Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

48
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về hoạt động công đoàn và quản lý hoạt động công đoàn tại các trường THPT nhằm đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, hiệu quả để nâng cao chất lượng quản lý của CĐGD Quảng Ninh, tiến tới nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn trong nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo tại các trường THPT trên địa bàn Quảng Ninh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THANH HẢI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG ĐOÀN TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2020
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THANH HẢI QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG ĐOÀN TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH QUẢNG NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐẶNG LỘC THỌ HÀ NỘI - 2020
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý Giáo dục tại trường Đại học Giáo dục và nghiên cứu, hoàn thiện luận văn: “Quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông, tỉnh Quảng Ninh”, tác giả đã được các thầy cô giáo là giảng viên trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội tận tình truyền đạt kiến thức, kỹ năng; được Tiến sĩ Đặng Lộc Thọ quan tâm, hướng dẫn hoàn thiện luận văn; sự động viên tạo điều kiện thuận lợi của Công đoàn Giáo dục Quảng Ninh; sự hợp tác trong cung tấp thông tin, tài liệu khảo sát của công đoàn các trường THPT tỉnh Quảng Ninh để tác giả hoàn thành luận văn này. Với những kết quả đạt được trong thời gian dài nghiên cứu, hoàn thiện luận văn, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy cô giáo trong Ban giám hiệu, giảng viên của Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới Tiến sĩ Đặng Lộc Thọ đã giúp đỡ, tận tình chỉ bảo phương pháp để nghiên cứu, khảo sát, tổng kết, đánh giá, tìm ra biện pháp và hoàn chỉnh luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc nghiên cứu, khảo sát và xin ý kiến chuyên gia để hoàn chỉnh luận văn, song chắc chắn luận văn vẫn còn có những thiếu sót và những hạn chế. Tác giả rất mong tiếp tục nhận được sự góp ý, chỉ bảo của quý thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và bạn đọc để đề tài được hoàn thiện hơn, góp phần nhỏ bé nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn và chất lượng của ngành Giáo dục. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 01 năm 2020 Tác giả Nguyễn Thanh Hải i
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, luận văn thạc sĩ Quản lý Giáo dục với đề tài: “Quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông tỉnh Quảng Ninh” là công trình độc lập của riêng tác giả, chưa từng được công bố trong các công trình nghiên cứu khoa học khác, nghiên cứu được tiến hành khoa học, sử dụng kết quả được rút ra trong 8 năm làm cán bộ công đoàn chuyên trách tại Công đoàn Giáo dục Quảng Ninh và trong quá trình học tập. Tôi xin chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Tác giả Nguyễn Thanh Hải ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ BGH Ban giám hiệu CB, NG, LĐ Cán bộ, nhà giáo, lao động CBCĐ Cán bộ công đoàn CBQL Cán bộ quản lý CĐCS Công đoàn cơ sở CĐGD Công đoàn Giáo dục CSVC Cơ sở vật chất ĐVCĐ Đoàn viên công đoàn GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo HĐCĐ Hoạt động công đoàn LĐLĐ Liên đoàn Lao động NC Nữ công THPT Trung học phổ thông TTND Thanh tra nhân dân TƯLĐTT Thỏa ước Lao động tập thể UBKT Ủy ban kiểm tra iii
MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Lời cam đoan ..................................................................................................... ii Danh mục các từ viết tắt................................................................................... iii Danh mục các bảng, biểu đồ ............................................................................ iv MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG ĐOÀN TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .......... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 7 1.1.1. Trên thế giới .................................................................................... 7 1.1.2. Ở Việt Nam ...................................................................................... 9 1.2. Các khái niệm cơ bản............................................................................. 13 1 2 1 Quản lý, quản lý giáo d c và quản lý trường học ........................ 13 1 2 2 Công đoàn, hoạt động công đoàn ................................................. 16 1.2.3. Quản lý hoạt động công đoàn ....................................................... 21 1.3. Hoạt động công đoàn tại trƣờng THPT ............................................... 22 1.3.1. M c tiêu hoạt động công đoàn tại trường THPT ......................... 22 1.3.2. Nội dung, chương trình hoạt động công đoàn .............................. 23 1.3.3 Hình thức hoạt động công đoàn tại trường THPT ........................ 24 1 3 4 Cơ sở vật chất và điều kiện thuận lợi để công đoàn trường THPT hoạt động ...................................................................................... 27 1.4. Quản lý hoạt động công đoàn trƣờng THPT....................................... 28 1.4.1. Quản lý m c tiêu, hoạt động công đoàn ....................................... 29 1.4.2. Quản lý nội dung, chương trình hoạt động công đoàn ................. 29 1.4.3. Quản lý các hình thức hoạt động công đoàn ................................ 31 1.4.4. Quản lý nguồn nhân lực cho hoạt động công đoàn ...................... 33 1.4.5. Kiểm tra đánh giá hoạt động công đoàn ...................................... 35 1.4.6. Quản lý CSVC, điều kiện thuận lợi cho hoạt động công đoàn ..... 35 iv
1.5. Những yếu tố ảnh hƣởng tới hoạt động quản lý Công đoàn .............. 36 1.5.1. Yếu tố chủ quan ............................................................................. 36 1.5.2. Yếu tố khách quan ......................................................................... 36 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 37 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG ĐOÀN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH QUẢNG NINH ...................39 2.1. Khái quát chung về địa bàn nghiên cứu .............................................. 39 2 1 1 Tình hình GD&ĐT và đội ngũ CB, NG, LĐ địa bàn tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................. 39 2.1.2. Khái quát về công đoàn các trường THPT tỉnh Quảng Ninh ....... 41 2.1.3. Khái quát về CĐGD Quảng Ninh ................................................. 42 2.2. Giới thiệu về khảo sát ............................................................................ 43 2.2.1. M c đích khảo sát ......................................................................... 44 2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................... 44 2 2 3 Phương pháp khảo sát .................................................................. 45 2 2 4 Phương pháp xử lý số liệu ............................................................ 45 2.3. Thực trạng hoạt động công đoàn tại các trƣờng THPT tỉnh Quảng Ninh ................................................................................................... 45 2.3.1. Thực trạng m c tiêu hoạt động công đoàn trường THPT ................. 46 2.3.2. Thực trạng nội dung, chương trình hoạt động công đoàn trường THPT tỉnh Quảng Ninh ............................................................... 47 2.3.3. Thực trạng hình thức hoạt động công đoàn tại trường THPT ........... 51 2.3.4. Thực trạng về CSVC, điều kiện hoạt động tại công đoàn trường THPT............................................................................................ 55 2.4. Thực trạng quản lý công đoàn tại các trƣờng THPT tỉnh Quảng Ninh .................................................................................................... 57 2.4.1. Thực trạng quản lý m c tiêu hoạt động công đoàn tại trường THPT .......................................................................................... 57 2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung, chương trình động công đoàn tại trường THPT ...................................................................................... 58 v
2.4.3. Thực trạng quản lý hình thức hoạt động công đoàn tại trường THPT ........................................................................................... 61 2.4.4. Thực trạng quản lý về nguồn nhân lực hoạt động công đoàn ...... 62 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động công đoàn các trường THPT ........................................................................................... 63 2.4.5. Thực trạng quản lý CSVC, điều kiện thuận lợi cho hoạt động công đoàn tại trường THPT .................................................................... 64 2.4.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng ................................................. 65 2.5. Đánh giá chung ....................................................................................... 66 2 5 1 Ưu điểm ......................................................................................... 66 2.5.2. Hạn chế ......................................................................................... 66 2.5.3. Nguyên nhân ................................................................................. 67 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 68 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG ĐOÀN TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH QUẢNG NINH................. 70 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................ 70 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn của Ngành ............................................................................................... 70 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thống nhất thực hiện m c tiêu GD&ĐT và m c tiêu của tổ chức Công đoàn ......................................... 71 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ............................................... 72 3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động công đoàn trƣờng THPT tỉnh Quảng Ninh ................................................................................ 72 3.2.1. Kế hoạch hoá hoạt động quản lý từ CĐGD của ngành đến công đoàn các trường THPT ............................................................................... 72 3.2.2. Tổ chức khảo sát, lấy ý kiến và đánh giá về hoạt động công đoàn ..... 74 3.2.3. Tổ chức bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao chất lượng cho đội ngũ CBCĐ ở các trường THPT .............................................................. 75 3.2.4. Chỉ đạo các hoạt động điểm, nhân rộng cách làm hiệu quả trong hoạt động công đoàn ở các trường THPT .................................... 78 vi
3.2.5. Tổ chức phối hợp quản lý hoạt động công đoàn với Chi (Đảng) bộ tại các trường THPT và Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh ........ 80 3.2.6. Quản lý công tác kiểm tra, giám sát hoạt động công đoàn tại các trường THPT .................................................................................... 82 3.2.7. Đảm bảo CSVC và các điều kiện cho hoạt động công đoàn trường THPT ............................................................................................ 85 3.2.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................... 86 3.3. Khảo sát tính khả thi và cấp thiết của biện pháp đề xuất .................. 87 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 97 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1: Tổng hợp số lượng CĐCS và số CB, NG, LĐ thuộc CĐGD Quảng Ninh ................................................................................. 46 Bảng 2.2: Kết quả thực hiện mục tiêu hoạt động công đoàn trường THPT tỉnh Quảng Ninh .............................................................. 46 Bảng 2.3: Kết quả đại diện bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của CB, NG, LĐ ...................................................... 47 Bảng 2.4: Kết quả tham gia quản lý, tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động trường THPT ........................................................ 49 Bảng 2.5: Kết quả tuyên truyền, vận động CB, NG, LĐ học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ................. 50 Bảng 2.6: Kết quả hoạt động của BCH ....................................................... 51 Bảng 2.7: Kết quả hoạt động của UBKT .................................................... 52 Bảng 2.8: Kết quả hoạt động của Ban nữ công........................................... 53 Bảng 2.10: Kết quả quản lý mục tiêu hoạt động công đoàn ......................... 57 Bảng 2.11: Kết quả quản lý công đoàn trường THPT thực hiện nội dung bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của CB,NG,LĐ ... 58 Bảng 2.12: Kết quả quản lý công đoàn thực hiện nội dung tham gia quản lý, tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động trường THPT .............................................................................. 59 Bảng 2.13: Kết quả quản lý công đoàn thực hiện nội dung tuyên truyền, vận động CB, NG, LĐ học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ................................................ 60 Bảng 2.14: Kết quả quản lý hình thức hoạt động công đoàn ........................ 61 Bảng 2.15: Kết quả quản lý về nguồn nhân lực hoạt động công đoàn ......... 62 Bảng 2.16: Kết quả kiểm tra hoạt động công đoàn ....................................... 63 Bảng 2.17: Thực trạng công tác đánh giá công đoàn .................................... 64 viii
Bảng 2.18: Kết quả quản lý CSVC, điều kiện thuận lợi cho hoạt động công đoàn tại trường THPT ........................................................ 64 Bảng 2.19: Kết quả các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động công đoàn ....... 65 Bảng 3.1: Nội dung tập huấn, bồi dưỡng CBCĐ ........................................ 76 Bảng 3.2: Nội dung kiểm tra của CĐGD Quảng Ninh ............................... 83 Bảng 3.3: Nội dung giám sát của CĐGD Quảng Ninh ............................... 83 Bảng 3.4: Đối tượng khảo sát...................................................................... 87 Bảng 3.5: Kết quả khảo sát mức độ cấp thiết của các biện pháp đề xuất ... 88 Bảng 3.6: Kết quả khảo sát mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ...... 88 Biểu đồ 3.1: Kết quả đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ...... 89 ix
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đại hội lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1986 đã mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử của Đất nước, kể từ đó đến nay Việt Nam đã tiến hành công cuộc đổi mới và đẩy mạnh hội nhập với quốc tế trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực kinh tế. Trong xu thế đó, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là mối quan hệ lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động đang diễn ra phức tạp với tình trạng đối xử bất công, bóc lột sức lao động tại nhiều doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp có vốn đầu tư ở nước ngoài… Chính vì vậy, hơn lúc nào hết tổ chức Công đoàn cần thực hiện tốt chức năng quan trọng nhất của mình là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động. Trải qua 90 năm lịch sử (28/7/1929 – 28/7/2019) tổ chức Công đoàn luôn thể hiện vai trò của mình trong thời kỳ đất nước có chiến tranh và cả thời kỳ hòa bình, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Công đoàn đã luôn tranh thủ sự lãnh đạo của Đảng, cùng với Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ chính trị, xây dựng đất nước, chăm lo đời sống người lao động. Công đoàn là cầu nối giữa Đảng với giai cấp công nhân và người lao động, tích cực triển khai chủ trương, nghị quyết của Đảng thành chương trình công tác của mình, đồng thời tổ chức cho đoàn viên, người lao động tham gia đóng góp ý kiến trong công tác xây dựng Đảng, lựa chọn, giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp. Bên cạnh sự lãnh đạo của Đảng, Công đoàn còn có mối quan hệ chặt chẽ với Nhà nước, đây là mối quan hệ bình đẳng, cùng phối hợp vì mục tiêu chung của Đất nước. Công đoàn đã phát huy vai trò tuyên truyền chính sách, pháp luật của Nhà nước, động viên đoàn viên, lao động hăng say sản xuất, sáng tạo... góp phần ổn định các mối quan hệ lao động được hài hòa và hiệu quả. Trên cơ sở chỉ đạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và được sự 1
giúp đỡ tận tình của Lãnh đạo Bộ Giáo dục, Công đoàn Giáo dục Việt Nam từ khi thành lập đến nay (được thành lập tháng 9 năm 1950) liên tục phát triển hệ thống công đoàn trong các trường học nói chung và công đoàn trong các trường THPT nói riêng cả về quy mô, chất lượng và tương ứng với sự phát triển của các nhà trường. Khẳng định vai trò của tổ chức công đoàn và các tổ chức khác trong nhà trường, tại Điều 59, Luật Giáo dục 2019 quy định: “Đoàn thể, tổ chức xã hội trong nhà trường có trách nhiệm góp phần thực hiện m c tiêu giáo d c và hoạt động theo quy định của pháp luật” Trong quá trình hoạt động, công đoàn trường THPT luôn có nhiều giải pháp, phối hợp với chuyên môn tuyên truyền, động viên đội ngũ CB, NG, LĐ (mà phần lớn cũng chính là đoàn viên công đoàn) nâng cao tinh thần trách nhiệm, tích cực học tập nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm để giáo dục học sinh. Những đóng góp đó của đội ngũ CB, NG, LĐ đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Vai trò đó đã được thể hiện ở khoản 2, điều 66 Luật Giáo dục năm 2019 “Nhà giáo có vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo d c, có vị thế quan trọng trong xã hội, được xã hội tôn vinh”. Ý thức được vai trò, chức năng nhiệm vụ của tổ chức công đoàn, trong những năm qua hoạt động công đoàn trường THPT tại Quảng Ninh luôn gặt hái được những thành công nhất định, là một trong những hệ thống CĐCS hoạt động hiệu quả nhất so với các ngành nghề khác trong tỉnh. Điều đó được thể hiện ở việc chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, chia sẻ, động viên CB, NG, LĐ gặp hoàn cảnh khó khăn; tổ chức tốt các phong trào thi đua yêu nước và phong trào thi đua, cuộc vận động do ngành GD&ĐT phát động, như: phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt”, “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học”, cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, “hỗ trợ giáo dục miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó 2
khăn”…; phối hợp tổ chức tốt các phong trào VHVN-TDTT và các ngày kỷ niệm của Đất nước, của ngành GD&ĐT. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đạt được, hoạt động công đoàn trường THPT tại Quảng Ninh vẫn còn những tồn tại, hạn chế: hoạt động tại một số đơn vị mang tính hình thức; tập trung quá nhiều vào hoạt động bề nổi để phục vụ tuyên truyền, quảng bá mà chưa chú trọng tới những nhiệm vụ theo chiều sâu, phục vụ thiết thực nhất cho đội ngũ CB, NG, LĐ trong giai đoạn trường học có nhiều đổi mới và cũng tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp trong quan hệ lao động (đặc biệt tại các trường THPT ngoài công lập). Do đó, đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông, tỉnh Quảng Ninh” nhằm góp phần không chỉ nâng cao chất lượng hoạt động tại các công đoàn trường THPT, mà còn tích cực góp phần hoàn thành các nhiệm vụ chính trị của các nhà trường THPT, đáp ứng được yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn về hoạt động công đoàn và quản lý hoạt động công đoàn tại các trường THPT nhằm đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, hiệu quả để nâng cao chất lượng quản lý của CĐGD Quảng Ninh, tiến tới nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn trong nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo tại các trường THPT trên địa bàn Quảng Ninh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động công đoàn tại trường Trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động công đoàn tại trường THPT, tỉnh Quảng Ninh. 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1. Nghiên cứu lý luận về hoạt động công đoàn và quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông. 4.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động công đoàn và quản lý hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông, tỉnh Quảng Ninh. 4.3. Đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông tỉnh Quảng Ninh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại mỗi nhà trường. 5. Câu hỏi nghiên cứu Việc quản lí hoạt động công đoàn trong trường THPT hiện nay còn những hạn chế, bất cập gì? Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập đó? Làm thế nào quản lý tốt hoạt động công đoàn tại các trường Trung học phổ thông, để công đoàn phát huy hết chức năng nhiệm vụ, góp phần vào thành tích chung của các nhà trường? 6. Giả thuyết nghiên cứu Công đoàn trong trường THPT đã và đang thể hiện được vai trò cùng tham gia quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động của nhà trường; hoạt động có hiệu quả trong việc đảm bảo chế độ chính sách cho CB, NG, LĐ. Tuy nhiên, việc thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của Ngành còn chưa thực sự hiệu quả. Nếu thực hiện các biện pháp quản lý phù hợp với yêu cầu đổi mới và thực tiễn của địa phương thì sẽ ngày càng phát huy được vai trò của công đoàn trong việc đảm bảo quyền lợi vật chất, tinh thần cho CB,NG,LĐ; góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo tại các trường THPT, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế. 7. Phạm vi nghiên cứu 7.1. Về nội dung: Hoạt động công đoàn tại trường THPT và quản lý hoạt động công đoàn tại trường THPT. 4
7.2. Về đối tượng: Hoạt động quản lý của CĐGD Quảng Ninh; Chi (Đảng) bộ và BCH công đoàn các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. 7.3. Về thời gian, đối tượng khảo sát: - Xử lí các số liệu từ năm 2014 đến hết năm 2018 và kết quả khảo sát trong năm học 2018-2019. - Đối tượng khảo sát gồm: Ủy viên BCH và UBKT CĐGD tỉnh Quảng Ninh, CBCĐ chuyên trách tại CĐGD Quảng Ninh; Chủ tịch Công đoàn trường THPT, đại diện Chi (Đảng) bộ trường, BGH, CBCĐ các trường THPT, CBNGNLĐ (bao gồm các trường THPT công lập và các trường THPT ngoài công lập), để nghiên cứu thực trạng hoạt động công đoàn các trường THPT tỉnh Quảng Ninh, thực trạng quản lý hoạt động công đoàn tại các trường THPT tỉnh Quảng Ninh và về tính cấp thiết và khả thi của biện pháp. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Nghiên cứu các đề tài, các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về nội dung quản lý hoạt động công đoàn nói chung và hoạt động công đoàn tại các trường THPT nói riêng. - Phân tích, tổng hợp những tư liệu, tài liệu lý luận về quản lý, quản lý nhà trường, quản lý các tổ chức trong nhà trường, quản lý hoạt động công đoàn. Thông qua những kết quả khảo sát, đánh giá công tác quản lý hoạt động công đoàn để xây dựng các khái niệm công cụ và khung lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu. 8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: quan sát phát hiện những vấn đề nảy sinh trong quản lý hoạt động công đoàn của CĐGD Quảng Ninh và của Chi (Đảng) bộ các nhà trường; quan sát các hoạt động của công đoàn các trường THPT, tỉnh Quảng Ninh để thu thập số liệu. - Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn nhằm tập hợp những thông tin 5
sâu về một số vấn đề quan trọng của đề tài. Đối tượng phỏng vấn tập trung ở CB, NG, LĐ tại các trường THPT. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phiếu hỏi dùng để điều tra các đối tượng cần thiết liên quan đến nội dung quản lý HĐCĐ. Đối tượng khảo sát của phiếu hỏi sẽ là CB, NG, LĐ; CBCĐ tại các trường THPT, CĐGD Quảng Ninh và BGH các nhà trường THPT. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổ chức, trao đổi với những công đoàn trường THPT có nhiều giải pháp hiệu quả trong hoạt động để rút ra bài học, phổ biến trong phạm vi toàn tỉnh Quảng Ninh. Ngoài ra sử dụng phương pháp thống kê toán học trong đánh giá thực trạng, đánh giá tính cần thiết, khả thi của các biện pháp đề xuất. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, luận văn gồm 3 chương là: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động công đoàn tại trường THPT Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động công đoàn tại các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động công đoàn tại các trường THPT tỉnh Quảng Ninh. 6
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CÔNG ĐOÀN TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Với sự ra đời của chế độ tư bản, sự ra đời của giai cấp công nhân, phong trào công đoàn thoạt đầu phát sinh ở nước Anh, đi theo sự lớn mạnh của chủ nghĩa tư bản và phong trào công đoàn Anh đã từ nước Anh tỏa đi các nơi trên thế giới. Ngày nay, rất nhiều quốc gia trên thế giới có tổ chức Công đoàn. Về quy mô, cách thức tổ chức và hoạt động của công đoàn các nước trên thế giới có nhiều điểm khác nhau nhưng bản chất của tổ chức công đoàn không có gì thay đổi so với thời kỳ đầu – Đó là vì quyền lợi của người lao động. Năm 1977, V.I.Lê-nin, Toàn tập, đã khẳng định vai trò của tổ chức công đoàn: “Vai trò của Công đoàn là hết sức quan trọng trong toàn bộ quá trình thực hiện chuyên chính vô sản Nhưng vai trò đó như thế nào? Khi xem xét vấn đề đó, một trong những vấn đề lý luận cơ bản nhất, tôi đi đến kết luận rằng vai trò ấy là hết sức đặc biệt. Một mặt, Công đoàn tập hợp, bao gồm trong hàng ngũ tổ chức của mình toàn thể công nhân công nghiệp, nó là một tổ chức của giai cấp đang cầm quyền, đang thống trị, đang chấp chính, là tổ chức của giai cấp đang thực hiện chuyên chính, giai cấp đang thực hành sự cưỡng bức nhà nước Nhưng công đoàn không phải là tổ chức nhà nước, không phải là tổ chức cưỡng bức, nó là một tổ chức giáo d c, thu hút, huấn luyện, nó là một trường học chủ nghĩa cộng sản” [Trích theo 27]. - Năm 1980, G.E. Ca – na – ép và A.S P rô – Tô – Pô – Pốp, sổ tay “Các công đoàn trên thế giới” đã có nghiên cứu một cách hệ thống và giới thiệu tổng thể các công đoàn trên thế giới như: các công đoàn Liên Xô, các nước châu Âu, các nước Châu Á, các nước Châu Phi, các nước Châu Mỹ, các nước Châu Úc, Châu Đại Dương và các tổ chức công đoàn quốc tế [Trích theo 27]. 7
- Năm 1978, Ta-ma-na Chi-mô-si-na (do Nguyễn Văn Tự biên soạn lại) đã nghiên và đã đưa ra kinh nghiệm của một tổ trưởng công đoàn trong quá trình công tác từ nỗi băn khoăn buổi đầu khi vào nghề, được bầu làm tổ trưởng Công đoàn của Chi – mô – si – na tại nhà máy chế tạo xe hơi Sta – lin, Mát – scơ – va, Liên xô. Tại đây, trong quá trình hoạt động đã đưa ra nhiều kinh nghiệm trong động viên, vận động người lao động hoàn thành những nhiệm vụ, góp phần đưa đơn vị phát triển mạnh mẽ [23]. Trong giai đoạn hiện nay, các tổ chức công đoàn quốc tế như Tổng Công đoàn quốc tế (ITUC), Liên hiệp Công đoàn thế giới (WFTU) và các công đoàn ngành toàn cầu (GUFs) đang có xu hướng tập hợp lực lượng để đấu tranh về các vấn đề mang tính toàn cầu: bảo vệ việc làm; bảo vệ quyền và phúc lợi xã hội trước những tác động tiêu cực của tư nhân hóa, đặc biệt là tư nhân hóa khu vực dịch vụ công; bảo vệ quyền và điều kiện làm việc của người lao động trong chuỗi cung ứng toàn cầu với trọng tâm là liên kết mạng lưới công đoàn trong chuỗi cung ứng của các công ty đa quốc gia; bảo vệ lao động di cư, lao động khu vực phi chính thức... Trong các ngày từ 5-8/10 tại thành phố Durban, CH Nam Phi, Đại hội Công đoàn thế giới lần thứ 17 đã diễn ra. Đại hội đã thông qua Nghị quyết và Chương trình hành động nhiệm kỳ 2016-2020: tiếp tục duy trì và phát huy tính chiến đấu, giữ vững bản sắc là công đoàn mang tính giai cấp, đẩy mạnh việc nâng cao nhận thức và giác ngộ của giai cấp công nhân trên thế giới, phản đối chiến tranh và can thiệp quân sự. Trong nhiệm kỳ sẽ tập trung vào các nhiệm vụ chính: phát triển tổ chức cả về số lượng (mục tiêu 100 triệu đoàn viên vào năm 2020) và chất lượng (đẩy mạnh công tác đào tạo cán bộ); đấu tranh bảo vệ và nâng cao quyền, lợi ích của đoàn viên và công nhân lao động (thông qua thương lượng tập thể ở cả cấp quốc gia và cơ sở, nâng cao các tiêu chuẩn về an sinh xã hội) kết hợp với đấu tranh về lý luận và hệ tư tưởng, hướng tới xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội; cải thiện năng lực quản lý tổ chức và chú ý bồi dưỡng, tạo cơ hội cho cán bộ công đoàn trẻ... 8
Như vậy, có thể thấy hoạt động công đoàn trên thế giới từ khi xuất hiện cho đến nay vẫn luôn hoạt động hiệu quả, góp phần làm cân bằng trong mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Để bảo vệ quyền lợi cho đội ngũ nhà giáo, trên thế giới hiện nay có tổ chức Quốc tế giáo dục, viết tắt El (Education International) là Liên đoàn toàn cầu của các giáo viên, đại diện cho hơn 30 triệu cán bộ giáo dục từ mầm non đến đại học. Tuy nhiên, quan hệ gần gũi nhất trong việc trao đổi đến hoạt động công đoàn trong giáo dục, chúng ta thường tham gia Hội đồng giáo giới ASEAN+1 thông qua hoạt động của CĐGD Việt Nam. 1.1.2. Ở Việt Nam Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã khẳng định vai trò của tổ chức đoàn thể nói chung và tổ chức công đoàn trong nhà trường: “Coi trọng công tác phát triển đảng, công tác chính trị, tư tưởng trong các trường học, trước hết là trong đội ngũ giáo viên Bảo đảm các trường học có chi bộ; các trường đại học có đảng bộ. Cấp ủy trong các cơ sở giáo d c - đào tạo phải thực sự đi đầu đổi mới, gương mẫu thực hiện và chịu trách nhiệm trước Đảng, trước nhân dân về việc tổ chức thực hiện thắng lợi các m c tiêu, nhiệm v giáo d c, đào tạo Lãnh đạo nhà trường phát huy dân chủ, dựa vào đội ngũ giáo viên, viên chức và học sinh, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể và nhân dân địa phương để xây dựng nhà trường” [1]. Năm 2016, tác giả Quý Long và Kim Thư trong tài liệu “Hướng dẫn mới về công tác tổ chức Đảng, Công đoàn, Lao động, Đoàn Thanh niên, Ph nữ và hoạt động của Hội chữ thập đỏ trong trường học” đã dành phần II của tài liệu để trình bày những quy định mới nhất về tổ chức và hoạt động trong trường học. Phần II gồm 3 mục: Mục A – Những vấn đề cơ bản trong công 9