo các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng... 39 Bảng 2.9 Đánh giá các hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra trong trường…………………………………………………………………..….. 41 Bảng 3.1 Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý CSND........................... 61 Bảng 3.2 Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp đã đề xuất................................................................................................................. 62 Bảng 3.3: Kết quả khảo nghiệm mức độ tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất........................................................................................................... 66 Bảng 3.4: Mối tương quan về mức độ cần thiết, khả thi của các biện pháp 68 2. CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ về mức độ cần thiết các biện pháp :……………….…….……… 64 Biểu đồ về mức độ khả thi các biện pháp :……………………….……… 67 vii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Đương thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm tới thế hệ trẻ đã từng nói: “Trẻ em như búp trên cành, biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”. Đây cũng là quan niệm của dân tộc ta về GD, chăm sóc, nuôi dưỡng cho trẻ thơ. Chăm sóc và giáo dục trẻ em là trách nhiệm, là tình thương và hạnh phúc của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng. GDMN là mắt xích đầu tiên của hệ thống GD quốc dân, góp phần vào sự nghiệp phát triển chung của GD&ĐT ra những con người có năng lực, phát triển toàn diện không chỉ năng lực và phẩm chất đạo đức mà còn có sức khoẻ tốt để sẵn sàng phục vụ đắc lực cho sự nghiệp CNH-HĐH đất nước, phát triển kinh tế xã hội trong tương lai. Trong chiến lược phát triển GD giai đoạn hiện nay đã nhấn mạnh đến chất lượng GD toàn diện, trong đó phát triển thể chất được đặt ra trong mối quan hệ tổng thể với các mặt phát triển khác của con người. Cơ thể trẻ em lứa tuổi MN đang phát triển rất nhanh về thể chất và tinh thần, đặc biệt trong thời kỳ bào thai và 5 năm đầu của cuộc đời, do vậy nhu cầu dinh dưỡng của trẻ rất cao. Ở giai đoạn này cơ thể của trẻ còn non yếu về chức năng các bộ phận cơ thể, nhất là chức năng tiêu hoá, là giai đoạn thích ứng với môi trường, nhạy cảm với bệnh tật và cũng là giai đoạn tiền đề cho đảm bảo sức khoẻ và phát triển trí tuệ sau này, tác động trực tiếp vào sự phát triển toàn diện của trẻ. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào học lớp một. Để trẻ phát triển cân đối, khỏe mạnh ngay từ những năm tháng đầu đời cần phải có một chế độ dinh dưỡng hợp lý. Thời gian hoạt động ăn, ngủ của trẻ ở trường mầm non chiếm tỷ lệ khá lớn so với thời gian trong ngày. Vì vậy, cùng với gia đình, trường mầm non có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ. Điều đó đòi hỏi mỗi cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, nhân viên nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ trong các cơ sở giáo dục mầm non cần có những kiến thức cơ bản về dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ lứa tuổi mầm non. 1
Một mặt khác, đó là nền kinh tế Việt Nam, nhất là thành phố Hà Nội có sự phát triển mạnh, đời sống của bộ phận người dân cũng được nâng cao. Song phụ huynh học sinh lại thường quá quan tâm đến ăn uống của trẻ và chiều chuộng làm hết mọi việc cho trẻ. Chính vì vậy, một xu hướng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ là bệnh béo phì, ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển chung của trẻ về nhận thức, tình cảm xã hội và một số bệnh khác. Việc nghiên cứu quản lí hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ lứa tuổi MN càng quan trọng và cấp bách hơn bao giờ hết: đó là điều chỉnh chế độ ăn phù hợp; phối kết hợp giữa chăm sóc, nuôi dưỡng với GD để tạo ra các hoạt động khác nhau; sự phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong chăm sóc, nuôi dưỡng và GD trẻ lứa tuổi MN. Mặt khác trường MN tuyên truyền để các bậc phụ huynh cùng thấu hiểu công tác CS-GD về sức khỏe, dinh dưỡng phù hợp cho trẻ MN để cùng phối hợp trong chế độ chăm sóc sức khỏe cho trẻ hiện nay ở tại gia đình cũng là việc làm cần thiết để các em khỏe mạnh về thể chất và tinh thần. Hiện nay, công tác chăm sóc, nuôi dưỡng trong một số trường lớp mầm non đang xảy ra không ít những bức xúc trong xã hội, trẻ đến trường không được chăm sóc đúng khoa học, một số trường hợp còn mang tính chất bạo hành trẻ trong khi chăm sóc, nuôi dưỡng. Xuất phát từ những lí do trên,bản thân em là người quản lý trong trường mầm non phụ trách công tác chăm sóc, nuôi dưỡng em xin lựa chọn đề tài “Quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ tại trường mầm non Hoa Hồng quận Đống Đa thành phố Hà Nội trong bối cảnh hiện nay” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non Hoa Hồng bằng việc áp dụng một số biện pháp phù hợp, hiệu quả nhằm đạt mục tiêu giáo dục mầm non “giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớp 1...” ` 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu: 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ của trường mầm non. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng của trường mầm non Hoa Hồng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. 4. Giả thuyết khoa học: Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ sẽ được nâng cao và góp phần hoàn thành tốt mục tiêu cụ thể của giáo dục mầm non nếu trường mầm non có những biện pháp quản lý cụ thể, khả thi về hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ (định lượng khẩu phần ăn hợp lí, đảm bảo đúng chế độ ăn theo quy định và đúng cam kết với phụ huynh, tổ chức hợp lí giữa chăm sóc, nuôi dưỡng với các hoạt động giáo dục, phối kết hợp với phụ huynh về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ…) 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1 Nghiên cứu cơ sở lý luận về việc quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trong trường mầm non trong bối cảnh hiện nay. 5.2 Khảo sát đánh giá thực trạng quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng giáo viên nhân viên trong trường mầm non Hoa Hồng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. 5.3 Nghiên cứu các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng ở trường mầm non, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội và khảo nghiệm tính cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp. 6. Phạm vi nghiên cứu đề tài 6.1. Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu giáo dục mầm non trong bối cảnh đổi mới và đánh giá thực trạng để đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng ở trường mầm non Hoa Hồng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục mầm non. 6.2. Thời gian: Từ năm học 2013-2014 đến năm 2014-2015 3
6.3.Địa bàn khảo sát: Trường mầm non Hoa Hồng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. 7. Câu hỏi nghiên cứu: Chất lượng chăm sóc giáo dục trong trường mầm non Hoa Hồng được đánh giá như thế nào? Các biện pháp QL hiện tại của trườngđã tập trung nâng cao CL chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong nhà trường chưa? Cần phải sử dụng biện pháp quản lý nào để góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ? 8. Phương pháp nghiên cứu: 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phân tích và khái quát chủ trương của Bộ GD&ĐT về hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ lứa tuổi mầm non. - Nghiên cứu và phân tích những khái niệm cơ bản có liên quan đến đề tài nghiên cứu: biện pháp, biện pháp quản lí, hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non, nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí và nhu cầu chăm sóc, nuôi dưỡng của trẻ mầm non… - Tổng quan những công trình nghiên cứu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 8.2.1.Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi nhóm cán bộ quản lí, giáo viên mầm non, nhân viên, phụ huynh; phiếu đánh giá chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng. 8.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm ban giám hiệu giáo viên và nhân viêntrong trường. 8.2.3.Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt độngthực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ của giáo viên, nhân viên mầm non theo các yêu cầu của Qui chế nuôi dạy trẻ, điều lệ trường mầm non, các thông tư về chăm sóc sức khỏe và an toàn của trẻ mầm non, yêu cầu của đề án nâng cao chất lượng giáo dục mầm non Thành phố Hà Nội. 4
8.2.4.Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu phân tích các sổ theo dõi sức khỏe của trẻ, biểu đồ tăng trưởng, sổ tính khẩu phần ăn cho trẻ, sổ ghi nhật kí hàng ngày, sổ theo dõi công tác y tế học đường…. 8.2.5. Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến tham vấn của chuyên gia về y tế học đường, bác sĩ nhi khoa làm việc tại các trường mầm non, chuyên viên phòng giáo dục, chuyên gia dinh dưỡng. 8.3. Phương pháp toán thống kê: Xử lý các số liệu khảo sát bằng thống kê toán học. 9. Những đóng góp của đề tài: Về mặt lý luận:Xác định được khung lý thuyết về chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ và để quản lý hoạt động này tại trường mầm non. Về mặt thực tiễn: Đưa ra các biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non phù hợp có hiệu quả giúp trẻ trong trường mầm non được chăm sóc, nuôi dưỡng an toàn, đúng khoa học. 10. Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡngtrongtrường mầm non trong bối cảnh hiện nay. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trong trường mầm non Hoa Hồng, quận Đống Đa, Hà Nội. Chương 3: Các biện pháp quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trong trong trường mầm non Hoa Hồng, quận Đống Đa, Hà Nội bối cảnh hiện nay. 5
Chương1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂM SÓC, NUÔI DƯỠNG TRẺ TẠI TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Ngành học GDMN đang ngày càng khẳng định tầm quan trọng và vị trí trong hệ thống giáo dục quốc dân, được sự quan tâm của Đảng nhà nước trong việc đầu tư chăm lo cho GDMN. Nghiên cứu về GDMN và QLGDMN, tăng cường nghiệp vụ quản lý và tăng cường năng lực quản lý của các trường mầm non đã được quan tâm, đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học cấp nhà nước, cấp Bộ, cấp cơ sở và một số Luận văn Thạc sỹ, các bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành về GDMN và đặc biệt là về đề tài CSND trẻ như: Trong bài viết của Tiến sĩ Robert. G. Mayer đã nhấn mạnh “Tại sao phải đầu tư vào chương trình chăm sóc và phát triển trẻ thơ từ những năm nhỏ tuổi, coi đây là một phần của chiến lược cơ bản, bởi vì cũng như trước khi xây dựng tòa nhà, ta cần xây dựng một cái nền bằng đá vững chắc trên cơ sở đó làm nền tẳng xây nên toàn bộ công trình kiến trúc” Trước khi một em bé vào trường tiểu học cũng cần cho nó một nền tảng tương tự. Chính gia đình, cộng đồng và những giá trị văn hóa cộng đồng là những nhân tố tạo nên nền tảng đó. Do đó từ lúc lọt lòng mẹ đến lúc 6 tuổi, trẻ em cần được sự đầu tư hỗ trợ phát triển thể chất, tinh thần và hiểu biết xã hội. Việc giáo dục trẻ em trong những năm học ở nha trường có thành công hay không một phần lớn là tùy thuộc vào những tảng đá làm nền tạo được trong những năm phát triển trẻ thơ sau này”. Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng (CLQGDD) giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ ký vào ngày 22/02/2012. Bản Chiến lược đã đề ra mục tiêu tổng quát là "Đến năm 2020, bữa ăn của người 6
dân được cải thiện về số lượng, cân đối hơn về chất lượng, bảo đảm an toàn vệ sinh; suy dinh dưỡng trẻ em, đặc biệt thể thấp còi được giảm mạnh, góp phần nâng cao tầm vóc và thể lực của người Việt Nam, kiểm soát có hiệu quả tình trạng thừa cân, béo phì góp phần hạn chế các bệnh mạn tính không lây liên quan đến dinh dưỡng.” - Nếu như nội dung CSND ở chương trình Chăm sóc giáo dục trước kia chỉ được coi như là một bộ phận, một nội dung để hỗ trợ cho các hoạt động học tập của trẻ ở trường mầm non thì trong Chương trình Giáo dục mầm non được ban hành theo Thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25/7/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nội dung giáo dục dinh dưỡng và sức khỏe đã được quan tâm và coi đó như là một nhiệm vụ chính song song với nhiệm vụ giáo dục trẻ trong các trường mầm non và đây cũng là một trong những nội dung quyết định sự thành công của chương trình. Ngoài các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học, có thể kể đến một số Luận văn Thạc sỹ của những tác giả như: - Luận văn Thạc sỹ của tác giả Nguyễn Thị Minh Nguyệt với đề tài “Các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ của QL các trường mầm non Quận 3 - Thành phố HCM” [25]. - Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Bá Hòa với đề tài “Quy hoạch phát triển giáo dục mầm non các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam đến năm 2015”[17]. - Luận văn thạc sỹ Phạm Thị Hoa với đề tài “Một số biện pháp can thiệp sớm tình trạng suy dinh dưỡng cho trẻ từ 18 đến 36 tháng ở trường mầm non”[16]. Phạm Thị Trâm - Những biện pháp phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường nhằm nâng cao chất lượng CSGD trẻ trong trường MN, luận văn thạc sĩ 1998 [34]. Về cơ bản, các công trình trên đã đề cập đến công tác chỉ đạo, biện pháp quản lý các trường mầm non, các biện pháp cũng đã có những đóng góp nhất định đối với sự phát triển của GDMN tuy nhiên những công trình đi sâu về công 7
tác CSND trẻ, một trong những nội dung quản lý trọng tâm của người QL còn ít được quan tâm nghiên cứu. Việc đi sâu vào các biện pháp quản lý công tác CSND cụ thể cho cán bộ quản lý trong trường MN thì các công trình chưa đề cập đến một cách hệ thống. 1.2. Những khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý: Quản lý là một hoạt động bắt nguồn từ sự phân công. Hợp tác lao động trong một tổ chức nhất định. Sự phân công, hợp tác lao động đó nhằm đạt hiệu quả và năng suất lao động cao hơn, do vậy cần có người đứng đầu, chỉ huy, phối hợp điều hành, kiểm tra, điều chỉnh…Chính vì vậy, người ta quan niệm quản lý là một thuộc tính lịch sử vì nó phát triển theo sự phát triển của xã hội loài người, thường xuyên biến đổi, nó là hiện tượng xã hội xuất hiện rất sớm. Có nhiều quan niệm về quản lý tùy thuộc vào các cách tiếp cận khác nhau. Chính từ sự đa dạng về cách tiếp cận, dẫn đến sự phong phú về các khái niệm “Quản lý”. TheoHarold Koontz và cộng sự: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó bảo đảm phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trường, mà trong đó con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất”[3]. Theo F.W Taylor: “Quản lý là biết chính xác các điều bạn muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”[22]. Những tài liệu mới nhất của Trung tâm quản lý chất lượng quốc tế IQC quan niệm quản lý là: Những hoạt động có phối hợp nhằm định hướng và kiểm soát quá trình tiến tới mục tiêu. Muốn định hướng và kiểm soát được quá trình tiến tới mục tiêu thì nhà quản lý phải viết ra những điều sẽ làm; Làm theo những điều đã viết; Viết lại những điều đã làm. Sau đó đem so sánh và tìm ra những sai lệch trong quá trình tiến tới mục tiêu, điều chỉnh các sai lệch nếu có để đạt được mục tiêu. 8
Trong quá trình tồn tại và phát triển của quản lý, đặc biệt trong quá trình xây dựng lý luận về quản lý, khái niệm quản lý được nhiều nhà lý luận đưa ra, nó thường phụ thuộc vào lĩnh vực hoạt động, nghiên cứu của mỗi người. Chẳng hạn: Theo Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc:“Hoạt động quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức”[9]. Từ những quan niệm trên có thể hiểu: Quản lý là cai quản bộ máy bằng cách vạch ra mục tiêu cho bộ máy và tìm cách tác động vào bộ máy để bộ máy đạt tới mục tiêu. Từ đó có thể rút ra một số dấu hiệu bản chất của quản lý như sau: + Quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động chung của tổ chức, nhóm. + Quản lý là một hoạt động luôn hướng vào những mục tiêu xác định. + Quản lý là hoạt động nhằm tác động vào con người làm cho con người tích cực lao động. Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động. Chính sự phân công hợp tác lao động hợp lý sẽ đem lại hiệu quả nhiều hơn, năng suất cao hơn. Vì vậy, trong công việc quản lý đòi hỏi phải có sự chỉ huy phối hợp, điều hành, kiểm tra, điều chỉnh… Đây là hoạt động của người đứng đầu (Thủ trưởng) nhằm phối hợp những nỗ lực của các thành viên trong nhóm, trong cộng đồng, trong bộ máy để đạt được mục tiêu đề ra Từ những quan niệm về quản lý nêu trên ta có thể hiểu: Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý trên cơ sở biết sử dụng có hiệu quả các tiềm năng. Các cơ hội của bộ máy để đạt được mục tiêu đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường. Quản lý nhà trường Trường học là đơn vị cơ sở của ngành giáo dục đào tạo, quản lý nhà trường là một phần quan trọng trong quản lý giáo dục. Có nhiều khái niệm về 9
quản lý trường học, ở đây xin nêu hai định nghĩa tiêu biểu: Theo M.I.Konđacop: "Quản lý nhà trường là quản lý hoạt động dạy và học, tức là làm sao đưa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng thái khác để dần dần tiến tới mục tiêu giáo dục". Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: "Quản lý nhà trường là quản lý hệ thống xã hội sư phạm chuyên biệt, hệ thống này đòi hỏi tác động những tác động có ý thức, có khoa học và có hướng dẫn của chủ thể quản lý trên tất cả các mặt của của đời sống nhà trường để đảm bảo sự vận hành tối ưu xã hội - kinh tế và tổ chức sư phạm của quá trình dạy học và giáo dục thế hệ đang lớn lên"[28]. Như vậy quản lý trường học là một chuỗi tác động hợp lý (có mục đích tự giác, có kế hoạch, có hệ thống) mang tính tổ chức sư phạm của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên và học sinh và những lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm huy động cùng cộng tác, phối hợp tham gia vào mọi hoạt động của nhà trường làm cho quá trình này vận hành đến việc hoàn thành những mục đích dự kiến. Hay nói một cách khác, quản lý trường học thực chất là tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên tất cả các nguồn lực nhằm đẩy mạnh hoạt động của nhà trường theo nguyên lí giáo dục tiến tới mục tiêu giáo dục mà trọng tâm của nó là đưa hoạt động dạy và học tiến lên trạng thái mới về chất. Quản lý trường mầm non có thể hiểu Quản lý trường mầm non là quá trình vận dụng nguyên lý, khái niệm, phương pháp chung nhất của khoa học quản lý vào lĩnh vực chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Quản lý trường mầm non là sự tác động có chủ đích của hiệu trưởng trường mầm non đến cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, phụ huynh học sinh trong trường mầm non nhằm đạt mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ mầm non theo quy định. . 1.2.2 Giáo dục mầm non: Giáo dục mầm non là một bộ phận của hệ thống giáo dục quốc dân. Quản lý GDMN nhằm mục đích tạo ra những điều kiện thuân lợi cho các cơ sở giáo dục thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục. Trường MN là đơn vị cơ sở của ngành GDMN được thành lập theo quy hoạch, kế hoạch của nhà nước nhằm phát triển sự nghiệp GDMN, được tổ chức 10
theo các loại hình công lập, bán công, dân lập, tư thục. Trường MN là đơn vị cơ sở GD của bậc học MN . Thực chất, quản lý GDMN là quản lý hệ thống các nhà trường MN, quản lý hệ thống hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ em trong các trường mẫu giáo (tầm vĩ mô), hoặc quản lý các hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ trong từng cơ sở GDMN (tầm vi mô, trong một đơn vị nhà trường). 1.2.3. Chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non: Chăm sóc là sự chào đón nhiệt tình, là những hành động cần thiết phải làm để thỏa mãn nhu cầu và mong đợi của người được chăm sóc theo cách mà họ mong muốn. Nuôi dưỡng là sự nuôi nấng và chăm sóc để tồn tại sức khỏe và phát triển. Vấn đề quan trọng của nuôi dưỡng là phải thỏa mãn nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể đang phát triển. Trong mỗi thời kỳ phát triển của cơ thể có những đặc điểm tâm sinh lý riêng đòi hỏi nhu cầu về nuôi dưỡng ở mỗi thời kỳ khác nhau. Nuôi dưỡng đảm bảo nhu cầu các chất dinh dưỡng ở mỗi thời kỳ giúp cho cơ thể phát triển khỏe mạnh và toàn diện. Công tác chăm sóc, nuôi dưỡng chính là những công việc cần thiết phải làm nhằm thỏa mãn nhu cầu và sự mong đợi của người được chăm sóc về mọi mặt, trong đó chú trong đến chế độ dinh dưỡng và môi trường sống lành mạnh đảm bảo phát triển tốt cả về sức khỏe, trí tuệ,... Chế độ dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển toàn diện cả về thể chất và trí tuệ đối với trẻ ở độ tuổi mầm non, bởi vì đây là giai đoạn tăng trưởng thể chất rất mạnh mẽ, đặc biệt não bộ, hệ thần kinh của trẻ phát triển vượt trội, nó quyết định quan trọng trong toàn bộ sự phát triển chung của con người. Chính vì vậy, công tác tổ chức thực hiện hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong các cơ sở giáo dục mầm non đã được xác định là nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng được thực hiện trên những nguyên tắc sau: - Chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ căn cứ vào đặc điểm sức khoẻ, dinh dưỡng, tính cách của từng trẻ, từng nhóm, từng lứa tuổi. 11